ŞENGAL - Qamışlo'da rejim milisleri ile asayiş güçleri arasında yaşanan çatışmalar, Irak ordusunun Şengal sınırına dönük güç yığınağı ile Türkiye'nin Metina, Zap, Avaşin'e yönelik başlattığı operasyon, Suriye ve Irak’ta Kürtler üzerinden yeni bir pazarlık masası kurulduğuna işaret ediyor.
Ortadoğu'nun kilit ülkelerinden olan Suriye ve Irak'ta son günlerde yaşanan kimi saldırılar ile yeni bir döneme kapı aralandı. Irak merkezi hükümeti ile Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) arasında 9 Ekim 2020 tarihinde imzalanan antlaşmanın ardından geçtiğimiz günlerde Irak Ordusu’nun Şengal'in güneyindeki Til Êzer'e bağlı Gir Zerik köyüne asker yığmasına halk barikatlar kurarak engel olmuştu. Suriye'nin Qamişlo kentinde de rejime bağlı Difa El Weteni grubu İç Güvenlik Güçlerine saldırıda bulundu. Hemen akabinde ise ABD Başkanı Joe Biden ve AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında yapılan telefon görüşmesinden sonra Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından Federe Kürdistan Bölgesi’nde yer alan Zap, Metina ve Avaşîn alanlarına yönelik operasyon başlatıldı.
Adeta düğmeye basılmışçasına Kürtlere yönelik devreye konulan bu yeni bir saldırı konsepti sahadaki dengeleri de etkiliyor.
IRAK'IN ŞENGAL SEVDASI
Irak hükümeti ile Federal Bölge yönetimi vardıkları anlaşma doğrultusunda Êzîdiler'in iradesinin yok edilmesi için planlar hayata geçirme çabasında. Anlaşma kapsamında Şengal'de DAİŞ saldırısı sonrası oluşturulan Özerk Yönetim ve onun savunma gücü olan Êzdîxan Asayişi’nin tasfiye edilmesi amaçlanıyor. Şengal halkı ise aylardır bu plana karşı direniş halinde. Êzîdiler, hem anlaşmayı destekleyen ABD'ye hem de gerçekleşmesi için her türlü desteği veren Türkiye'ye bu anlaşmanın sahada karşılık bulamayacağı mesajını veriyor.
Irak'ta Kazimi hükümetince devreye konulması istenen anlaşma, ülkedeki diğer farklı siyasetlerde ve kesimlerde rahatsızlığa yol açmış durumda. Şengal halkının gösterdiği direniş karşısında kısmi olarak geri adım atmak zorunda kalan Bağdat hükümeti, uygulanabilir bir formül bulma arayışı içerisinde.
ŞENGAL, LALEŞ, ŞÊXAN ...
Êzîdi halkı ve Şengal Demokratik Özerk Yönetimi de, başta Şengal başta olmak üzere Irak'taki sorunların çözümü için diyalog halinde. Bu yönlü olarak Bağdat hükümeti ile kimi görüşmeler de gerçekleştiren Şengal yönetimi, sadece Şengal için değil, Laleş ve Şêxan gibi merkezlerde bulunan Êzîdilerin sorunlarının çözümü için de özerkliği masaya koyuyor.
Irak'taki bazı çevreler özerklik görüşüne makul baksa da, mevcut yönetimin çok parçalı olmasından kaynaklı kimi bölgesel güçlerin bu duruma karşı çıktığı belirtiliyor.
QAMİŞLO
Irak ordusunun Şengal'in güneyine güç yığıp, bazı yerlere girmek istemesinin hemen akabinde Kuzey ve Doğu Suriye'de rejime bağlı Difa El Weteni grubu, Qamişlo kentinde Asayiş Güçleri’ne saldırdı.
Kentin güneyinde yer alan Tay ve Hilko mahallelerinde konuşlanan rejim unsurlarının bu saldırısı ilk değil. Daha önce de İç Güvenlik Güçlerine yönelik yapılan saldırı ve suikastler iki taraf arasında çatışmalara neden olmuştu.
Geçtiğimiz günlerde yapılan saldırıda bir üyelerinin yaşamını yitirmesi üzerine Asayiş Güçleri, Difa El Weteni grubunu yönelik operasyon başlattı. 7 gün süren çatışmalar sonucunda rejim unsurları daha önce konumlandıkları noktalardan çekilmek zorunda kaldı.
ATEŞKES
Yaşanan çatışmalar Rusya ve Demokratik Suriye Güçleri'nin (QSD) arabuluculuğu sağlanan ateşkes ile son buldu. Görüşmelerde kontrol altına aldıkları noktaları geri vermeyecekleri, Difa El Weteni unsurlarının her iki mahallede bulunmaması şartı kolan Asayiş Güçleri, yine üyelerini öldüren Difa El Weteni grubu üyesinin kendilerine teslim edilmesini talep etti. Ancak Difa El Weteni üyesinin yaşanan çatışmalarda öldüğü belirtildi.
DİFA EL WETENİ ÇIKARILDI
Fakat ateşkesi ihlal etmeleri üzerine mahalleden tamamen çıkarılan Difa El Weteni unsurları, Suriye rejiminin elinde bulunan Hamo,Tewarîc, Xirbet Emo, El Texit, El Demxiye ve Rihiya Reş köylerine çekildi. Asayiş Güçleri, böylece kentte kontrolü yeniden sağladı.
Yaşanan çatışmalar sırasında hasar gören altyapı hizmetlerinin onarımı için çalışmalar devam ederken Qamişlo'da bir anda patlak veren bu olayın perde arkası merak ediliyor.
HEDEF ÖZERK YÖNETİM
Kuzey ve Doğu Suriye'de istikrarı bozarak Suriye rejimine alan açmaya çalışan Rusya, Difa El Weteni'nin çıkarıldığı yerlerde; asayiş ve rejim güçleri arasında kimi askeri noktalar oluşturma niyetinde. Bu sayede Qamişlo'ya daha fazla yerleşmek isteyen Rusya, Özerk Yönetimi farklı yollarla sıkıştırmak istiyor. Daha önce Eyn İsa ve Şehba'da da şantaja dayalı siyaseten yürüten Rusya, bu politikasını değiştirmedi.
RUSYA'NIN HEDEFİ İRAN MI?
Şimdiye dek Difa El Weteni milislerine hamilik eden Rusya, yaşanan son çatışmada tam tersi bir politika izledi. Ateşkes görüşmeleri sırasında ilkin Asayiş Güçlerinin durmasını talep eden Rusya, daha sonra ise ‘Alabildiğiniz kadar alın’ yaklaşımı içerisinde girdi.
Ülkenin farklı kentlerinde konumlanan Difa El Weteni milisleri, her ne kadar Suriye rejimine bağlı olsa da İran'ın da bu güçler üzerinde etkisi çok fazla. Rusya'nın İran'ın ülkedeki etkisini kırmak amacıyla bu yönlü atımlar attığı ifade ediliyor. Çatışmaların daha da büyümesi halinde birlikte çalıştıkları Özerk Yönetim’in yanında yer alacaklarını belirten ABD ise, yaşananları sadece izlemekle yetindi.
METİNA, ZAP, AVAŞİN!
Qamişlo'daki çatışmalar sürerken, Türkiye sınırının öte tarafından yer alan Metina, Zap ve Avaşîn alanlarına yönelik hava ve karadan operasyon başlattı. Operasyon, Ermeni Soykırımı'nın 106'ıncı yıl dönümü öncesi ABD Başkanı Joe Biden ile AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında yapılan telefon görüşmesinden sonra geldi. Biden'in Ermeni Soykırımını tanıyacağı bilgisinin kamuoyuna yansıdığı ikili arasındaki bu görüşme, Erdoğan'ın Ermeni soykırım söylemine karşılık Biden’den Kürtlere dönük yeni bir soykırım için izin aldığı yorumlarını beraberinde getirdi.
MEDYANIN SUSKUNLUĞU, TSK'NIN ÇIKMAZI
TSK'nin ağır kayıplar verip, zorlandığı yönünde bilgiler yansıyan operasyona dair iktidar medyasının temkinli bir yaklaşım içerisinde olduğu göze çarpıyor. Kimi çevrelere göre Türkiye için ise yeni bir hezimet kapıda.
Öyle ki Türkiye'nin buradan istediği sonucu alamaması halinde Rojava ve Şengal'e yönelik planlarını devreye koymaya çalışacağı yönünde görüşler hakim.
MA / Nazım Daştan