Mardin Artuklu Üniversitesi Kurdoloji Anabilim dalında 2020 yılında Yüksek Lisans programına başlayan Eğitimci-Yazar Bawer Erişen, Yüksek Lisans bitirme tezi olarak Kürtçe’ye ilişkin çeşitli çalışmalar yürüttü. Yazar Erişen, 2023’te mezun olduktan sonra ise bu çalışmalarını “Sembolîzm” adıyla kitaplaştırdı.

 

Yazar Erişen kitabında, modern Kürt şiirinde sembolizmin ve sembolizm akımının etkisini konu alıyor. Sembolizm akımını teorik bir çerçeveye oturtan yazar, sembolizmin modern Kürt şiirindeki etkisini, Berken Bereh, Fatma Savcı, Selîm Temo, Ehmed Hüseyin, Gülîzer ve Rênas Jiyan'ın şiirlerinde semboller bağlamında kullanılan doğal kavramları değerlendiriyor. Yazar çalışmasında, araştırma yoluyla belge analizi ve okuma yoluyla şairlerin şiirlerinin içeriğini kullandı. 

 

İki bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde sembol kavramını, sembolizmin kökenini, tarihini, kaynaklarını, özelliklerini, semboller ve edebiyat arasındaki ilişkiyi, sembolizmin temsilcilerinin yaşamlarını ve sembolizmin oluşumunda rol oynayan şiirleri içeriyor. İkinci bölümde ise çalışmanın konusu olan Kürt şairlerin yaşamlarına, şairlerin odaklandığı ortak kavramlara/sembollere, bu kavramların sözcüksel temsiline ve bu kavramlara atfedilen sembolik anlamlara yer veriliyor. Yine bu bölümde şiirlerin analizine ve değerlendirmeleri de yer aldı. 

 

SEMBOLİZMİN KÜRT EDEBİYATINA ETKİSİ

 

Yeni çıkan kitabına dair konuşan Erişen, Sembolizm’in edebiyat alanında 19’uncu yüzyıl Fransa’sında ortaya çıktığını ve bu durumundan dünyadaki bütün edebi eserlerin etkilendiğini dile getirdi.  Erişen, “Tabi bu durum Kürtçe’de de etkisini gösterdi. Bende bunu ‘Modern Kürt Edebiyatı’nda 6 yazarın (Berken Bereh, Fatma Savcî, Selîm Temo, Ehmed Huseynî, Gulîzer, Rênas Jîyan) sembol niteliğindeki kullanışlarından hareketle bu eseri pratik olarak analiz ettim” diye konuştu.

 

ANADİLİNDE YAZDI

 

Kitabı tüm yaşantısının Kürtçe olmasından kaynaklı Kürtçe yazdığını belirten Erişen, kitabın Kürt diliyle ilgilenen ve bununla ilgili akademik çalışmalar yürüten kişiler için kaynak niteliğinde olduğunu belirtti. Kitabını okuyan, dilin gelişimi için edebi bir arayış içinde olan kişi veya kesimlere hitap ettiğini söyleyen Erişen, “Üzerinde çalışma yaptığım bu eserin önümüzdeki yıllarda bu konuyla ilgili çalışma yapacak kişiler için bir köprü olacağını umut ediyorum. Kürt diline ilişkin yapılan akademik çalışmalara yol açacak” dedi.

 

SİYSETİN KÜLTÜR SANAT VE ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

 

Son zamanlarda Ortadoğu’da siyasi durumun değiştiğini, bu değişimin toplumsal alanda kültür, sanat ve dile de yansıdığını belirten Erişen, “Bundan dolayı Kürt halkının kendini asimilasyonun çarklarından özgürleştirmeleri için kendi dillerinde yazmaları, okumaları ve konuşmaları gerekiyor” dedi. Kürt halkının ancak Kürtçe yazarak ve Kürtçe okuyarak bu amacına ulaşabileceğini söyleyen Erişen, “Bu çalışmanın okuyuculara ve bu alanda çalışma yapmak isteyen kişilere bir kaynak olmasını temenni ediyorum” dedi. 

 

MA / Ozan Bayındır