Sur'da tarihi yapılar yıkılıyor

img

DİYARBAKIR - Tarihi Sur ilçesinde "tehlike arz ettiği" gerekçesiyle tescile değer yapılar yıkılıyor. Mimarlar Odası, yıkımlarla tarihi dokunun tamamen ortadan kalkacağı uyarısı yaptı. 

Diyarbakır'ın tarihi Sur ilçesinde 2 Aralık 2015'te ilan edilen sokağa çıkma yasağı sonrası başlayan yıkım parsel parsel sürdürülüyor. Halen resmi olarak yasağın devam ettiği 6 mahallede şimdiye kadar çok sayıda tescilli yapıyla birlikte binlerce ev ve iş yeri yıkıldı. Aralarında kilise ve camilerin de bulunduğu kimi tescilli yapıların restorasyonu ise sürüyor. Yıkımın gerçekleştiği alanlar üzerine de kentin kimliğinden uzak ve cezaevi mimarisi kullanılarak yeni yapılar inşa ediliyor.  
 
TESCİLE DEĞER YAPILAR
 
Bunun yanı sıra yasaktan etkilenmeyen mahallelerde de son dönemlerde kimi yapılar "metruk" olduğu gerekçesiyle yıkılıyor. Kayyım yönetimindeki Sur Belediyesi'nin "genel güvenlik ve asayiş bakımından tehlike arz ettiği" gerekçesiyle onay verdiği yıkımdan toplam 63 yapının etkileneceği belirtiliyor. Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi'ne göre, söz konusu yapılar arasında Tescil Haritası'nda korunması gereken ve tescile değer bazı yapılar da bulunuyor. Odaya göre, yapıların yıkılması sokak dokusunun tamamen yok olmasına neden olacak. Ziya Gökalp mahallesinde kent mimarisine uygun inşa edilmiş bir yapının da "metruk" gerekçesiyle bir süre öncesinde yıkılması bu durumu doğruluyor. 
 
TAŞLAR SATILIYOR 
 
Yıkımı yapılan yapılara ait olan taşlar ise satılmaya devam ediyor. Kentin mimari kimliğini yansıtan işlemeli taşların satışı birçok kez bir noktada toplandıktan sonra kamyonlarla ilçe dışında çıkarılıyor. Daha önce raporlara da yansıyan durum karşısında herhangi bir önlem alınmaması ise dikkati çekiyor. 
 
YIKIM KARARI YOK
 
Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi Eşbaşkanı Ferit Kahraman, Ziya Gökalp mahallesinde 419 Ada 413 Nolu parselde yıkılan yapının tescil haritasına göre tescile değer yapılar arasında olduğunu söyledi. Yıkım sürecini anlatan Kahraman, belediyenin ilk olarak mülk sahibine "tehlikenin kaldırılması" için bildirimde bulunduğunu ve 30 gün süre tanındığını aktardı. Bu süre içerisinde herhangi bir işlemin yapılmaması üzerine belediyenin yıkıma başladığını ifade eden Kahraman, "Yapılan masrafın üzerine yüzde 20 ekleyerek, mülk sahibinden tahsil ediliyor. Bu içinde bulunduğumuz tescile değer yapı hakkında herhangi bir yıkım kararı yok. Tamamen kontrolsüz ve denetimsiz çalışmalar sürdürüldüğü için tescile değer yapı da yıkımdan nasibini almış. Sorumsuzca bir çalışma" dedi. 
 
ERDOĞAN HAZIRLIĞI 
 
Yıkılması planlanan 63 yapının metruk hale gelmesinin kimi nedenlerinin olduğuna dikkati çeken Kahraman, çatışmalı süreç sonrası insanların evlerini terk etmek zorunda kalması, göç sonrası yaşanan hırsızlık olayları, elektrik ve suların kesilmesi ve yapıların korunmasına yönelik herhangi bir önlem alınmamasının bu nedenlerin başında geldiğini söyledi. 
 
İnsanların evlerini onarabilmesi ve restorasyonu için maddi desteğin sunulabileceğini ancak bunun yapılmadığını kaydeden Kahraman, bütçenin de doğru kullanılmadığına işaret etti. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Cuma günü yapacağı ziyaret öncesi 5 yıldır yapılmayan çevre düzenlemesi ve çalışmaların son bir haftadır yapıldığını aktaran Kahraman, bu çalışmaların geri dönülemez tahribatlara neden olduğunu kaydetti. 
 
TESCİL KURUMLARI
 
Kentteki sivil toplum örgütleri ve birçok ailenin geçmiş yıllarda bazı yapılar için Koruma Kurulu'na tescil başvurusu yaptıklarını ve bu yapıların tescilinin yapıldığını anımsatan Kahraman, "Bu alanlarda çalışmalar yürüterek ve saha incelemeleri yaparak tescil işlemini yapması gerekenler Koruma Kurulu ya da ilgili birimlerdir. Kendi bünyelerinde bu işleri yürütebilecek personeller bulunuyor. Bu işlemler için her yıl milyonlarca kaynak bu kurumlara aktarılıyor. Dolayısıyla bu eksikliği kentteki STÖ'lerin gideriyor olmasından kaynaklı da bu kurumlara eleştiride bulunmakta fayda var" diye konuştu. 
 
SATILAN TAŞLAR
 
Kahraman, yapılara ait taşların satılmasına da değinerek, "Aslında daha önce onlarca haber yapıldı. Taşlar nereye gidiyor diye. Taşlar bir alanda toplanarak, traktörlerle taşınıyor ve satılıyor. Aksi iddia ediliyorsa; Bu taşlar nereye gidiyor, kimin kontrolünde, nerede toplanıyor ya da sonrasında nerede değerlendireceği açıklanmalı" diye kaydetti. 
 
YIKIM POLİTİKALARI
 
Kentteki yıkımın sona ermesi gerektiğini vurgulayan Kahraman, şöyle devam etti: "Kültürel dokuyu korumak ve rehabilite etmek gerekir. Bu restorasyon çalışmalar hızlı bir şekilde sürdürülebilir. Göç etmek zorunda kalan aileleri alana kazandırabilecek rehabilitasyon çalışmalarının sürdürülmesi lazım. Kültürel yıkım artık bir yere kadar. Yıkmakla bir şeylerin değişmediğini görmek gerekir. Yıkım politikalarından vazgeçmek; onarmak, restore etmek ve tekrar kazandırmak lazım."
 
MA / Gökhan Altay 

Diğer başlıklar

05/07/2025
22:55 Tetwan'daki festival konserlerle sürüyor
22:48 Muhittin Böcek tutuklandı
22:29 3 ilçedeki yangınlar kontrol altına alındı
22:14 Gazze'de katledilenlerin sayısı 57 bin 338’e çıktı
22:09 Pirsûs'ta katledilenler için Tuzluçayır'da yürüyüş
21:55 Özel'den Erdoğan'a istifa çağrısı
21:46 Birçok kentte 'süreç' temalı buluşma: Halk somut adım bekliyor
21:19 İngiltere Dışişleri Bakanı Lammy'den Şam’a ziyaret
21:14 Muhittin Böcek'e tutuklama talebi
20:40 CHP PM yarın olağanüstü toplanacak
20:06 Serra Bucak: Belediye başkanlarının yeri cezaevi değildir
19:46 Gabar Dağı’nda yeniden yangın çıktı
19:42 Kürtçe, Süryanice ve Ermenice kurslardan mezun olanlar belgelerini aldı
19:27 Muhittin Böcek adliyeye sevk edildi
19:22 Aydınlar barışı tartıştı: Direnenin direnenle dayanışma düzeyi düşük
19:11 Ege Denizi'nde 3,9 büyüklüğünde deprem
19:08 AKP’li Çelik'ten Özel'e yanıt
18:50 Emek ve Demokrasi Güçleri: Başkanları serbest bırakın
18:45 Deprem Bilimci Görür’den uyarı
18:18 Gazeteci Timur Soykan gözaltına alındı
18:16 'Kültürel soykırım' paneli: Köklerimize dönmeliyiz
18:08 İHD: Yangına geç müdahale ihlallere yol açtı
18:01 Bakırhan: Hukukun olmadığı bir sistem kimseye kazandırmaz
17:53 Aydın’da bir kadın katledildi
17:48 Bakan Tunç CHP’ye operasyonları eleştirenleri hedef aldı
17:43 Licê’deki yangın kontrol altına alındı
17:31 DEM Parti olağanüstü toplanıyor
17:27 Wan’da halk buluşmaları: Daha büyük bir mücadele başlıyor
17:14 Gözaltındaki Zeydan Karalar halkı belediye önüne çağırdı
17:07 Güney Kürdistan Ulusal Kürt Kadın Birliği Platformu deklare edildi
16:35 Çocuk çalıştayında deneyimler paylaşıldı: Modelimizi oluşturmalıyız
16:16 'Hêviyên Hunerê' sergisi açıldı
16:13 Özgür Özel: Bu savaş ilanı demokratik siyasete açılmıştır
16:03 KHK eylemi 137'nci haftasında: Barışın önü işe iadelerle açılır
15:44 Sabahat Tuncel: 8 Temmuz’da Ankara’da buluşalım
15:39 DEM Parti'den Semsûr Belediyesi'ne dayanışma ziyareti
15:37 Amedspor yeni sezon formalarını tanıttı
15:21 Dörtyol yangınında son durum
15:16 Muratpaşa'da aynı yerde ikinci yangın
15:12 Licê kırsalında yangın
15:10 Antalya Arkeoloji Müzesi yıkılacak
14:58 Adana Büyükşehir Belediyesi önünde gözaltı protestosu
14:44 Silivri açıklarında 4,1 büyüklüğünde deprem
14:36 Ağır hasta tutsaklar Aktaş ve Gurban'ın tahliyesini istediler
14:19 Çocuk çalıştayında anadilde eğitime vurgu
14:09 İki kentte gençlik çalıştayı: Üzerimize düşeni yapacağız
13:58 Erdoğan'dan 'süreç' açıklaması: Titizlikle çalışıyoruz
12:56 Hatay'da deprem
12:56 Bakırhan'dan operasyonlara tepki: Antidemokratik uygulamalardan vazgeçin
12:51 Cumartesi Anneleri: Vedat Aydın dosyasında cezasızlığa son verin
12:26 CHP'nin Kurtulmuş ile yapacağı komisyon görüşmesi ertelendi
12:17 DEM Parti, Semsûr ve Adana belediyelerini ziyaret edecek
12:15 Hatay’da yangın kısmen kontrol altına alındı
12:01 Kayıp yakınları: Vedat Aydın’ın faillerini açığa çıkarın
11:32 CHP MYK'si olağanüstü toplandı
11:18 Eş genel başkanlar: Bu operasyonlar çözümün yolunu tıkıyor
11:11 Gençlik çalıştayında Ortadoğu'daki krizler ve çözümler tartışılacak
11:07 DEM Parti’den önemli bilgilendirme: İsim bildirin
10:44 Gabar’da binlerce ağaç küle döndü
10:03 DEM Parti'den İzBB tepkisi: Barış umuduna zarar veriyor
09:49 Köylüler nöbette: Yasa geri çekilene kadar mücadele edeceğiz
09:17 Hastane sevki 15 defa engellenen tutsağa alzeheimer tanısı konuldu
09:12 AYM'den Kader Ortakaya kararı: Yaşam hakkı ihlal edildi
09:07 İzol Davası yeniden görülecek: Avukatlardan 'tutuklama' başvurusu
09:06 Asgari ücrete ara zam tartışmaları: Birleşik mücadeleyle yol alabiliriz
09:06 Uytun davası 16 yıldır sürüyor: Asker cezalandırılmadı, gaz fişeği bulunmadı
09:05 AKP'li Nasıroğlu'nun şirketi Sisê'yi talan ediyor
09:04 Helikopterden atılan Şiban’a verilen ceza onandı
09:03 ‘Tehlikeli’ gemi söküm için Aliağa'da
09:02 Suavi: Sanat barışla özgürleşir
09:01 Amed’de düzenlenecek gençlik çalıştayına davet
09:00 05 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:47 Belediye başkanı tutuklanmıştı: Vekili de gözaltına alındı
08:21 Dörtyol'da orman yangını: Bin 870 kişi tahliye edildi
08:02 CHP'li belediyelere operasyon: Karalar, Tutdere ve Böcek gözaltında
04/07/2025
22:52 Kürdistan ve Türkiye'de demokrasiyi sağlamalıyız'
21:06 Bakırhan'dan Soyer'in tutuklanmasına tepki: Derhal serbest bırakılmalı
20:31 Munzur Festivali çağrısı: Sanatçıların katılımı topluma güç verecektir
19:57 Zeytinlik yasasına karşı nöbette olan köylülere dayanışma ziyareti
19:44 Eskişehir'de madden aramaya ÇED olumlu kararı
19:33 KESK üyesi KHK'lilerin işlerine iadesi istendi
18:53 Omerya'daki yangın kontrol altına alındı
18:40 Yangından zarar görenlerle dayanışmaya valilik engeli iddiası
18:27 İhraç istemiyle disipline sevk edilen Jiyan Ormanlı'nın istifası istendi
18:07 Tunç Soyer ve CHP İl Başkanı Aslanoğlu tutuklandı
18:01 Pınar Bayrak'ı katleden Ziya Ecer’e ağırlaştırılmış müebbet
17:35 Pınar Bulunmaz davasında yine tutuklama çıkmadı
17:06 Diploma iptalini protesto eden öğrenci serbest
16:54 Tetwan’da ‘İnsan hakları ve barış’ paneli düzenlendi
16:34 Eskişehirliler Cengiz Holding'in maden projesine karşı eylemde
16:33 Buca ve Ödemiş’te yangın: Yerleşim yerleri boşaltıldı
16:10 Manavgat Belediye Başkanı gözaltına alındı
15:59 İstanbul'da 'Demokratik Toplum Çalıştayı' düzenlenecek
15:59 Xeceri'deki GES projesi iptal
15:41 İmamoğlu hakkında 'sahte diploma' iddianamesi
15:39 Gundik Festivali'ne itiraz: Fikriyatı başka yöne evrildi
15:31 ‘Öcalan’ın çağrısı Ortadoğu’yu istikrara kavuşturabilir’
15:24 ATK'den hasta tutsak Güler için ‘hayatını yalnız idame ettiremez' raporu
15:21 İnsan hakları sempozyumunda 'ortak mücadele' vurgusu
15:13 Defterdeki Kürtçe şarkılardan dolayı hücre cezası verildi
14:49 2 yıl 1 ay hapis cezasının gerekçesi: Öcalan'a 'PKK Lideri' demek!
14:39 DBP Agirî’de yeni yönetimini belirledi
14:29 Hindistan'da sel ve heyelan: 69 ölü, 110 yaralı
14:26 Ahmet Saymadi hakkında ceza ve tahliye
14:13 33 yıl tutsaklığın ardından Amed'de kitlesel karşılandı
14:07 Omerya’da ormanlık alanda yangın
12:51 Gabar'daki yangın geniş bir alana yayıldı
12:27 Meclis’te yemekten zehirlenme iddiası
12:09 Tunç Soyer: Dosyamızda cevabı olmayan hiçbir soru yok
12:07 Tunç Soyer ve 98 kişi hakkında tutuklama talebi
11:58 10. Yargı Paketi sonrası tutuklu/hükümlü sayısı
11:38 İzmir'deki yangınlarda son durum
11:11 Ailelerden İmralı’ya gitmek için başvuru
11:07 Diploma iptalini protesto eden öğrenciye gözaltı
10:58 Wan'da tutsaklara görüş yasağı
09:53 Eylemdeki işçilerden 'grev' uyarısı
09:52 Gelecek Partili Torun: Komisyon bir an önce kurulmalı
09:50 İzmir’de 137 kişi adliyeye sevk edildi
09:41 Köyden ilçeye atla gidiyorlar
09:38 Tutsak Güneş çoklu hastalıklarına rağmen tahliye edilmiyor
09:34 IHRNGO Direktörü: İran'da artan baskının amacı yeni protestoları engellemek
09:30 Gençler 'Barış ve Demokratik Toplum Süreci' gündemiyle buluşacak
09:23 Doğa harikası Heftbori HES'le yok edilecek
09:22 Amed Baro Başkanı: Sürece hukuki katkı sunmaya hazırız
09:21 Uluslararası Kürt-Alman Üniversitesi’ne dair merak edilenler
09:14 Türkiye’ye gelen aydınlar: Temel hedef Öcalan’ın özgürlüğüdür
09:07 Îdir'de bereketli kayısı hasadı
09:04 KNK Eşbaşkanı Karamus: Ulusal birlik için her zamankinden daha umutluyuz
09:02 Aydın: Ulusal kongreyi erteleme ve geciktirme şansı kalmadı
09:01 Wan'da 'Hêviyên Hunerê' sergisi açılacak
09:00 04 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
03/07/2025
23:59 Festivalde pedallar madde bağımlılığına dikkat çekmek için döndü
23:52 Mehmet Çakas, Türkiye'ye sınır dışı edilmeyle karşı karşıya
23:13 'Demokratik Toplum Buluşmaları' sürüyor: Sürece sahip çıkalım
22:06 Tahliye kararı verilen gazeteci Aksu cezaevinden çıktı
19:22 Ödemiş'te orman yangında can kaybı 2'ye yükseldi
19:16 Tabutla AKP binasına yürüyen işçiler, iktidarı istifaya çağırdı
18:30 Zeynep Kınacı ve Sema Yüce Amed'de anıldı
18:08 3 işçi hayatını kaybetmişti: Kaza değil, cinayet
17:39 TÜİK enflasyon verileri, BES-AR'ın 16.52 puan gerisinde kaldı
16:58 Ege'de 3 kentte yangın
16:53 Aydın'da kadınlar süreci konuştu
15:33 İstanbul’daki yangın kontrol altına alındı
15:23 Tağar Çayı'nda bilirkişi incelemesi
15:22 Çocuğu intihara sürükleyen iki zanlı yine tutuklanmadı
15:18 Gazeteci Aksu tahliye edildi
15:17 DFG: LeMan dergisinin yanındayız
15:15 Dev Sağlık-İş bakanlık önünde: Bu teklifle müzakere değil mücadele edilir
15:08 DEM Parti: Silahsızlanmaya dair önümüzdeki hafta tarihi adım hazırlığı var
14:50 Musa Kaya'nın taziyesine kitlesel ziyaret