Kazimi: ABD Taliban'a kazandırmak için baskı yaptı

  • dünya
  • 12:59 17 Ağustos 2021
  • |
img
VAN - Gazeteci Ahmed Kazimi, Taliban güçlerinin Afganistan’ın yönetimini tekrar ele almasını “Domino taşlarının devrilmesi” olarak yorumlayarak, ABD’nin Afgan hükümetinin ayakaltını boşalttığını ve Taliban’a kazandırmak için baskı yaptığını söyledi. 
 
New York kentinde bulunan Dünya Ticaret Merkezi’ne yönelik 11 Eylül 2001’de düzenlenen saldırı sonrası Amerikan Birleşik Devletleri (ABD) öncülüğündeki koalisyon güçlerinin müdahalesiyle iktidardan uzaklaştırılan Taliban, 20 yıl sonra Afganistan'da başkent Kabil'de yeniden kontrolü sağladı. 300 bin kişilik Afgan kuvvetleri, 75 bin kişilik Taliban ordusuna karşı hiçbir varlık göstermedi. Taliban’ın başkent Kabil’e girmesinin ardından Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, saatler içerisinde istifa edip ülkeden ayrıldı. 
 
DÜNYADAN TEPKİLER
 
Taliban'ın Kabil’e girmesinin ardından Afganistan'dan kaçmak isteyen binlerce sivil, bir yandan Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı'na bir yandan da komşu ülkelerin sınır kapılarına akın etti. Taliban’ın Kabil’i teslim almasından bir gün sonra ise kentte sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Rusya’dan, Afganistan’da geçiş hükümetiyle işbirliği yapmaya hazır olduklarını ancak henüz Taliban’ı tanımanın söz konusu olmadığı açıklaması yapıldı. ABD Başkanı Joe Biden ise, Afganistan'dan çekilme kararını savunarak, Afgan güvenlik güçlerinin kendi ülkeleri için savaşmaya gönüllü olmadığı bir ortamda ABD askerlerinin savaşmaması gerektiğini söyledi. Yine Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM Güvenlik Konseyi ve uluslararası topluma "Afganistan'da küresel terör tehdidine karşı birlik olma ve insan haklarının korunması" çağrısı yaptı. Diğer Avrupa ülkelerinin liderleri de yine Taliban yönetimine karşı “temkinli” açıklamalar yapmakla yetindi. 
 
TÜRKİYE’YE YANSIYACAK
 
ABD ve NATO’nun çekilmesiyle birlikte Kabil Havaalanı’nın güvenliğini sağlayacağını ilan eden Türkiye’nin ise bu planı durdurduğu yönünde bir karar alındı. Daha önce bir göç akını söz konusu olmadığını söyleyen Erdoğan, daha sonra “Giderek artan istikrarsızlığın Afganistan'dan yeni bir göç dalgasını tetiklemesi yönündeki endişeleri ancak bu şekilde ortadan kaldırabiliriz. Türkiye olarak İran üzerinden gerçekleşen Afgan göçmen dalgasıyla karşı karşıyayız. Bölgenin ve Afganistan'ın bir an önce istikrara kavuşturulması için her türlü çabayı göstermeye devam edeceğiz” açıklaması yaptı. 
 
Kabil başta olmak üzere Afganistan’dan ayrılan on binlerce kişi, İran üzerinden Türkiye’ye doğru ilerliyor. Pakistan’ın sınırlarını tamamen kapatmasıyla göç İran ve Türkiye’ye yöneldi. Ulusal ve uluslararası basının da akın ettiği Van’da, sınır bölgelerine binlerce asker yerleştirildi. Afganistan’da yaşanan kaos ve belirsizlik, en fazla yansıyacağı ülkelerin başında ise yine Türkiye geliyor. 
 
DOMİNO ETKİSİ 
 
Afgan gazeteci Ahmed Kazimi, Afganistan’ın Taliban tarafından çok kısa bir sürede ele geçirilmesini “Domino taşlarının devrilmesi” olarak yorumladı. Kazimi, “Kısa sürede önce Herat, sonra Kandehar, ondan sonra Helmend ve sonrasında Mezar-ı Şerif düştü. Kabil’in en yakınında yer alan şehirler kuşatılınca, Kabil’in düşmemesi de gerçekçi bir yaklaşım değildi. Kabil’in çevresini saran Taliban en sonunda orayı da ele geçirerek, yönetimi tamamen eline aldı. Kabil’deki hükümet güçleri, Taliban’ın bu kadar hızlı işgali karşısında hem moral olarak hem de güç olarak kayıp yaşadı. O saatten sonra da Taliban’a karşı bir direnişin anlamı olmayacaktı. Bence bir direniş olsaydı, çok büyük bir katliam olurdu. Nihayetinde devlet en sonunda teslim oldu ve Taliban saraya yerleşti. 20 gün içerisinde olup biteni, 20 yıl, hatta belki de daha fazla zamanda ancak anlayacağız. O 20 gün içerisinde neler oldu, neler görüşüldü, kim devreye girdi ve neden böyle bir sonuç çıktığına ilişkin çok önemli sorular ortada duruyor” dedi. 
 
ORDU DİRENMEDİ 
 
Taliban’ın bu kadar hızlı bir şekilde kontrolü ele geçirmesinin beklenmediğini belirten Kazimi, “Taliban Kabil’e gelmeden önce zaten büyük bir korku hakimdi. Taliban’ın Kabil’e girmesiyle birlikte insanlar artık canlarını kurtarmanın telaşına girdiler ve büyük bir kaos yaşandı. Bu kadar kaosun ortaya çıkmasının en temel nedeni, Taliban’ın bu kadar hızlı bir şekilde Kabil’i alacağının tahmin edilmemesiydi. İnsanlar, en azından Kabil’in alınmasının çok zor olacağını düşünüyordu. Afgan halkı 30 yıl önce Sovyetlerin buradan çekilmesi sonrası da aynı şeyi yaşadı. Ama o dönem devletin bir direnişi vardı. Bugün ise hiçbir direniş gösterilmedi. Aslında ordu, Taliban’a karşı çok önemli bir savunma gösterebilir, hatta belki de iyi bir refleks gösterebilirdi. Afgan ordusunun durumu Taliban’a nazaran daha güçlüydü. Bu durumun nasıl oluştuğunu tahmin etmek çok zor. Son günlerde uluslararası güçlerin politika değişiklikleri bu durumu ortaya çıkardı. Yoksa ben Afgan ordusunun geri çekilmek istediğini tahmin etmiyorum” diye konuştu. 
 
KADINLARIN YAŞADIKLARI
 
Afganistan’da kadın ve çocukları çok zor bir süreç beklediğini anlatan Kazimi, şöyle devam etti: “Kadınlar ilk olarak Herat’taki üniversiten işe giden kadınlar işten geri gönderildi. Kız çocukların burka giymesi ve okulda erkek olmaması üzerine bir eğitim süreci öngörülüyor. Yine erkek çocukların 7’nci sınıftan sonra kadın öğretmen olmaması kaydıyla eğitimlerini devam edebileceği açıklandı. Ama görünen şu ki kadınlar çok ağır bir korku içerisinde ve dehşet bir durum yaşıyorlar. Şimdi Taliban’ın dün kadın haklarına ilişkin yaptığı açıklamaların gerçekçi olduğunu zaten düşünmüyorum. Önceki Taliban’dan hiçbir farkları olmayacaktır. Taliban aynı Taliban’dır. Şuan tek fark, en azından şimdilik insanların evlerine girilip insanlar öldürülmüyor. Daha önceki yıllarda saldırmalarda katliam yapıyorlardı. Belki de bu durum biraz daha farklı görünmek ve uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmemek için yapıldı. Yine tüm ırkların içerisinde yer aldığı bir hükümet kuracaklarını söylediler. Bu nasıl olacak? Bunun olması mümkün mü değil mi, açıkçası öngörmek mümkün değil. Önceden Taliban’ın tüm yönetimlerinde sadece Peştunlar ama sadece Kandeharlı Peştunlar vardı. Sanki bunu değiştirmek istiyorlar ama bu durum kesinlikle garanti değil.”
 
ULUSLARARASI GÜÇLER
 
ABD’nin Afgan hükümetinin ayakaltını boşalttığını ve Taliban’a kazandırmak için baskı yaptığını söyleyen Kazimi, “Şimdi bu durumdan sonra bazı ülkelerin konumu netleşecek gibi. ABD, zaten burada çok kötü bir yönetim sergiledi ve niyeti belli. Rusya, zaten Taliban’la iyi ilişkilere sahip. Rusya ABD’nin oradan çekilmesini istiyordu ve şuan mutlu durumda. Çin için ise burada olup bitenin bir önemi yok. Çin sadece ticari kazancına dokunulmamasını istiyor. Pakistan ise önceden beri zaten Taliban taraftarı. Diğer uluslararası güçlerin konumunun ne olacağı konusunda kimsenin bir fikir yürütmesi mümkün değil. Kimse bu durumu kabul etmediğini söylüyor ama gelinin durum ortada” dedi. 
 
BÜYÜK GÖÇ 
 
Afganistan’dan büyük bir göçün başladığını, bu durumun Taliban’ın yönetimine göre şekilleneceğine işaret eden Kazimi, şunları söyledi: “Şuan İran sınırları kapalı değil, İran kurallarına göre insanları ülkeye alıyor. Vizesi olanlar İran’a gidebiliyor. Bu kaos durumunda insanlar ülkeden çıkmaya çalışacaktır. Çok büyük bir göçün asıl Taliban’ın halka nasıl davrandığına göre şekillenmesini bekliyoruz. Şu anki göç, çok büyük bir göç. Geleceği olmayan tüm insanlar oradan kaçacaktır ve kaçmaya başladılar da. Afganistan’dan çıkan insanlar aslında İran üzerinden Türkiye’ye yöneliyor. Afganlar başka ülkelere geçmek için İran ve Türkiye’yi bir yol olarak görüyor. Göçün biraz da ülkelerle olan ilişkileri sonucu şekilleneceğini düşünüyoruz. Türkiye’nin burada nasıl bir rolü olacak ve hangi konularda Taliban ile konuşacaklar bilmiyoruz. Taliban, İran ve Pakistan ile bir araya gelemeyeceğine göre, Erdoğan hükümeti ile bazı noktalarda konuşacaktır. Mesela nasıl bir hükümet kuracağı ve nasıl yöneteceği ile ilgili bir durumdur.” 
 
20 YIL ÖNCE 20 YIL SONRA
 
“Uluslararası toplum bu saatten sonra bir şey yapmaz. Bu iş artık bitmiştir” diyen Kazimi, “Biz bu savaşın ne zaman biteceğini, bu ülkedeki insanların ne zaman huzura kavuşacağını bilemeyiz. Çünkü halk tarihin en büyük belirsizliğini yaşıyor. Taliban eğer halkın taleplerini görmezden gelirse, asla başarılı olmayacaktır ve 20 yıl sonra çok daha başka bir savaş yaşanır. Hepimiz, 20 yıl önce Afganistan için demokrasi, ekonomik özgürlük, kadın hakları ve diğer hakların güçleneceğini ve daha da ilerleyeceğini düşünüyorduk. Kimse 20 yıl sonra Taliban’ın iş başına geçeceğini beklemiyordu. Hatta Taliban üyeleriyle görüştüğümde, onlar bile bu duruma çok şaşırdıklarını söylediler. Şuan ülkede dehşet görüntüler yaşanıyor. Tüm bu görüntüler gösteriyor ki; uluslararası güçler ve tüm dünya, Afgan halkını politikalarına kurban etti” şeklinde konuştu. 
 
MA / Adnan Bilen 
 

Diğer başlıklar

00:28 AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan, Fahrettin Altun’u görevden aldı
09/07/2025
23:21 Tetwan'da dengbêjler sahne aldı
23:09 AKP Sözcüsü Çelik: Cumhurbaşkanımız cumartesi tarihi bir açıklama yapacak
22:55 Halk buluşmalarına Abdullah Öcalan’ın görüntülü mesajı damga vurdu
21:56 Tülay Hatimoğulları: Türkiye halkları görüntüyü dört gözle bekliyordu
21:27 Kuzey ve Doğu Suriye'de Abdullah Öcalan'ın görüntülü mesajını kutlandı
21:01 Eyn Îsa’da mayın patladı: 1 kadın yaşamını yitirdi
20:47 Ege’de orman yangınları sürüyor
19:49 ABD Büyükelçisi: SDG, Suriye'ye entegre olup orduya katılabilir
19:23 Nesrin Teke mezarı başında anıldı
19:14 Şam toplantısının detayları: 10 Mart anlaşması eksiksiz uygulanmalı
18:59 31 yıllık tutsaklığın ardından tahliye edildi: Miraslarına sahip çıkacağız
18:40 Girê Spî’de paramiliter güçler arasında çatışma: 1 ölü, 4 yaralı
18:26 Korucuların katlettiği Gün davası görülmeden ertelendi
18:18 Özerk Yönetim ile Şam geçiş hükümeti görüşmesi sona erdi
18:03 Dêrsimliler uyuşturucuya karşı yürüyecek
17:30 Öcalan’ın mesajı Meclis gündeminde: Büyük barışı sağlayabilir
16:29 Zeydan Karalar ve Ahmet Şahin görevden uzaklaştırıldı
16:28 Kurtulmuş ve Kalın görüşmesi başladı
16:10 Kadın işçilerin CHP önündeki eylemi 60’ıncı gününde
16:00 ÖHD'den ağır hasta tutsak Ayık için tahliye çağrısı
15:59 Sincan Cezaevi'ndeki tutsaklar için İHİK'e başvuru
15:36 Barış Akademisyeni Fulya Atacan hayatını kaybetti
15:30 Tayip Temel: Yasal zeminin hazır edilmesi kaçınılmazdır
15:03 Bayındır: Öcalan’ın çözüm haritası geleceğin şekillenmesine katkı sağlayacak
14:04 Ayşegül Doğan açıkladı: 11 Temmuz'da Süleymaniye'de olacağız
14:04 İzBB’nin işten çıkarma kararına karşı yürüyüş
13:39 Güleç: Komisyon vurgusu yerinde bir açıklama
Canpolat: Öcalan’ın tarihi çağrısı yüzyılın resmidir
13:34 Leman’ın yazı işleri müdürü hakkında gözaltı kararı
13:28 26 yıl sonra Öcalan'ın sesini duydular: Acil adımlar atılmalı
13:25 KESK'ten ajansımıza ziyaret
13:01 Siyasetçi ve aydınlar Süleymaniye'deki tören için yola çıkacak
13:00 Köyler ve mahaller tehlikede: MUÇEP’ten Meclis’e acil çağrı
12:58 Erdoğan: Olumlu haberler alacağız
12:48 ESP Eş Genel Başkanı Hatice Deniz Aktaş tahliye edilmedi
11:33 Türkiye basını görüntülü çağrıyı nasıl gördü?
11:30 Suriye’de uluslararası katılımla diyalog toplantısı başladı
11:29 Abdullah Öcalan’ın tarihi çağrısı dünya basınında
11:19 Abdullah Öcalan’ın çağrısı sanal medyada TT oldu
11:05 İBB soruşturmasında 10 gözaltı
10:59 Polen Ekoloji üyesi Yılmaz için ‘özgürlük’ çağrısı
10:38 Kuzey ve Doğu Suriye heyeti ile geçiş hükümeti bir araya gelecek
10:17 Ege'de orman yangınları
10:12 İzmir'de bir ayda 26 bin hektar alan yandı
09:39 Türkiye yapay zekaya erişim engeli getirdi
09:38 Teksas'ta selde hayatını kaybedenlerin sayısı 111'e çıktı
09:38 Türkiye'nin Suriye planı: Amaç Akdeniz sınırını denetime almak
09:23 Amed'de 80 toplantı: Sürece destek de kaygı da yüksek
09:20 Koichi: Öcalan bugünün Mandela ve Che Guevara’sıdır
Bilongo: Asıl mesele silahsızlanma sonrası ne olacağı
09:15 Halide Türkoğlu: Kadınlar barış mücadelesinde ortaklaşıyor
09:14 'Sağlık örgütlerinin sürece dahil olması lazım'
09:13 Kadınların TİS talepleri: Eşitlik
09:11 Hafize İpek: Birlik için elimizi taşın altına koymalıyız
09:09 Kadınların talebi üzerine pazara 'Bazara Jinan' ismi verildi
09:08 Yanan ormanlar bir kez daha ranta mı açılacak?
09:06 Agirî Baro Başkanı: Meclis'teki komisyona desteği memnuniyetle kabul ederiz
09:00 Öcalan'dan görüntülü çağrı: Siyasetin ve toplumsal barışın gücüne inanıyorum
09:00 09 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:07 Abdullah Öcalan'ın tarihi çağrısı yayınlanacak
08/07/2025
23:16 Tetwan festivali 12’nci gününde
23:01 Tülay Hatimoğulları’ndan Karalar’ın tutuklanmasına tepki: Gölge düşürüyor
22:04 Adana Belediyesi önünde tutuklama protestosu
21:54 Halk toplantıları sürüyor: Adım atma sırası devlette
21:42 Mêrdîn’de 13 gündür haber alınamayan kız çocuğu bulundu
21:34 Tutuklanan Manavgat Belediye Başkanı Kara görevden alındı
20:39 Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Karalar tutuklandı
20:23 Tahliye edilen Erbaş: Süreç konusunda umutluyuz
20:04 Suriye, orman yangınları için AB’den yardım istedi
19:03 Gazeteci Üçar cezaevinden çıktı
18:32 Manavgat Belediye Başkanı tutuklandı
18:05 DEM Parti'den AİHM kararına dair açıklama
17:47 Gazeteci Ceylan Şahinli ifade verdi
17:33 Kobanê Davası’nda siyasetçilere verilen yurt dışı yasağı kaldırıldı
17:23 Komisyon için partiler taslaklarını Kurtulmuş’a sundu
16:20 Yüzde 76 engelli hasta tutsağın tahliye başvurusuna ret
16:07 İran’da 5 tutsağa daha idam cezası verildi
16:01 Semsûr Belediye Başkanı Tutdere'ye ev hapsi
15:44 Manavgat Belediye başkanına tutuklama talebi
15:30 Maden yasasına karşı Meclis önüne yürüdüler
15:26 Karalar'a tutuklama, Tutdere'ye adli kontrol talebi
15:12 Özel: Sandığın gücüne savaş açtılar
14:35 31 yılın ardından tahliye edildi
14:20 AİHM'den Demirtaş için ihlal kararı: Siyasi amaçlar nedeniyle tutuklu
14:05 CHP İstanbul İl Başkanı Çelik ifadeye çağrıldı
13:58 Kadınlar Meclis’e seslendi: Barışın hukuki zemini için görev al
13:30 Türkiye, Öcalan'ı yine 'umut hakkı'ndan muaf tuttu
13:09 Sendikalardan belediyelere operasyona tepki
12:57 Özdağ'a ‘MİT’ davasından beraat
12:45 Tülay Hatimoğulları: Meclis kapanmadan Barış ve Demokratik Toplum Komisyonu kurulmalı
12:43 Özgür Özel hakkında fezleke
12:42 Manavgat Belediyesi’nde 7 gözaltı daha
12:27 MİT Başkanı Irak başbakanı ile görüştü
12:21 ABD’li Montag’dan Öcalan’ın çağrısına destek
12:00 Gazeteci Üçar hakkında tahliye kararı
11:57 Meslektaşlarının katledilmesine tepki gösteren gazeteciye soruşturma
11:55 Bahçeli’den 'provokasyon' açıklaması
11:55 İSİG raporu: Haziran’da 164 işçi yaşamını yitirdi
11:40 'Çatışma ve Çocuk Hakikat Komisyonu' kurulacak
11:08 Kelepçe dayatmasını reddeden tutsak: İnsanca tedavi görmek istiyorum
10:55 Vedat Aydın Futbol Turnuvası'nda galip belli oldu
10:52 Hesendîn'de madene karşı gece boyu nöbet
10:52 AKP’li Ölmez’in şikayetiyle gözaltına alınanlardan 3’ü tutuklandı
10:24 Kadınlar 'Barış Yürüyüşü' için Ankara'da
10:19 CHP’li belediye başkanları adliyeye sevk edildi
10:00 İmralı Heyeti ve Adalet Bakanlığı görüşmesi ertelendi
09:37 Elkê'de 3 bölgeye giriş çıkışlar yasaklandı
09:30 Almanya'da 'Mûsa Anter-Hrant Dink: İki Ses, Tek Hafıza' buluşması
09:30 İran: Saldırılarda bin 60 kişi yaşamını yitirdi
09:25 Teksas'ta selde hayatını kaybedenlerin sayısı 104'e çıktı
09:20 Bir sigara gurubuna zam
09:05 Antalya’dan Gimgim’e arıcılık için geldiler
09:05 Halk buluşmaları: Öcalan'a güven tam, eşit yurttaşlık talebi
09:04 İtalyan parlamenter: Öcalan’ı dinlersek çözüme ulaşırız
09:00 Karabudak: Kurulacak komisyona Alevilerin taleplerini ileteceğiz
09:00 08 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
00:47 Hesandîn'de madene karşı nöbet eylemi
00:01 'Demokratik Toplum Buluşmaları' devam ediyor
07/07/2025
23:36 Tetwan Festivali 11'inci günü geride bıraktı
23:26 KCK’den yeni açıklama: Tören canlı yayınlanmayacak
22:12 ABD, HTŞ'yi 'terör örgütü' listesinden çıkardı
21:19 Manavgat Belediyesi soruşturmasında 7 tutuklama
21:14 Adana Demokrasi Platormu: Zeydan Karalar'ı serbest bırakın
20:43 Bakanlık, CHP'li Böcek'i belediye başkanlığı görevinden aldı
20:17 Cizîr'de kaza: Bir kişi yaşamını yitirdi
19:54 Katledilişinin 34'üncü yılında anıldı: Binlerce Vedat Aydın doğdu
19:35 DEDAŞ'tan 'kaçak saldırı': 3 kadın yaralandı
19:27 İmralı Heyeti Adalet Bakanı ile görüşecek
18:39 Balıkesir ve Aydın'da yangın
18:26 Gediz Elektrik'e İzmir yangınları tepkisi
17:37 İmralı'da aile görüşmesi
16:45 İmralı Heyeti'nden açıklama: Sürecin ilerlemesi konusunda karşılıklı irade devam ediyor
16:37 Botan TUHAD-DER Şirnex’te kongreye gitti
16:08 İmralı Heyeti ile Erdoğan görüşmesi sona erdi
15:52 Pêrtag’de pomza ve kum ocağı projesine karşı yürüyüş
15:20 'Kürt Meselesi' araştırması: Çoğunluğa göre çözüm olursa demokratikleşme olur
15:03 İmralı Heyeti ile Erdoğan görüşmesi başladı
14:57 İmralı Heyeti: Yeni aşamanın gerekliliklerini istişare edeceğiz
14:45 Beltur işçileri gözaltına alındı
14:35 Ayşe Barım tahliye edilmedi
14:23 Erdoğan'dan Özel'e tazminat davası
14:23 İşçiler TBB önünde: Suskun kalanlar adaletsizliğe ortaktır
14:07 ÖHD: Tokat Cezaevi’nde tedaviye erişim yok
13:40 İBB operasyonlarını yürüten polis görevden alındı
13:39 Tutsak gazetecinin hastaneye sevkine engel
13:31 Rapor: Kadınların yüzde 65'i evde katledildi
13:04 Zırhlı araçla ezilen Can davasında dosya savcıya gönderilecek
12:49 İzmir ve Kütahya'da yangın
12:13 İmralı Heyeti ile eş genel başkanlar bir araya geldi
12:09 Hanifi Zengin müdür yardımcılığına atandı
12:03 AKP’li Ölmez’in şikayeti üzerine köye baskın: 7 gözaltı