HATAY - Hatay Barosu Mülteci Komisyonu’nun, 500 Konutlar Polis Merkezi'ne dair hazırladığı raporun İl Göç İdaresi Müdürlüğü'ne iletilmesi sonrası merkez, Hatay Valiliği'nce kapatıldı.
Hatay Barosu Mülteci Komisyonu, 500 Konutlar Polis Merkezi'nin mülteci geri gönderme merkezi olarak kullandırılmasına ilişkin 2021 Ağustos ayında inceleme yaparak, bir rapor hazırladı. Komisyon, tespit ettiği sorunları içeren raporu aynı ay içerisinde Hatay İl Göç İdaresi Müdürlüğü'ne sundu. Komisyon, merkezin fiziki koşulların yetersizliği ve işlerin yürütüldüğü Geri Gönderme Merkezi mevcut iken böyle bir merkeze gerek olmadığı hususlarına değindi. Hatay İl Göç İdaresi Müdürlüğü'nce yapılan inceleme sonrası komisyonun talebine olumlu yanıt verilerek, merkez Hatay Valiliği'nce kapatıldı.
Hatay Barosu Mülteci Komisyonu tarafından tespit edilen sorunlar şu şekilde:
"* 500 Konutlar Polis Merkezi olarak bilinen, içerisinde İl Göç İdaresi çalışanı ve Emniyet mensubu çalışanların görev aldığı bu birimin mevcudiyetinin hukuki ve kanuni dayanaktan yoksun olması. Merkez’in hangi kurum altında teşkilatlandığı bilinememekte, idari ve adli teşkilat içerisinde belli bir noktaya konumlandırılması mümkün olamamaktadır. T.C. Anayasasının 123. Maddesinde düzenlenen 'İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir.' Amir hükmüne açıkça aykırılık teşkil etmektedir. Mevzuatta kesinlikle böyle bir Polis Merkezi’nin varlığından söz edilmemektedir.
* Merkez’de bir müdür veya amirin bulunmaması nedeniyle memurlar arasında keyfi uygulamaların arttığı ve uygulama birliğinin olmadığı gözlemlenmiştir.
* 500 Konutlar Polis Merkezi’nde, Uluslararası Koruma Statü Sahibi, Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi, Geçici Koruma altındaki bireyler, henüz statü sahibi olmayan veya statüsü iptal edilmiş bireyleri herhangi bir yasal dayanak veya mahkeme/savcılık kararı olmaksızın tutulmaları. Bireyler tutulurken gözaltı kararı, idari gözetim kararı alınmamakta, tutulma nedeni ortaya konulmadığı için kişiye tutulma gerekçesi, hakları, başvuru yapabileceği kanun yolları aktarılmamaktadır.
* Bireylerin 500 Konutlar Polis Merkezi’ne ne zaman alındıklarının tespit edilememesi.
* Yukarıdaki maddelerle bağlantılı olarak bireylerin hukuki ve kanuni dayanaktan yoksun olarak tutulmaları temel ihtiyaçlarının karşılanabileceği ödeneklerden yararlanmalarını engellemektedir. Zaten kötü şartlarda tutulan bireylerin Anayasa, AİHS ve İnsan Hakları ihlaline neden olacak şekilde temel ihtiyaçlarını karşılayamadıkları tespit edilmiştir.
*500 Konutlar Polis Merkezi’nde suça karışan kişilerin yoğunluklu olarak tutuldukları, ancak bu konuda mağdur – şüpheli ayrımı yapılmadan polis tarafından yakalanan tüm bireylerin Merkez’e götürüldükleri gözlemlenmiştir. Suçun mağduru şüpheli ile aynı işleme tabi tutulmaları, şüpheli bireylerin suçlu gibi muamele görmeleri masumiyet karinesi ve suçun kanuniliği ilkelerine aykırıdır.
* Ceza dosyasında beraat kararı bulunan, savcılık veya mahkeme hakimi tarafından serbest bırakılan bireylerin polisler tarafından tutulup 500 Konutlar Polis Merkezi’ne götürülmektedirler. Bu hususun kanuni gerekçesi bulunmamaktadır.
* 500 Konutlar Polis Merkezi’nde avukat görüşme odası bulunmaması.
* 500 Konutlar Polis Merkezi’nde bireylerin tutuldukları yerlerin fiziki koşullarının kalmaya, yaşamaya uygun olmayan ve kanuna aykırı olarak belirlenmiş yerler olması. Merkez’de bireyler merdivenin ilk basamağına parmaklık konularak merdiven altında, şüpheli-mağdur , kadın-erkek ayrımları gözetilmeksizin aynı yerde olduğu, soğuk-sıcak dengesinin mevsime göre ayarlanamadığı insani olmayan şartlarda tutulmaktadırlar.
* Hatay ilinin Geçici Koruma ve Uluslararası Koruma kayıtlarına kapalı olması. Kayıtların tamamen kapalı olması nedeni ile bireylerin mağduriyet yaşadıkları gözlemlenmektedir.
* İl Göç İdaresi Veri Güncelleme Merkezi’nde mükerrer kayıt, memur hatası ile yanlış kayıt veya sistemsel hata olabileceği değerlendirilmeksizin bireyler hakkında yalan beyan-memuru yanıltma suçlamaları ile ihbarda bulunulması bireylerin devlete olan güvenini sarsmakta ve yükümlülükleri olan işlemler için dahi devlet kurumlarına gitmemelerine neden olmaktadır. İşlemlerini gerçekleştirmek için kurumlara giden bireyler sınır dışı veya idari gözetim tehdidi ile karşı karşıya kalmaktadırlar."