Dünyada benzeri olmayan ada hapishanesi: İmralı

img
ADANA - PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın 23 yıldır tutulduğu İmralı Cezaevi, her ne kadar temellini Guantanamo Cezaevi’nden alıp bazı benzerlikleri olsa da dünyada bir örneği bulunmuyor. 
 
Uluslararası güçlerin, Ortadoğu’ya müdahale planlarının ilk adımı 1998 yılında PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın bir komplo sonucu Suriye’den çıkarılmasıyla başladı. Birçok ülkenin kapılarını kapatması üzerine Öcalan, 15 Şubat 1999’da Türkiye’ye teslim edildi. Öcalan, Türkiye’ye getirildiği gibi İmralı Adası’nda bulunan cezaevi alelacele boşaltılarak buraya götürüldü. Yarı açık cezaevi olarak adli mahkumların bulunduğu cezaevinin ismi, İmralı Yüksek Güvenlikli F Tipi Cezaevi olarak değiştirildi. 
 
1935’TE AÇILDI
 
İmralı Adası’ndaki cezaevi, ilk olarak 11 Ağustos 1935'te faaliyete geçti. İlk açıldığında adadaki tarım arazisi nedeniyle tutukluların tarımla uğraşmaları hedeflendi. Yüzölçümü 10 kilometrekare olan adada cezaevinin ilk konukları, İstanbul ve Bursa cezaevlerinde yatan cinayet suçundan ceza almış 50 hükümlü oldu. Adada eski başbakanlardan Adnan Menderes ile bakanlar Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan'ın yanı sıra, Yılmaz Güney, Ressam İbrahim Balaban ve Rum Ressam Angulos Stafonodis'ta da kaldı. 
 
YASAK BÖLGE
 
15 Şubat 1999’da Türkiye’ye teslim edilen Öcalan, konulduğu İmralı Adası "özel güvenlik bölgesi" ilan edildi. İmralı Cezaevi'nde iç güvenliğinde 1 müdür ve 3 yardımcısı ile toplam 34 gardiyan; cezaevinin dış güvenliğinden ise toplam 700 özel asker sorumlu. Sivil gemilerin adaya 3 milden fazla yaklaşmasına izin verilmezken, ada üzerinden sivil helikopter de geçemiyor.
 
HUKUK İŞLEMEZ, YASA GEÇMEZ!
 
Gizli bir protokolle yönetim biçimi ve kapsamı belirlenen İmralı Cezaevi’nde, 23 yıldır Türkiye yasaları ve uluslararası hukuk işlemiyor. Öcalan’ın kaçırılmasında rol alan ABD gibi uluslararası güçler, İmralı Cezaevi sisteminin oluşması ve yürütülmesinde de yer aldı. Öcalan, kendisiyle ilgili Türkiye’ye ise “bekçilik ve gardiyanlık” rolü biçildiğini söyledi. 
 
GUANTANAMO İLE BENZERLİKLER
 
İmralı Cezaevi, ABD’nin Guantanamo anlayışı esas alınarak yenilenirken, ABD’nin siyasi muhaliflerine karşı “korsanca kaçırma” temelinde kurduğu, hukuk ve yasaların nüfuz etmediği, her türden yöntemlerle siyasi muhalifinin iradesini kırma ve kendi çizgisine çekme esasına dayalı bir işkence sistemi olan Guantanamo’nun iki temel özelliği var. Birincisi, “korsanca kaçırmaya” dayanıyor; ikincisi de bu tür cezaevlerine ulusal ve uluslararası hukuk nüfuz etmiyor. 
 
BAŞKA BİR ÖRNEĞİ YOK
 
İmralı Cezaevi, her ne kadar Guantanamo ile karşılaştırılsa da daha ağır koşullara sahip. Guantanamo’da bile aile, avukat ve ziyaretçi kabulü, telefon, mektup, faks, telgraf gibi haberleşme gibi iletişim olanakları yasaklanmazken, İmralı Cezaevi sisteminde ise bu haklar tanınmıyor. Bazı yönleriyle benzerlikler olsa da İmralı Cezaevi’nin başka bir örneği bulunmuyor.  
  
ÜÇ AYAKLI SİSTEM
 
Daha önce yapılan görüşmelerde Öcalan, İmralı Cezaevi’nin, “üç ayaklı” bir sistemle yönetildiğini, bir ayağı ABD, bir ayağının Avrupa, bir ayağının da Türkiye olduğunu belirtti. Öcalan, İmralı’ya ilişkin tespitleri şöyle: “İmralı Cezaevi, Türkiye’deki cezaevleri sisteminden çok farklıdır. Diğer cezaevlerinin statüsü burada uygulanmıyor. Buranın statüsü ve yapısı gizli bir anlaşmayla olmuştur. ABD buna benzer gizli anlaşmalarla birçok yerde böyle birçok cezaevi kurmuştur. İmralı Cezaevi de ABD tarafından gizli anlaşmayla kurulan özel cezaevlerinden biridir. Bunu yaparken AB’nin de fikri ve onayı alınmış ve buranın yapısı ve koşullarının da ne olması gerektiğini belirlemişler. Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi’ne (CPT) sıradan yaklaşmamak gerekir, arada bir gelip giden bir heyet olarak görmemek gerekir, burada olup bitenlerden haberleri vardır. Avrupa Komitesi’ne bağlı bir oluşumdur, dolayısıyla bir bütün olarak Avrupa Konseyi’nin de bilgisi var. Burayı Başbakanlığa bağlı kriz merkezi yönetiyor diyorlar ama değil, burası direkt ABD’ye bağlı. Başından beri cezaevi yönetmeliğinin bile uygulanmamasına anlam verememiştim. Ama ortaya çıktı ki İmralı Cezaevi ilk Guantanamo tarzı cezaevidir. Burada bana yapılan uygulamalardan dersler çıkarılıyor. Bir insanın bastırılmaya ne kadar dayanabileceğini ölçüyorlar.”
 
İMRALI UYGULAMALARI
 
İmralı’da Türkiye yasaları uygulanmazken, Türkiye’de tüm cezaevlerinde tutuklulara tanınan haklar, Öcalan’a tanınmadı. Türkiye’de hiçbir tutuklu; havadan, denizden ve karadan askeri yasak bölge ilan edilen bir ada cezaevinde tutulmazken, Öcalan, İmralı Sistemi’ne dair, “Bu koşullara kimse 6 gün bile dayanamaz. Atılmışız buraya. Dünyanın en ağır tutsağıyım, bunların içinde Batı da var. Beni kapitalist dünya sistemi tutsak etmiştir, devlet de beni bir koz, bir rehine olarak elinde tutuyor. Burada siyasi bir rehineyim. Konumum böyle bilinmelidir. Bunu şöyle bir benzetmeyle de açıklayabilirim: Solunum cihazına bağlı birisi gibiyim, istedikleri zaman fişi çekebilirler. Tecrit durumunun ağırlaştırılması zaten idam anlamına gelmektedir. Dünyada bu koşullarda başka kimse yok, bir tek ölmediğim kaldı” diyerek cezaevinin vahametine dikkat çekti. Öcalan, “tabut” içinde tutulduğunu belirterek, cezaevi sisteminin idam olduğunu, sadece yöntemin farklı olduğunu söyledi. 
 
MANDELA VE ROBBEN ADASI
 
Dünyada siyasi tutukluların tutulduğu bir diğer ada da Güney Afrika’daki Robben Adası oldu. Afrika Ulusal Konseyi’nin (ANC) Lideri Nelson Mandela da Robben Adası'nda 18 yıl (1964-1982) boyunca kurulan hapishanede diğer siyasi tutuklularla birlikte kaldı. Mandela ve arkadaşları, Robben Adası’nda taş ocaklarında çalıştırılırken, tutukluların sahip olduğu haklardan kısmi olarak faydalandı. Robben Adası, 1999 yılında UNESCO tarafından dünya mirası olarak kabul edilip, müzeye çevrildi.
 
ADA HAPİSHANELERİ
 
Avrupa'da ada hapishaneleri geçmişte en çok İngiliz ve Ruslar tarafından kullanılırken, adalardan kaçışın zor olması nedeniyle Birinci Dünya Savaşı ve sonrasında bazı adalar hapishane olarak kullanıldı. Tarihte ada hapishanelerinin başında çeşitli dönemlerde kullanılan Hazar Denizi'ndeki Nargin, Sardunya Adası yakınlarında bulunan Asinara, Akdeniz'de Malta, Ohotsk Denizi'nde Sahalin, Kuzey Buz Denizi'ndeki Solevest ve Çin yakınlarındaki Malaya Adası geliyor. 
 
MA / Hamdullah Yağız Kesen

Diğer başlıklar

22:11 Kerboran'da müzik festivali sona erdi
21:53 Seyircisiz oynanacak Amedspor maçı için LED ekran kurulacak
21:47 Süveyda'da 'ulusal ordu' kuruldu
21:13 Mamak'ta halk buluşması
20:38 Bakırhan: Sayın Öcalan ile yapılan görüşmeler azaldı, bu yaklaşımdan vazgeçin
20:06 Gültan Kışanak: Komisyon Öcalan’ı dinlemeli, bu bir dayatma ve siyasi talep değildir
20:01 Jandarma, Önder ve Demirtaş’ın fotoğraflarını söktü
19:47 Bayındır: Öcalan'ın fiziki özgürlüğünün zamanıdır
19:03 Wan mitinginde Öcalan posterleri
18:35 Meletî’de yangın devam ediyor
18:17 Onbinlerin katıldığı Wan mitingi: Komisyon Sayın Öcalan ile görüşmeli
17:56 Geçiş Hükümeti: Kuzey ve Doğu Suriye ile Süveyda’da öngörülen seçimler iptal edildi
17:51 Hakem kurulu zam oranını belirlemek için toplandı
17:45 Gülistan Tara’nın mezarı başında anma: Bizi güçlü tutan hakikat mücadeleleri
17:40 Wanlılar miting alanına gelmeye başladı
16:59 Yangından etkilenen mahallelerde inceleme ve anket
16:37 Bakırhan, mesire alanının açılışını yaptı
16:16 KESK’ten Gazze protestosu: Katil İsrail Filistin'den defol
16:00 Munzur Gözeleri'nde 'mescit' protestosu: Rızasız her iş zulümdür
15:20 Katledilen gazeteciler anıldı: Mücadeleleri yol gösteriyor
15:01 GGM'de tutulan Nanaxanim Babazade deport edilmek isteniyor
14:56 Bahçeli'den 'çatlak' iddialarına yanıt
14:53 İstanbul'da kadınlardan ‘barış zinciri’ eylemi
14:33 Sındırgı'da 4.1 büyüklüğünde deprem
14:24 700'üncü F Oturması eylemi: Tüm hasta tutsaklara özgürlük
13:36 İktisatçı Eğilmez: Facianın büyüklüğü 60 milyar doları aştı
13:24 Derince'deki yangın baraka ve konteynerlere sıçradı
13:22 Cumartesi Anneleri eylemi: Barış hakikati konuşarak gelir
13:12 Kayıp yakınlarından komisyona çağrı: Pratik zamanı
13:10 Şimşek: KKM'de yeni hesaplar açılmayacak
12:39 Euro'dan yeni rekor
10:54 Wan'da miting günü: Temel talep Öcalan'a özgürlük
10:22 Rezan'da halk 'Katılımcı Bütçe'nin projelerini belirledi
09:36 İki kardeşin şüpheli ölümünde özel savcı görevlendirildi
09:14 Milas'ta bir kadın katledildi
09:13 Uzman çavuşun vurduğu astsubay hayatını kaybetti
09:12 22 taşınmazı satan kayyıma dava
09:11 Gençlerle iklim anketi: Yerel yönetimler ve STÖ'lerin çalışmaları yetersiz
09:10 Komisyonda dinlenen Batı: Öcalan ile görüşülmesi süreci hızlandırır
09:09 'Kadınların güvenliği barışın temel taşıdır'
09:05 DEM Parti gençliği özel savaşa karşı mücadelede
09:04 50 derecede mesai
09:03 Geçmez: Herkes dinlenmeli, süreç hukuki zemine oturtulmalı
09:02 Egîdê Cimo'da kayıt dönemi
09:01 Dinamitlerle doğayı tahrip eden karayolları çalışanları: Yerle bir ettik!
09:01 250 hastaya tek onkolog, o da izinde
09:00 23 AĞUSTOS 2025 GÜNDEMİ
08:59 Kur Korumalı Mevduat uygulaması sona erdi
22/08/2025
23:56 Gulistan Tara ve Hêro Bahadîn katledildikleri yerde anıldı
22:36 Silêmanî’deki çatışmaların ardından 200’ü aşkın gözaltı
22:31 Husiler, İsrail'e saldırdı
22:24 Kerboran'da festival ikinci gününde
21:57 Azerbaycanlı öğrenciye gözaltı: Çıplak arama ve aç bırakma iddiası
21:35 Suriye Geçiş Hükümeti, yeni paralarını Rusya’da basacak
21:27 Trump: Fed üyesi Lisa Cook istifa etmezse görevden alacağım
21:20 Peri Tekstil İşçilerinin eylemi 17’nci gününde: Mücadeleyi büyütelim
21:14 Gimgim’da 3 gün sürecek inanç festivali başladı
20:42 223 işçi 24 gündür direniyor
20:07 ‘Kadınlar olarak demokratik toplumu inşa etmeliyiz'
18:48 Doktorlar Birliği: Uluslararası bir heyet İmralı'ya gitmeli
18:20 Memur-Sen: Hakem Kurulu'na başvurmama kararı aldık
18:11 Meletî'de orman yangını
17:56 Cizîr’de uzman çavuş şüpheli şekilde öldü
17:27 Pasur Belediyesi halk Lokantası açtı
17:24 Yenişehir ilçesinde silahlı kavga: 1 ölü 4 yaralı
17:18 Wan, 'özgürlük' mitingine hazır: Amaç iktidarı adım atmaya çağırmak
17:03 Beyoğlu belediye başkanvekili belli oldu
16:50 İran polis devriyesine pusu: En az 5 polis öldü
16:37 Birlik İnisiyatifi: Ortak bir gelecek inşa etmemiz lazım
16:25 Lahur Şêx Cengî'nin kanalı kapatıldı
16:00 Mevsimlik tarım işçisi kadınların çalışma koşulları Meclis gündeminde
15:47 Mûş’ta 'birlik' buluşması: Çıkarlar bir kenara bırakılmalı
15:37 Özel: Meclis'i olağanüstü toplantıya çağıracağız
15:26 İzmir'de orman yangını
14:39 Sosyalist tarihçi Liakos’tan Öcalan’ın çağrısına destek
14:30 Saraya yürümek isteyen memurlara polis engeli
13:59 Mor Cumartesi Hareketi: Islamabad toplantısında Afgan çıkarları dikkate alınmalı
13:45 Eş genel başkanlardan Wan mitingine çağrı
13:02 Kürtçe konuşmaları engellenen anneler: Çözüm için önce dilimizi kabul edin
12:51 Barış Vakfı'ndan tepki: Kürtçe engeli sürecin ruhuna aykırı
12:37 Gazze’de kıtlık ilan edildi
11:12 Silêmaniyê’deki çatışmalarda 3 kişi yaşamını yitirdi
10:53 Katledilen gazeteciler anılacak
10:38 BM Özel Temsilcisi: Suriye’de kapsayıcı bir yol haritası gerekli
10:27 Dolar kurunda yükseliş
10:22 Filistin'deki işgale tepki gösteren Çelik tahliye edilmedi
09:24 Prof. Dr. Yeğen: Komisyon 50 yıllık meseleyi Öcalan’dan dinlemeli
09:13 Şili'de 7.5 büyüklüğünde deprem
09:11 Dursunoğlu: Gazze'ye saldırılar ilhak planıdır
09:07 Gurbetelli Ersöz Kadın Gazetecilik Ödülleri başvuruları sürüyor
09:04 Dêrsim coğrafyası adım adım yok ediliyor
09:01 ‘Gülistan Özgür Basın’ın mamostesi, Hêro güçlü yanıydı’
09:00 22 AĞUSTOS 2025 GÜNDEMİ
08:34 Silêmaniyê'de gerginlik: Lahur Şêx Cengi ve kardeşleri gözaltında
21/08/2025
23:38 Bolu'da yangın
22:33 DARDER Kerboran'da binleri festivalde buluşturdu
22:11 PFDK'den Amedspor’a 2 maç seyircisiz oynama cezası
21:19 'Türkiye İsrail'le ticari, askeri ve diplomatik ilişkileri kessin’
21:14 Arjantin’de Abdullah Öcalan için toplanan imzaları Türkiye Konsolosluğu teslim almadı
20:34 Netanyahu: Gazze için ateşkes görüşmelerine başlanacak
20:17 Mêrdîn de bir kadın daha evinde ölü bulundu
20:11 Wanlı 223 işçi direniyor: Halkın iradesine ve emeğine saygı duyun
19:29 Wan halkı büyük mitinge hazırlanıyor
19:23 Tahliye edilen tutsaklara ziyaret
17:34 Rabia Naz'ın babası tahliye edildi
17:27 Wan’da ‘Medine Sözleşmesi ve Barış Süreci’ tartışıldı
17:20 Muğla'da ormanlık alanda yangın
17:00 Zeynep Karataş'ın taziyesine kitlesel ziyaret
16:41 Mêrdîn'de 2 kadının cansız bedeni bulundu
15:55 Wan’da kadınlar ekonomi atölyesinde buluştu
14:48 DEDAŞ'tan asker korumasında sayaç kontrolü
14:47 Tutsak eşbaşkana gönderilen mektuba el konuldu
14:36 'Çocuğun cinsel istismarı' suçundan bir şahıs tutuklandı
14:01 Güzel 33, Güneş 32 yıl sonra tahliye edildi
13:05 Ayşegül Doğan: Komisyon Öcalan'ı dinlemeli
12:59 Onarılmayan yol kazaya davetiye çıkarıyor
11:56 Suğuç’un taziyesine kitlesel ziyaret
11:24 Kadınlardan Narin Güran anması: Davanın takipçisiyiz
11:09 Wan'da ilçe ilçe miting çalışması
10:48 DEM Parti'nin komisyon üyelerinden açıklama
10:37 33 yılın ardından memleketinde: Ülkenin demokrasiye ihtiyacı var
10:34 Duran Kalkan: Önder Apo Meclis’te dinlenmeli
09:57 İsrail'in işgal saldırıları: Filistinliler Gazze'yi terk ediyor
09:24 Prof. Dr. Ergil: Birbirini dinlemek yeterli değil, yasal düzenlemeler yapılmalı
09:23 Barış Anneleri: 7'den 70'e herkes mitingde olmalı
09:19 11 aydır kızının akıbetini soruyor: Olayın üstünü kapatmak istiyorlar
09:14 DEDAŞ hızını alamadı: Çocukları dahi icraya verdi
09:11 ESP Eş Genel Başkan Yardımcısı: Süreç sadece Meclis'e havale edilmemeli
09:09 Tütün kısıtlamaları üreticiyi zorluyor
09:06 İHAMED’e 8 ayda 50 şiddet başvurusu
09:04 Bakanlık öğrencilere ajanlık dayatması faaliyetini doğruladı
09:02 Öcalan'a mektuba soruşturma, hastane yolunda şiddet
09:01 Gülistan Tara’yı anlattı: Ardılları gerçeklerden vazgeçmeyecek
09:00 21 AĞUSTOS 2025 GÜNDEMİ
08:27 Kayseri’de kaza: 1 ölü, 13 yaralı
20/08/2025
22:42 İsrail, Siweyda’da Geçiş Hükümeti güçlerini vurdu
22:36 İsrail: Filistin'i işgal planının ilk aşamasına geçildi
21:10 Silivri açıklarında 3.6 büyüklüğünde deprem
21:06 BM önünde 'kuyu tipi' cezaevlerine karşı eylem başlatıldı
20:32 Kazada hayatını kaybeden 21 kişi anıldı
20:27 Kadınlardan Diyanet'e tepki: Bu hutbelere sessiz kalmayacağız
20:10 Wan’da 223 işçi direniyor
20:03 İdlib’in Atma Beldesi’nde patlama
20:00 İran rejimi 5 Kürt yurttaşı daha gözaltına aldı
19:44 DAİŞ’in düğünde katlettikleri anıldı
19:10 Vakıf ve dernekler komisyonda konuştu: Şiddet sonuçları ile yüzleşmeliyiz
18:58 Suruç Aileleri İnisiyatifi'nden 'mücadelemize sahip çıkın' çağrısı
18:27 Arslan, Sofi ve Babur için anma: Anıları yolumuza ışık tutacak
18:22 Şirnex’te petrolün içme suyuna karıştığı köyde kadınlardan yol kapatma eylemi
18:05 Şirnex Ekoloji Platformu’ndan Girênasir’de temizlik ve duyarlılık çağrısı