Kuzey ve Doğu Suriye’nin Qamişlo kentinde 12 Mart 2004’te El Cihad ile El-Futwa futbol takımları arasında oynanan maçta başlayan olayların ardından Baas rejim güçleri Kürtlere yönelik yaptığı saldırılarda 52 kişi yaşamını yitirdi. Tarihe Qamişlo Direnişi olarak geçen olayların üzerinden 18 yıl geçti. Maçın oynandığı stadyumdan başlayarak Qamişlo, Serêkaniyê, Hesekê, Amudê, Efrîn, Heleb ve Şam’a kadar uzanan direniş, 2012’de Rojava Devrimi'ne ilham kaynağı oldu. 

 

O günlerde “Bijî Kurdistan, bimre Rejîma Baas” şiarıyla sokaklara inen Kürt halkının direnişini silah ve tanklarla bastırmaya çalışan Baas rejimi, yaptığı saldırılarda 52 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı, binlerce genç gözaltına alınıp, tutuklandı. Rojava Devrimi’nden sonra Qamişlo Stadı'nın adı, 12 Mart Şehitler Stadyumu olarak değiştirildi. Yine 19 Temmuz 2012 tarihli Rojava Devrimi'den sonra her yıl bu tarihte Qamişlo ve Dêra Zor'dan gelen takımlar dostluk maçına çıktı. 

 

Katliamın tanıklarından Hisên Berzenci, katliamın yaşandığı stadyumda o günleri Mezopotamya Ajansı'na (MA) anlattı.

 

 

SADDAM LEHİNE SLOGANLAR 

 

12 Mart tarihinde El Cihad ile El-Futwa takımları arasında oynanan maç öncesinde bazı taraftarların rejim lehine sloganlar attığını belirten Berzenci, Dera Zor'dan gelen taraftarların tren yolundaki taş, bıçak ve sopalarla stada girdiklerini söyledi. Berzenci, Qamişlo taraftarlarının ise getirdiği kitapların "ateş çıkarırsınız" gerekçesi ile görevliler tarafından ellerinden alındığını söyledi. 

 

4 KİŞİ KATLEDİLDİ

 

O gün akrabasının evinde bulunduğunu belirten Berzenci, öğlen Qamişlo'da olayların başlaması üzerine dışarı çıktıklarını ve her yerin savaş alanına döndüğünü ifade etti. Baas rejiminin insanlara silahla ateş açtığını belirten Berzenci, bir komşusuna yanında isabet eden kurşunun diğer tarafından çıktığını söyledi. Berzenci,"Yaralılar var dediler. Yaralılara yardıma gittik. Yaralılara müdahale ediyorduk. Şehit düşenler vardı. Bu yaşananları duyan alana geliyordu. Kürtlerin hepsi stada doğru geldiler. Stadın çevresi kuşatılmıştı. O gün Hesekê'den muhafızlar sevk edildi buraya. Biz stadın içinde değildik ama stat içinde olanlar bizlere muhafızların Ahmed adlı yurttaşı silahıyla katlettiğini söylediler. O gün 4 kişiyi katlettiler" dedi. 

 

QAMİŞLO’YA DESTEĞE GELDİLER

 

Olayların yaşandığı stadın içini de gösteren Berzenci, yaşananlar sonrası stadın aynı kaldığını, fakat demir parmaklıkların boyandığını, bunun dışında bir değişiklik yapılmadığını gösterdi. Maç esnasında El Cihad takımının yönetimine taşların atıldığını anlatan Berzenci, o esnada hükümetin halkın içeri girmesine izin vermediğini söyledi. Bulunduğu yerdeki alanda taşlarla, sopalarla El Cihad taraftarlarına saldırılar yapıldığını ifade eden Berzenci, "Onlar da karşılık verdi. Sonra olaylar başladı. Burada ölümler yaşandı. Ölümlerin ardından Qamişlo, Amude, Hesekê gibi kentlerden herkes Qamişlo'ya geldi. Kendi halkına yardım etti. Biz barış insanıyız. Savaşa karşıyız ama savaş kapımıza gelince de kabul etmeyiz. Bu savaşı kapımızdan uzaklaştırırız" diye konuştu. 

 

DEFİN SIRASINDA SALDIRI

 

İnsanların gelmesinin ardından muhafızların ve hükümetin güçleriyle geldiğini söyleyen Berzenci, insanlara zulüm yapıldığını belirtti. Berzenci, şöyle devam etti: "O zaman 4 şehit, çok sayıda kişi yaralandı. Bundan sonra Qamişlo halkı stada girdi, şehitlerini toprağa veremedi. Diğer gün tören düzenlendi. 13 Mart tarihinde törene gittik. Törende 'kimse olaylar çıkarmasın, sadece defin yapılsın' dediler. Şehitleri defin için yürüyüş düzenledik. Enteriye'ye doğru gittiğimizde gümrük tarafında biraz taşkınlık yaşandı. Hükümet halkı kışkırtmaya çalıştı. 'Halk şehitlerimizi defnetmek istiyoruz' dedi.  Hükümetin 4 aracı geldi yanımıza. Halef duvarının önünde bizleri taradılar. Orada ben yaralandım. Yere düştüm. 17 kişi o esnada kurşunlarla yaralandık" şeklinde anlattı.

 

Olayların ardından insanların Şam'dan Derik'e kadar ayağa kalktığını belirten Berzenci, yalnızca Kürt halkının değil, bir kısım Arap halkının da Kürtlere destek olduğunu söyledi. "Halkın dışarı çıkmasına izin vermiyorlardı" diyerek Baas rejiminin baskılarına değinen Berzenci, şöyle devam etti: "Devriyeler geziyordu. Kürt halkının çoğunu tutukladılar. 400'e yakın insanı tutukladılar. İnsanlar büyük bedeller ödedi. İki insanın bir arada yürümesine bile izin vermiyorlardı. Cenazeyi definden sonra Enteriye'de, Sinaa'da bize gülle sıktıklarında herkes bir yerlere gitti. Bir kaç kişi kendini zorla eve atabildi. Benim çocuklarım gece 02.00'de ancak kendilerini eve atabildi."

 

KIRDIRMA POLİTİKASI 

 

Mevcut olaylarda Baas rejiminin hedefinin Kürt ve Arap halklarını birbirine düşürmek olduğunun altını çizen Berzenci, "Biz Arap, Kürtler bir ev olmuştu. Birlikte yaşıyorduk. Ne sorun, ne bir sıkıntı vardı. Bu birliktelikten bizleri uzaklaştırmak istediler. Çok sayıda kişiyi vurdular. Çok sayıda kişi yaşamını yitirdi" dedi. Hafızasında o günden kalan en ayrıntılı görüntüleri de değerlendiren Berzenci, "O gün stadta yaşananlar halen gözümün önünde. Bugün olmuş gibi. Bu zulmü asla unutmayız. O zaman en güzel şey Kürt halkının hepsinin birbirini desteklemesi oldu. Hesapları, siyasi partileri halk bir kenara bırakarak birleşti, birbirine sırt verdi. O zaman en güzel şey buydu" diye konuştu. O gün aklında kalan en kötü şeyin ise, iki halk arasında uygulanan ayrımcılık olduğunu söyledi. 

 

QAMİŞLO'DAN ROJAVA DEVRİMİNE

 

"Şimdiki Rojava Devrimi o dönemki halk serhildanının (direniş-ayaklanma) sonucudur" diyerek konuşmasını sürdüren Berzenci, şunları söyledi: "Biz o gün ki serhildanda bunun başka şeylere sonuç vereceğini biliyorduk. Bugün güzel şeyler yaşandı ama bizler daha güzel günlerin yaşanacağına da umutluyuz. Partilerimizin hepsi birleşsin Kürt bilinci adı altında ayağa kalksınlar."

 

'ARTIK BİRLİK MAÇI YAPILIYOR'

 

Rojava Devrimi'nden sonra Qamişlo stadının adının 12 Mart Şehitler Stadı olarak değiştirildiğini hatırlatan Berzenci, sözlerini şöyle sürdürdü: "Her 12 Mart tarihinde Dera Zor ve Qamişlo takımları arasında birlik maçı yapılıyor. Sorunsuz, olaysız sevgiyle maç yapıyorlar. 2004'teki bu şiddet sarmalına dönen maç, şimdi Kürt ve Arap halkları arasında sevgi, birliktelik maçına döndü.  Eskiden biz Kürtçe konuştuğumuzda  bize 'Niye Kürtçe konuşuyorsunuz' diyorlardı. Difa el-Vatani (Suriye güçleri) Şam'dan sonra Qamişlo'da da benzer şeyler yapmaya çalıştı. Kürt halkını kırmaya çalıştılar. Ama Kürt halkı asla kırılmaz. 60 Milyon Kürt halkıyız biz. 1 Milyon bile olsak tekrardan 100 milyona çıkarız. Kendi dilimizde ayakta durarız. Kürt, Arap, Süryan, Ermeni, Asuri gerek ki bizler birbirimizin elini tutmalıyız. Parti, hükümetlerin bizlerden ayrılmasına izin vermemeliyiz. Birlikte yaşıyorsak bir birimizin elini tutmalıyız, güzel bir yaşam inşa etmeliyiz. Fitneciler bizleri birbirimize düşürmesinler."

 

MA / Müjdat Can