‘Çerkes soykırımı asimilasyonla devam ediyor’

İZMİR - Çerkes halkının, 21 Mayıs 1864’te çıktıkları sürgün yolunda on binlerce kişiyi kaybettiğini belirten Yurtsever Devrimci Çerkes Hareketi üyesi Turgut Aydın, soykırımın yerleştikleri yerlerde uygulanan asimilasyonla devam ettiğini söyledi. 
 
Kuzey Kafkasya halklarından olan Çerkesler, Çarlık Rusyası döneminde kendilerine yönelik uygulanan soykırım ve sürgünler sırasında kaybettiklerini her sene 21 Mayıs tarihinde anıyor. 1763 yılında Rusya’nın işgaliyle Rus-Çerkes Savaşı başladı. Bu tarihten itibaren 21 Mayıs 1864 tarihine kadar 101 yıl boyunca süren işgal saldırıları sırasında Çerkes nüfusunun büyük bölümü öldürüldü. Bu tarihte Çarlık Rusyası’nın Kafkasya’yı tamamen eline geçirdiğini açıklamasının ardından ise Çerkesler için bu sefer sürgün başladı. Rus İmparatorluğu tarafından Çerkes halkına gerçekleştirilen toplu katliam, etnik temizlik, tehcir ve sürgünden 800 bin ile 1 buçuk milyon Çerkes etkilendi. 
 
Çerkesya’dan gemilerle Osmanlı limanlarına gönderilen Çerkeslerin büyük kısmı da bu yolculuk sırasında açlık ve hastalıklardan yaşamını yitirdi. Karadeniz limanlarına indirilen Çerkesler buradan da Osmanlı tarafından Balkanlara, Anadolu’nun iç bölgelerine, Ürdün, Suriye, Irak ve Arabistan bölgelerine yerleştirildi. 
Yurtsever Devrimci Çerkes Hareketi üyesi Turgut Aydın, Çerkes soykırım ve sürgünü sonrası Çerkeslerin yerleştirildiği bölgelerde soykırımın asimilasyonla devem ettiğini söyledi. 
 
SOYKIRIMIN ARDINDAN SÜRGÜN 
 
1763 tarihinde başlayarak 1864 tarihine kadar süren Rus saldırılarına karşı Çeçenya ve Kuzeybatı Kafkas halklarının güçlü bir direniş gösterdiğini vurgulayan Aydın, Rus ordusunun ise direnişi kırabilmek için insanlık dışı yöntemlere başvurarak toplu katliamlar yaptığını aktardı. 21 Mayıs 1864’de Rusya’nın Kafkasya istilasını tamamladığını ilan etmesiyle birlikte Çerkes halkının da sürgün sürecinin başladığını kaydeden Aydın, “Zorla anavatanlarından koparılarak Osmanlı’ya sürülen Çerkesler Kafkas bölgesindeki limanlardan balık istifi şeklinde gemilere zorla bindirilerek Samsun, Sinop, Varna ve Trabzon limanlarına gönderildi. Buralardan Balkanlar, Anadolu ve Ortadoğu gibi Osmanlı coğrafyasına dağıtıldılar. Zaten deniz yolculuğu çok zorlu geçti. Bu arada açlık ve hastalıktan yolculuk sırasında yüz binlerce insan hayatını kaybetti” dedi. 
 
‘SÜRGÜN OSMANLI’NIN İŞİNE GELDİ’
 
Osmanlı’ya gelen Çerkeslerin de Osmanlı’nın iskan politikasını nedeniyle birbirinden ayrı bölgelere gönderildiğini kaydeden Aydın, “Çerkes toplumunu Osmanlı coğrafyasına dağıtırken birbirleriyle ilişkisi de kopmuş olacağından asimilasyonları daha kolay olacaktır. Ayrıca Osmanlı kendi coğrafyası içerisinde bulunan diğer halkların hareketlerini bastırmak için Çerkes toplumunu kullanmak istemiştir. Zaten yüzyıllarca fiili olarak savaş halinde olan Çerkes halkı savaşmaktan başka bir şey öğrenememiştir. Dolayısıyla Osmanlı’nın askeri olarak da zayıflamış olması nedeniyle askeri anlamda taze kanda olmuştur. Bu sürgün Osmanlı’nın işine gelmiştir” diye belirtti. 
 
SÜRGÜNLER TARİHİ
 
Çerkeslerin tarihinin sürgünlerle geçtiğini dile getiren Aydın, Balkanlara yerleşen Çerkeslerin 1977-78 Osmanlı-Rus savaşı sonrasında Balkanlardan da sürgün edilerek Anadolu’ya geldiklerini belirtti. Yine Çerkes Ethem sonrasında 18 Aralık 1922’de Balıkesir Gönen’in Mürüvetler Köyü’nün sürgüne gönderildiğini ifade eden Aydın, şöyle devam etti: “Bu sürgüne karşı herhangi bir tepki oluşmayınca 2 Mayıs 1923’de çıkarılan bir kararname ile Manyas ve Gönen’e bağlı 14 köy daha sürgüne gönderiliyor. Daha da sürgün edilecek köyler varken tepkiler oluşuyor. Rauf Orbay mecliste yaptığı girişimlerle daha sonra yapılacak olan sürgünleri önlüyor. Bunun dışında 2’nci Dünya Savaşı sırasında 23 Şubat 1944’de Nazi işgaline destek verdiği gerekçesiyle Çeçen ve İnguşlar Sibirya’ya sürülüyor. Bu sürgün sırasında on binlerce Çeçen ve İnguş yaşamını yitiriyor.”
 
‘SOYKIRIM ASİMİLASYONLA DEVAM EDİYOR’
 
Çerkeslerin sürgün edildikleri yerlerde ise yoğun bir asimilasyonla karşı karşıya kaldıklarına dikkati çeken Aydın, Türkiye’de devletin üniter yapısına uygun tek tip insan yetiştirme politikasının bu asimilasyonda etkili olduğunu vurguladı. Okullarda Türkçe dışındaki dillerin yasaklandığını, dışarıda Çerkesçe konuşanların ihbar edildiğini kaydeden Aydın, “Büyüklerimiz çocuklara ‘Çerkes olduğunu kimseye söyleme’ derlerdi. Türkiye’de 4 buçuk milyon civarında Çerkes olduğu tahmin ediliyor. Fakat bunların büyük bir kısmı anadillerini bilmiyor. Çerkesçe kaybolma riski altında olan diller arasında. Çerkesçenin bir kolu olan Ubıhça bugün yok oldu. Dili yok ettiğiniz zaman o kültürü ve halkı da yok etmiş oluyorsunuz. Birleşmiş Milletler’in soykırım tanımlamasında, soykırımın sadece silahla yapılmadığının, bunun yanı sıra kendi iradeleri dışında insanların kısırlaştırılması ve asimilasyon gibi yöntemlerin olduğu belirtiliyor. O anlamda Çerkesler için soykırım devam ediyor” diye aktardı. 
 
'21 MAYIS DİRENİŞTİR’
 
Anavatanları Çerkesya’da Çerkeslerin azınlıkta kaldıklarını ve anadilde eğitim hakkı başta olmak üzere birçok haktan yoksun kaldıklarını dile getiren Aydın, “Her dönem emperyalist güçlerin mağduru küçük uluslar olmuştur. 158 yıl önce imha edilmeye çalışılan Kafkas halkları bugünün emperyalist güçlerinin katliamına uğrayan Filistin, Suriye ve Ortadoğu’nun diğer halkları olmak üzere soykırım ve sürgüne uğramış bütün dünya halklarını çok iyi anlıyor. 21 Mayıs 1864 insanlık tarihinin gördüğü en kanlı olaylardan olan Çerkes soykırım ve sürgününün tarihidir. 21 Mayıs Çerkesler için Karadeniz’i daha da karartan tarihtir. 21 Mayıs Çerkes halkının yaşama direncinin ifadesi, soykırım ve sürgüne uğramış halklarla dayanışma, direniş ve diriliştir” dedi. 
 
İSTANBUL MİTİNGİNE DAVET
 
Kafkas Dernekleri Federasyonu’nun 21 Mayıs 2022 saat 16.00’da İstanbul Yenikapı’da miting düzenleyeceğini anımsatan Aydın, “Yurtsever Devrimci Çerkesler olarak, Çerkes soykırım ve sürgününün 158’inci yıl dönümü nedeniyle organize edilen Çerkes Soykırım ve Sürgününü Anma mitingine tüm halkları ve demokratik kitle örgütlerini davet ediyoruz. Çerkes soykırım ve sürgününü unutmadık, unutturmayacağız” diye konuştu. 
 
MA / Tolga Güney

Diğer başlıklar

12/10/2025
23:21 ABD: İsrailli esirler 24 saat içinde bırakılacak
22:13 Şiddet faili 10 gün sonra tahliye edildi
21:29 Şêxmeqsûd ve Eşrefiyê'de mazot yasağı nedeniyle elektrik sorunu
21:22 Gazeteci Hakan Tosun'a yönelik saldırıya ilişkin 2 kişi tutuklandı
20:10 DEM Parti Eş Genel Başkanları: Tosun'a yönelik saldırı derhal aydınlatılmalı
19:53 Ankara'da trafik kazası: 1 kişi hayatını kaybetti
19:45 DEM Parti İzmir'de halkları buluşturdu
19:03 Rojin Kabaişin ailesine dayanışma ziyareti
18:13 Uluslararası Af Örgütü, Pexşan Ezîzî için imza kampanyası başlattı
17:38 Barış ve çözüm paneli: Ortak mücadele örmeliyiz
17:33 Taciz failine verilen cezanın bozulmasına karşı açlık grevi başlattı
17:19 İstanbul'da Ekin Kültür ve Sanat açıldı
17:08 Gerok Ma'dan Abdullah Öcalan'ın evinde çocuk atölyesi
17:04 Êlih mitinginden notlar: Halk Önderliğini istiyor
16:10 Miting ardından gençler 'Barışın mimarı İmralı'da' sloganıyla yürüdü
16:01 Efrîn’de iki yurttaş kaçırıldı
16:00 'Rojin Kabaiş'in bedeninde rastlanan DNA'ların sahipleri tespit edilsin'
15:38 Gar Katliamı’nda yaşamını yitirenler anıldı
15:23 Meclis'te bütçe görüşmeleri başlıyor
15:06 'Özgürlük' mitinginde Abdullah Öcalan’ın posteri açıldı
15:05 Çiğdem Kılıçgün Uçar: İmralı kapıları açılmadıkça çözüm yaşam bulmaz
14:51 Êlih mitingine katılanlar: Devlete değil, Öcalan'a güveniyoruz
14:10 Kitap Fuarı'nda 'Kürtçe eserleri sahiplenme' çağrısı
14:04 Kadınlardan “Özgür ve demokratik bir Suriye’ kampanyası
13:36 Afganistan ve Pakistan sınırında çatışma
13:19 İsrail Hamas tünellerini yok etmeye hazırlanıyor
12:46 Qoser’deki yangında ölen çocuk sayısı 2 oldu
12:40 Tunuslu filozofdan Öcalan’ın çağrısına destek
12:38 Meral Danış Beştaş: Öcalan’ın özgürlüğü milyonların talebidir
12:05 ‘Halklar ve İnançlar Konferansı’nın sonuç bildirgesi açıklandı
11:52 Ankara rüşvet soruşturmasında 9 tutuklama
11:36 Wan Büyükşehir Belediyesi Kadın Meclisi toplandı
11:26 Gazeteci Tosun, yol kenarında darp edilmiş halde bulundu
10:58 Havalar soğuyor: 25 kentte kar ve sağanak
10:39 Kürt Dirilişi belgeseli sezon finalini yapıyor
10:30 Gazze zirvesi öncesi üç Katarlı diplomat Mısır’da kazada öldü
10:05 Rojin Kabaiş soruşturması: Savcı ‘cinsel saldırı’ dosyası açmalı
09:40 Pastör Peker: Kanuni düzenlemeler yapılmadan süreç sözde kalır
09:30 Jin dergi ‘Demokratik Entegrasyon’ manşetiyle yayında
09:20 Estukyan: Öcalan insanlığın bir arada yaşamının reçetesini sunuyor
09:05 Wan'da 2 yılda 700 esnaf kepenk indirdi
09:00 12 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:50 Prof. Lemkow: İlk adım Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü olmalı
08:06 Nisêbîn’de Kültür Sanat Festivali başladı
11/10/2025
23:56 Mısır: Gazze zirvesine 20'den fazla ülke katılacak
22:19 Bismil’de halk konseri
22:14 Êlih mitinge hazır: Bu davanın sahibi halk
22:08 Tülay Hatimoğulları Berlin’de: Demokratikleşme ve özgürlük yasaları hayata geçirilmeli
22:01 ABD'nin Mississippi eyaletinde silahlı saldırı
21:57 Mazlum Ebdî: Türkiye ile görüşmelerimiz oluyor
21:55 X’te Rojin Kabaiş tepkisi: Failler hesap vermeli
20:01 Hamas, barış anlaşması imza törenine katılmayacak
18:56 'Anadilde eğitim demokratik entegrasyonu güçlendirir'
18:49 Êlih mitingine çağrı: Barışın sesini yükselteceğiz
18:11 Amed'de Mehmet Uzun anması
17:49 Irak Dışişleri Bakanı Türkiye’yi ziyaret etti
17:45 Avrupa ve Latin Amerika’da 9 Ekim protestosu: Öcalan serbest bırakılsın
17:16 Dêrazor'da İç Güvenlik Güçleri'ne saldırı girişimi
17:13 İran 13 ayda en az 49 kadını idam etti
17:04 İzmir'de bağımlılık tartışıldı
16:51 ‘Abdullah Öcalan’ın perspektifi halkların ve inançların önünü açıyor’
16:35 Tahliyesi 3 kez ertelenen Berlik cezaevinden çıktı
16:33 Êlih ‘özgürlük’ mitingine hazır: Kentte Newroz havası var
16:07 İHD: Tutsakların taleplerine kulak verin
16:04 Gar Katliamı panelinde 'çözüm' önerileri: Özgürlükler güvenceye alınmalı
15:42 'Barış bir haktır' talebiyle bildiri dağıtıldı
15:33 Êlih mitingine çağrı: Gelin sürecin sahibi olun
15:28 Rojin Kabaiş soruşturmasında yeni gelişme: Cinsel saldırı ihtimali ortaya çıktı
15:06 İngiliz filozof Critchley: Öcalan'ın çağrısı antikapitalistler için ilham verici
14:51 Halklar ve inançlar konferansı: Herkes sürece destek vermeli
14:34 ‘Hatice Onaran’ın infazı ertelensin’
14:26 Eşbaşkan Taş tahliye edildi
14:25 Oluç: Üslup ve dil değişikliğine ihtiyaç var
13:58 Gözaltına alınan gazeteciye şiddet
13:31 Kayıp yakınları Gar Katliamı'nın faillerini sordu
13:15 Mehmed Uzun mezarı başında anıldı
12:59 Êlih büyük mitinge hazır: Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü haykırılacak
12:58 Cumartesi Anneleri Cemil Kırbayır’ın akıbetini sordu
12:38 Gençler Amed ve Bursa’da ‘özgürlük’ yürüyüşü düzenleyecek
12:29 Amed’de ‘Görsel sanatlar kadın çalıştayı’ düzenlendi
12:24 Demokratik Birlik İnisiyatifi Konferansı: Suriye Kürtlerin kırmızı çizgisidir
12:05 Pervin Buldan: Sayın Öcalan, tehdit dilinin terk edilmesi gerektiğini söyledi
11:45 Kız Çocukları Günü: Geleceklerinin karartılmasına izin vermeyeceğiz
11:29 30 yılın ardından tahliye olan Erden: Özgür yaşayacağımız günler yakın
10:39 Gençlerden özel savaş politikalarına karşı yürüyüş ve açıklama
09:41 DFG gazeteci Erdemci’yi andı: Mücadelesini yaşatacağız
09:40 Gazeteci Demhat Akar yaşamını yitirdi
09:06 ‘Özgürlük’ mitingine çağrı: ‘Umut hakkı’ tanınmalı
09:05 Eskişehir bu sefer ‘Nadir element’ kıskacında
09:03 Yüksel Genç: Türkler de barışı sağlayana 'bijî' diyebilmeli
09:01 Hevrîn Xelef’in mücadele arkadaşı: İntikamını demokratik Suriye’yi kurarak alacağız
09:00 11 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:37 Mazlûm Ebdî: Askeri bir komite Şam’a gidecek
00:03 Êlih mitingine çağrı: Öcalan'ın özgürlüğünü haykıracağız
10/10/2025
23:55 Avrupa kentlerinde 9 Ekim protestoları
23:42 Macron, Lecornu'yu yeniden başbakan olarak atadı
23:12 ABB Başkanı Yavaş hakkında bakanlıktan soruşturma izni istendi
23:08 Hamas: İsrail ile esir takası 13 Ekim'de başlayabilir
23:03 Geçiş Hükümeti güçleri Dêr Hafir kapısını bombaladı
22:55 Abdullah Öcalan: Komisyon bir an önce İmralı’ya gelmeli
22:34 İki kişinin ölümüne sebep olan elektrik faciasında cezalar açıklandı
20:34 Gar Katliamı paneli: Delillere rağmen cezalandırmalar yapılmadı
19:59 Qoser’deki yangında 1 çocuk hayatını kaybetti
19:42 Özerk Yönetim: QSD’nin Suriye’nin yeni ordusunda yerini alma zamanı gelmiştir
19:40 Amed'de 'Marksizm Günleri' başladı
19:21 Şêxmeqsûd ve Eşrefiyê çevresinde yeni noktalar kuruldu
18:31 Özgürlük mitingine çağrı sürüyor
18:13 İsrail saldırılarında 77 bin kişi katledildi ve kayboldu
17:50 Anne ve 3 çocuğunun yaşamını yitirdiği yangında sanıklara tahliye
17:17 Bayrampaşa başkan vekili seçimleri iptal edildi
17:06 Tahliye edilen Bese Ecer hastaneye kaldırıldı
15:39 İstanbul'da 'Sırrı Süreyya Önder Barış Futbol Turnuvası' düzenlenecek
15:37 Amed 9'uncu Kitap Fuarı’nın tarihi belli oldu
14:55 'Gar Katliamı hukuki ve siyasi olarak aydınlatılmalı'
14:13 Hukuk kurumlarından Kürtçeye resmî statü talebi
13:59 Tahliye edilen Taşdemir memleketinde coşkuyla karşılandı
13:55 Hasta tutsak Bese Ecer için cezaevi önünde oturma eylemi başlatıldı
13:53 Süreci doğru sahiplenmek
13:20 Demhat Baytar’ın taziyesine kitlesel ziyaret
13:10 Belediyelerden Koma Amed konserine davet
13:05 Nobel Barış Ödülü'nün sahibi açıklandı
12:52 9 Ekim protestoları: Temel talep Öcalan'ın özgürlüğü
12:49 Gazze’de ‘ateşkes’ resmen yürürlüğe girdi
12:38 İmralı Heyeti'nden Halk TV yazarı Ergan'a yalanlama
12:09 ‘İstanbul ve Lanzarote Sözleşmesi kız çocuklarının güvencesidir’
11:40 Gar Katliamı anmasına polis saldırısı
11:34 Ölüm Cezası ile Mücadele Günü: İran’da idamlar artıyor
10:09 Gar Katliamı tanığı: Katliam İŞİD'indi, sorumluluk ise devletteydi
09:59 104 kişi katledildiği yerde anıldı: 10 yıl önceki barış şiarı hala etkilidir
09:23 Öcalan'ın avukatı: İktidar, barış isteğini AİHM kararını uygulayarak gösterebilir
09:06 Yazar ve sanatçılar sürece dair ne diyor?
09:05 Pasûr'da halk doğa talanıyla göçe zorlanıyor
09:05 'Tutsaklar ağız içi arama nedeniyle 3 yıldır hastaneye gidemiyor'
09:03 ÖHD Eş Genel Başkanı: Öcalan’ın dinlenmesi tarihi bir sorumluluk
09:02 Kadınlar 'yaşamak ve yaşatmak' için örgütleniyor
09:00 10 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:27 Komplo Marmara Bölgesi’nde protesto edildi
09/10/2025
22:27 Gever sokaklarında 9 Ekim pankartları
22:15 THY Silêmanî seferlerine başlayacağını açıkladı
21:59 İstanbul Altın Rafinerisi operasyonunda 20 tutuklama
21:47 Hamas: Kalıcı ateşkes başladı
21:31 ‘Sürecin başarısı için mücadele edeceğiz’
20:45 DEM Parti’den önerge: Kamu görevlilerinin sorumluluğu açığa çıkartılsın
20:24 Trump Ortadoğu turuna çıkıyor, Türkiye programda yok
20:04 Maxmûr’da komploya karşı yürüyüş
19:31 Amedspor‘un yeni Teknik Direktörü Sinan Kaloğlu
19:30 Meclis Genel Kurulu'nda Gar Katliamı tartışması
19:06 QSD: Geçiş hükümeti güçleri Tişrîn çevresini bombaladı
18:32 'Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü vazgeçilmez bir gerekliliktir'
18:07 Amedspor’dan transfer yasağı iddialarına yalanlama