‘Çerkes soykırımı asimilasyonla devam ediyor’

İZMİR - Çerkes halkının, 21 Mayıs 1864’te çıktıkları sürgün yolunda on binlerce kişiyi kaybettiğini belirten Yurtsever Devrimci Çerkes Hareketi üyesi Turgut Aydın, soykırımın yerleştikleri yerlerde uygulanan asimilasyonla devam ettiğini söyledi. 
 
Kuzey Kafkasya halklarından olan Çerkesler, Çarlık Rusyası döneminde kendilerine yönelik uygulanan soykırım ve sürgünler sırasında kaybettiklerini her sene 21 Mayıs tarihinde anıyor. 1763 yılında Rusya’nın işgaliyle Rus-Çerkes Savaşı başladı. Bu tarihten itibaren 21 Mayıs 1864 tarihine kadar 101 yıl boyunca süren işgal saldırıları sırasında Çerkes nüfusunun büyük bölümü öldürüldü. Bu tarihte Çarlık Rusyası’nın Kafkasya’yı tamamen eline geçirdiğini açıklamasının ardından ise Çerkesler için bu sefer sürgün başladı. Rus İmparatorluğu tarafından Çerkes halkına gerçekleştirilen toplu katliam, etnik temizlik, tehcir ve sürgünden 800 bin ile 1 buçuk milyon Çerkes etkilendi. 
 
Çerkesya’dan gemilerle Osmanlı limanlarına gönderilen Çerkeslerin büyük kısmı da bu yolculuk sırasında açlık ve hastalıklardan yaşamını yitirdi. Karadeniz limanlarına indirilen Çerkesler buradan da Osmanlı tarafından Balkanlara, Anadolu’nun iç bölgelerine, Ürdün, Suriye, Irak ve Arabistan bölgelerine yerleştirildi. 
Yurtsever Devrimci Çerkes Hareketi üyesi Turgut Aydın, Çerkes soykırım ve sürgünü sonrası Çerkeslerin yerleştirildiği bölgelerde soykırımın asimilasyonla devem ettiğini söyledi. 
 
SOYKIRIMIN ARDINDAN SÜRGÜN 
 
1763 tarihinde başlayarak 1864 tarihine kadar süren Rus saldırılarına karşı Çeçenya ve Kuzeybatı Kafkas halklarının güçlü bir direniş gösterdiğini vurgulayan Aydın, Rus ordusunun ise direnişi kırabilmek için insanlık dışı yöntemlere başvurarak toplu katliamlar yaptığını aktardı. 21 Mayıs 1864’de Rusya’nın Kafkasya istilasını tamamladığını ilan etmesiyle birlikte Çerkes halkının da sürgün sürecinin başladığını kaydeden Aydın, “Zorla anavatanlarından koparılarak Osmanlı’ya sürülen Çerkesler Kafkas bölgesindeki limanlardan balık istifi şeklinde gemilere zorla bindirilerek Samsun, Sinop, Varna ve Trabzon limanlarına gönderildi. Buralardan Balkanlar, Anadolu ve Ortadoğu gibi Osmanlı coğrafyasına dağıtıldılar. Zaten deniz yolculuğu çok zorlu geçti. Bu arada açlık ve hastalıktan yolculuk sırasında yüz binlerce insan hayatını kaybetti” dedi. 
 
‘SÜRGÜN OSMANLI’NIN İŞİNE GELDİ’
 
Osmanlı’ya gelen Çerkeslerin de Osmanlı’nın iskan politikasını nedeniyle birbirinden ayrı bölgelere gönderildiğini kaydeden Aydın, “Çerkes toplumunu Osmanlı coğrafyasına dağıtırken birbirleriyle ilişkisi de kopmuş olacağından asimilasyonları daha kolay olacaktır. Ayrıca Osmanlı kendi coğrafyası içerisinde bulunan diğer halkların hareketlerini bastırmak için Çerkes toplumunu kullanmak istemiştir. Zaten yüzyıllarca fiili olarak savaş halinde olan Çerkes halkı savaşmaktan başka bir şey öğrenememiştir. Dolayısıyla Osmanlı’nın askeri olarak da zayıflamış olması nedeniyle askeri anlamda taze kanda olmuştur. Bu sürgün Osmanlı’nın işine gelmiştir” diye belirtti. 
 
SÜRGÜNLER TARİHİ
 
Çerkeslerin tarihinin sürgünlerle geçtiğini dile getiren Aydın, Balkanlara yerleşen Çerkeslerin 1977-78 Osmanlı-Rus savaşı sonrasında Balkanlardan da sürgün edilerek Anadolu’ya geldiklerini belirtti. Yine Çerkes Ethem sonrasında 18 Aralık 1922’de Balıkesir Gönen’in Mürüvetler Köyü’nün sürgüne gönderildiğini ifade eden Aydın, şöyle devam etti: “Bu sürgüne karşı herhangi bir tepki oluşmayınca 2 Mayıs 1923’de çıkarılan bir kararname ile Manyas ve Gönen’e bağlı 14 köy daha sürgüne gönderiliyor. Daha da sürgün edilecek köyler varken tepkiler oluşuyor. Rauf Orbay mecliste yaptığı girişimlerle daha sonra yapılacak olan sürgünleri önlüyor. Bunun dışında 2’nci Dünya Savaşı sırasında 23 Şubat 1944’de Nazi işgaline destek verdiği gerekçesiyle Çeçen ve İnguşlar Sibirya’ya sürülüyor. Bu sürgün sırasında on binlerce Çeçen ve İnguş yaşamını yitiriyor.”
 
‘SOYKIRIM ASİMİLASYONLA DEVAM EDİYOR’
 
Çerkeslerin sürgün edildikleri yerlerde ise yoğun bir asimilasyonla karşı karşıya kaldıklarına dikkati çeken Aydın, Türkiye’de devletin üniter yapısına uygun tek tip insan yetiştirme politikasının bu asimilasyonda etkili olduğunu vurguladı. Okullarda Türkçe dışındaki dillerin yasaklandığını, dışarıda Çerkesçe konuşanların ihbar edildiğini kaydeden Aydın, “Büyüklerimiz çocuklara ‘Çerkes olduğunu kimseye söyleme’ derlerdi. Türkiye’de 4 buçuk milyon civarında Çerkes olduğu tahmin ediliyor. Fakat bunların büyük bir kısmı anadillerini bilmiyor. Çerkesçe kaybolma riski altında olan diller arasında. Çerkesçenin bir kolu olan Ubıhça bugün yok oldu. Dili yok ettiğiniz zaman o kültürü ve halkı da yok etmiş oluyorsunuz. Birleşmiş Milletler’in soykırım tanımlamasında, soykırımın sadece silahla yapılmadığının, bunun yanı sıra kendi iradeleri dışında insanların kısırlaştırılması ve asimilasyon gibi yöntemlerin olduğu belirtiliyor. O anlamda Çerkesler için soykırım devam ediyor” diye aktardı. 
 
'21 MAYIS DİRENİŞTİR’
 
Anavatanları Çerkesya’da Çerkeslerin azınlıkta kaldıklarını ve anadilde eğitim hakkı başta olmak üzere birçok haktan yoksun kaldıklarını dile getiren Aydın, “Her dönem emperyalist güçlerin mağduru küçük uluslar olmuştur. 158 yıl önce imha edilmeye çalışılan Kafkas halkları bugünün emperyalist güçlerinin katliamına uğrayan Filistin, Suriye ve Ortadoğu’nun diğer halkları olmak üzere soykırım ve sürgüne uğramış bütün dünya halklarını çok iyi anlıyor. 21 Mayıs 1864 insanlık tarihinin gördüğü en kanlı olaylardan olan Çerkes soykırım ve sürgününün tarihidir. 21 Mayıs Çerkesler için Karadeniz’i daha da karartan tarihtir. 21 Mayıs Çerkes halkının yaşama direncinin ifadesi, soykırım ve sürgüne uğramış halklarla dayanışma, direniş ve diriliştir” dedi. 
 
İSTANBUL MİTİNGİNE DAVET
 
Kafkas Dernekleri Federasyonu’nun 21 Mayıs 2022 saat 16.00’da İstanbul Yenikapı’da miting düzenleyeceğini anımsatan Aydın, “Yurtsever Devrimci Çerkesler olarak, Çerkes soykırım ve sürgününün 158’inci yıl dönümü nedeniyle organize edilen Çerkes Soykırım ve Sürgününü Anma mitingine tüm halkları ve demokratik kitle örgütlerini davet ediyoruz. Çerkes soykırım ve sürgününü unutmadık, unutturmayacağız” diye konuştu. 
 
MA / Tolga Güney

Diğer başlıklar

18/07/2025
23:52 CHP kurultayı davası AYM’ye taşındı
23:24 Halk, katılımcı bütçe toplantısında taleplerini dile getirdi
23:19 Suriye geçiş hükümeti ateşkesi reddetti
23:13 DEM Parti: Mahkeme açıkça suç işliyor
22:41 DEM Parti ve CHP'den Kobanê Davası'ndaki tahliye talebinin reddine tepki
22:18 Akdeniz'de 4.1 büyüklüğünde deprem
21:22 Barış mücadelesinde meslek örgütlerinin rolü tartışıldı
20:33 ATK'den Murat Çalık'ın tetkiklerinin tekrar yapılması yönünde karar
20:19 İzBB'de eylemler sonuç verdi: İşçiler geri alınacak
20:12 Ankara’da sel: Yurttaşlar mahsur kaldı
20:08 Özerk Yönetim: Devrimin kazanımlarını koruyalım
20:04 Gever’de farklı tarihlerde tahliye edilenlere kitlesel ziyaret
19:57 Mêrdîn’de DEDAŞ tepkisi: Halka zulüm yapılıyor
19:49 Kobanê Davası tutsaklarının tahliye başvurusu reddedildi
19:32 İzBB işçileri belediyenin kapısına dayandı
19:28 Kayyıma rağmen beşinci kez toplandılar: Sürece her kesim destek vermeli
19:13 Erdoğan'dan Putin'le telefon görüşmesi
19:07 Êlih Emek ve Demokrasi Platformu: Kayyım, imar planını gizlemeye çalışıyor
18:52 Bahçeli: İmralı açıklaması sonuç vermiştir
18:24 85 yaşındaki tutsak Güler cezaevinden çıktı
17:49 Elazığ Cezaevi önünde işkence protestosu
17:47 Erdoğan'dan süreç açıklaması
17:34 Çiğdem Kılıçgün Uçar: Tüm siyasi partiler sürece dahil olmalı
17:21 Meletî'de kimyasal madde üreten fabrikada patlama
17:10 Elbak’ta halk buluşması: Direnişle kendimizi tüm dünyaya tanıttık
16:56 Aydın'da Alevi buluşması: Silah bırakanlara güvence verilmeli
16:33 Çocuklara dışkı yedirildi, bakanlık 'korumaya' gerek duymadı!
16:10 Amed'de kadın buluşmaları başladı
15:41 Munzur Festivali'nin programı açıklandı
15:38 Marmara cezaevleri raporu: 3 ayda bin 351 hak ihlali
15:26 Süveyda Askerî Meclisi: Stratejik kontrol sağlandı, direniş sürüyor
15:11 Çiğdem Kılıçgün Uçar: Aleviler olmadan demokratik toplum olmaz
14:41 Ailelerden İmralı için başvuru
14:39 BM’den Süveyda için acil soruşturma çağrısı
14:28 Sıddık Güler hakkında tahliye kararı
14:14 Sağlık emekçileri TİS taleplerini açıkladı
13:55 Adana Alevi Platformu: Dürziler için koridor açılsın
13:53 Suriye'de kaçırılan Alevi kadınlar için 7 ilde eylem
13:38 Cezaevinde Amedspor ismine ve rengine sansür
13:23 Komisyon toplantısında hangi kararlar alındı?
13:05 Dumlu Cezaevi’nde 1980 uygulamaları devrede
12:54 Sırrı Süreyya Önder'in adı Meletî'de yaşatılacak
12:46 30 yıllık tutsağın tahliyesi 2’nci kez ertelendi
12:44 Meclis'teki komisyon toplantısı sona erdi
11:44 Ayşe Barım ATK’ye sevk edildi
11:38 İki gazeteciye beraat 1 gazeteciye ceza
11:12 MHP'li Yıldız'dan 'İmralı Notları' kitabıyla paylaşım
10:45 Tunç Soyer ve belediye yöneticilerinin iddianamesi hazırlandı
10:24 Partiler komisyon için toplandı
10:13 Kayyım Qelqelî'ye tahsis edilen aracı geri aldı, projeleri iptal etti
09:50 Töreni izleyen SYKP Eş Genel Başkanı: Herkes için umut oldu
09:47 Orta Anadolu Kürtleri sürecin yanında
09:45 Riha'da gençler 'özgürlük' şöleninde buluşacak
09:43 'Yasal düzenlemeler yapılmalı'
09:42 Ağaç kesimi Mêrgomar’a uzandı!
09:38 Riha’da 200’ü aşkın buluşma: Devlet somut adım atsın
09:34 Özlem Bilgi: Çocuk istismarına karşı sessizlik suçtur
09:32 Çocuklarını törende izlediler: Dünya Öcalan'ın teorik ve pratik gücünü gördü
09:30 Sêrtliler: Abdullah Öcalan özgür olmalı
09:27 Koplular: Devletin büyük adımlar atması gerekiyor
09:25 ‘Analar Çalıştayı’ düzenlenecek: Rêya Heq inancında kadın yaşamdır
09:23 Sosyalist gençler Pirsûs'ta katledilenlerin izinde
09:22 Silahlarını yakanlarla görüştü: Geri dönüş yok, mücadele bitmedi
09:04 Barış Annesi: Gerillaların güvenli şekilde dönmesinin yolu açılmalı
09:02 Salih Müslim: Teslimiyeti kabul etmeyiz, zihniyet değişmeli
09:00 18 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:56 İBB soruşturmasında 18 kişi hakkında gözaltı kararı
08:48 Suriye'de yüzlerce kadın kaçırıldı
08:06 Riha'da mahalle mahalle süreç buluşmaları
17/07/2025
23:49 SOHR: Siweyda'da 516 kişi hayatını kaybetti
23:41 30 yılın ardından tahliye edilen Filizer: Süreci desteklemeliyiz
23:37 Ekolojik kırıma karşı dayanışma festivali
23:13 Pirsûs anması: Adalet tesis edilsin
22:14 Elazığ Cezaevindeki tutsaklar açlık grevine başladı
22:08 Ali Kenanoğlu: Silahların yakılması sonrası devletin yapması gerekenler var
22:00 'Ayşe’nin katili Cemil Koç, suç ortağı katili koruyan polisler'
21:49 Duran Kalkan: Gerilla hazır, demokratik entegrasyon ve özgürlük yasaları çıkarılmalı
20:26 Erdoğan LGS'deki iddialar için 'dedikodu siyaseti' dedi
19:18 Dîloklu kadınlar Ayşe Tokyaz'ın katledilmesini protesto etti
19:14 İzBB işçilerinin eylemi 9'uncu gününde
19:11 'Elektrik akımı’ davasında bilirkişinin dinlenilmesine karar verildi
18:56 CHP'de kurultay süreci başlatıldı
18:51 Kürtçe müzik dinleyen aileye yönelik saldırıya tepki sürüyor
18:42 Kırşehir cezaevlerinde tutsaklara ‘darbe’ tehdidi
18:08 Fransa, Senegal’deki askeri varlığını sonlandırdı
17:51 Tişrîn 'de hayatını kaybeden Akyüz’ün taziyesine kitlesel ziyaret
17:44 ‘Suç farkındalığı’ olmadığı ileri sürülen tutsağa pişmanlık dayatılarak tahliyesi engellendi
17:20 Hayatını kaybetme riski olan hasta tutsak Ayık Meclis gündeminde
16:31 ESP ve SKM üyeleri tahliye edildi
16:24 Ankara’da dikkat çeken görüşme trafiği
15:58 32 yıllık tutsaklığın ardından memleketinde karşılandı
15:51 ‘Pexşan Ezîzî, fiziki ve psikolojik saldırılar altında’
14:51 Sozdar Avesta: Şengal’i yeniden inşa etmek hepimizin görevi
14:47 Eş Genel Başkanlar: Arkadaşlarımızın sürece destek vermelerinin yolu açılmalı
14:25 Dürziler: Özerk Yönetim Bölgesi’ne koridor açılsın
14:13 Zaxo’daki petrol kuyularına bir saldırı daha
14:11 İmralı Heyeti ve Özel'den açıklama: Güvenceler süreci toplumsallaştırır
13:45 DSİ önünde su protestosu
13:29 İHD 39 yaşında: Yeni bir toplumsal sözleşme yapılmalı
13:04 Pakistan’daki yağışlarda 54 kişi yaşamını yitirdi
13:01 İmralı Heyeti ile Özel görüşmesi başladı
12:55 KESK'li kadınların TİS talepleri
12:34 Nasıl bir komisyon?
12:03 Eş Genel Başkanlar Demirtaş ile görüşmek için Edirne’de
11:24 Öcalan'dan Êzidî Aydınlanma Konferansı'na mesaj
11:08 Germencik'e bir JES daha
11:05 Süveyda’da ‘güvenlik’ Dürzilere bırakıldı
10:59 Irak’taki yangında ölenlerin sayısı 61'e çıktı
10:55 İlayda Alkaş katledildi
10:49 Abdullah Öcalan’ın paradigmasıyla eğitim veriyorlar
10:36 DEM Parti'nin komisyon üyeleri belli oldu
10:11 Balıkesir'de yangın 2'nci gününde
09:27 Çözüm umuduyla 3'üncü kez sınırı geçti: Yakılan ateş özgürlüğe vesile olsun
09:11 Şirnex doğası talan ediliyor, sıcaklıklar artıyor
09:09 Yıllar sonra kızlarını gördüler: Biz de demokratik toplum istiyoruz
09:07 Elazığ Cezaevi'nde tutsağa şiddet
09:06 Av. Kutluay: Barışı konuşurken çocuk hakları es geçilmemeli
09:03 Kobanê yolunda katledilen Karadenizli devrimci gençler
09:02 Barış Anneleri: Öncelikli adım Öcalan’ın özgürlüğü
09:02 Ahmet Karagöz: Yasalarla gerillanın gelmesi sağlanmalı
09:01 MED TUHAD-FED Eşbaşkanı: Komisyonun önceliği tutsaklar olmalı
09:00 Rojava Devrimi 13 yaşında: Kazanımlardan vazgeçmeyiz
09:00 17 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:35 Irak'ta AVM'de yangın: 50 ölü
16/07/2025
23:29 İsrail'in Suriye'ye saldırısını kınayan tezkere Meclis'te kabul edildi
22:17 Tanrıkulu: Beyaz Toros'lu savcılar görevde
21:53 İsrail’den Dera ve Süveyda’ya 6 saldırı
21:44 Duhok'ta petrol sahası ikinci kez hedef alındı
21:37 BMGK, İsrail'in Suriye saldırıları için yarın acil toplanıyor
21:28 Törene katılan Barış Annesi: Devlet zaman kaybetmeden barışın elini tutmalı
21:04 31 yıllık tutsağın tahliyesi engellendi
20:46 Ayşe Tokyaz için eylem: Cezasızlık politikasından vazgeçin
20:33 Dürzilerin ruhani lideri Şam'la ateşkesi yalanladı
20:07 Balıkesir'de orman yangını
19:46 Türkiye ile BAE arasında 7 anlaşma imzalandı
19:27 İran'da 11 Kürt yurttaş gözaltına alındı
19:16 İsrailli bakan: Colani ortadan kaldırılmalıdır
19:04 Birçok kentte ‘Barış ve Demokratik Toplum’ buluşması
18:57 KESK 30 ilde sahaya iniyor: Yoksulluk sınırının üzerinde ücret istiyoruz
18:48 Bolu Cezaevinde 7 tutsağın tahliyesi engellendi
18:27 Mersin'de madene karşı eylem
18:23 Mazlum Abdi: Dürzilere yönelik saldırılar durdurulmalı
18:16 Kurtulmuş ve siyasi parti temsilcileri komisyon gündemiyle bir araya gelecek
18:07 32 yılın ardından özgürlüğüne kavuştu
17:54 Suriye geçiş hükümeti Süveyde’daki suçlarını itiraf etti
17:48 Son 24 saatte 94 Filistinli katledildi
17:44 Salih Müslim: Barrack, Türkiye'yi memnun etmek için konuştu
17:40 Artvin'de tutuklanan 4 gazeteciye tahliye
17:36 Cenevre eylemi: Tarihi adıma karşılık devlet adım atsın
17:06 31 yıl sonra memleketi Gever’de: Mücadelemiz sürecek