‘Çerkes soykırımı asimilasyonla devam ediyor’

İZMİR - Çerkes halkının, 21 Mayıs 1864’te çıktıkları sürgün yolunda on binlerce kişiyi kaybettiğini belirten Yurtsever Devrimci Çerkes Hareketi üyesi Turgut Aydın, soykırımın yerleştikleri yerlerde uygulanan asimilasyonla devam ettiğini söyledi. 
 
Kuzey Kafkasya halklarından olan Çerkesler, Çarlık Rusyası döneminde kendilerine yönelik uygulanan soykırım ve sürgünler sırasında kaybettiklerini her sene 21 Mayıs tarihinde anıyor. 1763 yılında Rusya’nın işgaliyle Rus-Çerkes Savaşı başladı. Bu tarihten itibaren 21 Mayıs 1864 tarihine kadar 101 yıl boyunca süren işgal saldırıları sırasında Çerkes nüfusunun büyük bölümü öldürüldü. Bu tarihte Çarlık Rusyası’nın Kafkasya’yı tamamen eline geçirdiğini açıklamasının ardından ise Çerkesler için bu sefer sürgün başladı. Rus İmparatorluğu tarafından Çerkes halkına gerçekleştirilen toplu katliam, etnik temizlik, tehcir ve sürgünden 800 bin ile 1 buçuk milyon Çerkes etkilendi. 
 
Çerkesya’dan gemilerle Osmanlı limanlarına gönderilen Çerkeslerin büyük kısmı da bu yolculuk sırasında açlık ve hastalıklardan yaşamını yitirdi. Karadeniz limanlarına indirilen Çerkesler buradan da Osmanlı tarafından Balkanlara, Anadolu’nun iç bölgelerine, Ürdün, Suriye, Irak ve Arabistan bölgelerine yerleştirildi. 
Yurtsever Devrimci Çerkes Hareketi üyesi Turgut Aydın, Çerkes soykırım ve sürgünü sonrası Çerkeslerin yerleştirildiği bölgelerde soykırımın asimilasyonla devem ettiğini söyledi. 
 
SOYKIRIMIN ARDINDAN SÜRGÜN 
 
1763 tarihinde başlayarak 1864 tarihine kadar süren Rus saldırılarına karşı Çeçenya ve Kuzeybatı Kafkas halklarının güçlü bir direniş gösterdiğini vurgulayan Aydın, Rus ordusunun ise direnişi kırabilmek için insanlık dışı yöntemlere başvurarak toplu katliamlar yaptığını aktardı. 21 Mayıs 1864’de Rusya’nın Kafkasya istilasını tamamladığını ilan etmesiyle birlikte Çerkes halkının da sürgün sürecinin başladığını kaydeden Aydın, “Zorla anavatanlarından koparılarak Osmanlı’ya sürülen Çerkesler Kafkas bölgesindeki limanlardan balık istifi şeklinde gemilere zorla bindirilerek Samsun, Sinop, Varna ve Trabzon limanlarına gönderildi. Buralardan Balkanlar, Anadolu ve Ortadoğu gibi Osmanlı coğrafyasına dağıtıldılar. Zaten deniz yolculuğu çok zorlu geçti. Bu arada açlık ve hastalıktan yolculuk sırasında yüz binlerce insan hayatını kaybetti” dedi. 
 
‘SÜRGÜN OSMANLI’NIN İŞİNE GELDİ’
 
Osmanlı’ya gelen Çerkeslerin de Osmanlı’nın iskan politikasını nedeniyle birbirinden ayrı bölgelere gönderildiğini kaydeden Aydın, “Çerkes toplumunu Osmanlı coğrafyasına dağıtırken birbirleriyle ilişkisi de kopmuş olacağından asimilasyonları daha kolay olacaktır. Ayrıca Osmanlı kendi coğrafyası içerisinde bulunan diğer halkların hareketlerini bastırmak için Çerkes toplumunu kullanmak istemiştir. Zaten yüzyıllarca fiili olarak savaş halinde olan Çerkes halkı savaşmaktan başka bir şey öğrenememiştir. Dolayısıyla Osmanlı’nın askeri olarak da zayıflamış olması nedeniyle askeri anlamda taze kanda olmuştur. Bu sürgün Osmanlı’nın işine gelmiştir” diye belirtti. 
 
SÜRGÜNLER TARİHİ
 
Çerkeslerin tarihinin sürgünlerle geçtiğini dile getiren Aydın, Balkanlara yerleşen Çerkeslerin 1977-78 Osmanlı-Rus savaşı sonrasında Balkanlardan da sürgün edilerek Anadolu’ya geldiklerini belirtti. Yine Çerkes Ethem sonrasında 18 Aralık 1922’de Balıkesir Gönen’in Mürüvetler Köyü’nün sürgüne gönderildiğini ifade eden Aydın, şöyle devam etti: “Bu sürgüne karşı herhangi bir tepki oluşmayınca 2 Mayıs 1923’de çıkarılan bir kararname ile Manyas ve Gönen’e bağlı 14 köy daha sürgüne gönderiliyor. Daha da sürgün edilecek köyler varken tepkiler oluşuyor. Rauf Orbay mecliste yaptığı girişimlerle daha sonra yapılacak olan sürgünleri önlüyor. Bunun dışında 2’nci Dünya Savaşı sırasında 23 Şubat 1944’de Nazi işgaline destek verdiği gerekçesiyle Çeçen ve İnguşlar Sibirya’ya sürülüyor. Bu sürgün sırasında on binlerce Çeçen ve İnguş yaşamını yitiriyor.”
 
‘SOYKIRIM ASİMİLASYONLA DEVAM EDİYOR’
 
Çerkeslerin sürgün edildikleri yerlerde ise yoğun bir asimilasyonla karşı karşıya kaldıklarına dikkati çeken Aydın, Türkiye’de devletin üniter yapısına uygun tek tip insan yetiştirme politikasının bu asimilasyonda etkili olduğunu vurguladı. Okullarda Türkçe dışındaki dillerin yasaklandığını, dışarıda Çerkesçe konuşanların ihbar edildiğini kaydeden Aydın, “Büyüklerimiz çocuklara ‘Çerkes olduğunu kimseye söyleme’ derlerdi. Türkiye’de 4 buçuk milyon civarında Çerkes olduğu tahmin ediliyor. Fakat bunların büyük bir kısmı anadillerini bilmiyor. Çerkesçe kaybolma riski altında olan diller arasında. Çerkesçenin bir kolu olan Ubıhça bugün yok oldu. Dili yok ettiğiniz zaman o kültürü ve halkı da yok etmiş oluyorsunuz. Birleşmiş Milletler’in soykırım tanımlamasında, soykırımın sadece silahla yapılmadığının, bunun yanı sıra kendi iradeleri dışında insanların kısırlaştırılması ve asimilasyon gibi yöntemlerin olduğu belirtiliyor. O anlamda Çerkesler için soykırım devam ediyor” diye aktardı. 
 
'21 MAYIS DİRENİŞTİR’
 
Anavatanları Çerkesya’da Çerkeslerin azınlıkta kaldıklarını ve anadilde eğitim hakkı başta olmak üzere birçok haktan yoksun kaldıklarını dile getiren Aydın, “Her dönem emperyalist güçlerin mağduru küçük uluslar olmuştur. 158 yıl önce imha edilmeye çalışılan Kafkas halkları bugünün emperyalist güçlerinin katliamına uğrayan Filistin, Suriye ve Ortadoğu’nun diğer halkları olmak üzere soykırım ve sürgüne uğramış bütün dünya halklarını çok iyi anlıyor. 21 Mayıs 1864 insanlık tarihinin gördüğü en kanlı olaylardan olan Çerkes soykırım ve sürgününün tarihidir. 21 Mayıs Çerkesler için Karadeniz’i daha da karartan tarihtir. 21 Mayıs Çerkes halkının yaşama direncinin ifadesi, soykırım ve sürgüne uğramış halklarla dayanışma, direniş ve diriliştir” dedi. 
 
İSTANBUL MİTİNGİNE DAVET
 
Kafkas Dernekleri Federasyonu’nun 21 Mayıs 2022 saat 16.00’da İstanbul Yenikapı’da miting düzenleyeceğini anımsatan Aydın, “Yurtsever Devrimci Çerkesler olarak, Çerkes soykırım ve sürgününün 158’inci yıl dönümü nedeniyle organize edilen Çerkes Soykırım ve Sürgününü Anma mitingine tüm halkları ve demokratik kitle örgütlerini davet ediyoruz. Çerkes soykırım ve sürgününü unutmadık, unutturmayacağız” diye konuştu. 
 
MA / Tolga Güney

Diğer başlıklar

10:39 'Statüsüz Kuzey Kıbrıs mafya ve kara para cenneti oldu'
10:38 Şam güçlerinden Süveyda köylerine saldırı
10:25 Qoser'de İHA düştü!
10:08 Kürt dil çalıştayı katılımcıları: Kürtçeye statü barışın temel koşuludur
09:41 DEM Parti binasına saldırı
09:31 Celal Fırat: Komisyon iki hafta içerisinde İmralı'ya gitmeli
09:29 'Barış tek taraflı ilerleyemez, devlet adım atsın'
09:28 Kayyımın işten çıkardığı işçiler: Tek kişi kalana dek direnişimiz sürecek
09:18 Ahmet Türk, Özal ile diyaloğunu paylaştı: Herkes dilekçesini zarfa koyacak, zarf 5 yıl açılmayacak
09:08 Tacize karşı açlık grevinde: Çocukları korumaya söz verdik
09:07 6 yıl sonra hazırlanan bilirkişi raporu: DSİ ve kayyım kusurlu
09:05 Kürdistan'da süren bir gelenek: Kadın şifacılar
09:01 Wan sokakları: Komisyon bir an önce Abdullah Öcalan'ı dinlemeli
09:00 16 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:28 İstanbul’da Jineoloji atölyesi kayıtları başladı
15/10/2025
23:22 Özel: Eşitlikten yana bir iktidarın yürüyüşünü yapıyoruz
23:03 Fırat Üniversitesi’nin 3 dekanı kazada yaşamını yitirdi
21:44 DEM Partili Sakık: Kürdü yok sayanlar alçaktır
21:19 Öğrenciler 3 gündür Rojin için ayakta: Rektör açıklama yapsın
20:55 30 yılın ardından 6 tutsağa tahliye
20:45 Wan’da kadınlar Rojin için yürüdü: Adını unutturmayacağız
20:03 Şêxmeqsûd ve Eşrefiyê’ye giden yollar açılmadı
19:33 KHK Eylemi 342'nci haftasında
19:25 Ayfer Koçak: Adalet mücadelemizden vazgeçmedik
18:57 Komisyonda dinlenen kadınlar: Görüşmenin yolu açılsın
18:44 Komisyon toplantısı sona erdi
18:42 Delal Gencer’in davası ertelendi
18:31 Cizre Emniyeti taciz faili Burak Ercan için seferber oldu: Adalet Nöbeti başlatıldı
18:19 Öğrenciler Rojin Kabaiş için ATK'ye yürüdü
18:08 DFG’den Barış Gazeteciliği görüşmeleri
18:00 Çalıştayın ilk günü: Kadınlar Kürtçeye öncülük etmeli
17:46 57 gençlik örgütünden komisyona ‘çözüm’ önerileri
17:27 Cenevre’de eylem: Önder Apo özgür olmadan barış gelmez
17:23 Kayyım Mêrdîn’de 8 taşınmazı satılığa çıkardı
17:20 ‘Fuhuş Çetesi’ davası ertelendi
16:51 Birçok kentte Rojin Kabaiş eylemi: Failleri bulunsun
16:49 11’inci Yargı Paketi'nin detayları netleşmeye başladı
16:17 Cihanbeyli'de 'Barış istiyoruz çünkü' kampanyası için stant kuruldu
15:43 Komisyon toplantısı: Gençlerin yüzde 82’si Kürtçeyi istiyor
15:42 KHK'lere karşı Ankara'ya yürüyen KESK'liler Adana'ya vardı
15:32 Bakırhan PES’in Amsterdam Kongresi’ne katılacak
15:27 Rojin Kabaiş 'eylemine' Rektör Şevli sansürü
15:26 Kadın takımları karşılaşmasında Rojin Kabaiş için adalet talebi
15:23 Gazeteci Aykol yoğun bakıma alındı
14:28 Gazeteci Tosun cinayetinde bir esnaf gözaltına alındı
14:26 Peyas’ta ağaç kıyımı
14:16 Dorşîn’deki ağaç kıyımı Meclis gündeminde
14:06 Görme engelliler sorunlarının çözümünü istedi
14:00 Komisyon toplantısı başladı
13:55 Wan’da dil çalıştayı sürüyor: Demokratik ulus stratejisinde Kürtçe
13:52 Hacettepe Üniversitesi’nde yemekhane protestosu
13:34 Tahliyesi ertelenen 30 yıllık tutsak Bayar için tahliye kararı
12:34 Gazeteci Aykol yeniden ameliyata alındı
11:54 'Kürtçeye statü tanınmadığı sürece ne barış gelir ne de huzur'
11:40 Haberi nedeniyle gözaltına alınan Yum serbest bırakıldı
11:36 Gazeteci Hüseyin Aykol ikinci kez beyin kanaması geçirdi
10:56 Asrın Hukuk Bürosu: Kan emicilere inat barış ve kardeşlik kazanacak
10:11 Ebex Belediyesi Kadın Meclisi Kuruluşunu ilan etti
09:43 Meteoroloji'den birçok kent için sağanak uyarısı
09:32 Altında rekor devam ediyor
09:24 Gençler iki kentte yürüyüşe hazırlanıyor
09:16 Cübbeli'nin damadı jandarma zoruyla malına el koydu!
09:10 Ahmet Türk: Halk endişeli, devlet sürecin ruhuna uygun adımlar atmalı
09:05 Susuz kalan Tahran'ı taşıma planı: Krizin nedeni rejim
09:03 'Kıbrıs'ta işgal sonrası mülkiyet sorunu devam ediyor'
09:00 15 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:55 Trump: Gazze'de ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması başlıyor
14/10/2025
23:39 Nisêbîn’de binler festivalde buluştu
23:34 Bafil Talabanî, Fransa Büyükelçisi ile görüştü
23:30 ABD Venezuela açıklarında tekneyi vurdu: 6 ölü
22:39 Bakırhan, Aykol'u ziyaret etti: İyi bir müdahale yapılmış, mücadele edeceğine inanıyoruz
21:28 Kalkan: Bahçeli sadece ‘Kurucu Önder’ diyerek bizi kandıracağını sanıyor!
21:21 Bangladeş'te tekstil fabrikasında patlama
21:17 Gazeteci Aykol yoğun bakıma alındı
20:05 Aydın Özdemir’in taziyesine kitlesel ziyaret
19:36 Ameliyata alınan Gazeteci Aykol'a 'geçmiş olsun' mesajları
19:32 Qoser’de uyuşturucu ve sanal kumara karşı açıklama
19:26 223 işçinin direnişi 76'ıncı gününde
19:02 DEM Parti İzmir'de gazetecilerle bir araya geldi
18:56 Gazeteci Aykol ameliyata alındı
18:36 Pervin Buldan'dan İYİ Parti Grubuna: Size inat barış demeye devam edeceğiz
18:30 Gazeteci Hüseyin Aykol beyin kanaması geçirdi
18:20 Dedeoğulları davasında Yargıtay gelişmesi: Beraatlere itiraz
17:58 Çiğli Belediyesi işçileri: TİS hakkımızı istiyoruz
17:54 Rojin Kabaiş'in şüpheli ölümü Meclis gündeminde
17:45 Tara Mamedova Van Üniversitesi'nde yapacağı konseri iptal etti
17:35 Gazeteci Tosun 16 Ekim'de toprağa verilecek
17:32 DEM Parti Adana’da iki aileyi barıştırdı
17:30 Üniversitesi öğrencileri Rojin Kabaiş için oturma eyleminde
17:12 Gazeteci Karabay hakkında tutukluluğa devam kararı
17:01 Şirnex'ta eko kırım sürüyor: Kesilen ağaçlar kamyonlarla taşınıyor
16:53 İBB Başkan Vekili Nuri Aslan hakkında 3 yıla kadar hapis talebi
16:49 Pervin Buldan’dan Abdullah Öcalan'a hakaret eden Çömez'e sert tepki
15:43 İran'da son 20 günde 164 kişi idam edildi
15:21 Kadınlardan Abdullah Öcalan’a bin 800 mektup
15:07 Özgür Özel: Muhalefete sınır çizilemez
15:03 Rojin Kabaiş için yürüyüş: Kimler, neden korunuyor?
15:00 Gazeteci Salaz mezarı başında anıldı
14:54 BİSAM raporu: Açlık sınırı 21 bin 149 TL
14:37 İran’da tutuklular idamlara karşı açlık grevi başlattı
13:58 Bağdu ölüm yıldönümünde mezarı başında anıldı
13:48 AİHM'den ihlal kararı: Aysel Tuğluk siyasi nedenlerle tutuklandı
13:23 Eylül ayında 396 şiddet çağrısı alındı: Fail en yakınındaki erkek
13:12 Halk buluşmasına çağrı: Mücadeleyi birlikte yükseltelim
12:46 Bakırhan: Bu yılın Meclisi ilk Meclis kadar önemlidir
12:25 Zeyneb Celaliyan’ın tedavi hakkı engelleniyor
12:19 Enternasyonal öğrencilerden GÖÇİZDER'e ziyaret
11:58 Gazeteci Oruç’un adli kontrolü kaldırılmadı
11:49 Bahçeli: 27 Şubat İmralı açıklaması dışında hiçbir sözün hükmü yoktur
11:20 Kürtçe için 'strateji ve politika belirleme' çalıştayı başlıyor
11:05 Yolsuzluğu ortaya çıkardı, 4 yıldır tutuklu
10:14 Altında rekor üstüne rekor
10:02 Antalya Büyükşehir Belediyesi'ne operasyon: 6 gözaltı
10:00 4 ilde sağanak bekleniyor
09:44 'Kürt halkının tek talebi Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü'
09:23 Wan’daki yurttaşlar: Rojin bu ülkenin adalet sınavı
09:21 Kızılpınar’da bir ilk: Kürtçe kursları başladı
09:18 Trump’un Erdoğan’a verdiği görev: Hamas’ı bitirmek
09:08 Wan’da beş mahalleden geçen tren hattı tehlike saçıyor
09:00 14 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:57 Bursa'da 15 kişi tutuklandı
13/10/2025
23:56 Gazeteci Akar'ın cenazesi Şirnex'e getirildi
23:45 Hakan Tosun'un saldırıya uğradığı görüntüler ortaya çıktı
23:28 X'te kampanya: #HakanTosunaNeOldu?
22:27 Çeşme’de iş cinayeti: 1 çocuk hayatını kaybetti
22:23 İsrail ateşkesi ihlal etti
21:24 Arkadaşları hastane önünde: Hakan Tosun'a ne oldu?
20:04 Mısır'da Gazze için imzalar atıldı
19:41 İsrail, 2 bine yakın Filistinliyi serbest bıraktı
19:25 Kayyımın işten çıkardığı 223 işçi 75 gündür direniyor
19:20 Yurt dışında yaşayan Yeşilova'nın evine polis baskını
18:44 Dr. Hikmet Kıvılcımlı Mersin’de anıldı
18:32 DFG: Hakan Tosun'a yapılan saldırı bir an önce aydınlatılsın
18:24 Kadınlardan 'Rojin Kabaiş soruşturması şeffaf yürütülsün' çağrısı
18:01 CHP İl Başkanlığı ablukası paylaşımlarına dava
17:46 EPDK’dan yeni düzenleme: Elektrikte sınır düşüyor, fatura artıyor
17:33 Gazeteci Hakan Tosun'un beyin ölümü gerçekleşti
17:31 CHP'den Demirtaş'a ziyaret
17:16 Gazze zirvesi öncesi Kahire'de patlama
16:59 ‘Zamanın izi’ sergisi sanatseverlerle buluştu
16:52 Şêxmeqsûd ve Eşrefiye’de 7 genç kaçırıldı
16:39 Mazlum Ebdî: Yerinden edilenlerin güvenli dönüşü öncelikli gündem
16:33 Şam görüşmesi sona erdi
16:19 Avukatlar Abdullah Öcalan ile görüşme gerçekleştirdi
15:09 Wan'da Rojin Kabaiş tepkisi: Eski savcı ve ATK hakkında suç duyurusu
14:58 KESK’liler Amed’den Ankara’ya yürüyüş başlattı
14:26 Gazeteci İmen serbest bırakıldı
14:15 Wan’da düzenlenecek dil çalıştayı için çağrı
14:05 Cezaevleri raporu: Tecrit toplumsal barışa saldırıdır
13:54 Şêx Murşid El Xeznewî trafik kazası geçirdi