HABER MERKEZİ - Yeni eğitim-öğretim yılı dolayısıyla birçok kentte yapılan açıklamada, Kürtçenin resmi ve eğitim dili olması talep edildi.
Milyonlarca öğrenci ve öğretmen için ilk ders zili bugün çaldı. Yeni eğitim-öğretim yılının ilk günü dolayısıyla birçok kentte açıklama yapıldı. Açıklamalarda, Kürtçe anadilinde eğitim talebi öne çıktı.
ŞIRNAK
Şırnak’ın Cizre ilçesinde Halkların Demokratik Partisi (HDP) İlçe Örgütü binası önünde açıklama yapıldı. HDP Şırnak Milletvekili Hasan Özgüneş ile çok sayıda kişinin katıldığı açıklamada, “Bila zimanê Kurdî bibe zimanê fermi (Kürtçe resmi dil olsun)” pankartı ile “Heqîqet evin e, evin jiyana azad e (Hakikat aşktır, aşk özgür yaşamdır)” ve “Navê min xweza ye (Benim adım doğa)” dövizleri taşındı.
HDP Cizre İlçe Eşbaşkanı Zilan Ecevit, yeni eğitim-öğretim yılında da milyonlarca Kürt çocuğunun anadillerinde eğitim alamadığına dikkati çekti. Ecevit, “Kürt diline karşı düşmanlık sadece eğitim sisteminde ortaya çıkmıyor. Hayatın her alanında bu düşmanlık kendini gösteriyor. Yok sayma, Kürt dilini ortadan kaldırma yeni yollarla sürdürülüyor. Kürt dilini yasaklama ve engellemeler birçok alanda kendini gösteriyor. Bunun ortadan kaldırılması için Kürdistan ve dünyada kendine insanım diyen herkese sesleniyoruz; Kürt dilinin eğitim dili olması için her alanda seferberlik ilan edilmesi gerekiyor. Bu anlamda mücadelemizi büyütmeliyiz” diye konuştu.
HDP'li Özgüneş ise, “Bugün AKP hükümeti, 12 Eylül zihniyetinin devamıdır. Kenan Evran bir diktatördü. Amerika'nın talebiyle sivil siyasete darbe yaptı. O günden bugüne Türkiye'deki hükümetler Kenan Evren ve Esat Oktay zihniyetiyle yönetiyor. 100 yıldır Kürt dili ve Kürt kimliği yasaklı. Bizlerin buna karşı çıkıp, mücadeleyi büyütmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.
URFA
HDP Urfa İl Örgütü, "Kürt dili üzerindeki asimilasyonu durdurun” ve “Asimilasyona karşı anadilinde eğitim” talebiyle Haliliye ilçesinde bulunan Ahmet Bahçıvan İş Merkezi önünde açıklama yaptı. HDP Dil, Kültür ve Sanat Komisyonu Eş Sözcüsü Ömer Öcalan ve HDP Milletvekili Ayşe Sürücü’nün yanı sıra çok sayıda sivil toplum örgütü temsilcisi ve yurttaş açıklamaya katıldı. Açıklamada, "Bila zimanê kurdî bibe zimanê perwerdehiyê" pankartı açıldı.
Özgür Kadın Hareketi (TJA) üyesi Garibe Yeşil, dillere dönük yasaklara tepki gösterdi. Yeşil, “Anadilde eğitim hakkın anayasal güvence altına alınmalı. Bütün sınıflarda anadilde eğitim verilmedi. Yasaklamaları kabul etmiyoruz, bu insanlık suçudur. Herkes anadilde eğitim verilene kadar mücadele etmeli. Dilimiz direnişimizdir" dedi.
HDP’li Ömer Öcalan ise, Kürtçeye dönük saldırılara işaret ederek, “Kürtler bütün yasaklara karşı dilini yaşatıyor. Kürtlerin Kürtçe ders görmesini istiyoruz. Kürt kimliğine, diline karşı bir düşmanlık var. Bugün milyonlarca Kürt çocuğu eğitime başladı. Bu kirli siyaseti kabul etmiyoruz. Bütün dilleri ve dinleri savunuyoruz. Asimilasyonu durdurun” ifadelerini kullandı.
Açıklama sonrası parti binasında dile dair panel düzenlendi. HDP Milletvekili Ayşe Sürücü ve HDP Urfa İl Eşbaşkanı Aliye Kızıldamar'ın konuşmacı olduğu panele Kürt yazar Salih Mevalî moderarörlük yaptı. Panelde Kürtçenin önemi üzerinde duruldu.
ANKARA
Anka Dil Kültür ve Sanat Derneği (ANKA-DER), dernek binasında basın toplantısı düzenledi. Basın toplantısına, HDP yöneticileri, Devrimci Alevi Dernekleri (DAD), dernek üyeleri ve çok sayıda yurttaş katıldı. Toplantıda konuşan ANKA-DER üyesi Nebahat Çalpan, Kürtçenin eğitim dili olması gerektiğini belirterek, bu konuda mücadele edilmesi gerektiğinin altını çizdi. Kürt diline yönelik düşmanlığın sadece eğitim alanında ortaya çıkmadığına değinen Çalpan, “Kürt halkını yok sayma, zulüm ve yok etme girişimleri modernize edilmiş yöntemlerle devam etmektedir” dedi.
Kürtçenin ana okuldan üniversiteye kadar eğitim dili olmasına dikkat çeken Çalpan, şöyle konuştu: “Türkiye devleti ve diğer devletler, özellikle Kürt dili, Kürt halkının tüm ulusal haklarını temel yasalarda kabul etmeli, resmileştirmeli ve uluslararası anlaşmalara uymalıdır. Bunun gerçekleşmesi için Kürdistan'ın ve dünyanın her yerindeki tüm Kürtleri ve kendine insan diyen tüm insanları Kürtçenin korunması ve geliştirilmesi, Kürtçe eğitim ve Kürtçe eğitimin resmileşmesi için mücadele etmeye çağırıyoruz. Ve her alanda seferberlik ruhunu yükseltmek gerekiyor. Kürt okullarını ve üniversitelerini her yerde, yapalım.”
VAN
Van'da 24 siyasi parti ve sivil toplum örgütü, Sanat Sokağı'nda basın açıklaması gerçekleştirildi. "Ziman kirdeya hest û ramanê ye em perwerdehîya bi Kurdî dixwazin" pankartının açıldığı açıklamaya, HDP Van milletvekili Muazzez Orhan ve çok sayıda kişi katıldı. Açıklama sırasından sık sık, "Bê ziman jiyan nabe" sloganı atıldı. Açıklamayı Kürt Kültür ve Sanat Araştırmaları Derneği (ARSİSA), Kürtçe eğitmeni Seyit Kılıç okudu.
2022-23 yeni eğitim ve öğretim yılının bugün başladığını hatırlatan Kılıç, 99 yılda olduğu gibi yine Kürt çocuklarının dillerinden uzaklaştırıldığını ve asimile edildiğini söyledi. Sadece eğitim kurumlarında değil toplumun tüm alanlarında Kürtçeye yönelik bir saldırı olduğu kaydeden Kılıç, Kürtçenin eğitim ve resmi dil olmasını istedi.
Van'ın Saray, Çatak, Erciş ilçelerinden de aynı taleple HDP binalarının önünde açıklama yapıldı.
MUŞ
Muş'ta HDP binası önünde yapılan açıklamaya aralarında HDP Milletvekili Şevin Coşkun'un da olduğu çok sayıda kişi katıldı. Açıklama yapan HDP il yöneticisi Kerem Çitanak, Kürt dili üzerindeki saldırı ve yasakların son bulması gerektiğini kaydetti.
MERSİN
Eğitim Sen Mersin Şubesi, yeni eğitim-öğretim yılına dair kent genelinde yaşanan sorunlar ve çözüm önerilerini içeren rapor açıkladı. Şube binasında yapılan açıklamaya HDP Mersin il Eşbaşkanı Bedriye Kuş ve İHD yöneticileri de katıldı. Eğitim Sen Mersin Şube Başkanı Mahmut Sümbül, her 4 öğrenciden birinin okula aç geldiğini belirterek, velilerin okul ihtiyaçlarını gideremediğini söyledi. Sümbül, servis ve kayıt paralarının da yüksek olduğunu ve bu durumun velileri zora soktuğunu kaydetti.
Eğitime yeteri kadar bütçe ayrılmadığını kaydeden Sümbül, öğretmenlik meslek kanunu işaret ederek, "Öğretmenlerimizi sınavla birbirleriyle yarıştırarak çalışma barışını bozmakta ve zor ekonomik koşullarda bir miktar ücreti sınav karşılığı vermek gibi onur kırıcı bir düzenleme ile karşı karşıyayız” dedi. KHK’lerle görevden uzaklaştırılan öğretmenlerin bir an önce görevlerine iade edilmesi çağrısında bulunan Sümbül, “Eğitim Sen olarak emekçi eğitim bekçilerinin ve eğitimin tüm sorunlarına dair tespitler yapmaya ve bu sorunları gidermek için mücadele etmeye devam edeceğiz” dedi.
HATAY
HDP Dörtyol İlçe Örgütü, "anadilde eğitim" talebiyle parti binasında basın açıklaması yaptı. Açıklamaya HDP Hatay İl Eşbaşkanı Hülya Ateş ile HDP PM üyesi Zeki Koç katıldı. Kürtçe eğitim verilmesini isteyen HDP üyesi Abdülhalim Gümüş, "Zaman anadil eğitimine sahip çıkma zamanıdır" dedi.
İZMİR
Demokratik Alevi Dernekleri (DAD) İzmir Şubesi, Çiğli’de bulunan dernek binasında basın toplantısı gerçekleştirdi. Toplantıda konuşan DAD İzmir Şube Eşbaşkanı Zeynel Bozkurt, devletin yeni eğitim öğretim yılında da Alevilerin eşit yurttaşlık taleplerinden olan zorunlu din derslerinin kaldırması çağrısını görmezden geldiğini söyledi. Anadilde eğitimin önündeki engellemelerin de devam ettiğini vurgulayan Bozkurt, "Eski akılla ve dikta rejimi benzerleri, yokluğumuz üzerine plan yapmaya devam etmektedir. Alevi halklarımızı oyalayan asimilasyon cenderisinden uzak durarak, demokratik bir gelecek için Yeni Anayasa, Seçimli Kurucu Meclis ve Kurucu Yurttaşlık fikrinde birleşmeye çağırıyoruz. Başka türlü eşit yurttaşlık fikirleri de altı boş yaklaşımlar olacaktır” diye konuştu.
DERSİM
Dersim’de Sanat Sokağı’nda açıklama yapıldı. Açıklamada, “Ma perwerde yê zonê Kırmanckî wazenime (Kürtçe eğitim dili olsun)” pankartı açıldı. HDP Dersim İl Eşbaşkanı Ferhat Yıldız, Kürtçenin Kirmanckî lehçesinde yaptığı açıklamada, öğrencilerin anadillerinde eğitim görmesinden mahrum olduğunu belirtti. Yıldız, "Bu zulüm asırlardır devam ediyor. 2023 yılında 100 yaşına girecek cumhuriyet döneminde bizi katlettiler, bizi sürgün ettiler, anadilde eğitim hakkımızı elimizden aldılar, inancımızı inkar ettiler” dedi.
DİYARBAKIR
Eğitim Sen Diyarbakır Şubeleri de öğretimde yaşanan sorunlara ilişkin Diyarbakır İl Milli Eğitim Müdürlüğü önünde bir araya gelerek açıklama yaptı. Açıklamada, “Öğretmenler ayakta Eğitim-Sen alanlarda” yazılı pankartını açan üyeler “Her zorak divê bi zinamanê xwe perwerde bibe”, “Anadilde eğitim haktır” ile “Em perwerda zimanê zikmakî dixwazîn” dövizlerini taşıdı.
Burada açıklama yapan Eğitim Sen Diyarbakır 2 Nolu Şube sekreteri Fesih Zirek, Türkiye’de eğitim sisteminin ciddi sorunlarla devam ettiğini söyledi. Zirek, “Ülkemizde Türkçe dışında başka dillerde eğitimin olmaması, eğitimdeki en başat sorun olarak durmaktadır. Bilindiği gibi ülkemizde Kürt, Çerkez, Laz, Arap ve daha birçok halk yaşamakta ve her halkın kendi anadili bulunmaktadır. Bu realite bizim zenginliğimizdir. Özel olarak ilimizde yaşayan çocukların yüzde 90’ında fazlası Kürt çocukları olmasına rağmen bu çocuklar Kurmancî ya da Dimilkî lehçelerinin hiçbirinde eğitim alamamaktadır” dedi.
Kürt Dil Platformu ile Kürt Dil ve Kültür Ağı, "Kürt dili eğitim ve resmi dil olsun" demek için Koşuyolu Parkı'nda açıklama yaptı. Açıklamaya HDP Milletvekilleri Nusrettin Maçin, Remziye Tosun, İmam Taşçıer, Kürt Dil ve Kültür Ağı bileşenleri, siyasi parti temsilcileri, Eğitim-Sen Amed Şubesi üyeleri ile çok sayıda kişi katıldı. "Bila zimanê Kurdî bibe zimanê perwerdehiyê/Kürt dili eğitim dili olsun" pankartının açıldığı açıklamada, "Her zarok divê bi zimanê xwe perwerde bibe" "Perwerdeye bi ziwanê maye heqe heme şaran o" dövizleri taşındı. Açıklama öncesi konuşan HDP il Eşbaşkanı Zeyat Ceylan, her yerde Kürt dilinin savunacaklarını söyledi.
Ardından hazırlanan basın metninin Kırmanckî'sini MED-DER Üyesi Şükran Yakut ve Kurmanci'yi ise Şerefxan Cizirî okudu. Kürtçe eğitim hakkının eşitlik ve özgürlüğün anahtarı olduğunu ifade eden Cizirî, "Kürt dili onurumuzdur, varlığımızdır. Dilsiz yaşam olmaz. Asimilasyon ve yasak politikalarına karşı diyeceğiz ki Kürtçe konuşun, Kürtçe okuyun, Kürtçe yaşayın" dedi.
BATMAN
Batman'da ise Kürt Dil Platformu öncülüğünde basın açıklaması gerçekleştirildi. Açıklamaya ARÎ-DER, görevden alınarak yerine kayyım atanan Batman Belediyesi Eşbaşkanı Songül Korkmaz, TJA, Barış Anneleri Meclisi, Batman Emek ve Demokrasi Platformu, Eğitim Sen Batman Şubesi, ÖHD, İHD, Petrol İş Sendikası Batman Şubesi, HDP, DBP Batman İl Örgütleri ve çok sayıda yurttaş katıldı. Atatürk Park’ında yapılan açıklamada “Dar li ser koka xwe mîrov li ser zimanê xwe şîn dibe" ile "Perwerdiha ya bi zimanê xwe xeta me ya sor e" pankartları açıldı. Burada konuşan ARÎ-DER yöneticisi Havva Can, “Kürtçe şuan dünyanın her yerinde konuşulan merak edilen bir dil. Kürtçenin halklar arasında yoğun bir şekilde artması bir cevaptır. Biz de dilimizi yaşamın her alanına taşıyarak bu zenginliğimizi koruyalım” dedi.
ADANA
HDP Adana İl Örgütü, "Anadilde eğitim" talebiyle Heykelli Park'ta açıklama yaptı. Basın metninin Kürtçesini HDP Adana İl Eşbaşkanı Helin Kaya, Türkçesini ise HDP Adana İl Eşbaşkanı Mehmet Karakış okudu. "Anadilde eğitim bir haktır, engellenemez, yasaklanamaz" diyen Kaya ve Karakış, "Ülke sınırlarımız içerisinde hangi halk hangi dili konuşuyorsa o dilde devlet desteği ile eğitim alma hakkına sahip olmalıdır. Aksi durum, asimilasyondur, kültür kırımdır” dedi.
İZMİR
Yeni eğitim-öğretim yılının ilk günü dolayısıyla HDP İzmir İl Örgütü asimilasyona karşı HDP Çimentepe Temsilciliği önü ve Menemen İlçe Örgütü binasında, “İki dil bir bavul filmi” gösterimi gerçekleştirdi.
Çimentepe de yapılan film gösterimine HDP İstanbul Milletvekili Musa Piroğlu katılırken, Menemen İlçe Örgütünde yapılan film gösterimine HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay katıldı. Ayrıca film gösterimine HDP il, ilçe yöneticileri ve çok sayıda yurttaş katıldı.
Çimentepe Temsilciliği önünde yapılan etkinlikte konuşan Piroğlu, okulların açıldığını ancak dillerin hala yasak olduğunu söyledi. Piroğlu, “Sömürgeler ele geçirdiği yerde yasakladıkları ilk şey dilleridir. İnsanın dilinin yasaklanması özünden ve mücadelesinden kopmasıdır. Asimilasyonun amacı toplumları bir araya getiren temel unsurları yok etmektir. 12 Eylül'ün yıl dönümündeyiz. 12 Eylül’ü Kürtçe’nin yasaklanmasıyla biliriz. Bugün hala Kürtçe konuşmak, halay çekmek yasak. Bunca baskıya, imhaya ve yasağa rağmen dilimizi kültürümüzü, edebiyatımızı yok edemediler. Bu verilen mücadelenin sonucudur. Ezilen halklarla birlikte bu iktidarın saltanatını yıkıp kazanacağız” dedi.
‘KADINLAR DİLİN TAŞIYICILIĞINI YAPTI’
HDP Menemen İlçe binasındaki etkinlikte konuşan Kemalbay, anadilde eğitim mücadelesinde kadınların varlığının çok önemli olduğunu belirtti. Kemalbay, “Kadınlar dilin taşıyıcılığını yaptı. Bu dili koruyan, bu dili bugüne taşıyan ve yarına taşıyacak olan kadınların bu direncidir. Bizler başka halkların varlığını kendine tehdit olarak gören bir zihniyet ile karşı karşıyayız. Buna karşı sonuna kadar mücadele edeceğiz. Nasıl ki Semra Güzel yoldaşımız bu egemenlere karşı baş eğmedi ise, bu coğrafyada yaşayan tüm Kürtler, tüm ezilen halklar ve devrimciler de baş eğmeyecek. Kimseden lütuf beklemiyoruz. Halkların eşitliğini, halkların özgürlüğünü savunuyoruz. Asimilasyon politikalarına karşı anadilde eğitimi de savunuyoruz” diye konuştu.
Yurttaşların yoğun ilgi gösterdiği etkinlik film gösterimi ile sona erdi.
