ÖDEF kurucusu Turgut: Çözüm için üçüncü bir yola ihtiyaç var

img
ANKARA - Engellilik sorununun toplumsal olduğunu belirten ÖDEF kurucularından Zühtü Turgut, “Engelli sorununun çözümü, Üçüncü Yol ile mümkün” dedi.
 
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1992 yılında Dünya Engelliler Günü olarak kabul edilen 3 Aralık, engellilerin politik, ekonomik, sosyal ve kültürel hayattaki görünürlüğünü sağlamak, daha rahat bir yaşam sürmeleri için yaşadıkları zorluklara son vermek ve çözüm üretmek hedefleniyor. Ancak bu hedeflere ulaşmayı bir yana bırakan engelliler, kendilerinin “muhtaç” pozisyonuna konularak “sadaka” anlayışıyla bakılmasından şikayetçi. BM üyesi olan Türkiye’de ne iktidarın ne de muhalefetin sorunları ortadan kaldıracak çözümlerinin olmadığını söyleyen engelliler, üçüncü bir yola ihtiyaç olduğunun farkında.
 
Toplumun çoğunda olduğu gibi engelliler arasında da farklı görüşlerin olabileceğini belirten Özgürlükçü Demokratik Engelli Forumu (ÖDEF) kurucularından görme engelli Zühtü Turgut, yaşadıkları sorunların çözümünün Üçüncü Yol ile mümkün olduğunu söyledi. Engelliler Günü dolayısıyla Mezopotamya Ajansı’na (MA) konuşan Turgut, engelliliğin tanımlarını yaptı ve toplumsal bir sorun olduğunu vurguladı.
 
Engelliliğin yüzyıllardır toplumda yanlış anlaşıldığını ifade eden Turgut, “Egemen ideolojiler, tıbbi model dediğimiz bir anlayışla engelliliği tanımlıyor. Halbuki bu model, engelliliği bir hastalık olarak tanımlar. Hastalık olarak tanımlandığında da bir yetmezlik, eksiklik, geri kalma gibi lavtalarla engellileri sadakaya, bakıma muhtaç bir toplumsal kategori olarak değerlendiriyor. Böyle olunca da engelli hakları denildiğinde ‘veriyoruz daha ne istiyorsunuz’ diyorlar” diye belirtti.
 
TOPLUMSAL BİR SORUN
 
Turgut, engelliliği şöyle tanımladı: “Engelliliğin tıbbi bir boyutu olmakla beraber, tıbbi modelle açıklanamaz. Engellilik toplumsal bir sorundur. Beş duyu organından birisini kaybetmişsinizdir ya da vücudunuzda birçok deformasyon olmuştur. Ancak bunu eksiklik olarak görmek, tam da tıbbi modelin işidir. Engellilik meselesi, rehabilite edildiğinde, engelli olmayan kişilerle eşitlenir.” 
 
Eşitliğin engellilere zor gelen bir takım şeyleri yok ederek sağlayabileceğini vurgulayan Turgut, “Rehabilite sağlandığı zaman büyük ölçüde engellilik meselesinin önüne geçilmiş olunur. Devamında mimari yapılar, şehirleşme, ortak yaşam alanlarının tümünü evrensel tasarım şekliyle düzenlendiğinde, engelleri ortadan kaldırdığınızda büyük oranda engellileri engelli olmaktan çıkartmış olursunuz” dedi.
 
SADAKA ANLAYIŞI 
 
Engellilik meselesinin politik olduğunu vurgulayan Turgut, aynı zamanda ülkelerin gelişmişlik düzeyiyle de ilgili olduğunu kaydetti. Turgut, şunları belirtti: “Türkiye gibi bir ülkede yoksulluk dibe vurmuşken, insanlar çocuklarının beslenme çantalarına peynir ekmek koyamazken, kirasını, faturasını ödeyemezken, birçok şeyden mahrum kalmışken, baskı ve şiddetle halkı ezmeye çalışan bir anlayış varken, ölüm, çatışma haberleri gelirken, engelli sorununun çözülmesinin mümkün olmadığını biliyoruz. Bu durum sadece bu döneme ait değil, geçirdiğimiz yüzyılda da böyleydi. Şimdiki biraz daha ayyuka çıkmış hali. Totaliter bir rejim var. O nedenle engellilere, ‘şükredin, öbür dünyada daha iyi yaşayacaksınız, kaderdir’ gibi bir yaklaşım var. Sadaka verir gibi, istihdam sağlayacaksınız ama bunu da sosyal devletin görevi değilmiş gibi yapacaksınız. Engellileri ‘muhtaç’ kişiler olarak değerlendirip, muhtaçlığının sadaka vererek giderildiği bir anlayış var.”
 
KADINLAR İKİ KATI SORUN YAŞIYOR 
 
Turgut, 20 yıllık AKP ve daha sonra MHP’nin de dahil olduğu iktidar döneminde engellilerin kazanılmış birçok haklarının budandığına değindi. 2005 yılında AKP’nin “Engelliler Yasası” çıkardığını, ancak yasanın uygulanmasını ilgili kurumlara bıraktığını söyleyen Turgut, “Bu nedenle işine gelmeyen hiç kimse bunu yönetmeliğine koymadığından, bu yasanın geçerliliği de yok hükmündedir. Dolayısıyla devletin kendi kurumları, yönetmeliklerine böyle bir yasayı koymadıklarında, özel kurum ve kuruluşların bu yasaya uymaları beklenemezdi. Daha önce alınmış haklar da yasaya bağlandığı için, o haklar da kaybedilmiş oldu. Bugün engelliler, toplumun en yoksul kesimleri arasında, iletişimden en az payını alan insanlar arasında, eğitim, istihdam gibi temel ihtiyaçlarda en son sırada. Yine sağlıkta, eğitimde de böyle” şeklinde konuştu.
 
Turgut, engelli kadınların söz konusu sıkıntıların iki katına maruz kaldıklarını da vurguladı.
 
‘ENGELLİLİĞİN DE ÇÖZÜMÜ VAR’
 
Engelliliğin çözümünün olduğunun altını çizen Turgut, “Daha demokratik bir toplum, yaşanası bir hayat, baskının, şiddetin olmadığı, özgürlüğün, eşitliğin sağlandığı bir toplumda herkes ne kadar rahat ederse, engelliler de rahat edebilir. Ancak, tıbbi modeli savunanların, toplumun diğer kesimlerinin sorunlarını çözmediği gibi, engelli meselesini de çözmek gibi bir dertleri yok. Bu nedenle biz, ‘engelliliğin çözümü toplumsaldır’ diyoruz. Nasıl ki kadınlar, Kürtler örgütlenip hakları için mücadele ediyorsa, engelliler de böyle bir örgütlenmeye sahip olmalıdır. Yani engellilik meselesini salt engellilere has bir olay olarak görmemeli, toplumsal bir mesele olarak görmeli ve bu sözünü ettiğim örgütlenme içerisinde yer almalı. Toplumun demokratik kesimleri içerisinde yer almalı, mücadelesini orada sürdürmeli. Barış ve özgürlüğü sağladığımız, demokratik bir cumhuriyete doğru adım attığımız zaman, engelli sorunu da diğer sorunlarla beraber yavaş yavaş çözülmüş olur. Yoksa hiçbir şekilde engelli sorunu çözülemez” ifadelerini kullandı.  
 
‘ÜÇÜNCÜ BİR YOLA İHTİYAÇ VAR’
 
“Tıbbi modelle” yaklaşan iktidarın engellilerin sorunlarını çözemeyeceğini dile getiren Turgut, şunları söyledi: “Burjuva anlayışa sahip sistem muhalefetinin nüans olarak farklılıkları olsa da anlayışları yine tıbbi model. En fazla, bir takım reform hareketleri, tamir etme onarma gibi birtakım çalışmaları olabilir. Ama burjuva muhalefeti olarak tarif ettiğimiz muhalefetin de bu meseleye köklü bir çözüm bulması mümkün değil. Onun için biz, bunu bir sistem sorunu olarak görüyoruz. Bu nedenle tüm hakların tanındığı, özgürlüklerin yaşandığı üçüncü bir yolu seçiyoruz. Bugünkü Türkiye’de seçim sürecine gidiliyor, ‘ne olacak’, ‘nasıl olmalıdır’ diye sorulduğunda, tabi ki toplumun tüm kesimleri gibi engelliler de parçalı durumda. Ama biz bu seçim sürecinde Emek ve Özgürlük İttifakı’nın doğru bir tavır gösterdiğini düşünüyoruz. Tarif ettiğimiz özgürlükçü ortama, daha demokratik bir cumhuriyete doğru gidişi, Emek ve Özgürlük bloğunun sağlayabileceğine inanıyoruz. Seçim süreci yaklaştığında da bunu deklare edeceğiz.” 
 
Turgut, “İktidar ve burjuva muhalefet birbirlerinin alternatif gibi olsalar da savundukları aynı sistem. Dolayısıyla toplumun sorunlarının, engelli sorununun çözümü için üçüncü bir yola ihtiyaç var, üçüncü bir yolla mümkün” vurgusunda bulundu. 
 
MA / Zemo Ağgöz
 

Diğer başlıklar

09:39 Sebahat Tuncel: Sembolik adım atıldı, hukuki ve demokratik alan açılmalı
09:32 Saliha Aydeniz: Silahların yakılması yeni bir mücadelenin başlangıcı
09:30 Genel İş yöneticileri tahliye oldu
09:29 Yangın nedeniyle 2 mahalle tahliye edildi
09:07 Ünsal: Demokratik siyaset için anayasal düzenlemeler yapılmalı
09:06 Tarihi törene tanıklık edenler umutlu: Sorumluluk herkeste
09:04 Kalp krizi geçiren hasta tutsağın tahliyesi için yeni başvuru
09:04 Yazar Karakuş: Hukuksal reform yapılırsa süreç ilerler
09:02 Zîlan Katliamı'nın üzerinden 95 yıl geçti
09:01 Botanlılar Meclis'te düzenleme bekliyor
09:00 12 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:48 Özgürlük öncüleri ateşin ışığıyla 'yeniden doğuşa' adım attı
07:55 Tetwan'da coşkulu konser
11/07/2025
23:24 Yakılan silahlar Casenê Mağarası’nda muhafaza edilecek
23:04 Halk buluşmaları: Devlet bir an önce somut adım atmalı
22:54 Mersin’de gençlerden havai fişekli kutlama
22:44 13 yıl aradan sonra tahliye edildi: Önderliğe güvenelim
21:45 Mesud Barzani: Uygun şartlar oluşursa Öcalan ile görüşme gerçekleşebilir
21:23 İmamoğlu: Sürece yapıcı desteğimiz sürecek
20:44 Agirî’de ‘Kadın Kurtuluş İdeolojisi’ atölyeleri sürüyor
20:36 Gerok MA Agirî’de çocukları eğlendirdi
20:26 İran'da 3 tutsak idam tehdidi altında
19:48 Danıştay’dan ‘Barış Akademisyenleri geri dönmeli’ kararı
19:43 Fransa’da X'e 'algoritma' soruşturması açıldı
19:36 İmralı Heyeti üyesi Pervin Buldan: Her iki taraf açısından da büyük bir kararlılık var
19:29 Bafil Talabani: PKK’nin yeni bir dönem başlatma kararı tarihi bir adımdır
19:23 Neçirvan Barzani: Üzerimize düşen her şeyi yapmaya hazırız
19:01 AİHM kararı sonrası mahkemeye tahliye başvurusu
18:50 Semsûr Belediye Başkanvekilliğine Ufuk Bayır seçildi
18:44 Besê Hozat: Çok netiz
18:18 Wan’da bir akademisyen tutuklandı
18:09 Fabrika patlamasında 4 kişiye ceza
18:05 Bakan Tunç: Bundan sonra çok işimiz var
17:59 30 yıllık tutsak Erdem’in tahliyesi 2’nci kez ertelendi
17:49 DEM Parti Eş Genel Başkanları: PKK'nin töreni demokratik ve özgür yaşama davettir
17:44 Sivas’ta toprak kayması: 2 işçi göçük altında kaldı
17:26 Erdoğan: Atılan adımın hayırlara vesile olmasını diliyorum
16:49 Davutoğlu: Yapmamız gereken yeni döneme öncülük etmek
16:23 Özel'den ilk açıklama: Süreç Meclis'te hızlı ve kararlı adımlarla yönetilmelidir
16:03 Leman Dergisi Yazı İşleri Müdürü gözaltına alındı
16:01 Kurtulmuş: Komisyonla ilgili çalışmalarımızın sonuna geldik
15:45 Silah yakma törenine katılanların isimleri
15:42 Tahliye olan Fikret Ataş: Önemli olan toplumsal özgürlük
15:33 Fis Ovası'nda tarihi anlara tanıklık
15:27 Tarihi törenin Amed'de yankısı: Silah bırakanlar için anayasal güvence istiyoruz
15:21 Dünya basının gündemi tarihi tören
15:20 Harun Karay için kurulan taziyeye ziyaret
15:11 Barış Anneleri: Devletin bahanesi kalmadı, adım atılsın
14:53 Beylikdüzü Belediye Başkanı Çalık hastaneden cezaevine gönderildi
14:53 30 yıllık tutsak: Artık devletin somut adım atması lazım
14:47 Neçirvan Barzani: Önemli ve sevindirici bir adım
14:15 ÇHD’den Alevi katliamları hakkında suç duyurusu
14:02 Tarihi töreni ekranların başında izlediler
14:00 İşte silah yakma töreninin görüntüleri
13:13 Tarihi törenin ayrıntıları: Yasal düzenlemelere ihtiyaç var
13:06 AKP Sözcüsü Çelik: Kritik eşik aşılmıştır
13:00 Tarihi gün: Barış ve Demokratik Toplum Grubu silahları imha etti
12:45 Besê Hozat da tarihi törende
12:45 Bahçeli: PKK'nin kurucu önderi sözünü tuttu
12:39 Tarihi törenden ilk görüntüler
12:20 Tarihi töreni izleyen heyet alandan çıkış yaptı
11:49 Barış ve Demokratik Toplum Grubu: Silahlarımızı özgür irademizle imha ediyoruz
11:16 Törenin adresi: Şikefta Casenê
11:06 UCM: Sudan’da insanlığa karşı suç işleniyor
11:01 DBP, HDK ve DEM Parti heyeti tören alanında
10:45 Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut yaşamını yitirdi
10:33 Halk ‘Barış ve Demokratik Toplum Grubu’nu bekliyor!
10:16 Halk maden ocağı araçlarını beldeden çıkardı
09:50 Uluslararası delegasyon tören alanına hareket etti
09:08 Trump Kanada’ya yüzde 35 gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı
09:04 Tunç Soyer: İktidarın sillesini yiyenler ortaklığı büyütmeli
09:04 'Sahtecilik' tespit edilen Cengiz Holding projesini yargıya taşıyacaklar
09:03 33 'Düş Yolcusu' etkinliklerle anılacak: Birleşik zeminde buluşalım
09:03 YSP Eş Genel Sözcüsü Asena: Yeni bir mücadele süreci başlıyor
09:02 Halk buluşmaları: Çözüm isteniyorsa demokratik adımlar atılmalı
09:02 Emekliler düşük zamma tepkili: Yapılan zulümdür
09:01 Bozan: Sürecin yeni aşamasında Meclis'e tarihi görev düşüyor
09:01 Ömrünün 30 yılı cezaevinde geçti: Samimiyet için hasta tutsaklar bırakılmalı
09:01 Kobanê Davası’nda savunma kitabı: Jin Jiyan Azadî
09:00 Verem hastası tutsağa 3 yıldır kelepçeli muayene dayatılıyor
09:00 11 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
07:49 Tarihin akışının değiştiği ana doğru yol almak
07:44 Töreni izleyecek heyet Süleymaniye yolunda
10/07/2025
23:17 Halk buluşmaları sürüyor: Bu süreç halkın sürecidir
22:48 Festivalin 14’üncü günü kadın ve çocuklara adandı
22:20 Siyasi partilerden Barrack’ın açıklamalarına tepki
21:03 Törene katılacak heyetten açıklama: Tarihi ana tanıklık edeceğiz
20:53 ‘Beşler’ anıldı
20:16 Hesendîn yaylasına dayanışma ziyareti: Direnişimizi büyütelim
20:09 DEM Parti ekolojistlerle buluştu
20:02 Törene katılacak heyet sınırdan geçti
19:59 Dêrsim’de uyuşturucu ve şiddete karşı yürüyüş
19:39 Riha’da Sit alanının kooperatiflere peşkeş çekilmesi protesto edildi
19:07 Ali İsmail Korkmaz darp edildiği sokakta anıldı
18:50 Agirî’de ‘Kadın Kurtuluş İdeolojisi’ atölyeleri
18:32 Törene katılacaklar Cizîr’den zılgıtlarla uğurlandı
18:17 Meclis 10 gün boyunca ara vermeden çalışacak
18:04 Lazkiye yangını büyüyor, konvoylar yola çıktı
18:00 Ege'de 3 kentte yangın
17:53 Yargıtay TTB Merkez Konseyi kararını bozdu
17:45 Danıştay Harmandalı kararını verdi: Depolama durdurulacak
17:41 Mağdur yakınları: En ağır şekilde cezalandırılsın
17:25 Adıyaman Belediye Başkanı Tutdere görevden uzaklaştırıldı
17:12 Ağuçan’da aşure pay edildi: Doğamız kutsalımızdır
17:04 11 yıl sonra tahliye edilen ağır hasta tutsak Aşa’ya coşkulu karşılama
17:01 Amed’den yola çıkanlar: Yarın yeni bir aşamaya geçilmiş olacak
17:00 Fens davasında tutsakların savunma yapmasına izin verilmedi
16:55 Yusuf Akın'ı öldüren askerler aklandı!
16:51 Gazeteci Hividar Önver ifade verdi
16:21 30 yıl sonra tahliye oldu: Mücadeleye devam edeceğiz
15:40 Abdullah Okur’un taziyesine kitlesel ziyaret
15:25 PKK’nin töreni için yola çıkan gazeteciler: Tarihi anlara tanıklık edeceğiz
14:34 İşkenceyle katledilen Kocakaya’nın ailesine ceza
14:18 İzmir’de belediye işçilerinden işten çıkarmalara karşı eylem
14:05 7 gazeteci için hapis talebi
13:56 Wan TUHAY-DER kongresinde 'görüntülü mesaj' coşkusu
12:20 PKK'nin töreni için Amed'den yola çıktılar
12:17 Gar Katliamı’nda yaşamını yitirenler anıldı
11:56 Amed’de petrol arama ruhsatı 2 yıl uzatıldı
11:47 İran rejiminin artan baskılarına karşı çağrı
11:34 Uşak'taki yangınlar kontrol altına alındı
11:29 Mêrdîn'de şüpheli kadın ölümü
11:20 İnstagram’dan Ajansa Welat’a sansür
10:43 Erdoğmuş: Gerekçe ortadan kalktı, herkese sorumluluk düşüyor
10:33 Tutuklu Beylikdüzü Belediye Başkanı Çalık anjiyoya alındı
10:24 'Devlet süreci uzatmamalı'
10:01 Rusya'dan Ukrayna'ya hava saldırısı: 2 ölü
09:40 Teksas’taki selde yaşamını yitirenlerin sayısı 119’a yükseldi
09:39 Hamas, İsrailli rehineleri serbest bırakmayı kabul etti
09:28 Tahmaz: Öcalan’ın çağrısı demokratik siyasetin görevlerini tarif ediyor
09:23 ÖHD Eş Genel Başkanı: Artık yasal değişiklikler yapılmalı
09:21 AYM kayyım düzenlemesinin iptalini görüşecek
09:19 Hesendîn için direnişteler: Dayanışma bekliyoruz
09:18 26 yıl sonra Öcalan'ın sesini duyan anneler: Umudumuzu büyüttü
09:17 Ali İsmail Korkmaz'ın annesi: Hukuksuzluk canımızı daha çok yakıyor
09:16 Gazeteci Er: Sürecin geleceği hükümetin tutumuna bağlı
09:15 Tokat Cezaevi'nde 8 aydır tedavi edilmeyi bekleyen tutsaklar var
09:14 Francesco Cerasani: Öcalan çağrısıyla yeni bir kapı araladı
09:13 Çatışmalı süreçte 2 çocuğunu yitirdi: Komisyon kurulmalı, adım atılmalı
09:12 KHK’liler 9 yıldır işe iade edilmeyi bekliyor
09:11 Sanatçı Pınar Aydınlar: Barış ve özgürlük tüm ülkenin derdi olmalı
09:10 Mûş Baro Başkanı: Meclis üzerine düşen rolü oynamalı
09:10 Roboskîli anneler: El ele verirsek barış gelir, acılarımız azalır
09:04 Şirnex doğası 10 yeni enerji faaliyetiyle talan edilecek
09:02 Dengbêj Şakiro’nun adı Agirî’de yaşatılacak
09:00 10 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:51 Şile Belediyesi Başkanı Kabadayı gözaltına alındı
08:00 KCK'den Öcalan'ın çağrısına yanıt: İstenilen somut adımı atacağız
07:38 Yüzde 91 engelli ağır hasta tutsak Hasan Aşa tahliye edildi
00:28 AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan, Fahrettin Altun’u görevden aldı