ANKARA - Deprem bölgesinde bulunan cezaevlerinde işkence ve kötü muamele vakalarının arttığını söyleyen İHD Hapishaneler Komisyonu Eşsözcüsü Nuray Çevirmen, Efrînli tutuklulara ırkçı saiklerle işkence uygulandığını kaydetti. 

 

İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) Mereş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen depremlerin ardından hak ihlallerine ilişkin hazırladığı raporunda, deprem bölgesinde bulunan cezaevlerinde tutuklulara yönelik sevk, işkence ve kötü muamelenin arttığına dikkat çekti. İHD’nin verilerine göre; deprem bölgesinde bulunan cezaevlerinde en az 41 tutuklu işkence ve kötü muameleye uğradı. Rapora göre, Deprem günü kapılara vurdukları gerekçesiyle birçok tutukluya disiplin cezası verildi. 

 

DEPREM SONRASI İŞKENCELER

 

İHD’nin Mereş Türkoğlu 1 Nolu L Tipi Cezaevi’nden sevk edildiği Samsun Kavak S Tipi Cezaevi’nde cezaevinde görüştüğü bir tutuklu, Türkoğlu Cezaevi’nde işkenceye uğradığını ve 11 gün geçmesine rağmen vücudunda ekimozlar ve ağzındaki yaraların açık bir şekilde görüldüğü rapora yansıdı. Ayrıca, Hatay T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan bir tutuklunun deprem sonrası sırasıyla Bandırma, Antalya ve Bodrum’da bulunan cezaevlerine sevk edildiği, götürüldüğü her cezaevinde darp edilerek işkenceye uğradığı kaydedildi. 

 

İHD Hapishaneler Komisyonu Eşsözcüsü Nuray Çevirmen, deprem bölgesinde bulunan cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleri ve işkence uygulamalarına dair değerlendirmelerde bulundu. 

 

SEVK SONRASI ÇIPLAK ARAMA

 

Deprem bölgesindeki tutukluların çeşitli cezaevlerine sevk edildiklerini, sevk esnasında ve sevk öncesi bulundukları cezaevlerinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldıklarına dair başvuruların arttığını aktaran Çevirmen, “Türkoğlu L Tipi Hapishanesinden sevk edilen mahpuslar, Samsun Kavak’ta çıplak arama dayatmasından dolayı işkence ve kötü muameleye maruz kaldılar. Depremin ilk yaşandığı günlerde pek çok işkence kötü muamele, hapishanelerde isyan çıktığına dair haberler, ölüm ve yaralanma haberleri hızla yayınlamaya başlandı. Mahpusların aileleri ve görüşen avukatlar tarafından yaşananlar tarafımıza aktarıldı. Hatay T Tipi’nde 19’u Efrîn’li olmak üzere 23 kişinin bulunduğu siyasi bir koğuş var. Orada kalanalar depremin ertesi günü, 7 Şubat’ta koğuşlarının kapısının kendiliğinden açıldığını ancak koğuş kapsını kimin açtığını görmediklerini ifade ediyorlar. Bir süre koğuşta birilerinin kendilerini almasını bekliyorlar, herhangi bir isyan söz konusu değil. Daha sonra bir duman çıktığını, yangın çıktığını görünce de dışarı çıkıyorlar ve kaos kargaşa yaşanıyor” dedi.

 

'22 SAAT SOĞUKTA BEKLETİLDİLER' 

 

Tutukların havalandırmada duvara dönük bir şekilde 22 saat boyunca aç ve susuz bir şekilde soğukta bekletildiğini kaydeden Çevirmen, “Bu şekilde işkence ve kötü muameleye maruz kalmışlar, sürekli olarak dövülmüşler. Ayın 9’unda sevk edildiklerinde de yine yürütülürken dövüldüklerini iddia ediyorlar. Cezaevi müdürünün bile bu işkence ve kötü muameleye tepki gösterdiğini ifade ediyorlar. Buna rağmen jandarma işkence ve kötü muameleye devam etmiş. Getirildikleri hapishanelerde de çıplak arama dayatmasından kaynaklı özellikle Hatay’dan getirilenlere herhangi bir tepki vermemelerine rağmen çıplak elle 2-3 kere vurularak ‘geçin’ denmiş. Sonuç olarak Hatay’da çok büyük işkence ve kötü muameleye maruz kaldı bu insanlar. Depremin büyük travmatik durumunu yaşayan insanlar, 22 saat boyunca o soğukta bekletildiler. Canlarının tehlikeye düşeceği bir durum da söz konusu olabilirdi. Kargaşa esnasında diğer mahpuslar tarafından canlarının tehlikeye atılacağını düşünen mahpuslarda var” diye aktardı.

 

CEZASIZLIK POLİTİKASI

 

Son dönemlerde başvuruların olmadığı Hatay Cezaevi’nden deprem sonrası işkence ve kötü muameleye dair başvurular aldıklarını kaydeden Çevirmen, “Türkiye’de bir cezasızlık politikası hakim. Son yıllarda Türkiye’de insan yaşamının yok sayıldığı dönemlerden geçiyoruz. Hapishanelerde şüpheli ölümler, işkence, kötü muamele, sağlık hakkı ihlali yani yaşam hakkı ihlali ile ilgili korkunç vakalar yaşanıyor. Bu cezasızlık politikasının arkasına sığınanlar çok rahatlıkla işkence ve kötü muamele yapabiliyorlar. Çünkü bunu bir suç olarak değerlendirmiyorlar” şeklinde konuştu. 

 

IRKÇI SAİKLERLE İŞKENCE 

 

Hatay’da işkence ve kötü muameleye maruz kalan tutukluların büyük çoğunluğunun Efrînli Kürt olmasında ırkçı saiklerin etkili olduğuna işaret eden Çevirmen, şunları söyledi: "Türkiye’de işkence ve kötü muamele yaygın bir vaziyette. Yaygın hale gelmesi ırkçı saiklerle de birleşince de böyle korkunç manzaralar ortaya çıkıyor. Ailenizi, çocuğunuzu, eşinizi, yakınızı koruma imkânınız yok. O nedenle cezaevinde yaşanan işkence ve kötü muamelede devletin bizzat sorumluluğu vardır. Bu sorumluluğu göz ardı edip, yapılan işkence ve kötü muamele cezasızlık ile ödüllendirildiği zaman, bu vakalar kaçınılmaz bir şekilde ortaya çıkıyor.”