Kuraklık kapıda: Ürün deseni değişiyor

İZMİR - Kış döneminde yeterli yağışın olmaması, yaz ayları için ciddi bir kuraklık tehlikesini gündeme getirirken, üreticiler kimi bölgelerde ürün deseninde değişikliğe gidiyor. TARIM-SEN yöneticisi Umut Kocagöz, ekolojiyi gözeten önlemlerin bir an önce hayata geçirilmesini istedi. 
 
Ekolojik talanın neden olduğu küresel ısınmanın en ciddi etkilerinden birisi de kuraklık olarak son yıllarda baş gösteriyor. Dünyanın büyük bir bölümünde etkisini gösteren kuraklık, ilerleyen yıllarda daha büyük gıda krizlerine neden olması beklenirken, Türkiye ve Kürdistan toprakları da bunların başında geliyor. Bölgelerde bulunan bütün illerde tarım toprakları, ormanlık ve sulak alanlar maden ve enerji şirketlerinin talanının yanı sıra bir bir imara açılıyor. Betonlaşan toprak ise doğanın dengesini bozarken ya hiç yağmur yağmıyor ya da ani yağmurlar büyük sellere neden oluyor.
 
KURAKLIK HANGİ İLLERİ VURACAK?
 
Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün (MGM) Aralık 2022-Şubat 2023 kuraklık haritasına göre, Türkiye'de son 22 yılın en kurak Ocak ayını yaşandı. Yağışlar normaline göre yüzde 52, geçen yıl Ocak ayı yağışlarına göre ise yüzde 62 azalma gösterdi. Yine haritada neredeyse tüm bölgeler çeşitli derecelerde kuraklık riski ile karşı karşıya olduğu görülüyor. Verilere göre; Erzincan, Yalova, İstanbul, Kocaeli, Bursa, Kütahya, Afyonkarahisar, Konya, Ankara, Karaman, Mersin, Osmaniye, Mersin, Bayburt, Agirî ve Mûş olağanüstü kuraklık tehlikesi altında. Haritada en dikkat çeken ise normal şartlarda bol yağış alan Karadeniz bölgesinde son altı ayda Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Gümüşhane ve Bayburt‘ta “şiddetli kuraklık”tan, “çok şiddetli kuraklık” düzeyine geçilmiş olması.
 
SULAK ALANLAR AZALIYOR
 
Yine ülkenin 2000 yılı öncesi yüzde 30 oranına varan yarı kurak iklimi, son 20 yılda yüzde 80'inde görülmeye başlandı. Tarımda vahşi sulamanın yanı sıra özellikle maden ve enerji sektöründe kullanılan yoğun miktarda su bu durumu ortaya çıkarırken Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün rasat ölçüm istasyonlarınca 1980, 2000 ve 2012 yıllarındaki ölçümlere göre; Türkiye'nin su miktarı ortalama 181,49 milyar metreküp olarak ölçüldü. Fakat 2022 sonunda ise toplam su varlığı 112 milyar metreküp olarak belirtiliyor. Son 10 yılda 70 milyar metreküp su varlığı azaldı.
 
HİDROLİK KURAKLIK
 
Bir diğer tehlike de hidrolojik kuraklık. Yani barajlarda, nehirlerde ve yer altı su seviyesinde düşüşlerin meydana gelmesi, akarsularda yıllık debi oynamalarının ortalamaların çok üstünde olmaması. Barajların doluluk oranının ortalaması yüzde 50'nin altında kalırken, özellikle Marmara ve İç Anadolu bölgesinde bu oran yüzde 20'ler düzeyinde. Uzmanlar Türkiye’nin 2025’te su talebinin mevcut tüketimin yüzde 183’ü kadar olacağını tahmin ederken, Uludağ, Trakya, İç Anadolu ve Batı Anadolu’da ciddi su sıkıntıları yaşanabileceğini kaydetti. Özellikle Trakya bölgesinde Şubat ayında 5,2 kg yağış düşerken, Meriç ve Tunca’da su seviyeleri kritik düzeyde seyrediyor.
 
YAĞIŞLARDA DENGESİZLİK
 
Tarım İşçileri Sendikası (TARIM SEN) Yönetim Kurulu Üyesi Umut Kocagöz, yaşanan kuraklığın boyutlarını ve etkilerini değerlendirdi. Kuraklığın yaşanan iklim krizinin yansıması olduğunu anımsatan Kocagöz, "Bir yandan da gezegendeki su varlıklarının azalmasıyla ortaya çıkan bir mesele. Belirli bölgelerde kuraklık yaşanırken başka bölgelerde düzensiz ve yoğun yağışlar yaşanıyor. Bu dönem özellikle Doğu ve Güneydoğu bölgesinde kuraklık dönem dönem yoğun olarak karşımıza çıkıyor. Geçtiğimiz dönemlerde 5-10 yıllık periyotlarda yaşanan kuraklık hadiseleri daha yakın periyotlarda yaşanmaya başlandı. Ara mevsimlerin ortadan kaybolması süreci ve tarım için önemli olan bahar yağışlarının kaybolması gerçekliğiyle karşı karşıyayız. Çok yağış alan Karadeniz bölgesinde bile aynı durum var. Uzun bir kuraklık döneminden sonra sele neden olan yoğun yağışlar oluyor. Böyle bir dengesizlik oluşuyor. Kuraklığın en büyük göstergesi dengesizlik, yağış rejiminin bozulması" dedi.
 
ÜRÜN DESENİNDE DEĞİŞİKLİK
 
Zamanında yağmayan yağmur nedeniyle toprağın nem oranının azaldığını ifade eden Kocagöz, bunun sonucunda toprağın su tutma özelliğinin kaybolduğunu aktardı. Özellikle Ege bölgesinde bir kuraklıktan bahsedilebileceğini kaydeden Kocagöz, "Bundan kaynaklı Aydın ve Denizli’de valilikler sulama sistemlerinde kısıtlamaya gidildiğini açıkladı. Hangi ürün üretiliyorsa üretilsin yılda 2 defa su verilecek düzeye gitti. Bunun üreticiye yansıması ürün deseninde değişme ihtimali. Mesela Menemen’de yoğun pamuk üreten çiftçilerin buğdaya geçmeye çalıştığı görülüyor. Ya da ikinci ürün olarak silajlık mısır üreten çiftçilerin ayçiçeğine döndüğünü görüyoruz. Bunlar üretici cephesinde verim kaybına yol açıyor. Deneysel bir durum olarak da söylenebilir. Pamuk yerine buğday yapılıyor ama onunda yeterli yağış alıp almayacağı belirsiz" diye belirtti.
 
ÜRETİCİNİN TASFİYESİ
 
Ürün deseninde yaşanan değişimin maliyet nedeniyle küçük çiftçinin yapabileceği bir şey olmadığını dile getiren Kocagöz, küçük üreticinin bu yolla üretimden tasfiye edilmek istendiğini dile getirdi. Türkiye’nin uzun süredir sürdürdüğü tarım politikasının da buna hizmet ettiğini kaydeden Kocagöz, "İklime bağlı değişikliklerde bu süreci kat kat arttırıyor. Tarımda emeği geçen büyük çoğunluğun tarımdan kopması yeni bir işsiz kitlenin oluşması anlamına geliyor. Aynı zamanda tarım alanlarının da yapılaşmaya açılmasına da yol açıyor. Tarım alanlarını kaybettikçe başka sektörlerin sermaye birikim sürecine eklemleniyor" ifadelerini kullandı.
 
EKOLOJİK ÖNLEMLER
 
"Kuraklıkla mücadelede kısa vadede önlem almak mümkün değil" diyen Kocagöz, şunları söyledi: "Hava olaylarını, su varlıklarını gözeten hem de iktisadi krizi göz önüne alan önlemlerin hayata geçirilmesi gerekiyor. Bunun hem merkezi olarak hem de havza bazında gerçekliğine uygun planlanmak ve hayata geçirmek lazım. Ekolojik olmak zorunda. Doğadaki dönüşümü izleyen, bu değişime adapte olmak zorunda. Sermaye birikiminin karını hedeflememek lazım. Su varlıklarını gözetmek, suyun az olduğu yerde ona göre bir sistem uygulanmalı. Mesela Büyük Menderes havzası kuraklığın yoğun yaşandığı bir yer. Aynı zamanda havza sanayi kuruluşları, jeotermal enerji santrallerinin kirlettiği bir bölge. Bunun gibi örneklerin karşısında ekolojik örnekler koymalıyız."
 
MA / Tolga Güney
 

Diğer başlıklar

13:23 Halil ve Kasım Alpsoy’un faillerini soran Cumartesi Anneleri: Erdoğan sözünü tutsun
13:13 TBB ile Mülkiyeler Birliği'nden taziye ziyareti
13:03 ‘Darağacı bizi kırmaz; sadece köklerimizi toprağın derinliklerine salar’
12:53 Barbaros Şansal gözaltına alındı
12:42 Gar Katliamı’nda hayatını kaybedenler anıldı
12:36 Şirnex’te 15 Mayıs startı
12:31 ‘Girona manifestosu’ konferansı: Kürtçe için herkese sorumluluk düşüyor
12:29 ‘Hozan Mizgîn sanatıyla onbinleri etkiledi’
12:13 Askerler bir genci darp etti
11:42 Önder’in Abdullah Öcalan ile ilk karşılaşması
11:37 PKK’nin kongre açıklaması gazete manşetlerinde
10:52 'Canika Dêrsim’i kaybedeli 3 yıl oldu: Ömrünü mücadeleye adadı
10:40 Barış Anneleri: Devlet bir an önce adım atmalı
10:16 Amed’de ‘Birlik İnisiyatifi’ ilan edildi
09:37 23 kent için sarı kodlu fırtına ve sağanak uyarısı
09:35 Tutsak yakınları: Hasta tutsaklar için adım atılsın
09:07 Yahya Yavuz’dan 2 aydır haber alınamıyor
09:06 İddianamesi 2 kez iade edilen Turan 6 aydır tutsak
09:05 TÜMAD kapasite arttırıyor: Susuzluk ve yeni bir İliç faciası uyarısı
09:04 Hukukçular: Toplumsal barış isteniliyorsa TMK kaldırılmalı
09:03 Besta’da asker gözetiminde orman kıyımı
09:00 10 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
08:59 Hindistan-Pakistan gerilimi artıyor: Havalimanları hedef alındı
09/05/2025
23:09 ‘Kuyu tipi’ cezaevlerine karşı açlık grevi başlatıldı
22:36 Hakan Fidan 4-5 sene önce zehirlendiğini iddia etti
22:28 Remzi Kartal’dan ‘telekonferans’ düzeltmesi
22:01 PKK kongresi sonrası AKP’den ilk açıklama
21:41 Gözaltına alınan öğrenciler serbest
21:39 HDK'den 'kongre' açıklaması: Demokratik örgütlenme seferberliğinde buluşalım
21:25 Bern'de Alevi mezarlık alanı açıldı
20:45 Giresun'da kadın cinayetlerine tepki
20:42 Artemêt’te şölen: Evde sokakta anadilimizi konuşalım
20:22 Bakanlığın toplumsal cinsiyet eşitliğini hedef alan açıklamasına tepki
20:18 Büyüknohutçu çifti İzmir'de anıldı
20:08 Bakırhan: Ülkenin önünde yeni ve tarihi bir kapı aralanabilir
20:02 PKK Kongresi’ni yaptı, sıra iktidarın atacağı adımlarda
19:42 Meral Danış Beştaş: PKK kongresi yeni bir döneme kapı araladı
19:08 Önder’in taziyesine ziyaretler gün boyu sürdü
19:03 PKK’nin 12’nci Kongresi dünya basınında
18:47 Amed’de Kirmanckî Meclisi kuruldu: Örgütlenip güçleneceğiz
18:25 Yargıtay, Gamze Açar'ı katledenlere verilen cezayı onadı
17:53 Erdoğan'dan Papa Prevost’a tebrik mektubu
17:43 Kadınlardan yürüyüş: Susmadık susmayacağız
17:40 Amed’de ‘Kürt meselesi’ paneli: Anayasayı bu utançtan kurtarmalıyız
17:40 Mûş’ta ‘Kadın Dinlenme Merkezi’ açıldı
17:12 Semsûr'da maaşlarını alamayan işçilerden eylem
16:50 Pervin Buldan, Önder'in taziyesinde konuştu: Tarihi açıklamayı görmedi ama yattığı yerde huzur bulacak
16:38 Leyla Zana: Hepimize yeni görevler düşüyor
16:21 'Kongre' değerlendirmeleri: Adım sırası devlette
16:08 Tülay Hatimoğulları: Demokratik ve hukuki zeminin inşa edilme zamanı geldi
15:52 Uzman çavuşun katlettiği Şen'in davası ertelendi
15:34 Cezaevinden tahliye oldu, iki kadını katletti
15:28 DEM Parti'den 'kongre' açıklaması: Tarihi bir eşik
15:18 Pervin Buldan: Kongre oldukça tarihi, Öcalan'a ‘teknik bir iletişim’ sağlandı
14:12 Amed’de 7 öğrenci gözaltına alındı
14:12 Önder'in memleketindeki taziyeye ziyaretçi akını
13:05 Hasta ve tahliyesi engellenen tutsaklar için eylem: Çözüm için reform süreci başlatılmalı
13:00 PKK'den önemli açıklama: 12. Kongremizi gerçekleştirdik
12:51 Belediye meclis toplantısını mahallede halkla birlikte alındı
12:49 31 yıl tutsaklığın ardından memleketinde
12:45 DEM Parti’den çocuklara Kürtçe kitap
12:35 Wan-Bedlîs karayolunda iki araç koyun sürüsüne çarptı
11:57 'Orhan Doğan' ismine ret kararı mahkemeye taşındı
11:35 DEM Parti Sözcüsü: PKK'nin kongresini topladığını duyurması an meselesi
11:16 Sırrı Süreyya Önder için memleketinde taziye kuruldu
11:14 Hindistan ve Pakistan’da karşılıklı saldırılar yoğunlaşıyor
11:12 Çözüm karşıtları devrede!
10:52 Ailelerden İmralı'ya gitmek için başvuru
10:37 Gardiyan saldırısından şikayetçi olunca sanık durumuna düştü
10:00 Koçerlerin zorlu yolculuğu başladı
09:55 Gazeteci Kanbal hakkında dava açıldı
09:23 Kürt sorununun çözümünde heba edilen süreçler
09:08 Gabar'da orman kıyımının yeni görüntüleri
09:07 Semt pazarındaki yurttaşlar: Çözüm Öcalan’ın çağrısında
09:06 Dicle Anter: Sırrı gerçeklerle yüzleşilmesi için savaştı
09:05 Antalya'daki cezaevlerinde 90 hasta tutsak var: Serbest bırakılmalılar
09:04 Şirnex’te öldüren sağlık hizmeti: Ekipman ve doktor yok
09:03 Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali: Dayanışma güçlendiriyor
09:02 Tutsak yakınları: Gözümüz televizyonda büyük barışı bekliyoruz
09:01 ‘Umut hakkı düzenlemesi tartışmasız atılması gereken adımdır’
09:00 09 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
08:30 31 yıl sonra memleketinde coşkulu karşılama
08/05/2025
23:44 ‘Suriye’de 5 ayda 5 bin 500 sivil öldürüldü’
22:48 SOHR: Silahlı gruplar Şam’da yurttaşların evlerine el koydu
22:07 Birçok kentte Abdullah Öcalan posterleri asıldı
21:34 Êlih’te kadınlar buluştu: Kayyım zihniyetine karşı dayanışacağız
21:22 Wan’da Kürt Dili Bayramı şöleni
21:08 Yeni Papa Robert Francis Prevost oldu: Barış sizinle olsun
21:02 Federe Kürdistan’da yaşamını yitiren Işık’ın taziyesine kitlesel ziyaret
20:57 Sırrı Süreyya Önder anısına Beynelmilel gösterimi
20:54 ‘Kürtçe hukuk literatürünün oluşturulması gerekiyor’
19:32 15 yaşında girdiği cezaevinden 46 yaşında çıktı
19:21 Eskişehir'de kadın katliamları protesto edildi
19:15 Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Birsen Orhan davasında karar
19:03 Türkiye ile Irak arasında 11 anlaşma imzalandı
18:55 Taciz failine verilen cezanın bozulması protesto edildi
18:45 Şarbajêr’de bir kolber katledildi
18:10 ‘Cezaevinde kalamaz’ raporu dikkate alınmadı: Elisa Ayık tahliye edilmedi
17:44 Qoser Meclisi: Zeyni İpek, araçları yandaşlara peşkeş çekmek için istedi
17:36 Qoser’de bir öğretmen öldürüldü
17:21 Pasûr Belediyesi eşbaşkanları halk buluşması düzenledi
17:12 DEM Parti’den kayıt dışı çalışma koşullarının tespiti için önerge
17:01 Ankara'da bir kadın katledildi
16:54 Wan'da Kürt Dili Sempozyumu düzenleyecek
16:33 Arınç’tan taziye ziyareti: Süreçte yer alanları devlet korumalı
16:01 Amed’de hukuk öğrencileri Önder’i andı
15:51 9 kadın tutsağa ‘sarılma’ ve ‘zılgıt’ cezası
15:39 CHP İl Başkanı Çelik ve 25 kişi hakkında iddianame
15:28 Mersin’de ağaç katliamına karşı nöbet
15:19 Zirai don için 'özel afet bölgesi' çağrısı
14:50 Nisan ayında 8'i çocuk, 152 işçi hayatını kaybetti
14:49 Özel’den İmamoğlu’na ziyaret
14:21 124 isimden Önder’e veda: Hepimizin yüreğine barışı yazdın
14:12 'Çocuk Hastanesi'nin deprem raporu 27 aydır gizleniyor'
14:12 Zırhlı araçla katledilen Öner davası istinafa taşındı
13:31 Hastane yolunda tutsaklara saldırı
13:12 Tutsaklara hücre cezası
12:55 Cezaevindeki şiddet davasında görüntüler istenecek
12:45 Erdoğan: Bizi kolay bir süreç beklemiyor
12:29 TBB'den avukata saldırıya tepki
12:25 Werîşe Muradî’nin tedavi hakkı engelleniyor
12:19 Avukatlardan İmralı başvurusu
12:18 Gazeteci Güneş davasında emniyetten 'bilgi' istenecek
12:14 Amed’de tutsaklar için yapılacak açıklamaya çağrı
12:05 DEM Parti'den Önder'e suikast iddialarına dair açıklama
12:02 Amed'de ArtTigris Sanat Fuarı'nın lansmanı yapıldı
11:08 Hasta tutsak Karatay'ın yeniden yargılanmasına devam edildi
11:03 Serê Gulanê etkinliklerinin startı verildi
10:57 Hindistan-Pakistan çatışmasında en az 43 ölü
10:52 'Kuyu tipi' cezaevlerine karşı açlık grevi başlatılıyor
10:43 Gazeteci Zeynep Kuray hakkında beraat kararı
10:28 Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nden İmamoğlu açıklaması
10:16 İşçiler greve gitti, çöp yığınları oluştu
10:14 GES'e karşı direnenler: Göç etmek istemiyoruz
10:05 DAİŞ’in Dêrazor’a saldırıları sürüyor
09:26 Hasta tutsak Ayık’ın annesi: Barış için önce hasta tutsaklar bırakılmalı
09:25 ‘Sürgüne’ karşı oturma eylemi başlattı
09:13 ‘Sırrı’nın cenazesine katılanlar barış mücadelesi sözünü verdi’
09:12 ‘Şiddetin son bulması için sorumluluk alınmalı’
09:08 30 yılın ardından tahliyesi ertelendi: Ölsem de pişmanlığı kabul etmem
09:06 Amed’de halk ulaşım zammına tepkili: Geri çekin
09:05 'Önder'e sözümüz; bu topraklara onurlu barışı getirmektir'
09:04 33 yıllık sürgünden sonra Amed’te sahneye çıktı
09:03 Ev ev gezerek Öcalan'ın çağrısını anlatıyorlar
09:02 Ateşkese rağmen 23 bin 369 saldırı
09:02 Dünyada barış görüşmeleri: Karşılıklı adımlarla çözüm sağlandı
09:00 08 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
07:49 Amêdiyê Bölgesi’ne hava saldırısı
06:12 İmamoğlu'nun X hesabına erişim engeli getirildi
00:10 AYM'nin kararına tepki: Bu düzenlemeye boyun eğmeyeceğiz