Kuraklık kapıda: Ürün deseni değişiyor

İZMİR - Kış döneminde yeterli yağışın olmaması, yaz ayları için ciddi bir kuraklık tehlikesini gündeme getirirken, üreticiler kimi bölgelerde ürün deseninde değişikliğe gidiyor. TARIM-SEN yöneticisi Umut Kocagöz, ekolojiyi gözeten önlemlerin bir an önce hayata geçirilmesini istedi. 
 
Ekolojik talanın neden olduğu küresel ısınmanın en ciddi etkilerinden birisi de kuraklık olarak son yıllarda baş gösteriyor. Dünyanın büyük bir bölümünde etkisini gösteren kuraklık, ilerleyen yıllarda daha büyük gıda krizlerine neden olması beklenirken, Türkiye ve Kürdistan toprakları da bunların başında geliyor. Bölgelerde bulunan bütün illerde tarım toprakları, ormanlık ve sulak alanlar maden ve enerji şirketlerinin talanının yanı sıra bir bir imara açılıyor. Betonlaşan toprak ise doğanın dengesini bozarken ya hiç yağmur yağmıyor ya da ani yağmurlar büyük sellere neden oluyor.
 
KURAKLIK HANGİ İLLERİ VURACAK?
 
Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün (MGM) Aralık 2022-Şubat 2023 kuraklık haritasına göre, Türkiye'de son 22 yılın en kurak Ocak ayını yaşandı. Yağışlar normaline göre yüzde 52, geçen yıl Ocak ayı yağışlarına göre ise yüzde 62 azalma gösterdi. Yine haritada neredeyse tüm bölgeler çeşitli derecelerde kuraklık riski ile karşı karşıya olduğu görülüyor. Verilere göre; Erzincan, Yalova, İstanbul, Kocaeli, Bursa, Kütahya, Afyonkarahisar, Konya, Ankara, Karaman, Mersin, Osmaniye, Mersin, Bayburt, Agirî ve Mûş olağanüstü kuraklık tehlikesi altında. Haritada en dikkat çeken ise normal şartlarda bol yağış alan Karadeniz bölgesinde son altı ayda Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Gümüşhane ve Bayburt‘ta “şiddetli kuraklık”tan, “çok şiddetli kuraklık” düzeyine geçilmiş olması.
 
SULAK ALANLAR AZALIYOR
 
Yine ülkenin 2000 yılı öncesi yüzde 30 oranına varan yarı kurak iklimi, son 20 yılda yüzde 80'inde görülmeye başlandı. Tarımda vahşi sulamanın yanı sıra özellikle maden ve enerji sektöründe kullanılan yoğun miktarda su bu durumu ortaya çıkarırken Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün rasat ölçüm istasyonlarınca 1980, 2000 ve 2012 yıllarındaki ölçümlere göre; Türkiye'nin su miktarı ortalama 181,49 milyar metreküp olarak ölçüldü. Fakat 2022 sonunda ise toplam su varlığı 112 milyar metreküp olarak belirtiliyor. Son 10 yılda 70 milyar metreküp su varlığı azaldı.
 
HİDROLİK KURAKLIK
 
Bir diğer tehlike de hidrolojik kuraklık. Yani barajlarda, nehirlerde ve yer altı su seviyesinde düşüşlerin meydana gelmesi, akarsularda yıllık debi oynamalarının ortalamaların çok üstünde olmaması. Barajların doluluk oranının ortalaması yüzde 50'nin altında kalırken, özellikle Marmara ve İç Anadolu bölgesinde bu oran yüzde 20'ler düzeyinde. Uzmanlar Türkiye’nin 2025’te su talebinin mevcut tüketimin yüzde 183’ü kadar olacağını tahmin ederken, Uludağ, Trakya, İç Anadolu ve Batı Anadolu’da ciddi su sıkıntıları yaşanabileceğini kaydetti. Özellikle Trakya bölgesinde Şubat ayında 5,2 kg yağış düşerken, Meriç ve Tunca’da su seviyeleri kritik düzeyde seyrediyor.
 
YAĞIŞLARDA DENGESİZLİK
 
Tarım İşçileri Sendikası (TARIM SEN) Yönetim Kurulu Üyesi Umut Kocagöz, yaşanan kuraklığın boyutlarını ve etkilerini değerlendirdi. Kuraklığın yaşanan iklim krizinin yansıması olduğunu anımsatan Kocagöz, "Bir yandan da gezegendeki su varlıklarının azalmasıyla ortaya çıkan bir mesele. Belirli bölgelerde kuraklık yaşanırken başka bölgelerde düzensiz ve yoğun yağışlar yaşanıyor. Bu dönem özellikle Doğu ve Güneydoğu bölgesinde kuraklık dönem dönem yoğun olarak karşımıza çıkıyor. Geçtiğimiz dönemlerde 5-10 yıllık periyotlarda yaşanan kuraklık hadiseleri daha yakın periyotlarda yaşanmaya başlandı. Ara mevsimlerin ortadan kaybolması süreci ve tarım için önemli olan bahar yağışlarının kaybolması gerçekliğiyle karşı karşıyayız. Çok yağış alan Karadeniz bölgesinde bile aynı durum var. Uzun bir kuraklık döneminden sonra sele neden olan yoğun yağışlar oluyor. Böyle bir dengesizlik oluşuyor. Kuraklığın en büyük göstergesi dengesizlik, yağış rejiminin bozulması" dedi.
 
ÜRÜN DESENİNDE DEĞİŞİKLİK
 
Zamanında yağmayan yağmur nedeniyle toprağın nem oranının azaldığını ifade eden Kocagöz, bunun sonucunda toprağın su tutma özelliğinin kaybolduğunu aktardı. Özellikle Ege bölgesinde bir kuraklıktan bahsedilebileceğini kaydeden Kocagöz, "Bundan kaynaklı Aydın ve Denizli’de valilikler sulama sistemlerinde kısıtlamaya gidildiğini açıkladı. Hangi ürün üretiliyorsa üretilsin yılda 2 defa su verilecek düzeye gitti. Bunun üreticiye yansıması ürün deseninde değişme ihtimali. Mesela Menemen’de yoğun pamuk üreten çiftçilerin buğdaya geçmeye çalıştığı görülüyor. Ya da ikinci ürün olarak silajlık mısır üreten çiftçilerin ayçiçeğine döndüğünü görüyoruz. Bunlar üretici cephesinde verim kaybına yol açıyor. Deneysel bir durum olarak da söylenebilir. Pamuk yerine buğday yapılıyor ama onunda yeterli yağış alıp almayacağı belirsiz" diye belirtti.
 
ÜRETİCİNİN TASFİYESİ
 
Ürün deseninde yaşanan değişimin maliyet nedeniyle küçük çiftçinin yapabileceği bir şey olmadığını dile getiren Kocagöz, küçük üreticinin bu yolla üretimden tasfiye edilmek istendiğini dile getirdi. Türkiye’nin uzun süredir sürdürdüğü tarım politikasının da buna hizmet ettiğini kaydeden Kocagöz, "İklime bağlı değişikliklerde bu süreci kat kat arttırıyor. Tarımda emeği geçen büyük çoğunluğun tarımdan kopması yeni bir işsiz kitlenin oluşması anlamına geliyor. Aynı zamanda tarım alanlarının da yapılaşmaya açılmasına da yol açıyor. Tarım alanlarını kaybettikçe başka sektörlerin sermaye birikim sürecine eklemleniyor" ifadelerini kullandı.
 
EKOLOJİK ÖNLEMLER
 
"Kuraklıkla mücadelede kısa vadede önlem almak mümkün değil" diyen Kocagöz, şunları söyledi: "Hava olaylarını, su varlıklarını gözeten hem de iktisadi krizi göz önüne alan önlemlerin hayata geçirilmesi gerekiyor. Bunun hem merkezi olarak hem de havza bazında gerçekliğine uygun planlanmak ve hayata geçirmek lazım. Ekolojik olmak zorunda. Doğadaki dönüşümü izleyen, bu değişime adapte olmak zorunda. Sermaye birikiminin karını hedeflememek lazım. Su varlıklarını gözetmek, suyun az olduğu yerde ona göre bir sistem uygulanmalı. Mesela Büyük Menderes havzası kuraklığın yoğun yaşandığı bir yer. Aynı zamanda havza sanayi kuruluşları, jeotermal enerji santrallerinin kirlettiği bir bölge. Bunun gibi örneklerin karşısında ekolojik örnekler koymalıyız."
 
MA / Tolga Güney
 

Diğer başlıklar

00:23 Cîzir'de bir korucu arabasında ölü bulundu
00:14 Şarbajêr’de SİHA saldırısı
04/06/2023
23:09 Ataol Behramoğlu’nun Bedlis söyleşisine engel
22:58 Kuzey Doğu Suriye’den çocuklar için çağrı
21:33 Licê’de hava hareketliliği
21:25 Buldan ve Sancar kongrede aday olmayacaklarını açıkladı
20:54 MKM'den Dengbêj Şakiro için anma
20:01 Direniş sonuç verdi: Irak ordusu Mexmûr'dan çekildi
19:06 Fransa’da 64 yaş kararnameleri Resmi Gazete’de
18:43 İkizköylülerden kömür isyanı
18:09 ‘Pandemi ve Hapishaneler’ konferansı: Sağlığa erişim engellendi
16:52 Din görevlileri okullara ‘Manevi danışman’ olarak atandı
16:32 Erdoğan, NATO Genel Sekreteri ile bir araya geldi
15:17 MEBYA-DER kongresi: Kürt halkı geri adım atmadı
14:59 TJA: Erkek aklının saldırılarına izin vermeyeceğiz
14:50 Son 5 günde 167 saldırı
14:38 Adalet Bakanı Tunç’tan ‘yeni Anayasa’ mesajı
14:37 Xarpêt’te göçük altında kalan işçi yaşamını yitirdi
13:58 Türkiye gıda enflasyonunda ilk 10’da
13:42 Görevi devralan Şimşek’ten ‘tek haneli enflasyon’ mesajı
13:24 Soylu dönemi kapandı
12:46 Şenyaşar ailesi: Zulme sessiz kalmayın
12:43 Suriye Dışişleri Bakanı Miqdat Irak’ta
12:38 Mexmûr kuşatması Fransa’da protesto edildi
10:33 8 yıl geçti: Katliamın arkasındaki güçler yargılanmalı
09:00 Temelli: Fikriyatımıza, paradigmamıza, halkımıza güvenelim
09:00 Gençlerden gelecek yorumu: Ya ekolojik toplum ya yok oluş
09:00 04 HAZİRAN 2023 GÜNDEMİ
08:19 Erdoğan kabinesi Resmi Gazete'de yayımlandı
03/06/2023
23:53 DFG: Tutuklu gazeteci sayısı 79
22:53 İşsizliğin nedenini kadınlara bağlayan Şimşek ekonomi bakanı oldu
22:16 Erdoğan yeni kabineyi açıkladı
22:11 Erdoğan'ın yemin töreni: Barzani, Oğan, Aliyev ve Stoltenberg bir arada
20:06 Sınır ticareti yapan binlerce kişi gümrük kapısında bekletiliyor
18:37 Şenyaşar ailesi: Herkes işlediği suçun hesabını verecek
18:31 CİSST’ten ‘Pandemi ve Hapishaneler’ konferansı: Tecrit derinleşti
17:57 Cenevre’de Mexmûr için eylem
17:38 Şellavcı’nın katledilmesiyle ilgili 12 polis hakkında iddianame hazırlandı
17:25 CHP’nin Meclis grup yönetimi belli oldu
16:44 Ters kelepçeyle gözaltına alınan Cumartesi Anneleri serbest
16:36 Kayyım Kürtçe park ismini sildirdi
16:27 Erdoğan ailesinin dünürü için yapılan imar değişikliğine izin çıkmadı
15:43 Cumartesi Anneleri: Galatasaray Meydanı’ndan vazgeçmeyeceğiz
15:18 Erdoğan yemin etti
14:57 Ekolojistlerden 'Kömürsüz Türkiye' kampanyası
14:29 'Cezaevi Tenzire Acar’ın yaşamını tehlikeye atıyor'
14:27 TUHAY-DER kongresinde İmralı tecridine tepki
14:09 İHD: Ağız içi aramayı reddeden tutuklu tedavi olamıyor
14:03 KHK eylemi 63’üncü haftasında
13:38 Kaçırıldıktan sonra kendilerinden haber alınamadı
12:56 Licê'de askeri operasyon
12:39 AYM kararına rağmen Galatasaray Meydanı’nda abluka sürüyor
12:08 29 yıldır akıbetleri bilinmiyor
12:00 Amediyê’ye hava saldırısı
11:00 Hindistan'da tren kazasında ölü sayısı 288'e çıktı
10:55 CHP PM toplantısı başladı
10:05 Ablukaya karşı gece gündüz direniş
09:45 Kayyım arsaları satışa çıkardı
09:27 Barzani, Erdoğan’ın yemin törenine katılacak
09:01 ‘Türkiye’nin Kürtlere kaybettirecek kozu kalmadı’
09:01 Gazeteci Yalçın: Hakikati yazmaya devam edeceğiz
09:01 Yüzde 62 zihinsel engelli duvar yazılamalarıyla suçlandı
09:01 ÖHD’li Polat: Tecrit yüzyıllık devlet anlayışıdır
09:00 Refakatçisi olduğu tutuklu babasının durumunu anlattı
09:00 03 HAZİRAN 2023 GÜNDEMİ
02/06/2023
23:32 Hiranur Vakfı’ndaki tecavüzü savunan okul müdürünü protesto ettiler
23:25 Bradost’ta mayın patlaması
21:59 İzmir’de 6 genç tutuklandı
21:10 Hindistan’da tren kazası: 50 ölü
21:04 Federe Kurdistan’da bir kadın ve 3 çocuk katledildi
21:01 EŞİK’ten vekillere kadın haklarını savunma çağrısı
20:39 Hezex'te ağır yaralanan çocuk yoğun bakımdan çıktı
18:54 ‘İran’da yıl sonuna kadar yaklaşık bin kişi idam edilebilir’
18:48 DSÖ: Sudan’da salgın riski artıyor
18:38 30 yıllık tutuklu Şahin’e kitlesel karşılama
17:39 AB’nin İstanbul Sözleşmesi’ne katılımı onaylandı
17:08 Munzur Dağları’nda bilirkişi keşfi
17:04 İzmir Barosu'ndan polis saldırısına karşı suç duyurusu
16:57 Mayıs ayında erkekler 40 kadını katletti
16:36 Sınır dışı edilecek 103 kişi için acil çağrı
16:24 İHD’den Barış Nöbeti: Sandıktan çıkan iradeye kulak verilsin
15:52 Dersim Katliamı’nın tanığı Çiçe ve Duman yaşamını yitirdi
15:49 8 korucunun silahına el konuldu
15:40 O’Hearn: Dünyanın en karanlık sistemi İmralı'da
15:09 Özerk Yönetim'den Şam'a Sudan tepkisi
14:06 Meclis’te yemin töreni başladı
13:38 Emine Şenyaşar: Bu zulüm son bulsun
13:34 Dersim Dernekleri'nden otobüs saldırısına tepki
13:20 Melik ve Ayyıldız mezarları başında anıldı
13:16 Rektör harem selamlık 'pikniği' savundu
12:58 Ailelerden İmralı başvurusu
12:22 Yeşil Sol Parti Meclis görev dağılımını yaptı
11:59 Bodrum’da şüpheli kadın ölümü
11:50 Amed esnafının deprem destek kredisi kesildi
11:29 Karayılan: Kürt sorununun muhatabı partiler değil devlettir
11:12 Rektörden akademisyenlere 'idari ve adli ceza' tehdidi
10:59 Mexmûr direnişi 14'üncü gününde
09:45 Mayıs ayında 8 kez yasaklı silah kullanıldı
09:11 Eğitim Sen’den YKS çağrısı: Bu yanlıştan dönün
09:07 Özdemir: ‘Devlet aklı’nın Kürt siyasetini zayıflatma hamleleri sonuç almaz
09:05 'Tahrik' savunması yapmayan sanığa 'tahrik' indirimi yapıldı
09:04 Mexmûr’da direniş diyaloğun önünü açtı
09:04 ‘Erdoğan rejiminin saldırılarına karşı Kürtlerle birleşmeli’
09:03 Hak örgütleri: İhlallere karşı mücadeleden vazgeçmeyeceğiz
09:02 Sırtında platin ve tek böbrekle yaşayan tutuklu felç geçirdi
09:01 Keskin: Seçimde en örgütlü davranan Kürtler oldu
09:01 Qerejdax'ın kara taşına şekil veriyor
09:00 02 HAZİRAN 2023 GÜNDEMİ
01/06/2023
23:19 AP’de cezaevleri ve tecrit konferansı düzenlenecek
22:10 ABD'den Sudan'a yeni yaptırımlar
22:00 LeMan kapağına seçim sonuçlarını taşıdı
20:52 Mexmûr’daki direniş Luzern’de sahiplenildi
20:33 DEDAŞ 500 hanelik köyü karanlıkta bıraktı
19:48 Kadir Şeker tutuklandı
19:10 CHP MYK üyeleri istifa etti
18:45 Muğla ve Mersin'de Gezi anması
18:35 Ethem Sarısülük Güvenpark’ta anıldı
18:30 Bolu'da iş cinayeti
18:13 IFJ’den İran’da tutuklu 12 gazeteci için çağrı
17:58 İBB çalışanlarına saldıranlardan biri tutuklandı
17:40 Amed’te bir çay ocağına silahlı saldırı
17:15 30 yıllık tutuklu Mehmet Şahin tahliye oldu
16:37 Yeşil Sol Parti milletvekilleri toplandı
16:27 ‘Millet İttifakı 28 Mayıs itibariyle bitmiştir’
16:11 Erdoğan'ın mal varlığı açıklandı
15:42 Şengal’de bir eve hava saldırısı
15:37 Çimento fabrikasına karşı çıkanlara soruşturma
15:18 DEDEF'ten 'örgütlenme' çağrısı
15:09 Erdoğan kutlamalarında vurulan çocuk yaşamını yitirdi
15:03 Şirnex’te 14 bölgeye yasak
14:46 Şenyaşar ailesinden karikatürlü mesaj
14:26 Meclis yarın yemin töreniyle açılacak
14:06 Eren Keskin beraat etti
13:53 İran’da bir ayda 142 idam
13:49 Tutuklular havalandırmaya çıkarılmıyor
13:47 CHP MYK toplantısı başladı
12:55 Dolar durdurulamıyor!
12:50 Merkez Bankası’ndan KKM kararı
12:48 Bafil Talabani: Birlikten başka seçeneğimiz yok
12:06 Rosa Kadın Derneği yöneticisi beraat etti
11:50 İkinci tur kesin sonuçları açıklandı
11:33 HDP Sözcüsü Günay: Eleştiri-özeleştiriyle büyük kongreye yürüyeceğiz
11:31 Berkin Elvan karikatürü paylaşımına beraat
11:28 İran’da bir ayda 107 tutuklama
11:20 Aydoğan hakkındaki yakalama kararına dair talebe ret
10:56 Abdullah Öcalan ile görüşmek için başvuru
10:53 Harem selamlık 'piknik' iptal edildi
10:43 29 yıl geçti: Muhsin Melik canını halkına adadı
10:39 AYM bekçilerin bazı yetkilerini iptal etti
10:14 Gebze’de işçileri taşıyan minibüs kaza yaptı: 13 yaralı