İnsan Hakları Derneği (İHD) 14 Mayıs’ta yapılan Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekili Seçimi ile 28 Mayıs’ta yapılan Cumhurbaşkanlığı 2’inci Tur Seçimi sırasında ve sonrasında yapılan gözlem ve değerlendirmeleri paylaştı.

 

İHD raporunda "Cumhurbaşkanlığı seçiminin 2. Turunda toplu ve açık oy kullanma, müşahit ve parti temsilcilerinin engellenmesi, fiziki şiddet dahil ihlaller yaşandığı tespit edilmiştir. Seçimlerin adil bir biçimde gerçekleşmesi için başta YSK olmak üzere tüm kamu yetkilileri görevlerini insan hakları standartlarına uygun biçimde yapmaya çağırıyoruz" ifadeleri yer aldı. 

 

‘450 KİŞİYLE SEÇİMİ İZLEDİK’

 

Seçimlerin adil ve güvenli bir biçimde yapılması için yurttaşların, adayların ve siyasi partilerin özgür bir biçimde propaganda yapmasına imkan sunulması gerektiği ifade edilen raporda, “Ne var ki, Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlayıcı yasal düzenlemeler ve yasal düzenlemelerin ötesinde çok sert uygulamalar bulunuyor. Bu kısıtlayıcı yasal düzenlemelerin son örneği ise kamuoyunda ‘dezenformasyon yasası’ olarak bilinen ve 18 Ekim 2022’de yürürlüğe giren ‘Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’dur. Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekilliği seçiminde İHD’nin 27 şube ve 7 temsilciliğimizde faaliyet yürüten 450 üye ve yöneticisiyle ‘Bağımsız Seçim İzleme’ çalışması yürüttük” hatırlatması yaptı.

 

İHD’nin açıkladığı 18 sayfalık raporda yer alan kimi ihlaller şöyle sıralandı: 

 

“* Yapılan 6itirazlara rağmen YSK Erdoğan’ın adaylığını kabul etti.

 

* Özellikle HDP, Yeşil Sol Parti ve diğer sol, sosyalist parti üyelerine, avukatlara, müşahitlerine yönelik olmak üzere muhaliflere yönelik sürekli gözaltı, tutuklama vb. yöntemlerle bu partilerin seçim çalışmaları engellendi ve kriminalize edilmeye çalışıldı. 

 

* Devlete ait TRT Kurumu seçim döneminde de siyasal iktidarın propagandaaracı haline geldi. TRT’de siyasi iktidarın temsilcilerinin propagandalarına sürekli yer verilirken, muhaliflere neredeyse hiç yer verilmedi. 

 

* Adıyaman Kahta'ya bağlı Eskitaş köyünde AKP Adıyaman İl Başkanı’nın kardeşlerinin jandarma görevlilerinin eşliğinde köyde açık oy kullandırdığı açıklandı.

 

* Diyarbakır’da 200’e yakın kişi, bilgisi dışında sandık kurulu üyesi yapılmalarından kaynaklı oy kullanamadı. Seçmenlere, sandık başında oy kullanamayacakları bildirildi. Seçmenler, sandık kurulu üyesi olan kişiler için gerekli 142 kodlu belgeleri olmamalarından kaynaklı oy kullanamadı.

 

* Gaziantep’te iddialara göre 1000 civarındaki seçmenin bilgileri dışında Vatan Partisi adına müşahit olarak yazıldıkları ve kayıtlı olduklarını düşündükleri sandık listelerinde isimlerinin olmadığını öğrendikleri, müşahit olarak yazdıkları sandıkların ise hem kendilerine çok uzak olduğu hem de 142 belgesini almadan oy kullanamayacaklarının kendilerine söylendiği, bu şekilde çok sayıda kişinin 142 belgesi temin edemediği için oy kullanamadığı bilgisi öğrenilmiştir.

 

* Şanlıurfa Harran Alacalı Köyünde, erkeklerin kadınların yerine oy kullandığı bildirildi.

 

* Bazı sandık kurulu üyeleri ve müşahitlerin AKP ve MHP’nin oy aldığı köylere sokulmadı.

 

* Başta korucuların bulunduğu köyler olmak üzere toplu oylar kullanıldı.

 

* Bazı köylerde kadınlar yerine erkeklerin oy kullandı.

 

* Oy kullanma sırasında bazı sandık başlarında güvenlik güçlerinin beklediği

 

* Adıyaman-Sincik: Hasanlı Köyü ve Sincik merkezde toplu oy kullanıldığı ihbarı alındı. CHP’li avukatlar müdahale etti. Ankara-Çankaya: Kocatepe Mimar Kemal Anadolu Lisesi’nde geçersiz kimlikle oy kullanmaya çalışan 3 kişi tespit edilmiş, 1 kişi oy kullanmış, 2 kişi engellenmiş. Bingöl: Toplu oy ihbarı sonrası Bingöl'ün Çavuşlar köyüne giden CHP heyeti saldırıya uğradı. Toplu oy kullanan grup, heyete "Burası Çavuşlar giremezsiniz" dedi

 

* Şanlıurfa-Bozova Arıkök köyünde 600 oy toplu olarak Erdoğan’a verilmiş, vatandaşların oy kullanmaları engellenmiş.

 

* Yalova: Katlanmış zarfların dışarıdan getirildiği tespit edildi.”