Depremzede kadınlar şiddet ve yoksulluk sarmalında

  • kadın
  • 09:00 4 Şubat 2024
  • |

HABER MERKEZİ - Yaraların bir türlü sarılmadığı deprem bölgesinde kadınlar, şiddet ve yoksulluk sarmalındı. Kadın örgütleri, söz konusu duruma karşı yapılması gereken öncelik işin "örgütlenmek" olduğunu vurguladı.  

Mereş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin üzerinden bir yıl geçmesine rağmen yaralar sarılmadı. Depremde büyük bir yıkımın yaşandığı Hatay’da sorunları olduğu gibi duruyor. Özellikle kadınlar birçok sorunla karşı karşıya. Pek çok kadın yoksulluk ve şiddet ile boğuşuyor. Çadırda yaşam, iş alanlarının daralması, çocuk, yaşlı ve hasta bakım yükünün artması, kadına yönelik şiddet ve yoksulluğun artmasına neden oluyor. 
 
İlk günkü dayanışmanın azalması ise kadınların temel hijyen ihtiyaçlarına erişimini zorlaştırdı. Kadına yönelik ev içi şiddetin çadır içi ve konteyner içi şiddete dönüştüğü kentte, kadın şiddet gördükleri mekanlara hapsedilmiş durumda. Bunun yanı sıra, depremle birlikte iş alanları zayıflayan kadınlar, yoksulluğa karşı çareyi enkaz başında zengin inşaat firmalarından geriye kalan demirleri toplamakta buldu.  
 
Hatay’daki depremzede kadınlardan biri olan İlknur Kazan, Mor Dayanışma Derneği ile bu süreçte tanıştı. Kazan, açılan kadın çadırlarında çalışarak depremzedeyken, deprem gönüllüsü oldu. Mahallelerde kadınlar için çalışmalar yürüten Kazan, kadınların bir yıldır yaşadıkları sorunları ve dayanışma ağını anlattı. 
 
Yıkımın çok fazla yaşandığı bir mahallede, prefabrik bir inşaatla Mor Dayanışma Derneği açtıklarını kaydeden Kazan, enkazlar arasında kadınlar için yeniden bir yaşam inşa etmeyi amaçladıklarını belirtti. Kadınların ihtiyaçlarının hala karşılanmadığını aktaran Kazan, “Depremden önce kadınlar için güvensiz olan sokaklar, depremden sonra enkazların olduğu, ışıklandırmanın olmadığı şartlarda daha da güvensiz oldu. Depremin ilk günlerinde çadır bakımı ve emeği, konteynere geçince de konteyner bakım emeğiyle kadınların omuzlarına yıkıldı. Depremle birlikte ev içi şiddet, çadır içi ve konteyner içi şiddete dönüştü. Son zamanlarda bize en çok sorulan ‘Boşanma aşamasındayım, hukuki destek verebilecek birileri var mıdır?’ gibi sorular. İstihdam sorunuyla gelen çok kadın var" dedi.
 
ŞİDDET GÖRDÜKLERİ MEKANLARDAN ÇIKAMAMAK 
 
Deprem bölgesinde kendilerine ulaşan kadınların çalışacak alanlarının olmadığını, boşanmak isteyen kadınların pek çoğunun ise ekonomik durumundan ve kalacak yerinin olmamasından dolayı boşanamadığını belirten Kazan, pek çok kadının bu nedenle boşanmak istediği erkekle yaşamak zorunda kaldığını anlattı. Kadınların çalışma koşullarının sağlanmadığını belirten Kazan, kadınların hijyen ve sağlık ihtiyaçlarının da karşılanmadığını ifade ederek, “Erkek bakış açısıyla yapılan her şey kadınların aleyhine işliyor. Kadınlar bundan hijyen, barınma, güvenlik, sağlık, psikososyal şekilde çok kötü etkileniyor. Çocukların, yaşlıların bakımı, evde hasta olması çalışmak isteyen kadınların bu nedenle çalışamamasına ve yoksulluğun artmasına neden oldu" ifadelerini kullandı.
 
‘İHTİYAÇ DUYULAN ÖRGÜTLENMEK’
 
Dayanışmanın kendisine ve diğer depremzede kadınlara güç verdiğini belirten Kazan, depremin ilk dönemlerinde mahallelerde ve çadırlarda psikodestek ile hukuki destek çalışmaları yürüttüklerini vurguladı. Kadınlara yönelik plates ve kadın/insan hakları konulu eğitimler yaptıklarını anlatan Kazan, “Kadınlar depremden sonra böyle şeylere daha çok ihtiyaç duydu. Biz de kadın dayanışması olarak elimizden geldiğince buna yönelik çalışmalar yapıyoruz. Mor dayanışma ile tanıştıktan sonra isyanımızı ve öfkemizi doğru yerlere nasıl aktaracağımı gördüm. Öfkemiz depremin ilk günlerinde çadır satanlara, buraya yardım göndermeyenlere, koşulları iyileştirmeyen sorumlulara olmalı. Bu durumda en çok ihtiyacımız olan şey örgütlenmek. Bunun en güzel örneklerinden biri 40’ncı gün yürüyüşüydü. Bütün kadınların öfkesini, isyanını sokakta dillendirmesi dünyada ses getirdi” diye konuştu.
 
DEMİR TOPLAYIP SATIYOR 
 
Bir enkazın başında demir toplarken karşılaştığımız N.A. da depremin ardından ekonomik yoksulluğa ve erkek şiddetine maruz kalan kadınlardan biri. Yardımların kesilmesi ile birlikte biri engelli 2 çocuğunun bakımının kendisine yüklendiğini ifade eden N.A. eşinden destek görmediğini söyledi. Bu nedenle sorunlarını dile getirmek isteyen ancak eşi nedeniyle ismini vermek istemeyen N.A. “Eşim destek olmuyor. Biz çadırda kalıyoruz. Bize konteyner da çıkmadı. Başvurduk ama başvurumuz hala sonuçlanmadı. Biri engelli 2 çocuğum var. Hatay’da kadınların çalışabileceği bir alan kalmadı. O yüzden burada, enkaz kaldırma çalışmaları bittikten ve şirketler demirleri topladıktan sonra çocuğum ve akrabalarımla gelip kalan demirleri topluyoruz, bunları satıyoruz. Bir çocuğumun hasta bezine ihtiyacı var, diğeri de genç kız oldu. Onun ihtiyaçları var. Yardımlar kesildi. Ben de çareyi enkazdan topladığım demirleri satmakta buldum” diyerek durumunu özetledi.
 
AMED’DE DURUM
 
Depremin ilk gününde sahada olan Dayanışmanın Kadın Hali Derneği (DAKAH-DER) ve Rosa Kadın Derneği de Amed ve Semsûr’daki depremzede kadınların yaşadıklarına dikkat çekti. 
 
Rosa Kadın Derneği’nden avukat Berfin Polat, depremin meydana geldiği ilk andan itibaren toplumsal dayanışma mekanizmalarının çok hızlı bir şekilde devreye girdiğini, bileşeni oldukları Diyarbakır Kent Koruma ve Dayanışma Platformu ile birlikte hareket ettiklerini ifade etti. Hem Amed’de hem de Semsûr’da insani yardım çalışmalarını ve koordinasyonunu yürüttüklerini söyleyen Polat, “Depremin ilk üç günü daha çok Amed’te çalışma yürüttük. Burada bir sistemin oturmasıyla birlikte çevre illere de yardım göndermeye başladık.  Platform bünyesinde Diyarbakır Kadın, Çocuk ve LGBTİ+ Kriz Koordinasyonu’nu kurduk. 200 kişiden oluşan bir gönüllü listesi oluşturduk.  Daha sonra 3 günde bir Semsûr’a gidecek şekilde 16 kişiden oluşan gönüllü ekibi oluşturduk. Arkadaşlarımız düzenli periyodlarla Semsûr’a giderek orada köylerde ve çadır alanlarında ihtiyaç tespitlerini yaptı” dedi.  Polat, bu çalışmalar doğrultusunda her iki kentte de ihtiyaçları karşılamaya çalıştıklarını ifade etti. 
 
‘İKTİDAR İHMALİNİ ÖRTMEK İÇİN OHAL İLAN ETTİ’
 
Polat, deprem sürecinde Türkiye’nin bir çok yerinden gelen sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri, aktivist kadınların yardım çalışmasında engellemelerle ve gözaltı tehditleri ile karşı karşıya kaldıklarını, iktidarın ihmalkarlığını saklamak için OHAL’i ilan ettiğini ifade etti. Polat, “Toplumsal dayanışmanın oluşturduğu o muazzam koordinasyonu kendine mal etmeye çalışan bir iktidarla karşı karşıya kaldık. Devlet ve organları, afet sorasında kadınları şiddetten uzaklaştıracak herhangi bir acil eylem planını devreye sokmadı, buna dair bir çalışması da olmadı. Kadınların çoğu hijyen, üreme sağlığına ilişkin ürüne maalesef ki ulaşamadı.  Bu da idrar yolu enfeksiyonlarından tutalım da mantara kadar birçok sağlık sorunlarına sebep oldu” diye konuştu.
 
Depremin birinci yıl dönümüne yaklaşırken hala birçok sorunun çözülmediğine dikkat çeken Polat, “Hala insanların temiz su sorunlarının çözülmediğini, en temel ihtiyaçlarının karşılanmadığını biliyoruz. Biz bu yıkıcı sonuçların en aza indirgenmesi için bu toplumsal dayanışmanın devreye sokulması ve devam ettirilmesi için elimizden ne geliyorsa yapmaya devam edeceğiz” dedi. 
 
DAKAH-DER üyesi avukat Şirvan Yakut ise kadınların yaşadıkları travmaları hala atlatamadığını söyledi. Yakut, “Kadınlar çadır içi yaşamla mücadele etmek gibi belli başlı zorluklarla karşı karşıya kaldılar. Hem depremde yaşanan o travmatik boyut, hem de ekstra artan ev içi emek, iş, onları daha fazla zorladı” dedi. 
 
CİNSEL ŞİDDET ARTTI  
 
Yakut, “Kadınlar ilk zamanlarda psikolojik desteğe ihtiyaçları olduğunu kabul etmiyorlardı. Bu durumu çok sonradan yürütülen çalışmalarla aştılar. Depremle birlikte birkaç ailenin aynı çadırda yaşaması sonucu yitirilen ‘özel yaşam’ kavramıyla birlikte kadınlar hem cinsel şiddete, hem de kadının üzerine yüklenen sorumluluklardan kaynaklı psikolojik şiddete maruz kaldı. İlerleyen süreçlerde çadırlar her ne kadar bireyselleştirilse de yine çocuklarla aynı çadırlarda olunması özel hayat kavramlarının olmamasından kaynaklı özellikle cinsel şiddetin arttığına neden oldu” ifadesini kullandı. 
 
‘DAYANIŞMA SÜRMELİ’ 
 
Yakut, depremin ardından yaşatılan dayanışmanın yeterli olmadığını ve dayanışmanın devam ettirilmesi gerektiğini söyleyerek konuşmasını şöyle noktaladı: “İlerleyen süreçlerde en ihtiyaç duyulacak şeyin psikolojik destek olacağın söyleyebiliriz. Çünkü kadınlara bunu kabul etmeye çok geç başladı, o nedenle asıl odaklanılması gereken şeyin bu. Ve ayrıca şuan her ne kadar temel ihtiyaçlar giderilmiş gibi görünse de maalesef konteynır yaşantısının getirdiği zorluklar ve konteynırların kış mevsimine uygun olmaması, elektrik, çamaşır makinesi, su gibi temel sorunların giderilmediğini söyleyebilirim. Depremin birinci yılı. Herkes yıldönümünde hatırlayacak ama sonradan yine unutulacaklar. Depremzedelerin her zaman desteğe ihtiyacı var, kurulu bir düzene geçmeyene kadar normal bir yaşamları hiçbir şekilde olmayacak. Bu yüzden dayanışma gösterilmeli.” 
 
MA / Yüsra Batıhan - Şilan Çil 
 

Diğer başlıklar

17/01/2025
23:56 Fransa ve İsviçre’de Tîşrin’e saldırılar protesto edildi
23:06 İran’da 10 kadın tutsağa iletişim hakkı engeli
22:02 Tutsak kadınlardan Pexşan Ezîzî ve Werîşe Muradi için çağrı
20:27 150 kişinin ölümünden sorumlu tutulan müteahhide ‘kocama’ tahliyesi
20:05 Akdeniz’de direniş halk buluşması ile sürüyor
19:54 Erdoğan: Gizli-açık pazarlığımız yoktur
19:18 Bakırhan: Barış iktidarlarla gelmez, halk ister iktidar yapmak durumunda kalır
19:12 Eyn Îsa kırsalına saldırı: 3 çocuk yaralandı
18:25 Naci Görür: Olası bir depremden en çok Semsûr etkilenecek
17:58 Rıza Akpolat görevden uzaklaştırıldı
17:53 Özel: İktidarı devretmeye hazırlansınlar
17:21 Tişrîn, Qamişlo, Kobanê ve Til Temir'e saldırı
17:15 Pınar Bayrak davasında yeni deliller sunuldu
17:06 Saldırılar protesto edildi: Birlikte yaşamı ucuz politikalara kurban etmeyin
16:48 Kayyım protestosu: Belediyeler halkındır
16:32 Rıza Bey Apartmanı davasında sanıklar birbirini suçladı
16:08 Nezir Tekçi davasında sanık askerler hakkında beraat kararı
16:03 Munîra Qazî: Babamın hayali Rojava Kürdistan'ında gerçek oldu
15:37 Mazlum Ebdî'den Barzani görüşmesine dair açıklama
15:20 ‘Barış için 1 milyon imza’ kampanyasının linki
14:47 Sağlıkçılardan yemek boykotu
14:19 Kayyım protestosunda 'Barış için 1 milyon imza' çağrısı
13:27 Gözaltındaki gazeteci sayısı arttı
13:14 Nevzat Bahtiyar’ın tutukluluk haline itiraz reddedildi
13:14 DEM Parti İstanbul’da kongreye hazırlanıyor
12:51 Üniversite öğrencisine SSCB bayrağından hapis cezası
12:47 Yük treni otomobile çarptı: 1 ölü
12:29 DFG ve MKG: Saldırılar Özgür Basın’ı yıldıramaz
12:27 Türkiye 40 günde Tişrîn'de 2'si gazeteci 11 sivili katletti
12:26 Ailelerden İmralı’ya gitme başvurusu
12:13 Gözaltındaki gazetecilerin dosyasına kısıtlama
11:32 DBP'den Hewlêr görüşmesine dair açıklama
11:31 CENTCOM komutanı QSD komutanlarıyla bir araya geldi
10:55 'Terör suçlusu' kartını takmayı reddeden gazeteciye disiplin cezası
10:53 Tişrîn Barajı’ndaki direniş 10’uncu günde
10:10 Martı ve Güncel Prodüksiyon'a polis baskını
09:58 İmralı Heyeti: Kamuoyunun desteği çözümün en kıymetli yapı taşı olacaktır
09:54 Halise Aksoy davasında mütalaa hazırlanacak
09:53 Beşiktaş Belediye Başkanı Akpolat tutuklandı
09:31 35 partiden BM ve Arap Birliği’ne saldırılara karşı çağrı
09:28 HAK-İş’e ‘ek protokol’ tepkisi: Kayyım sendikayı da yönetiyor
09:27 30 yıl tutsak kalan Babat resim sergisi açmaya hazırlanıyor
09:26 'Eko-kırımla insansızlaştırma politikası devrede'
09:23 Ayfer Koçak: Merminin parası emekçinin cebinden çıkıyor
09:22 DTSO Başkanı Kaya: Ankara’da siyasi partilerle görüşeceğiz
09:22 Hem mal varlığına el konuldu hem kredilerini ödemesi engelleniyor
09:20 Hayvanların beslenme alanlarına kum ocakları yapılıyor
09:19 NLSR üyesi Direhî: Suriye'yi federal bir gelecek bekliyor
09:16 Emekliler: İktidar bizimle dalga geçiyor
09:15 İzmir’de azınlıkların tarihi yapılaşmanın hedefinde
09:10 Îdirli keresteci: Yüksek enflasyon bizi eziyor
09:00 17 OCAK 2025 GÜNDEMİ
08:53 Birçok kent için sağanak yağış uyarısı
08:02 Gençlerden kayyım protestosu
07:54 Çok sayıda gazeteci gözaltına alındı
16/01/2025
23:59 Ressam Timur Çelik hayatını kaybetti
23:53 Mêrdîn’de kadın cinayeti
22:47 Türkiye'nin saldırılarına ilişkin hashtag kampanyası
22:42 Caner Şipi'nin korucu silahıyla intihar ettiği iddia edildi
20:49 Mêrdîn’de 'mera kavgası': 1 çocuk yaşamını yitirdi
20:40 Tişrîn'in 2 günlük bilançosu: 5 kişi katledildi, 40 kişi yaralandı
20:21 Dîloklu kadınlar Rojin Kabaiş'in akibetini sordu
20:15 Akdeniz'de halk buluşması: Kayyım ile sonuç alamayacaklar
20:07 Riha merkezli gözaltına alınanlardan 3'ü serbest
20:02 Danıştay Başsavcılığına Erkan seçildi
19:43 Soylu siyaseti bırakacağını duyurdu
19:35 Rojin Kabaiş’in ailesinin tekrar ifadesi alındı
19:30 Topraklarından edilen Efrînlilerden BM'ye mektup
19:17 Sahte içki nedeniyle 30 kişi hayatını kaybetti
19:06 Sinop’ta üniversite öğrencisi yaşamını yitirdi
18:46 Barzanî ve Talabanî görüştü
18:43 Kadınlar Pexşan Ezîzî'ye verilen cezayı protesto etti
18:33 Akdeniz kayyımını protesto eden 3 kişiye tutuklama
18:22 Özgür Özel: İrademize sahip çıkmaya devam edeceğiz
18:16 Kayyım, belediye meclisinin görevlerini devretti
18:13 QSD Genel Komutanı Mazlum Abdî Hewlêr'de
18:09 KJK: Herkes saldırılara karşı eyleme geçmeli
17:54 QSD: Tişrîn'deki katliamın ve felaketin sorumlusu Türkiye'dir
17:30 Tişrîn’deki saldırıda 4 gazeteci yaralandı
17:26 Sine-Sen: Sanat ve emeğin tekkelleşmesine karşı birlikte set kuralım
16:46 Kadına yönelik şiddete karşı farkındalık çalışması
16:44 AFD ile Hafif Raylı Sistem Projesi için teknik iş birliği kararı
16:11 Tişrîn bombalandı: 1 ölü, 10 yaralı
16:00 Marmaris'te marina tepkisi
15:55 Hasta tutsak Üstek’e dönük hak ihlalleri İHİK’e taşındı
15:54 Tutsak gazeteciden Nazım ve Cihan için mektup
15:52 Bianet: 2024’te en az 378 kadın katledildi
15:14 Halkevleri: Ulaşım zammını aklınızdan bile geçirmeyin
15:03 Üç kentte 7 gözaltı
14:48 İzmir'de 25 kişiye 'kayyım protestosu' davası
14:47 Kobanê’de binler Tişrîn’deki katliama karşı alanlara çıktı
14:45 'Halk kayyımı geldiği yere geri gönderecek'
14:35 Tişrîn’de bombardıman sürüyor
14:09 Eğitim Sen: 612 bin 814 çocuk eğitim dışında kaldı
14:07 Özgür Basın'ın Kalo'su mezarı başında anıldı
13:40 Ayşegül Doğan: Çözüm ihtimali için güvene ihtiyaç var
13:25 Avukatlardan İmralı başvurusu
13:24 BM Raportörü Lawlor'dan Türkiye'ye 'tutukluluk' tepkisi
12:59 Bileşenlerden kampanyaya tam destek
12:51 Tülay Hatimoğulları: Devlet diyalog çizgisini geliştirirse çözüm olur
12:27 Gazetecilerin 28'nci duruşması da ertelendi
12:18 Tişrîn'de direnen kadınlar: İşgale izin vermeyeceğiz
11:55 Pervin Buldan: Öcalan’ın kadınlara özel bir çağrısı olacak
11:23 Artuklu Belediyesi 5 TL’den halk ekmek satışına başladı
11:14 HDK'den 'Barış için 1 milyon imza' kampanyası
11:06 Abdullah Öcalan 37 yıldır bir muhatap arıyor
10:48 Prof. Cavalli: Hiçbir garanti olmadan silah bırakma çağrısı anlam bulmaz
10:31 Tecride Karşı Adalet Girişimi: Öcalan'ın özgürlük koşulları sağlansın
10:24 Hênê Belediye Eşbaşkanına ceza talebi
10:17 Abdullah Zeydan’ın davası 30 Ocak’a ertelendi
09:39 Birdal: Henüz güven verecek adımlar atılmadı
09:35 'Muhalefet çözüm koşullarını sağlamak için mücadele etmeli'
09:12 Doğum masrafını ödeyemeyen Filistinli kadının bebeği 'rehin' alındı
09:03 Kalo’nun hakikat mücadelesi sürüyor
09:02 Mîr Perwer’in cenazesine katılan 22 kişiye ceza
09:01 Restore edilmeyen tarihi medresenin duvarı yıkıldı
09:00 16 OCAK 2025 GÜNDEMİ
08:18 Serhat’ta kar, Karadeniz’de sağanak bekleniyor
08:12 Beşiktaş Belediye Başkanı Akpolat adliyeye sevk edildi
08:11 Motorine zam
15/01/2025
23:59 Tişrîn Barajı'nda katledilenlerin isimleri netleşti
23:12 Fidan ve Şeybani’den ortak açıklama
22:59 MSD’den Suriye’de barış ve istikrar için ‘federatif yapı’ önerisi
21:50 İsrail’den HTŞ’ye saldırı: 3 ölü
21:45 Dört çocuğa cinsel tacizde bulunan faile ödül gibi ceza!
21:29 İpek Çiçek’i katleden faile ağırlaştırılmış müebbet
21:23 Gençlerin kayyıma karşı direnişi mahallelere yayıldı
20:28 Akdeniz’de halk buluşması: Geri adım atmayacağız
20:10 Trump'tan Gazze açıklaması: Anlaşmaya vardık
20:06 Erdoğan, Suriye’nin yeni bakanı Şeybani ile görüştü
19:59 İsrail: Erdoğan'a gereksiz tehditlerden kaçınmasını tavsiye ediyoruz
19:37 KHK eylemi 314'ncü haftada
19:25 Keskin Bayındır: Tişrîn ve çevresi derhal uçuşa yasak bölge ilan edilsin
19:11 İstanbul Barosu’ndan olağanüstü kurultay kararı
19:06 Pexşan Ezîzî için çağrı: İdam durdurulsun
18:41 Cenevre eylemi: Rojava’ya saldırılar tecritten bağımsız değil
18:32 Operasyona katılmayı reddeden korucunun silahına el konuldu
17:38 Mêrdîn’de uzman çavuş evinde ölü bulundu
17:32 BES-AR: Açlık sınırı 30 bin 617 TL
17:23 Feministlerden direnişteki TKIS işçisi kadınlara ziyaret
17:04 Tişrîn Barajı’na gidenlere saldırı: 3 yurttaş katledildi
16:58 Kayyım atanan Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Birsen Orhan’ın ev hapsi kaldırıldı
16:40 Meryem Sevim’i katleden faile ağırlaştırılmış müebbet
16:00 Halk saldırılara rağmen Tişrîn’i terk etmiyor
15:34 Emekliler 2025'i 'iktidarın gidiş yılı' ilan etti!
15:18 Yazar Leyla Saraç Cizîr'de okurlarıyla buluştu
15:18 Adana'daki cinayetlerin faili polis çıktı
14:56 2 ilde krom madeni kapasitesi 3 katına çıkarılacak!
14:55 Para cezalarına karşı tutsaklarla dayanışma eylemi
14:47 Cezaevleri raporu: Tutsaklar hijyensiz koşullarda ameliyata zorlanıyor