Statûya Başûr di xetereyê de ye

  • rojane
  • 10:28 22 Nisan 2024
  • |
img
NAVENDA NÛÇEYAN - Rojnameger Amed Dîcle diyar kir ku piştî 30 salan cara yekem e ku statuya başûrê Kurdistanê dixekeve qetereyê û malbata Barzanî wekî qeyûm dest danîne ser destkeftiyên kurdan. 
 
Rojnameger Amed Dîcle li ser rewşa başûr û polîtîkayên PDK  û malbata Barzanî gotarek ji bo Rojnameya Xwebûnê nivîsand. Rojnameger Amed Dîcle di gotara xwe de destnîşan dike di 10'ê Hezîranê de tê payîn ku li Iraqê hilbijartin pêk bê û di vê hilbijartinê de ji ber polîtîkayên PDK'ê statuya başûrê Kurdistanê dikeve qetereyê. Gotara Amed Dîcle ku ji bo Rojnameya Xwebûnê nivîsandiye wiha ye: "
 
STATUYA HERÊMA BAŞÛR DI XETEREYÊ DE YE 
 
Piştî 30 salan cara yekem ku rewşa statûya li Başûr ewqas dikeve xetereyê. PDK, bi taybet malbata Barzanî weke qeyûman dest danîne ser destkeftiyên kurd ên ku bi berdêlên giran hatine girtin. Statûya herêma başûrê Kurdistanê cara yekem e ku ewqas di xetereyê de ye. Ji aloziya niha re çareseriyek neyê dîtin. Di nava çend mehan de herêma Başûr dikarê bê parlamento û hikûmet were hiştin. Başe sedem çi ye? Rewş çima wiha bû? Û çi senaryo têne nîqaşkirin?
 
Weke ku xwendevanên me dizanin li herêma Başûrê Kurdistanê ji çar salan carekê hilbijartinên parlamentoyê pêk tên. Piştî parlamento hat hilbijartin hikûmet tê avakirin û serokê Herêmê tê destnîşankirin. Herî dawî di 30’yê îlona 2018’an hilbijartin pêk hatin. Diviyabû îlona 2022’yan hilbijartin çêbibin lê nebûn. Li gorî zagona federal a Iraqê hikûmeta herêmê ku niha Mesrûr Barzanî jêre serokatiyê dike betal e. Piştî nîqaş û gengeşiyan hat diyarkirin ku dê di 10’ê hezîranê hilbijartin pêk werin. Desteya Bilind a Hilbijartinê ya Iraqê ev biryar ragihand. Her wiha heman saziyê desteya hilbijartinê ya herêmê betal kir. Yanê; li herêma Kurdistanê êdî desteyek hilbijartinê nîne. Eger hilbijartin çêbibe ew ê pêvajo ji aliyê desteya hilbijartinê ya federal ku navenda wê li Bexdayê ye bê meşandin. Ev tişt cara yekem e pêk tê.
 
Piştî ku dîroka hilbijartinê hat eşkerekirin Dadgeha Bilind a Iraqê du biryarên girîng dan. Biryara yekê kota hatin betalkirin. Weke tê zanîn parlamentoya herêmê ji 111 kursiyan pêk dihat. 5 ji bo tirkmenan, 5 bi xristiyanan û 1 jî ji bo ermenan bi giştî 11 kota hebûn. Niha ev çûn û 100 kursî man. Ev 11 kota di lîsteya PDK’ê de dihatin bi cihkirin û dema hilbijartinê PDK bi 11 kursiyan li pêşiya partiyên din dest pê dikir. Ango; PDK bi 11, partiyên din bi sifirê dest pê dikirin. Ev biryar ji bo PDK’ê derbeyek mezin bû. Biryara duyem a dadgehê; 400 hezar dengên ku di hilbijartinên borî de hatine dayin bêxwedî ne. Tê gotin ku 400 hezar kurdên Rojava, Rojhilat û Bakur ên li herêmê ne, PDK’ê ji wan re nasname derxistiye û deng dane. Niha Bexda dibeje ku ev 400 hezar kes nikarin deng bi kar bînin. PDK vî tiştî jî qebûl nake.
 
Çima? PDK di hilbijartina borî de 45 kursî bi dest xist. 11 kota bûn 34 jî qezenc kirin. Lê PDK’ê bi giştî 680 hezar deng bi dest xist. Eger ji vana 400 hezar deng bi kar neynin dimîne 280 hezar. PDK bi 280 hezar dengî encax 12-15 kursiyan qezenc dike. Û li gorî vê rewşê dibe partiya sêyem û desthilatdariya xwe winda dike. Ji ber vê yekê PDK naxwaze hilbijartin çêbibin û çêbibe jî naxwaze beşdar bibe.
 
Di rewşa heyî de PDK bixwaze jî êdî nikare beşdar bibe. Ji ber ku lîsteyên partiyên beşdar dibin aşkera bûn. Li gorî qanûn formula ku PDK êdî tevlî hilbijartina 10’ê hezîranê bibe nema. Hin hêzên herêmî û navneteweyî niha li formulek ku PDK beşdar bibe digerin. Lê hemû partî, saziya hilbijartinê ya federal û YNK dibêjin pêwîste hilbijartin di roja xwe de ango 10’ê hezîranê pêk bê.
 
Di vê navberê de serokê herêmê Nêçîrvan Barzanî jî dixwaze ev biryar pêk were. Ji xwe yê ku ev biryar îmze kirî Neçîrvan Barzanî bi xwe ye. Di nava vê aloziyê de Neçîrvan Barzanî cuda, Mesûd Barzanî û kurê wî Mesrûr jî cuda tevdigerin. Tê gotin ku Barzaniyan di nav xwe de kar dabeş kirine. Lê wer xuyaye ne wisa ye. Ji ber ku Mesrûr, Neçîrvan bêbandor kiribû, Neçîrvan jî niha vê yekê weke firsendekê dibîne ku Mesrûr li derveyê hikûmetê bihêle.
 
Bi kurt û kurmancî PDK dibîne ku beşdarî hilbijartinan bibe ew ê bi ser nekeve. Winda dike û bi rêya rewa û qanûnî neçare derveyê desthilatdariyê bimîne. Bêguman PDK tiştek wiha qebûl nake. PDK bixwaze jî Tirkiye vê yekê qebul nake!. Ji ber vê sedemê PDK li formulek bêyî hilbijartin digere ku desthilatdariya xwe bidomîne. Ev jî ne mûmkûn e. Ji xwe dadgeha federal gelek erkên herêmê betal kiriye. Ev yek jî her ku diçe PDK’ê tengav dike.
 
Di rewşa heyî de 3 senaryo hene ku li ser têne nîqaşkirin; Yek; PDK hilbijartinê boykot bike û beşdar nebe. Ev tê wê maneyê ku PDK ew ê li derveyî hikûmet û parlementoyê bimîne. Neçare parlemento û hikûmeta nû nas bike. Hikûmeta nû jî ew ê bi serokatiya YNK’ê were avakirin. PDK vê yekê qebûl nake. Yanê senaryoya yekem nameşe. PDK û Tirkiye tiştek wiha nakin. Duyem; Ji ber ku êdî PDK nikarin beşdarî hilbijartinên 10’ê hezîranê bibe, dikare partiyek din destek bike. Ev jî ji wan xeter e, dîsa derveyî desthilatdariyê dimînin. PDK formulek derveyî desthilatdariyê naxwaze û qebûl nake. Senaryoya sêyem ev e; PDK nehêle ku li herêmên xwe sandoq werin danîn û hilbijartin pêk were. Li gorî liv û tevgerên wan xuyaye ku PDK vî tiştî dixwaze. Ya rastî xetereya mezin jî ev e. Di rewşek wiha de ew ê li herêmên derveyî PDK hilbijartin pêk werin. Bafel Talabanî got, ‘Li Hewlêrê li mala xwe be jî em ê sindoqan deynin.’ Yanê li Hewlêr 10 deng jî werin bi karanîn derbasdar in. Eger PDK bêje em beşdar nabin, li herêmên xwe sindoqan danaynin û encamên hilbijartinê nasnakin wê demê Dadgeha Federal a Iraqê dikare PDK’ê derveyê qanûn îlan bike. Di rewşek wiha de ji xwe wezîfeya Neçîrvan Barzanî, Mesrûr Barzanî û Parlamentoya Herêmê bi dawî dibe. Dadgeha Bilind dikare statûya herêmê jî betal bike. Wê demê rêveberiya navendî ya Iraqê dikare dest deyne ser hemû erkên herêmê. Di rewşek wiha de PDK yan wê xwe bispêre Tirkiyeyê yan jî teslîmî Iraqê dibe. Lê li aliyê din ji ber ku di serî de YNK û partiyên din beşdarî hilbijartinê dibin herêmên ku ew lê bi hêzên dikarin werin nas kirin. Ango Herêma Federe ya Kurdistanê tenê dikare bi Silêmanî û Helebçê re were sînordarkirin.
 
Ji ber vê yekê rewşa heyî gelek xetere ye. Mesûd Barzanî di sala 2017’an de referanduma serxwebunê pêk anî û di encamê de nîviyê axa herêmê teslîm kir. Bi vê siyaseta xwe ya niha jî dixwaze ji nîvê mayî nîvê din jî bide windakirin.
 
Di serî de Amerîka, welatên Ewropa û hêzên herêmî dixwazin hilbijartin çêbibin û PDK jî beşdar bibe. Saziya hilbijartinê ya Iraqê di meha tîrmehê de tê guhertin ji ber vê yekê divê beriya wê hilbijartin çêbibin. Neçîrvan Barzanî ji bo vê aloziyê van roja diçe Îranê. Eger daxwazên PDK’ê pêk were (ku zehmet e) hilbijartin werin taloqkirin jî wê krîzek din dest pê bike. Her wiha di rojên pêş de Tirkiye bi alîkariya PDK li dijî PKK’ê dixwaze dest bi êrîşek nû bike. Ev yek PDK’ê tengavtir dike. Piştî 30 salan cara yekem ku rewşa statûya li Başûr ewqas dikeve xetereyê. PDK, bi taybet malbata Barzanî weke qeyûuman dest danîne ser destkeftiyên gelê kurd ku bi berdêlên giran hatine girtin. Gelê kurd ji bo ku bibin xwedî statû bi hezaran şehîd dan. Lê îro ji ber siyaseta şaş, berjewendiyên malbatî û yên ji bo Tirkiyeyê ev statû bi têkçûnê re rû bi rû ye.

Diğer başlıklar

21:35 Rojin Kabaiş için X’te eylem
21:06 Qamişlo’da göçmenlik ve mültecilik paneli
20:35 Werîşe Mûradî’ye idam cezası verildi
20:08 Lübnan’da ölenlerin sayısı 3 bin 189’a yükseldi
19:53 Kayyımları savunan Erdoğan, protestoları hedef aldı
19:35 Wêranşar’da bir kadın katledildi: 2 korucu gözaltında
19:30 Gever’deki kuş cennetinde yangın
19:08 İsrail’den Şam’a saldırı
18:55 ‘İktidar kayyımda ısrar ettikçe daha büyük kaybedecek’ | YENİLENDİ
18:39 Şehba’da Toplumsal İşler Meclisi kuruldu
18:36 Şengal’de SİHA saldırısı: Bir kişi hayatını kaybetti | YENİLENDİ
18:02 Xelfetî’de yürüyüş: Kayyım gidecek biz kalacağız
17:53 Mahkeme kaçırılan Êzidî çocuğun vasiliğini DAİŞ’li aileye verdi
17:31 Kocaeli’de bir kadın katledildi
17:19 Özerk Yönetim heyetinden Hol Kampı’na ziyaret
17:08 Riha'da şüpheli çocuk ölümü
16:39 Êlih’te TOMA direnişe çarptı!
15:46 ‘Kayyım değil demokrasi’ buluşması: Gücümüzü haklılığımızdan alıyoruz | YENİLENDİ
15:39 KESK Dîlok Şubeler Platformu’ndan Xelfetî’deki direnişe destek
15:29 Agirî'de 25 Kasım’ın startı yürüyüşle verildi
14:47 Polis şal û şepikle düğüne giden gençleri gözaltına almak istedi
14:09 Xelfetî'de direniş sürüyor: Polise ‘işkence’ tepkisi
13:59 Uçar: Öcalan’ın paradigmasıyla gerçek barışı kuralım
13:26 Asker ablukayı kaldırdı: Heyet Êlih'e hareket etti
13:18 Kuzey ve Doğu Suriye’de 25 Kasım programı açıklandı
12:49 Şerife Muhammedi’nin ilk duruşması 14 Kasım’da
12:23 Gar Katliamı’nın 109’uncu ayında yaşamını yitirenler anıldı
11:53 CHP kayyım uygulaması için medya takip kurulu oluşturdu
11:23 Esenyurt Belediyesi kayyımına tepki: Hangi yüzle geldin
11:01 Arap Kadınlar Meclisi’nden TAJÊ’nin kampanyasına destek
10:45 DFG Kasım ayında katledilen gazetecileri andı
09:26 Yolcu otobüsü devrildi: 2 ölü, biri ağır 15 yaralı
09:16 Jin dergi ‘Etki ajanlığı’ düzenlemesini kapağına taşıdı
09:11 KDP'nin 'korsanvari' uygulamasını anlattı
09:10 Uçar: Abdullah Öcalan eşit düzlemde sürece muhatap olarak katılmalı
09:08 Esenyurt’ta kayyımı protesto eden yurttaşlar: Oyumuzun arkasındayız
09:05 Kardeşler irade gaspına karşı nöbette
09:05 Rektör cinsel saldırı yerine özsavunmaya ceza verdi
09:03 İHD'li Çapraz: İdare ve Gözlem Kurulları kapatılsın
09:01 Raportör Schennach Öcalan ile görüşmek için başvuru yapacak
09:00 Xelfetî'de kesintisiz direniş: Gaspı ve işgali kabul etmiyoruz
09:00 Kadınlar ‘özgürlüğün özgürlüğümüzdür' şiarıyla yürüyecek
09:00 10 KASIM 2024 GÜNDEMİ
08:49 Cizîrli genç iş cinayetinde yaşamını yitirdi
01:19 Narin Güran davasında tutukluluğa devam kararı
01:14 Hezex’te irade gaspına karşı yol kapatma eylemi
01:09 Valilikten gazetecilere silahlı tehdide dair açıklama
00:46 Vekillerin gözaltındaki gençlerle görüşmesine izin verilmedi
09/11/2024
23:30 Kadın Tiyatro Festivali'nde 2 oyun sahnelendi
23:11 DEM Partili Akça: Batman Emniyeti'nde gençlere işkence yapılıyor
23:08 Êlih ve Mêrdîn'de gençler sokakları terk etmiyor
22:59 Nûpelda Tiyatro 'Çikûs' ile izleyiciyle buluştu
22:00 Êlih'te polisler boş sokakları gaza boğdu
20:54 Gençlerden kayyım protestosu: Zırhlı araç çekiciyle kaldırıldı
20:40 Sanatçı Xecê'nin konserleri de iptal edildi
20:18 Uçar: Çözüm için muhataplarıyla masaya oturmalısınız
19:17 Gazeteci Karabay tutuklandı
19:10 Zimbabve’de 'Abdullah Öcalan’a özgürlük' eylemi
18:24 Êlih’te gözaltı ve tutuklama bilançosu
18:18 Kayyıma karşı direniş her yerde: Bu karanlık dağılacak
18:06 Amedspor berabere kaldı
17:26 Mêrdîn’de binlerin katılımıyla yürüyüş: Barışa hazırız, kandırılmaya yokuz
17:02 DEM Parti’den çağrı: Tecridi kaldırın, barışı birlikte inşa edelim
16:43 Hayvan hakları savunucularından AYM’ye: Yasayı geri çek
16:30 'Kadın dostu kentler' paneli
16:16 İzmir'de 3 kişi tutuklandı
16:05 Elih’te kitle ‘Jin, jiyan, azadî’ sloganıyla eylemde
15:56 Ekolojistlerden Kazdağları tepkisi: Katil Cengiz defol!
15:50 İki kentten hasta tutsaklar için çağrı
15:31 Kayyım protestoları: 47 ilde 235 gözaltı
15:27 Narin Güran davasının üçüncü günü
15:20 DEM Parti tüm kesimlere Kürt sorunu için 'çağrı' yapacak
15:19 Bayındır: Samimiyseniz Öcalan üzerindeki tecridi kaldırın
14:58 Êlih’te yürüyüş: Direniş tarihimize ihanet etmeyiz
14:39 Wan'da 25 Kasım programı belli oldu
14:14 HDK 13’üncü Genel Kurul sonuç bildirgesi: Ortak mücadele zaruridir
13:55 KHK eylemi 110'uncu haftasında
13:30 Kadınlar Xelfetî'de: Çözümün yolu İmralı'dan geçiyor
13:21 28 yıldır kardeşini arıyor: Devletin her eve bir can borcu var
13:00 ‘Gözaltında kayıpların nedeni Kürt sorunundaki çözümsüzlüktür’
12:30 Xelfetî'de gelir-gider tablosu eylem alanına asıldı
12:29 Pakistan’da patlama: 24 ölü
12:22 Kartal'da 8 Aralık'ta 'İnsanca Yaşam' mitingi düzenlenecek
11:59 Amed’te ‘Sağlıklı toplumla özgür geleceğe’ çalıştayı
11:57 Aile hekimleri 2-6 Aralık'ta iş bırakacak
11:43 Köpekli işkenceyle gözaltına alınan Erol’a ev hapsi
11:19 Xelfetî'de nöbet altıncı gününde
10:51 Kayyım kararına karşı İdare Mahkemesi'ne başvuru
10:39 Eylemler geceye yayıldı: Kayyımlar gidecek
10:32 DEVA Partili İdris Şahin: Erdoğan Bahçeli'nin açıklamalarını ete kemiğe büründürmeli
10:17 Barış Anneleri kayyım nöbetinde: Zulme boyun eğmeyiz
10:14 Nevzat Bahtiyar 'Sakladığın bir şey var mı' sorusuna 'Hatırlamıyorum' yanıtı verdi
09:39 Meslek örgütlerinden gazeteci Mizgin Sönük için çağrı
09:34 Özgür ve eşit yaşamın modeli: Eşbaşkanlık
09:20 'Kayyım atamaları seçimleri yaptırmamaya kadar ulaşabilir'
09:15 Gençler: Belediyeyi geri alana kadar direneceğiz
09:04 ‘Türkiye umut hakkını uygulamazsa Avrupa Konseyi’nden çıkartılabilir’
09:02 Kayyımın talimatıyla belediyeye alınmayan seçilmişler: Mücadelede ortaklaşalım
09:02 DEM Partili eşbaşkanlar: Kayyıma geçit vermeyeceğiz
09:01 Agirîliler: Kayyım politikasına karşı Kürtler birlik olmalı
09:00 09 KASIM 2024 GÜNDEMİ
08/11/2024
22:29 Xelfetî'de 10 tutuklama
22:22 Halk iradesine sahip çıkıyor: Teslim olmayacağız
21:52 Rojda'nın konseri Küçükçekmece Belediyesi tarafından iptal edildi
21:43 KDP’nin sınır dışı ettiği HDP’lilerden açıklama
21:36 Astana toplantısı 11-12 Kasım’da yapılacak
21:23 Mêrdîn’de bir kişi tutuklandı
20:58 Lübnan’daki saldırılarda 3 bin 117 kişi yaşamını yitirdi
20:45 DFG: Gazetecilere saldırı girişimini kabul etmiyoruz
19:55 Kendilerini polis diye tanıtan kişiler gazetecileri silahla tehdit etti
19:42 ‘Aynı çatı altında bulunmak istemiyorum’ diyerek belediyeden istifa etti
18:35 Eskişehir’de Kazdağları için eylem: Doğamızı koruyacağız
18:26 Kadın tutsaklardan, idam cezası verilen Pexşan Ezîzî için çağrı
18:06 Mêrdîn’de 5 kişi gözaltına alındı
17:50 Amed Barosu’ndan Şêx Said’e yönelik hakaretler nedeniyle suç duyurusu
17:19 Xarpêt’te 5 büyüklüğünde deprem
17:07 Botan'dan seslendiler: Sözünüzde durun İmralı kapılarını açın
16:52 DEM Parti Kadın Meclisi: ‘Kadının soyadı’ maddesinin çıkarılması yeterli değil
16:44 DEM Parti MYK yarın 'kritik gündemle' toplanacak
16:40 Xelfetî'de esnaf ve yurttaşlara kayyım ablukası
16:37 Amed’de bir genç gözaltına alındı
16:35 Mêrdîn ve Adana'da yarın yapılacak kayyım protestolarına çağrı
16:33 Êlih'te direniş 5'inci gününde: Vali bu halkın huzurunu kaçırıyor
16:28 Alduş'ta şüpheli kadın ölümü
16:23 Êlih’te saldırıya karşı gençler eylemde
16:21 Bazîd'de kayyıma karşı yürüyüş
16:16 Narin Güran davası: Aile toplantısını askerlerin kontrolünde aldık
16:15 Artemêt Belediyesi'nden şiddete karşı tutum belgesi
16:12 HDK Kadın Konferansı sonuç bildirgesi: Direncimizle yeni yaşamı kuracağız
15:48 Arjantin'de ‘Öcalan’a özgürlük’ kampanyası başlatılıyor
15:45 Amed'de kitlesel yürüyüş: Kayyımları bu topraklardan temizleyeceğiz
15:25 1 Eylül'de tutuklanan gençler hakkında tahliye kararı
15:05 Kayyıma 'belediyeyi boşalt' diye seslenen genç tutuklandı
14:50 Keskin Bayındır Gever’den seslendi: İmralı kapılarını açın
14:43 DAD’dan Dervişoğlu'na: Elinden urgan düşürmeyen ırkçı
14:37 Xelfêtî’de ‘Hayali kayyımcılık burada meftundur’ mesajı
14:27 Xelfetî kayyımı da Kürtçeyi sildi
14:20 KDP, HDP temsilcilerini Hewler’den çıkarttı
14:14 Wan'da kayyım protestosu
13:48 Mülteci kadını taciz eden doktor tutuklandı
13:31 'Kadın katliamlarını önleyici politikalar geliştirilsin'
12:57 Tutsağa askeri nizamda yürüyüş dayatması ve ölüm tehdidi
12:35 Gazeteciye yöneltilen suçlama: Röportaj almak ve vermek
12:30 ‘Bir dahaki seçime kadar burada barikatlar mı olacak’
12:11 Erdoğan'dan yargıya 'kayyım' tebriği
12:01 Kayyım polis için ağaç budadı
11:12 Aileler İmralı’ya gitmek için başvurdu
11:08 İran 3 Kürt’e idam cezası verdi
10:59 Keskin Bayındır: Eksenimiz Abdullah Öcalan’ın özgürlüğüdür
10:55 DEM Parti’den polis şiddetine tepki: Yasal işlem başlatılsın