ŞIRNEX - Şirnex'ın Avgamasiya köyünde yaşayan 70 yaşındaki Zeynep Akıl, yüzlerce yıldır süre gelen tevn kültürünü yaşatarak, “Bu kültürün bizimle ölmesini istemiyoruz" dedi. 

 

Botan Bölgesi’nde yüzlerce yıldır kadınlar, tevn kültürüyle kilim, battaniye, yolluk, divan örtüsü, Tûr (çanta), seccade, têrr (heybe) ve konê reş (çadır) gibi ürünleri dokuyor. Teknolojiye meydan okuyan kadınlar, tevn ile ürettikleri ürünlerle bir kültürü de yaşatıyor. 

 

Tevn denilen yer tezgahında dokuma yapan kadın sayısı giderek azalırken, Şirnex’e bağlı Avgamasiya köyünde yaşayan 70 yaşındaki Zeynep Akıl bu kültürü yaşatanlardan.

 

TEVN KÜLTÜRÜ

 

Zeynep Akıl, tevn işinin zahmetli ve sabır isteyen bir iş olduğunu ifade ederek, “İlk olarak rengarenk ipleri yüz metre uzunlukta olacak şekilde uzunlamasına tevne bağlıyoruz. Ardından önce üsteki ipi ardından da tezgahın altından geçen iplikleri örmeye başlıyoruz. Bu gördüğünüz ipten 2 tane parzîn yani tûr yapacağım. Üsttekinden bir çanta alttakinden de bir çanta olacak şekilde yapıyorum. Tevnden sadece parzîn değil aynı zamanda koçerlerin yaylada kullandığı çadırları da işliyoruz. Çok büyük bir emek istiyor” dedi.

 

GEÇMİŞTEN GELECEĞE

 

Zeynep Akıl, “Annelerimiz bu kültürü annelerinden, bizler de onlardan öğrendik ve çocuklarımıza aktarıyoruz. Ancak şuanda bunu yaptığımızda çocuklarımız bize, ‘niye kendinizi yoruyorsunuz ki bu kadar, ne gerek var' diye soruyorlar. Farkında değiller ama kültürümüzü bu şekilde bitiriyorlar. Artık emek diye bir şey kalmadı. Her şeyin hazırını alıyorlar. Bu yaptığımız tûr ile ot toplamaya gidiyoruz. Yine koçer kadınlar bu tûrlerde çocuklarını taşıyorlar. Yine çarşıya gidip alışveriş yaptığımızda aldığımız eşyaları ve ürünleri içine koyup sırtımıza alıp geliyoruz. Yapılışı çok zahmetli, ellerimiz ve sırtımız ağrıyor ve 4 gün içinde bitiriyoruz. Ama bu zahmet bu kültürü yaşatmaya değiyor" diye belirtti.  

 

'BU KÜLTÜR YAŞAMALI'

 

Tevn kültürünün yaşatılması gerektiğini vurgulayan Zeynep Akıl, "Eskiden bizim ortamlarımız vardı. Her ne kadar zamanımız olmazsa da kadınlar bir araya gelir tevn yapardık. Ama şuanda bu kültür o kadar yaygın değil. Günümüzde yaşı ilerleyen kadınlar tevn ile uğraşıyor. Ama artık bizler de yaşlandık. Bu kültürün yok olmasını istemiyoruz. Yaşadığımız sürece bu kültürü yaşatacağız. Ancak öldükten sonra bu kültürün de bizimle ölmesini istemiyoruz" diye konuştu.

 

MA / Zeynep Durgut