Federe Kürdistan Bölgesi’nde 20 Ekim 2024’te parlamento seçimleri, Irak Yüksek Bağımsız Seçim Komisyonu gözetimi altında yapıldı. Seçimi KDP birinci, YNK ikinci, Yeni Nesil Hareketi ise üçüncü sırada tamamladı. Sonuçlara göre KDP 39, YNK 23, Yeni Nesil Hareketi ise 15 sandalye kazandı. Bu sonuçlara göre hiçbir parti tek başına hükümet kurabilecek sandalye sayısına ulaşamadı. Yeni hükümetin kurulabilmesi için KDP’nin bir partiyle koalisyon kurması gerekiyor. Ancak aradan 6 ay geçmesine rağmen hala hükümet kurulamadı. 

 

Partiler arasındaki görüşmeleri, dış müdahaleleri ve bölgedeki gelişmeleri takip eden gazeteci Weysi Talli değerlendirmelerde bulundu. 

 

'YNK İÇİN BİR FIRSAT’

 

Talli, KDP ile YNK arasında görüşmelerin sürdüğünü kaydederek, “Görüşmeler yapılıyor, müzakereler yapılıyor ama hükümetin kurulması için bir sonuca ulaşılamıyor. Gerçekleştirilen toplantıların KDP ile YNK arasında yapıldığını görüyoruz. Diğer taraftan Goran Partisi, İslami Hareket, Yeni Nesil, Helwest ve daha birçok parti var ve Mecliste her birinin sandalye sayıları var. Ancak KDP ile YNK arasında görüşmeler yapılıyor. KDP ve YNK yeni bir koalisyon hükümeti kurmak için iktidar mücadelesi veriyor. KDP uzun yıllardır Kürdistan Bölgesi'ndeki kazanımlarını kendi iktidarı uğruna kullanıyor. Öte yanda seçimlerde KDP'nin sürekli kazandığı Ninova bölgesini bu kez YNK kazandı. Bu aynı zamanda YNK'nin hükümette daha fazla yer alması için bir fırsattır” dedi. 

 

YNK’NİN ŞARTLARI

 

KDP’nin anlaşmaya yaklaşmadığını ifade eden Talli, “Hükümetin kurulması için YNK’nin esas talepleri var. Bunlar; Kürdistan Hükümeti Başkanlığı, Yargı, Meclis Başkanı ve Güvenlik Konseyi. Mevcut sistemde bunlar KDP’lilerden seçilmiş durumda. YNK'ye ise sadece Meclis Başkanlığı verildi. Ancak bunların hepsi kabul edilmezse bile YNK en az 3’ünün kabul edilmesinde ısrarcı. Şuanda Federe Kürdistan Bölgesi Başbakanı olan Mesrur Barzani’nin bu görevde olması hukuksuzdur. Çünkü eski yönetimin süresi doldu” diye belirtti. 

 

‘ZARARLARA YOL AÇAR'

 

Bölge üzerindeki dış müdahalelere de dikkati çeken Talli, hükümetin kurulamaması nedeniyle iki taraf arasındaki çelişkilerin büyüdüğünü söyledi. Talli, "Bölgede yaşanan bu çelişkiler nedeniyle yabancı güçlerin müdahalesine da fırsat sağlanmış oluyor. Hem İran hem Irak Güney Kürdistan'a müdahale etmek istiyor. Türkiye de uzun süredir bu bölgeyi işgal etmek için çalışıyor. Bu aşamada bölge Türkiye’nin, Kürdistan'ın iç işlerine müdahale edebileceği geniş bir alan haline geldi. Bu da Kürdistan Bölgesi'nin kazanımlarının tehlikeye girmesine neden oluyor. 2015'ten bu yana Güney Kürdistan topraklarının yaklaşık 30 kilometresi işgal edildi. Türkiye'nin saldırıları sonucunda yüzlerce köy ve bölge boşaltıldı, yüzlerce sivil hayatını kaybetti. Bütün bu çatışmalar ve çelişki durumu mevcut iktidarın kendisini dayatmasının sonucudur. Ama KDP bu haliyle devam ederse büyük zararlara yol açacak” diye konuştu. 

 

'HÜKÜMET KURULMAZSA DIŞ MÜDAHALELER ARTAR'

 

Hükümetin kurulamaması durumunda Irak ve İran'ın bölgedeki etkisinin artacağını kaydeden Talli, "Şu anda Güney Kürdistan'da yaşanan kriz ve kaos, hükümet boşluğundan kaynaklanmaktadır. Halkın ihtiyaç ve taleplerini yerine getirebilecek bir hükümetin kurulması, siyasi alanda daha iyi sonuçlar getirecektir. Krizleri önlemek için Güney Hükümeti'nin tüm bileşenlerini içeren ortak bir koalisyon hükümeti oluşturulması krizlerin önlenmesi için bir fırsattır. Hükümet kurulmadığı takdirde dışarıdan müdahaleler artacaktır. Bu da ekonomik krizlere yol açacak, sosyal durum  bozulacak ve kriz daha da artacak. Çünkü yaşanan saldırılar nedeniyle öğretmenler, öğrenciler ve işçiler yaşamsal ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Hewlêr ile Bağdat arasında yaşanan çelişki ve çatışmalar, Kürt güçlerinin Bağdat'a karşı birlik olmamasından kaynaklanıyor. KDP ve YNK’nin karşılıklı talepleri bitmediği için dış güçler bu durumdan yararlanıyor. Yine kaybeden Güney Kürdistan halkı olacaktır. Böyle devam ederse ve hükümet kurulmazsa Kürdistan'ın önünde daha uzun vadeli siyasi krizler çıkacaktır. Bu durum Kürdistan'ın diğer parçalarını da etkileyecektir” ifadelerini kullandı. 

 

KOALİSYON HÜKÜMETİNİN ÖNEMİ

 

Talli, sözlerini şu şekilde tamamladı: “Oybirliğiyle bir koalisyon hükümet kurulursa topluma da olumlu yansıyacaktır. Bugüne kadar bölgenin kaderi üzerine KDP hep tek başına karar verdi. Ama bir koalisyon hükümeti kurulursa çok yönlü ve çok renkli olur. Tüm taraflar devreye girer, tek taraflı kararlar ve tutumlar ortaya çıkar. Herkes ulusal tutum geliştirmek zorunda kaldır. KDP de ulusal birlik ve ulusal kongreyi desteklemek zorunda kalır.”

 

MA / Zeynep Durgut