Depremzede kadınlar şiddet ve yoksulluk sarmalında

  • kadın
  • 09:00 4 Şubat 2024
  • |

HABER MERKEZİ - Yaraların bir türlü sarılmadığı deprem bölgesinde kadınlar, şiddet ve yoksulluk sarmalındı. Kadın örgütleri, söz konusu duruma karşı yapılması gereken öncelik işin "örgütlenmek" olduğunu vurguladı.  

Mereş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin üzerinden bir yıl geçmesine rağmen yaralar sarılmadı. Depremde büyük bir yıkımın yaşandığı Hatay’da sorunları olduğu gibi duruyor. Özellikle kadınlar birçok sorunla karşı karşıya. Pek çok kadın yoksulluk ve şiddet ile boğuşuyor. Çadırda yaşam, iş alanlarının daralması, çocuk, yaşlı ve hasta bakım yükünün artması, kadına yönelik şiddet ve yoksulluğun artmasına neden oluyor. 
 
İlk günkü dayanışmanın azalması ise kadınların temel hijyen ihtiyaçlarına erişimini zorlaştırdı. Kadına yönelik ev içi şiddetin çadır içi ve konteyner içi şiddete dönüştüğü kentte, kadın şiddet gördükleri mekanlara hapsedilmiş durumda. Bunun yanı sıra, depremle birlikte iş alanları zayıflayan kadınlar, yoksulluğa karşı çareyi enkaz başında zengin inşaat firmalarından geriye kalan demirleri toplamakta buldu.  
 
Hatay’daki depremzede kadınlardan biri olan İlknur Kazan, Mor Dayanışma Derneği ile bu süreçte tanıştı. Kazan, açılan kadın çadırlarında çalışarak depremzedeyken, deprem gönüllüsü oldu. Mahallelerde kadınlar için çalışmalar yürüten Kazan, kadınların bir yıldır yaşadıkları sorunları ve dayanışma ağını anlattı. 
 
Yıkımın çok fazla yaşandığı bir mahallede, prefabrik bir inşaatla Mor Dayanışma Derneği açtıklarını kaydeden Kazan, enkazlar arasında kadınlar için yeniden bir yaşam inşa etmeyi amaçladıklarını belirtti. Kadınların ihtiyaçlarının hala karşılanmadığını aktaran Kazan, “Depremden önce kadınlar için güvensiz olan sokaklar, depremden sonra enkazların olduğu, ışıklandırmanın olmadığı şartlarda daha da güvensiz oldu. Depremin ilk günlerinde çadır bakımı ve emeği, konteynere geçince de konteyner bakım emeğiyle kadınların omuzlarına yıkıldı. Depremle birlikte ev içi şiddet, çadır içi ve konteyner içi şiddete dönüştü. Son zamanlarda bize en çok sorulan ‘Boşanma aşamasındayım, hukuki destek verebilecek birileri var mıdır?’ gibi sorular. İstihdam sorunuyla gelen çok kadın var" dedi.
 
ŞİDDET GÖRDÜKLERİ MEKANLARDAN ÇIKAMAMAK 
 
Deprem bölgesinde kendilerine ulaşan kadınların çalışacak alanlarının olmadığını, boşanmak isteyen kadınların pek çoğunun ise ekonomik durumundan ve kalacak yerinin olmamasından dolayı boşanamadığını belirten Kazan, pek çok kadının bu nedenle boşanmak istediği erkekle yaşamak zorunda kaldığını anlattı. Kadınların çalışma koşullarının sağlanmadığını belirten Kazan, kadınların hijyen ve sağlık ihtiyaçlarının da karşılanmadığını ifade ederek, “Erkek bakış açısıyla yapılan her şey kadınların aleyhine işliyor. Kadınlar bundan hijyen, barınma, güvenlik, sağlık, psikososyal şekilde çok kötü etkileniyor. Çocukların, yaşlıların bakımı, evde hasta olması çalışmak isteyen kadınların bu nedenle çalışamamasına ve yoksulluğun artmasına neden oldu" ifadelerini kullandı.
 
‘İHTİYAÇ DUYULAN ÖRGÜTLENMEK’
 
Dayanışmanın kendisine ve diğer depremzede kadınlara güç verdiğini belirten Kazan, depremin ilk dönemlerinde mahallelerde ve çadırlarda psikodestek ile hukuki destek çalışmaları yürüttüklerini vurguladı. Kadınlara yönelik plates ve kadın/insan hakları konulu eğitimler yaptıklarını anlatan Kazan, “Kadınlar depremden sonra böyle şeylere daha çok ihtiyaç duydu. Biz de kadın dayanışması olarak elimizden geldiğince buna yönelik çalışmalar yapıyoruz. Mor dayanışma ile tanıştıktan sonra isyanımızı ve öfkemizi doğru yerlere nasıl aktaracağımı gördüm. Öfkemiz depremin ilk günlerinde çadır satanlara, buraya yardım göndermeyenlere, koşulları iyileştirmeyen sorumlulara olmalı. Bu durumda en çok ihtiyacımız olan şey örgütlenmek. Bunun en güzel örneklerinden biri 40’ncı gün yürüyüşüydü. Bütün kadınların öfkesini, isyanını sokakta dillendirmesi dünyada ses getirdi” diye konuştu.
 
DEMİR TOPLAYIP SATIYOR 
 
Bir enkazın başında demir toplarken karşılaştığımız N.A. da depremin ardından ekonomik yoksulluğa ve erkek şiddetine maruz kalan kadınlardan biri. Yardımların kesilmesi ile birlikte biri engelli 2 çocuğunun bakımının kendisine yüklendiğini ifade eden N.A. eşinden destek görmediğini söyledi. Bu nedenle sorunlarını dile getirmek isteyen ancak eşi nedeniyle ismini vermek istemeyen N.A. “Eşim destek olmuyor. Biz çadırda kalıyoruz. Bize konteyner da çıkmadı. Başvurduk ama başvurumuz hala sonuçlanmadı. Biri engelli 2 çocuğum var. Hatay’da kadınların çalışabileceği bir alan kalmadı. O yüzden burada, enkaz kaldırma çalışmaları bittikten ve şirketler demirleri topladıktan sonra çocuğum ve akrabalarımla gelip kalan demirleri topluyoruz, bunları satıyoruz. Bir çocuğumun hasta bezine ihtiyacı var, diğeri de genç kız oldu. Onun ihtiyaçları var. Yardımlar kesildi. Ben de çareyi enkazdan topladığım demirleri satmakta buldum” diyerek durumunu özetledi.
 
AMED’DE DURUM
 
Depremin ilk gününde sahada olan Dayanışmanın Kadın Hali Derneği (DAKAH-DER) ve Rosa Kadın Derneği de Amed ve Semsûr’daki depremzede kadınların yaşadıklarına dikkat çekti. 
 
Rosa Kadın Derneği’nden avukat Berfin Polat, depremin meydana geldiği ilk andan itibaren toplumsal dayanışma mekanizmalarının çok hızlı bir şekilde devreye girdiğini, bileşeni oldukları Diyarbakır Kent Koruma ve Dayanışma Platformu ile birlikte hareket ettiklerini ifade etti. Hem Amed’de hem de Semsûr’da insani yardım çalışmalarını ve koordinasyonunu yürüttüklerini söyleyen Polat, “Depremin ilk üç günü daha çok Amed’te çalışma yürüttük. Burada bir sistemin oturmasıyla birlikte çevre illere de yardım göndermeye başladık.  Platform bünyesinde Diyarbakır Kadın, Çocuk ve LGBTİ+ Kriz Koordinasyonu’nu kurduk. 200 kişiden oluşan bir gönüllü listesi oluşturduk.  Daha sonra 3 günde bir Semsûr’a gidecek şekilde 16 kişiden oluşan gönüllü ekibi oluşturduk. Arkadaşlarımız düzenli periyodlarla Semsûr’a giderek orada köylerde ve çadır alanlarında ihtiyaç tespitlerini yaptı” dedi.  Polat, bu çalışmalar doğrultusunda her iki kentte de ihtiyaçları karşılamaya çalıştıklarını ifade etti. 
 
‘İKTİDAR İHMALİNİ ÖRTMEK İÇİN OHAL İLAN ETTİ’
 
Polat, deprem sürecinde Türkiye’nin bir çok yerinden gelen sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri, aktivist kadınların yardım çalışmasında engellemelerle ve gözaltı tehditleri ile karşı karşıya kaldıklarını, iktidarın ihmalkarlığını saklamak için OHAL’i ilan ettiğini ifade etti. Polat, “Toplumsal dayanışmanın oluşturduğu o muazzam koordinasyonu kendine mal etmeye çalışan bir iktidarla karşı karşıya kaldık. Devlet ve organları, afet sorasında kadınları şiddetten uzaklaştıracak herhangi bir acil eylem planını devreye sokmadı, buna dair bir çalışması da olmadı. Kadınların çoğu hijyen, üreme sağlığına ilişkin ürüne maalesef ki ulaşamadı.  Bu da idrar yolu enfeksiyonlarından tutalım da mantara kadar birçok sağlık sorunlarına sebep oldu” diye konuştu.
 
Depremin birinci yıl dönümüne yaklaşırken hala birçok sorunun çözülmediğine dikkat çeken Polat, “Hala insanların temiz su sorunlarının çözülmediğini, en temel ihtiyaçlarının karşılanmadığını biliyoruz. Biz bu yıkıcı sonuçların en aza indirgenmesi için bu toplumsal dayanışmanın devreye sokulması ve devam ettirilmesi için elimizden ne geliyorsa yapmaya devam edeceğiz” dedi. 
 
DAKAH-DER üyesi avukat Şirvan Yakut ise kadınların yaşadıkları travmaları hala atlatamadığını söyledi. Yakut, “Kadınlar çadır içi yaşamla mücadele etmek gibi belli başlı zorluklarla karşı karşıya kaldılar. Hem depremde yaşanan o travmatik boyut, hem de ekstra artan ev içi emek, iş, onları daha fazla zorladı” dedi. 
 
CİNSEL ŞİDDET ARTTI  
 
Yakut, “Kadınlar ilk zamanlarda psikolojik desteğe ihtiyaçları olduğunu kabul etmiyorlardı. Bu durumu çok sonradan yürütülen çalışmalarla aştılar. Depremle birlikte birkaç ailenin aynı çadırda yaşaması sonucu yitirilen ‘özel yaşam’ kavramıyla birlikte kadınlar hem cinsel şiddete, hem de kadının üzerine yüklenen sorumluluklardan kaynaklı psikolojik şiddete maruz kaldı. İlerleyen süreçlerde çadırlar her ne kadar bireyselleştirilse de yine çocuklarla aynı çadırlarda olunması özel hayat kavramlarının olmamasından kaynaklı özellikle cinsel şiddetin arttığına neden oldu” ifadesini kullandı. 
 
‘DAYANIŞMA SÜRMELİ’ 
 
Yakut, depremin ardından yaşatılan dayanışmanın yeterli olmadığını ve dayanışmanın devam ettirilmesi gerektiğini söyleyerek konuşmasını şöyle noktaladı: “İlerleyen süreçlerde en ihtiyaç duyulacak şeyin psikolojik destek olacağın söyleyebiliriz. Çünkü kadınlara bunu kabul etmeye çok geç başladı, o nedenle asıl odaklanılması gereken şeyin bu. Ve ayrıca şuan her ne kadar temel ihtiyaçlar giderilmiş gibi görünse de maalesef konteynır yaşantısının getirdiği zorluklar ve konteynırların kış mevsimine uygun olmaması, elektrik, çamaşır makinesi, su gibi temel sorunların giderilmediğini söyleyebilirim. Depremin birinci yılı. Herkes yıldönümünde hatırlayacak ama sonradan yine unutulacaklar. Depremzedelerin her zaman desteğe ihtiyacı var, kurulu bir düzene geçmeyene kadar normal bir yaşamları hiçbir şekilde olmayacak. Bu yüzden dayanışma gösterilmeli.” 
 
MA / Yüsra Batıhan - Şilan Çil 
 

Diğer başlıklar

16:00 31 yıl tutukluluğun ardından tahliye edildi
15:54 Ankara'daki engelli hakları mitingine çağrı
15:48 Eylemdeki KRT çalışanlarına dayanışma ziyareti
15:47 Xelfelî’de kitap günleri başladı
15:42 BİSAM: Yoksulluk sınırı 81 bin 686 TL
15:37 Önder’in adı İstanbul'da bir parka verildi
15:33 Qoser'de 115 köyü besleyen elektrik trafosu patladı
15:20 DEM Parti Amed Çocuk Komisyonu kuruldu
14:48 Tarsus'da 7 bin kişinin dünyayla bağlantısını sağlayan geçit kapatılacak
14:33 İHD’den eylem: Felem Aker başta olmak üzere hasta tutsaklar serbest bırakılsın
14:12 Ateşkes sürecinde hayatını kaybeden Kocaman için taziye
14:06 'Çocukların çalıştırılması yasaklanmalı'
13:53 İmamoğlu'nun 'bilirkişi davası' ertelendi
13:47 HPG'den önemli açıklama: Her türlü silahla saldırlar sürüyor
13:18 Akdeniz Kadın Arabulucular Ağı DEM Parti ile görüştü
13:11 İSİG: 12 yılda en az 770 çocuk iş cinayetinde yaşamını yitirdi
12:45 Gazeteci Rahime Karvar hakkında tahliye kararı
12:07 Amed Barosu: Kayıtlı çocuk işçi sayısı 1 buçuk milyona yaklaştı
11:55 Hindistan’da yolcu uçağı düştü
11:53 Feridun Yazar mezarı başında anıldı
11:51 İnşaat maliyet endeksi arttı
10:59 Yakılan 19 Êzidî kadın için BM'ye başvuru
10:32 DEM Parti: Meclis'te komisyon kurulması en acil görev
10:25 Fransa Dışişleri Bakanı: Türklerle Kürtler arasında arabuluculuk yaptık
10:05 Kuzey İrlanda’da protestolar üçüncü gününde: 32 yaralı, 6 gözaltı
09:20 Hasta tutsak Arat için başvuru: Yaşam hakkı tehdit altında
09:14 Irak, Şengal'de belediye binasına el koydu
09:13 Ukrayna ve Rusya arasında asker cenazeleri takas edildi
09:07 Sûr’da katledilen Rozerin’in babası: Herkes sürece sahip çıkmalı
09:06 Eşsiz bir doğa: Karer
09:06 Gazeteci Reyhan Hacıoğlu’nun duruşmasına çağrı
09:05 Lousie Regan: Öcalan hapisteyken sürecin ilerlemesi zor
09:04 Sokak yargı paketine tepkili: Tutsaklar bırakılmalı
09:04 Köylerde sürece 'şartlı' destek
09:03 Kobanê’de yaşamını yitiren Dilan Abay’ın babası: Barış samimiyet gerektirir
09:00 12 HAZİRAN 2025 GÜNDEMİ
11/06/2025
23:50 ABD, Irak Büyükelçiliği'ni tahliye edecek
23:12 Musa Anter Gazetecilik Ödülleri başvuruları başladı
22:14 Abdullah Öcalan Kobanê Üniversitesine selam yolladı
21:50 Şirnex’te 'çocuğa tecavüz' suçlamasıyla bir erkek tutuklandı
21:43 Gever’de yıldırım düştü: Çoban yaralandı, onlarca küçükbaş öldü
21:39 Kayyıma rağmen Şedal ve Zeydan başkanlığında toplantı: İstedikleri sonucu alamıyorlar
21:23 İsrail'in saldırılarında 73 Filistinli katledildi
21:05 Ferdi Zeyrek soruşturmasında gözaltına alınanlar serbest
20:13 Cezaevinde yaşamını yitiren Yardımcı toprağa verildi
20:09 Efrînli 4 Kürt kaçırıldı
19:48 ABD Büyükelçiliği önünde Filistin protestosu
19:40 KHK eyleminde Filistin’e yapılan saldırıya tepki
19:08 Cenevre eylemi: Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü çözümün kilididir
19:02 İsrail'de gözaltında tutulan Şuayb Ordu’nun yarın serbest bırakılması bekleniyor
18:57 Ferdi Zeyrek soruşturmasında gözaltına alınanlar adliyede
18:00 Çanakkale’de orman yangını
17:56 Hayvan katliamı dosyasında kamu görevlilerine soruşturma izni verilmedi
17:37 Sırrı Süreyya Önder anısına ‘Derviş’ şarkısı
17:31 Amed’de eczacıyı öldüren fail tutuklandı
17:14 Basa’da yıldırım çarpması sonucu 100 keçi öldü
16:48 Narin Güran dosyasına katılma talebinin reddine itiraz
16:38 Kayyım tarafından işten çıkarılan işçilerden sendikalarına tepki
16:01 İzmir Büyükşehir Belediyesi'nden 'toplu işçi çıkarma' kararı
15:54 Pegasus’a ait Amed uçuşunda ırkçı yaklaşım: Türkçe öğrenin
15:49 Akdeniz Belediye Meclis üyesi hakkında tahliye kararı
15:43 TJA’dan İsrail saldırısına tepki
15:41 İran’da 1 siyasi tutsak daha idam edildi
15:27 Girê Spî’de mayın patlaması: 1 genç öldü
15:26 DEM Parti'den İmralı'ya gitme hazırlığı: Farklı siyasi partiler de Öcalan ile görüşebilir
15:23 Bahar Aksu davasında ağır ceza talebi
14:52 Rezan Belediyesi ‘katılımcı bütçe’ modelini devreye koyuyor
14:34 Gabar’da petrol kuyusunda çalışan işçi ağır yaralandı
14:33 PRIO raporu uyarıyor: Çatışmalar derinleşiyor, dünya parçalanıyor
14:15 Cinsel istismardan yargılanan müftü göreve iade edildi
14:14 Simav'da bir deprem daha
14:08 Bakırköy Cezaevi önünden seslendiler: Hasta tutsaklar acil serbest bırakılsın
13:49 İsrail, yardım bekleyen Filistinlileri katletti
13:27 'Çocuğa tecavüz' şikayeti üzerine gözaltına alındı
12:04 DEM Parti 'süreç' gündemiyle toplandı
11:54 Polisten kavgaya 'şiddetli' müdahale
11:47 İSİG: Mayıs ayında en az 177 işçi hayatını kaybetti
11:43 Uyuşturucuya karşı yapılacak yürüyüşe çağrı: Gelin birlikte değiştirelim
11:21 3 belediyede seçim: GOP CHP’den AKP’ye geçti
10:31 Zeynel Kete: Alevilerin sosyolojik dokuları ‘demokratik toplum' modeliyle örtüşüyor
10:04 Pasûr dağları rengarenk
10:01 İstanbul'da metro arızası
09:57 Ağır hasta tutsak Çam’ın tahliyesi için savcıya başvuru
09:46 Tutsak yakını: Toplumsal barış için İdare ve Gözlem kurulları lağvedilmeli
09:45 Wergenima 9 yıldır asker ablukasında
09:37 Kadın Kent Bostanları ile kent komünü kurmayı hedefliyorlar
09:23 Kolombiya’da eş zamanlı bombalı saldırılar: 7 kişi öldü, 50 yaralı
09:23 Los Angeles’ta sokağa çıkma yasağı ilan edildi
09:22 7'nci Ma Music Günleri başlıyor
09:10 ‘Çocuk işçiliği sermaye için devlet eliyle meşrulaştırılıyor’
09:06 12 saat güneşin altında çapa sallayan işçiler: Geçinemiyoruz
09:05 Amed sokakları: Sürecin ilerlemesi için Öcalan özgür olmalı
09:04 Yazmacı: Hasta mahpusların tahliyesi için hiçbir kanuna ihtiyaç yok
09:03 Kürt Böreği Festivali’nde asimilasyona karşı mücadele çağrısı
09:02 Baharın geç geldiği Ewrekê güzelliğiyle büyüledi
09:02 Çatışmalı süreçte eşini ve iki çocuğunu kaybetti: Öcalan'ın yanındayız
09:01 Meclis Şirnex’teki talana sessiz: Botan’ın doğasına savaş açıldı
09:00 11 HAZİRAN 2025 GÜNDEMİ
08:35 7'nci Kürtçe Oyun Yazma Yarışması başvuruları başladı
07:59 Ferdi Zeyrek'in ölümüne dair 2 gözaltı
10/06/2025
22:52 Helin Ümit: Devlet ve iktidar söylem düzeyinde kalıyor
22:27 Ankara’daki kadınlar barış siyasetini konuşacak
22:23 DEM Parti İstanbul ilçelerinde ‘infaz düzenlemesini’ protesto etti
22:15 AP ve Fransız avukatlarından Kuzey ve Doğu Suriye’ye ziyaret
22:05 Bursa’da 23 tarım işçisi zehirlendi
21:38 Avusturya’da okula silahlı saldırı
21:28 Kuzey ve Doğu Suriye'de eğitim toplantısı: Sınavlar için tedbirler açıklandı
21:06 Halk TV sahibi hakkında yakalama kararı
19:47 Madleen gemisi aktivistleri için 'harekete geçin' çağrısı
19:08 Özgürlük Filosu, sınır dışı edilmeyi kabul etmeyen aktivistleri açıkladı
18:58 Rusya ile Ukrayna arasında esir takası sürüyor
17:40 Özerk Yönetim ve Şam ortak eğitim komiteleri toplandı
17:32 Sayıştay Daire Başkanlığına Zekeriya Tüysüz seçildi
17:00 Silahlı saldırıya uğrayan eczacı yaşamını yitirdi
16:39 Kadın katliamı davasında ağırlaştırılmış müebbet talebi
15:54 IHRNGO: İran’da 8 ayda bin 20 kişi idam edildi
15:46 AYM’den mektuplara el konulmasına ihlal kararı: Demokratik toplumda yeri yok
15:42 Sûr'daki şüpheli kadın ölümünde bir tutuklama
15:21 Kayyım, belediyeye ait 30 taşınmazı satışa çıkardı
15:20 İHD’den Hatice Onaran için Avrupa Parlamentosu’na mektup
15:09 Minibüs motosiklete çarptı: 2 genç hayatını kaybetti
15:07 Dersîm’de hasta tutsaklar için eylem: Derhal serbest bırakılmalılar
14:08 Bahar Aksu’nun failleri yarın hakim karşısına çıkacak
14:03 İzmir'de 2 noktada yangın
13:47 Ferdi Zeyrek son yolculuğuna uğurlandı
13:42 Kütahya’da 4,5 büyüklüğünde deprem
13:38 Mülakat mağduru öğretmenler bakanlık önünde eylemde
13:35 KRT TV'de direniş 7. gününde
13:30 Bismil’de alacak-verecek kavgası
12:55 SES eski Eş Genel Başkanı Adıbelli beraat etti
12:12 Madleen gemisindeki 4 kişi sınır dışı edildi, 8’i gözaltına alındı
12:06 Danıştay hakimi başından vurulmuş halde bulundu
11:52 Gar Katliamı'nda hayatını kaybedenler anıldı
11:49 İsrail Yemen ve Lübnan’a saldırdı
11:17 İran, ABD’ye karşı teklif sunacak
10:56 ‘Kimliğimi yaşamak için bedel ödedim’ diyen 30 yıllık tutsağın tahliyesine engel
10:50 Saldırıya uğrayan Kolombiya cumhurbaşkanı adayının durumu kritik
10:35 İsviçreli BastA! Partisi’den Öcalan ile görüşme talebi
10:17 Xarpet’te baraj gölüne giren çocuk yaşamını yitirdi
09:48 Alandeşt’te ilk kez piknik yaptılar: Yayla yasakları son bulsun
09:43 Otobüs firmaları da eski bayramları arıyor
09:31 Trump protestolara karşı iki bin asker görevlendirdi
09:06 Ankara'nın nabzı: Toplumsal barış için Meclis sorumluluk almalı
09:04 AKP’nin aile politikasına karşı mücadele çağrısı
09:04 Çatışmalı süreçte ailesinden 4 kişiyi yitirdi: Sadece konuşmakla barış olmaz
09:03 Kulu ve Cihanbeyli’de tarlalarda verim yüzde 80 düştü
09:02 Mûş Belediyesi'nden kadınlara yönelik 3 yeni proje
09:01 Lisa Çalan: Sürecin toplumsallaşmasında sanata büyük rol düşüyor
09:01 ‘NADA’nın kongre kararlarında Öcalan’ın fikirleri ön açıcı oldu’
09:00 10 HAZİRAN 2025 GÜNDEMİ