Depremzede kadınlar şiddet ve yoksulluk sarmalında

  • kadın
  • 09:00 4 Şubat 2024
  • |

HABER MERKEZİ - Yaraların bir türlü sarılmadığı deprem bölgesinde kadınlar, şiddet ve yoksulluk sarmalındı. Kadın örgütleri, söz konusu duruma karşı yapılması gereken öncelik işin "örgütlenmek" olduğunu vurguladı.  

Mereş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin üzerinden bir yıl geçmesine rağmen yaralar sarılmadı. Depremde büyük bir yıkımın yaşandığı Hatay’da sorunları olduğu gibi duruyor. Özellikle kadınlar birçok sorunla karşı karşıya. Pek çok kadın yoksulluk ve şiddet ile boğuşuyor. Çadırda yaşam, iş alanlarının daralması, çocuk, yaşlı ve hasta bakım yükünün artması, kadına yönelik şiddet ve yoksulluğun artmasına neden oluyor. 
 
İlk günkü dayanışmanın azalması ise kadınların temel hijyen ihtiyaçlarına erişimini zorlaştırdı. Kadına yönelik ev içi şiddetin çadır içi ve konteyner içi şiddete dönüştüğü kentte, kadın şiddet gördükleri mekanlara hapsedilmiş durumda. Bunun yanı sıra, depremle birlikte iş alanları zayıflayan kadınlar, yoksulluğa karşı çareyi enkaz başında zengin inşaat firmalarından geriye kalan demirleri toplamakta buldu.  
 
Hatay’daki depremzede kadınlardan biri olan İlknur Kazan, Mor Dayanışma Derneği ile bu süreçte tanıştı. Kazan, açılan kadın çadırlarında çalışarak depremzedeyken, deprem gönüllüsü oldu. Mahallelerde kadınlar için çalışmalar yürüten Kazan, kadınların bir yıldır yaşadıkları sorunları ve dayanışma ağını anlattı. 
 
Yıkımın çok fazla yaşandığı bir mahallede, prefabrik bir inşaatla Mor Dayanışma Derneği açtıklarını kaydeden Kazan, enkazlar arasında kadınlar için yeniden bir yaşam inşa etmeyi amaçladıklarını belirtti. Kadınların ihtiyaçlarının hala karşılanmadığını aktaran Kazan, “Depremden önce kadınlar için güvensiz olan sokaklar, depremden sonra enkazların olduğu, ışıklandırmanın olmadığı şartlarda daha da güvensiz oldu. Depremin ilk günlerinde çadır bakımı ve emeği, konteynere geçince de konteyner bakım emeğiyle kadınların omuzlarına yıkıldı. Depremle birlikte ev içi şiddet, çadır içi ve konteyner içi şiddete dönüştü. Son zamanlarda bize en çok sorulan ‘Boşanma aşamasındayım, hukuki destek verebilecek birileri var mıdır?’ gibi sorular. İstihdam sorunuyla gelen çok kadın var" dedi.
 
ŞİDDET GÖRDÜKLERİ MEKANLARDAN ÇIKAMAMAK 
 
Deprem bölgesinde kendilerine ulaşan kadınların çalışacak alanlarının olmadığını, boşanmak isteyen kadınların pek çoğunun ise ekonomik durumundan ve kalacak yerinin olmamasından dolayı boşanamadığını belirten Kazan, pek çok kadının bu nedenle boşanmak istediği erkekle yaşamak zorunda kaldığını anlattı. Kadınların çalışma koşullarının sağlanmadığını belirten Kazan, kadınların hijyen ve sağlık ihtiyaçlarının da karşılanmadığını ifade ederek, “Erkek bakış açısıyla yapılan her şey kadınların aleyhine işliyor. Kadınlar bundan hijyen, barınma, güvenlik, sağlık, psikososyal şekilde çok kötü etkileniyor. Çocukların, yaşlıların bakımı, evde hasta olması çalışmak isteyen kadınların bu nedenle çalışamamasına ve yoksulluğun artmasına neden oldu" ifadelerini kullandı.
 
‘İHTİYAÇ DUYULAN ÖRGÜTLENMEK’
 
Dayanışmanın kendisine ve diğer depremzede kadınlara güç verdiğini belirten Kazan, depremin ilk dönemlerinde mahallelerde ve çadırlarda psikodestek ile hukuki destek çalışmaları yürüttüklerini vurguladı. Kadınlara yönelik plates ve kadın/insan hakları konulu eğitimler yaptıklarını anlatan Kazan, “Kadınlar depremden sonra böyle şeylere daha çok ihtiyaç duydu. Biz de kadın dayanışması olarak elimizden geldiğince buna yönelik çalışmalar yapıyoruz. Mor dayanışma ile tanıştıktan sonra isyanımızı ve öfkemizi doğru yerlere nasıl aktaracağımı gördüm. Öfkemiz depremin ilk günlerinde çadır satanlara, buraya yardım göndermeyenlere, koşulları iyileştirmeyen sorumlulara olmalı. Bu durumda en çok ihtiyacımız olan şey örgütlenmek. Bunun en güzel örneklerinden biri 40’ncı gün yürüyüşüydü. Bütün kadınların öfkesini, isyanını sokakta dillendirmesi dünyada ses getirdi” diye konuştu.
 
DEMİR TOPLAYIP SATIYOR 
 
Bir enkazın başında demir toplarken karşılaştığımız N.A. da depremin ardından ekonomik yoksulluğa ve erkek şiddetine maruz kalan kadınlardan biri. Yardımların kesilmesi ile birlikte biri engelli 2 çocuğunun bakımının kendisine yüklendiğini ifade eden N.A. eşinden destek görmediğini söyledi. Bu nedenle sorunlarını dile getirmek isteyen ancak eşi nedeniyle ismini vermek istemeyen N.A. “Eşim destek olmuyor. Biz çadırda kalıyoruz. Bize konteyner da çıkmadı. Başvurduk ama başvurumuz hala sonuçlanmadı. Biri engelli 2 çocuğum var. Hatay’da kadınların çalışabileceği bir alan kalmadı. O yüzden burada, enkaz kaldırma çalışmaları bittikten ve şirketler demirleri topladıktan sonra çocuğum ve akrabalarımla gelip kalan demirleri topluyoruz, bunları satıyoruz. Bir çocuğumun hasta bezine ihtiyacı var, diğeri de genç kız oldu. Onun ihtiyaçları var. Yardımlar kesildi. Ben de çareyi enkazdan topladığım demirleri satmakta buldum” diyerek durumunu özetledi.
 
AMED’DE DURUM
 
Depremin ilk gününde sahada olan Dayanışmanın Kadın Hali Derneği (DAKAH-DER) ve Rosa Kadın Derneği de Amed ve Semsûr’daki depremzede kadınların yaşadıklarına dikkat çekti. 
 
Rosa Kadın Derneği’nden avukat Berfin Polat, depremin meydana geldiği ilk andan itibaren toplumsal dayanışma mekanizmalarının çok hızlı bir şekilde devreye girdiğini, bileşeni oldukları Diyarbakır Kent Koruma ve Dayanışma Platformu ile birlikte hareket ettiklerini ifade etti. Hem Amed’de hem de Semsûr’da insani yardım çalışmalarını ve koordinasyonunu yürüttüklerini söyleyen Polat, “Depremin ilk üç günü daha çok Amed’te çalışma yürüttük. Burada bir sistemin oturmasıyla birlikte çevre illere de yardım göndermeye başladık.  Platform bünyesinde Diyarbakır Kadın, Çocuk ve LGBTİ+ Kriz Koordinasyonu’nu kurduk. 200 kişiden oluşan bir gönüllü listesi oluşturduk.  Daha sonra 3 günde bir Semsûr’a gidecek şekilde 16 kişiden oluşan gönüllü ekibi oluşturduk. Arkadaşlarımız düzenli periyodlarla Semsûr’a giderek orada köylerde ve çadır alanlarında ihtiyaç tespitlerini yaptı” dedi.  Polat, bu çalışmalar doğrultusunda her iki kentte de ihtiyaçları karşılamaya çalıştıklarını ifade etti. 
 
‘İKTİDAR İHMALİNİ ÖRTMEK İÇİN OHAL İLAN ETTİ’
 
Polat, deprem sürecinde Türkiye’nin bir çok yerinden gelen sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri, aktivist kadınların yardım çalışmasında engellemelerle ve gözaltı tehditleri ile karşı karşıya kaldıklarını, iktidarın ihmalkarlığını saklamak için OHAL’i ilan ettiğini ifade etti. Polat, “Toplumsal dayanışmanın oluşturduğu o muazzam koordinasyonu kendine mal etmeye çalışan bir iktidarla karşı karşıya kaldık. Devlet ve organları, afet sorasında kadınları şiddetten uzaklaştıracak herhangi bir acil eylem planını devreye sokmadı, buna dair bir çalışması da olmadı. Kadınların çoğu hijyen, üreme sağlığına ilişkin ürüne maalesef ki ulaşamadı.  Bu da idrar yolu enfeksiyonlarından tutalım da mantara kadar birçok sağlık sorunlarına sebep oldu” diye konuştu.
 
Depremin birinci yıl dönümüne yaklaşırken hala birçok sorunun çözülmediğine dikkat çeken Polat, “Hala insanların temiz su sorunlarının çözülmediğini, en temel ihtiyaçlarının karşılanmadığını biliyoruz. Biz bu yıkıcı sonuçların en aza indirgenmesi için bu toplumsal dayanışmanın devreye sokulması ve devam ettirilmesi için elimizden ne geliyorsa yapmaya devam edeceğiz” dedi. 
 
DAKAH-DER üyesi avukat Şirvan Yakut ise kadınların yaşadıkları travmaları hala atlatamadığını söyledi. Yakut, “Kadınlar çadır içi yaşamla mücadele etmek gibi belli başlı zorluklarla karşı karşıya kaldılar. Hem depremde yaşanan o travmatik boyut, hem de ekstra artan ev içi emek, iş, onları daha fazla zorladı” dedi. 
 
CİNSEL ŞİDDET ARTTI  
 
Yakut, “Kadınlar ilk zamanlarda psikolojik desteğe ihtiyaçları olduğunu kabul etmiyorlardı. Bu durumu çok sonradan yürütülen çalışmalarla aştılar. Depremle birlikte birkaç ailenin aynı çadırda yaşaması sonucu yitirilen ‘özel yaşam’ kavramıyla birlikte kadınlar hem cinsel şiddete, hem de kadının üzerine yüklenen sorumluluklardan kaynaklı psikolojik şiddete maruz kaldı. İlerleyen süreçlerde çadırlar her ne kadar bireyselleştirilse de yine çocuklarla aynı çadırlarda olunması özel hayat kavramlarının olmamasından kaynaklı özellikle cinsel şiddetin arttığına neden oldu” ifadesini kullandı. 
 
‘DAYANIŞMA SÜRMELİ’ 
 
Yakut, depremin ardından yaşatılan dayanışmanın yeterli olmadığını ve dayanışmanın devam ettirilmesi gerektiğini söyleyerek konuşmasını şöyle noktaladı: “İlerleyen süreçlerde en ihtiyaç duyulacak şeyin psikolojik destek olacağın söyleyebiliriz. Çünkü kadınlara bunu kabul etmeye çok geç başladı, o nedenle asıl odaklanılması gereken şeyin bu. Ve ayrıca şuan her ne kadar temel ihtiyaçlar giderilmiş gibi görünse de maalesef konteynır yaşantısının getirdiği zorluklar ve konteynırların kış mevsimine uygun olmaması, elektrik, çamaşır makinesi, su gibi temel sorunların giderilmediğini söyleyebilirim. Depremin birinci yılı. Herkes yıldönümünde hatırlayacak ama sonradan yine unutulacaklar. Depremzedelerin her zaman desteğe ihtiyacı var, kurulu bir düzene geçmeyene kadar normal bir yaşamları hiçbir şekilde olmayacak. Bu yüzden dayanışma gösterilmeli.” 
 
MA / Yüsra Batıhan - Şilan Çil 
 

Diğer başlıklar

16/10/2025
23:06 ESP Eş Genel Başkanı ve 3 kişi hakkında 69 yıl hapis cezası kararı
22:34 İsrail, Lübnan'a hava saldırısı düzenledi
22:25 Engellilik oranı düşürülerek tahliyesi engellendi
22:02 Geçiş Hükümeti güçlerine yönelik saldırıda ölü sayısı 5’e yükseldi
21:59 İsrail askerleri 1 Filistinli çocuğu katletti
21:53 2026 yılı bütçe teklifi Meclis'e sunuldu
21:19 Trump ile Putin'den telefon görüşmesi
20:56 Rojin Kabaiş dosyasında yeni talep: DNA’ların tam tespiti istendi
20:49 DFG, siyasi parti ve komisyon üyeleri ile görüştü
19:42 KESK'lilerden polis ablukasında açıklama: İşimizi geri alacağız
19:34 Dêrsim'de Hakan Tosun için eylem: Hakikatin sesi susturulamaz
19:26 DTK davasında beraat kararı
19:23 Tacize karşı Adalet Nöbeti tutulacak
18:54 Rojîn Kabaiş için eylem: Failler derhal tespit edilsin
18:27 Dil Çalıştayı sona erdi: Kürtçenin statüsü için seferberlik çağrısı yapıyoruz
18:03 İzmir'de kadın cinayeti
17:31 32 yıldan sonra tahliye edilen Öztürk'e memleketinde kitlesel karşılama
17:24 31 yıldan sonra tahliye edildi: Öcalan özgür olmadan hiçbir özgürlüğün anlamı yok
17:08 Dil çalıştayının son oturumu yapıldı: Kürtçe yayın kültürel bir sorumluluktur
17:04 Musa Orhan'ın tutuklanması talebi yine reddedildi
16:58 Gazeteci Hakan Tosun son yolculuğuna uğurlandı
16:26 KHK'lere karşı yürüyen KESK'liler Ankara'da ablukaya alındı
16:00 Dêrsim Barosu’ndan Gülistan Doku davasına dair sorular
15:59 DEM Parti: Saldırılara boyun eğmeyeceğiz
15:54 DEM Parti ve DBP husumetli aileleri barıştırdı
15:50 Silopiya'da bir kadına kesici aletle saldırı düzenlendi
15:49 Kurtulmuş Amed Büyükşehir Belediyesi'ni ziyaret edecek
15:45 Gençlerden yürüyüşe çağrı: Önder Apo’nun fiziki özgürlüğü hayatidir
15:42 Rojin Kabaiş için yürüdüler: Failler bulunsun
15:22 Barış konuşulurken Irak ve Suriye'ye asker gönderme tezkeresi
15:08 Gençliğin 'özgürlük' yürüyüşünün programı netleşti
14:50 Gazeteci Aykol için hastaneye ziyaretler sürüyor
14:14 Dêrsim ve Wan'da öğrenciler Rojin Kabaiş için yürüdü
14:12 Adana’da ‘plastik atık’ yangınına ilişkin suç duyurusu
13:56 Dil çalıştayı: Dil yasağına karşı direnmeliyiz
13:55 Gazeteci Rabia Önver’e ölüm tehdidi
13:54 'Gazeteci Tosun’un ölümüne ilişkin etkin soruşturma yürütülmelidir'
13:20 Bayar, 31 yıl 6 ayın ardından tahliye edildi
13:14 Madagaskar Cumhurbaşkanı ülkeden kaçtı
12:46 Yusuf Gücel’in taziyesine kitlesel ziyaret
12:30 Nevzat Bahtiyar’ın avukatı dosyadan çekildi
12:13 Gazeteci Aykol'un durumu ciddiyetini koruyor
12:02 Gazeteci Berivan Kutlu’nun davasında mütalaa hazırlanacak
11:48 Dil çalıştayında eğitim, sağlık, göç, ekoloji ile dil ilişkisi tartışıldı
11:35 'Komisyon Abdullah Öcalan'ın görüşmenin formülünü bulmak zorunda'
11:22 ‘Kara para aklama’ operasyonu: 5 gözaltı
10:58 'Rojin'in bedeninde çıkan DNA'nın kime ait olduğunu açıklayın'
10:39 'Statüsüz Kuzey Kıbrıs mafya ve kara para cenneti oldu'
10:38 Şam güçlerinden Süveyda köylerine saldırı
10:25 Qoser'de İHA düştü!
10:08 Kürt dil çalıştayı katılımcıları: Kürtçeye statü barışın temel koşuludur
09:41 DEM Parti binasına saldırı
09:31 Celal Fırat: Komisyon iki hafta içerisinde İmralı'ya gitmeli
09:29 'Barış tek taraflı ilerleyemez, devlet adım atsın'
09:28 Kayyımın işten çıkardığı işçiler: Tek kişi kalana dek direnişimiz sürecek
09:18 Ahmet Türk, Özal ile diyaloğunu paylaştı: Herkes dilekçesini zarfa koyacak, zarf 5 yıl açılmayacak
09:08 Tacize karşı açlık grevinde: Çocukları korumaya söz verdik
09:07 6 yıl sonra hazırlanan bilirkişi raporu: DSİ ve kayyım kusurlu
09:05 Kürdistan'da süren bir gelenek: Kadın şifacılar
09:01 Wan sokakları: Komisyon bir an önce Abdullah Öcalan'ı dinlemeli
09:00 16 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:28 İstanbul’da Jineoloji atölyesi kayıtları başladı
15/10/2025
23:22 Özel: Eşitlikten yana bir iktidarın yürüyüşünü yapıyoruz
23:03 Fırat Üniversitesi’nin 3 dekanı kazada yaşamını yitirdi
21:44 DEM Partili Sakık: Kürdü yok sayanlar alçaktır
21:19 Öğrenciler 3 gündür Rojin için ayakta: Rektör açıklama yapsın
20:55 30 yılın ardından 6 tutsağa tahliye
20:45 Wan’da kadınlar Rojin için yürüdü: Adını unutturmayacağız
20:03 Şêxmeqsûd ve Eşrefiyê’ye giden yollar açılmadı
19:33 KHK Eylemi 342'nci haftasında
19:25 Ayfer Koçak: Adalet mücadelemizden vazgeçmedik
18:57 Komisyonda dinlenen kadınlar: Görüşmenin yolu açılsın
18:44 Komisyon toplantısı sona erdi
18:42 Delal Gencer’in davası ertelendi
18:31 Cizre Emniyeti taciz faili Burak Ercan için seferber oldu: Adalet Nöbeti başlatıldı
18:19 Öğrenciler Rojin Kabaiş için ATK'ye yürüdü
18:08 DFG’den Barış Gazeteciliği görüşmeleri
18:00 Çalıştayın ilk günü: Kadınlar Kürtçeye öncülük etmeli
17:46 57 gençlik örgütünden komisyona ‘çözüm’ önerileri
17:27 Cenevre’de eylem: Önder Apo özgür olmadan barış gelmez
17:23 Kayyım Mêrdîn’de 8 taşınmazı satılığa çıkardı
17:20 ‘Fuhuş Çetesi’ davası ertelendi
16:51 Birçok kentte Rojin Kabaiş eylemi: Failleri bulunsun
16:49 11’inci Yargı Paketi'nin detayları netleşmeye başladı
16:17 Cihanbeyli'de 'Barış istiyoruz çünkü' kampanyası için stant kuruldu
15:43 Komisyon toplantısı: Gençlerin yüzde 82’si Kürtçeyi istiyor
15:42 KHK'lere karşı Ankara'ya yürüyen KESK'liler Adana'ya vardı
15:32 Bakırhan PES’in Amsterdam Kongresi’ne katılacak
15:27 Rojin Kabaiş 'eylemine' Rektör Şevli sansürü
15:26 Kadın takımları karşılaşmasında Rojin Kabaiş için adalet talebi
15:23 Gazeteci Aykol yoğun bakıma alındı
14:28 Gazeteci Tosun cinayetinde bir esnaf gözaltına alındı
14:26 Peyas’ta ağaç kıyımı
14:16 Dorşîn’deki ağaç kıyımı Meclis gündeminde
14:06 Görme engelliler sorunlarının çözümünü istedi
14:00 Komisyon toplantısı başladı
13:55 Wan’da dil çalıştayı sürüyor: Demokratik ulus stratejisinde Kürtçe
13:52 Hacettepe Üniversitesi’nde yemekhane protestosu
13:34 Tahliyesi ertelenen 30 yıllık tutsak Bayar için tahliye kararı
12:34 Gazeteci Aykol yeniden ameliyata alındı
11:54 'Kürtçeye statü tanınmadığı sürece ne barış gelir ne de huzur'
11:40 Haberi nedeniyle gözaltına alınan Yum serbest bırakıldı
11:36 Gazeteci Hüseyin Aykol ikinci kez beyin kanaması geçirdi
10:56 Asrın Hukuk Bürosu: Kan emicilere inat barış ve kardeşlik kazanacak
10:11 Ebex Belediyesi Kadın Meclisi Kuruluşunu ilan etti
09:43 Meteoroloji'den birçok kent için sağanak uyarısı
09:32 Altında rekor devam ediyor
09:24 Gençler iki kentte yürüyüşe hazırlanıyor
09:16 Cübbeli'nin damadı jandarma zoruyla malına el koydu!
09:10 Ahmet Türk: Halk endişeli, devlet sürecin ruhuna uygun adımlar atmalı
09:05 Susuz kalan Tahran'ı taşıma planı: Krizin nedeni rejim
09:03 'Kıbrıs'ta işgal sonrası mülkiyet sorunu devam ediyor'
09:00 15 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:55 Trump: Gazze'de ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması başlıyor
14/10/2025
23:39 Nisêbîn’de binler festivalde buluştu
23:34 Bafil Talabanî, Fransa Büyükelçisi ile görüştü
23:30 ABD Venezuela açıklarında tekneyi vurdu: 6 ölü
22:39 Bakırhan, Aykol'u ziyaret etti: İyi bir müdahale yapılmış, mücadele edeceğine inanıyoruz
21:28 Kalkan: Bahçeli sadece ‘Kurucu Önder’ diyerek bizi kandıracağını sanıyor!
21:21 Bangladeş'te tekstil fabrikasında patlama
21:17 Gazeteci Aykol yoğun bakıma alındı
20:05 Aydın Özdemir’in taziyesine kitlesel ziyaret
19:36 Ameliyata alınan Gazeteci Aykol'a 'geçmiş olsun' mesajları
19:32 Qoser’de uyuşturucu ve sanal kumara karşı açıklama
19:26 223 işçinin direnişi 76'ıncı gününde
19:02 DEM Parti İzmir'de gazetecilerle bir araya geldi
18:56 Gazeteci Aykol ameliyata alındı
18:36 Pervin Buldan'dan İYİ Parti Grubuna: Size inat barış demeye devam edeceğiz
18:30 Gazeteci Hüseyin Aykol beyin kanaması geçirdi
18:20 Dedeoğulları davasında Yargıtay gelişmesi: Beraatlere itiraz
17:58 Çiğli Belediyesi işçileri: TİS hakkımızı istiyoruz
17:54 Rojin Kabaiş'in şüpheli ölümü Meclis gündeminde
17:45 Tara Mamedova Van Üniversitesi'nde yapacağı konseri iptal etti
17:35 Gazeteci Tosun 16 Ekim'de toprağa verilecek
17:32 DEM Parti Adana’da iki aileyi barıştırdı
17:30 Üniversitesi öğrencileri Rojin Kabaiş için oturma eyleminde
17:12 Gazeteci Karabay hakkında tutukluluğa devam kararı
17:01 Şirnex'ta eko kırım sürüyor: Kesilen ağaçlar kamyonlarla taşınıyor
16:53 İBB Başkan Vekili Nuri Aslan hakkında 3 yıla kadar hapis talebi
16:49 Pervin Buldan’dan Abdullah Öcalan'a hakaret eden Çömez'e sert tepki
15:43 İran'da son 20 günde 164 kişi idam edildi
15:21 Kadınlardan Abdullah Öcalan’a bin 800 mektup
15:07 Özgür Özel: Muhalefete sınır çizilemez
15:03 Rojin Kabaiş için yürüyüş: Kimler, neden korunuyor?
15:00 Gazeteci Salaz mezarı başında anıldı
14:54 BİSAM raporu: Açlık sınırı 21 bin 149 TL
14:37 İran’da tutuklular idamlara karşı açlık grevi başlattı
13:58 Bağdu ölüm yıldönümünde mezarı başında anıldı
13:48 AİHM'den ihlal kararı: Aysel Tuğluk siyasi nedenlerle tutuklandı
13:23 Eylül ayında 396 şiddet çağrısı alındı: Fail en yakınındaki erkek