ANKARA - 

Licik ilçesinde uzmanların uyarılarının dikkate alınmadığını söyleyen Jeoloji Mühendisler Odası Başkanı Hüseyin Alan, gerekli önlemler alınmadığında suyun, toprağın ve havanın kirlenmesiyle birlikte yıllarca sürecek bir çevre felaketinin yaşanacağını söyledi. 

Uzmanlar, Fırat Nehri’ne doğru kayan devasa toprak yığınının, siyanür ve sülfürik asit ile yıkanmış malzemelerden oluştuğuna yönelik açıklamalar yaparken, madenin nehre olan mesafesinin kuş uçuşu 300 metre olduğu kaydediliyor. Öte yandan Haziran 2022’de de altın madeninde siyanür taşıyan boru patlamış, zehirli atıklar Fırat Nehri üzerindeki İliç Barajı’na karışmıştı. 

 

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı Jeoloji Mühendisler Odası (JMO) Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Alan, uzmanların yıllardır bu maden ocağıyla ilgili pek çok uyarı yaptıklarını ancak uyarılarının dikkate alınmadığını belirtti. 

 

KAYGILARINI DİLE GETİRENLER SUÇLANDI 

 

Anadolu Gold A.Ş firmasının uzun yıllardır gerek meslek örgütleri, gerekse sivil toplum kuruluşları ve çevre örgütleri tarafından sıklıkla gündeme getirildiğini hatırlatan Alan, temel kaygının olası bir yıkılma veya benzeri risk durumunda siyanürle kirletilmiş suyun veya malzemenin Fırat Nehri’ne boşalacağı yönünde olduğunu belirtti. Ancak gerek mevcut şirketin, gerekse de izin veren yetkililerin böylesi bir kaygıyı dikkate almadıkları gibi, kaygı duyanları suçlayıcı söylemlerde bulunduğunu aktaran Alan, “Bu tepkileri ‘Türkiye’nin gelişiminin önünde engel’ şeklinde okuyorlardı” diye konuştu.   

 

Jeoloji Mühendisler Odası Başkanı Hüseyin Alan

 

İŞLETME YENİDEN FALİYETE GEÇTİ

 

Alan, Licik’te 2022 Haziran ayında Anagold Şirketi’ne ait altın madeninde meydana gelen siyanür sızıntısını hatırlatarak, “Bu konu o dönem yine basın ve yayın organları tarafından yoğun bir şekilde gündeme getirildi. Ancak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bu bölgede yaptığı tespitler neticesinde 7 ve 8 ay civarında mevcut işletmede üretim süreçlerini durdurdu. Daha sonra da gerekli tedbirlerin alındığını gerekçe göstererek işletmenin faaliyete geçmesine vesile oldu” dedi. 

 

‘YER ALTI VE YER ÜSTÜ SULARINA KARIŞABİLİR’

 

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın Karasu Nehri’ne herhangi bir akışın olmadığı yönündeki açıklamalarını hatırlatan Alan, “Biliyorsunuz siyanür çok zehirli bir malzeme. Bunun hızlı bir şekilde bertaraf edilmesi gerekiyor. Milyonlarca metreküp malzeme her gün tonlarca siyanürlü solüsyonla sürekli yıkanıyor. Yani malzemenin o gözenekleri malzemenin kendisi sürekli bu kimyasal reaksiyon altında ve bu toplanan malzeme yani bu solüsyondan toplanan malzeme borularla işletme tesisine getiriliyor. Orada flotasyonla altın elde ediliyor. Buradaki malzeme siyanürle çözeltilmiş, kimyasallarla doygun hale gelmiş. Zaten videolarda da izlemişsinizdir, gözenekler artık o kadar sıvıyla dolmuş ki oradaki malzeme sıvı gibi davranıp, çamur olarak akacak şekilde hareket ediyor. Burada jeolojik anlamda şunu söylüyorum; akan yani o dere vadisi boyunca görülen jeolojik birimlerin hepsi bizim Munzur kireçtaşları dediğimiz, oldukça kırıklı, parçalı hatta yoğun bir şekilde karstlaşma görülen, içerisinde çok miktarda gözenek bulunan bir yapıya sahiptir. Yani yağan yağmurlar, yağışlar olduğu gibi o siyanürlü suları malzemeyi yeraltı sularına, oradan da yüzey sularına karışmasına neden olacak” diye konuştu.

 

KİMYASALLAR BESİNLERLERLE SOFRAMIZA GELECEK 

 

Bölgede bulunan yüzey sularının kimyasallarla toprağa süzüldüğünü ve toprağı da kirlettiğini ifade eden Alan, “Siyanürle birlikte aynı zamanda bu malzemenin içerisinde bulunan ağır metaller de suya karışmış olacak. Oradaki su ne yapacak? Kendi mansap kısmında yer alan barajlara ve göllere dolacak, buradan yeraltı sularına sızacak. Buralardan alınan sular sulama ve içme amacı ile kullanıldığında, bu kirletilmiş sular ve kirletilmiş sularla yetiştirilmiş besinler soframıza gelecek. Yani Urfa’da insanlar domates ekecek, biber ekecek ve kimyasallar biber olarak bizim soframıza gelecek. O ağır metallerle kirletilmiş besin zinciri yoluyla sağlık sistemi otomatik olarak etkileyecek” ifadelerinde bulundu. 

 

Bölgede buharlaşma yoluyla siyanürün havaya da karıştığını ve bölgede yaşayan insanlar için ciddi bir halk sağlığı sorununu doğurduğunu ifade eden Alan, “Tüm canlılar için bir tehlike oluşturacak. Yeterli tedbirler alınıp o toprak güvenli bir şekilde taşınmadığı sürece on yıllarca bu kirlilik devam edecek. Bu nedenle jeoloji mühendisleri odası olarak biz bunu bir çevre felaketi olarak değerlendiriyoruz” dedi. 

 

‘MADENCİLİK ŞİRKETLERİNİN İNİSİYATİFİNE BIRAKILMIŞ’

 

Alan, madencilik faaliyetlerinin bilimsel ve teknik gereklilikler dikkate alınarak yapılması gerektiğine dikkat çekerek, “Türkiye’de bu yapılmıyor. Bu nedenle madencilik politikalarını yeniden gözden geçirip, gerekli tedbirleri almamız gerekiyor. Aksi takdirde bugün yaşanan ve büyük çevre felaketlerine neden olan olaylar hem can kaybına hem de çevre felaketine neden olacaktır. Fırat havzası kirletildi, büyük bir çevre felaketi ile karşı karşıyayız. Tabi ki madencilik olacak ama gerekli tedbirlerin mutlaka alınması lazım. Kanımca burada hem projelendirme hem uygulama süreçlerinde önemli eksiklikler ve hatalar var. Sıkı tedbirler getirmemiz ve aldığımız bu tedbirleri de izleyip kontrol ve denetlememiz gerekiyor. Yetkililer, ne izliyor ne kontrol ediyor, ne de denetim faaliyetini doğru düzgün yerine getiriyor. Bu nedenle de tamamen madencilik şirketlerinin inisiyatifine bırakılmış bir süreci yaşıyoruz. Onun da getirdiği sonuçlar topluma ağır bir maliyet” şeklinde konuştu.