Statûya Başûr di xetereyê de ye

  • rojane
  • 10:28 22 Nisan 2024
  • |
img
NAVENDA NÛÇEYAN - Rojnameger Amed Dîcle diyar kir ku piştî 30 salan cara yekem e ku statuya başûrê Kurdistanê dixekeve qetereyê û malbata Barzanî wekî qeyûm dest danîne ser destkeftiyên kurdan. 
 
Rojnameger Amed Dîcle li ser rewşa başûr û polîtîkayên PDK  û malbata Barzanî gotarek ji bo Rojnameya Xwebûnê nivîsand. Rojnameger Amed Dîcle di gotara xwe de destnîşan dike di 10'ê Hezîranê de tê payîn ku li Iraqê hilbijartin pêk bê û di vê hilbijartinê de ji ber polîtîkayên PDK'ê statuya başûrê Kurdistanê dikeve qetereyê. Gotara Amed Dîcle ku ji bo Rojnameya Xwebûnê nivîsandiye wiha ye: "
 
STATUYA HERÊMA BAŞÛR DI XETEREYÊ DE YE 
 
Piştî 30 salan cara yekem ku rewşa statûya li Başûr ewqas dikeve xetereyê. PDK, bi taybet malbata Barzanî weke qeyûman dest danîne ser destkeftiyên kurd ên ku bi berdêlên giran hatine girtin. Statûya herêma başûrê Kurdistanê cara yekem e ku ewqas di xetereyê de ye. Ji aloziya niha re çareseriyek neyê dîtin. Di nava çend mehan de herêma Başûr dikarê bê parlamento û hikûmet were hiştin. Başe sedem çi ye? Rewş çima wiha bû? Û çi senaryo têne nîqaşkirin?
 
Weke ku xwendevanên me dizanin li herêma Başûrê Kurdistanê ji çar salan carekê hilbijartinên parlamentoyê pêk tên. Piştî parlamento hat hilbijartin hikûmet tê avakirin û serokê Herêmê tê destnîşankirin. Herî dawî di 30’yê îlona 2018’an hilbijartin pêk hatin. Diviyabû îlona 2022’yan hilbijartin çêbibin lê nebûn. Li gorî zagona federal a Iraqê hikûmeta herêmê ku niha Mesrûr Barzanî jêre serokatiyê dike betal e. Piştî nîqaş û gengeşiyan hat diyarkirin ku dê di 10’ê hezîranê hilbijartin pêk werin. Desteya Bilind a Hilbijartinê ya Iraqê ev biryar ragihand. Her wiha heman saziyê desteya hilbijartinê ya herêmê betal kir. Yanê; li herêma Kurdistanê êdî desteyek hilbijartinê nîne. Eger hilbijartin çêbibe ew ê pêvajo ji aliyê desteya hilbijartinê ya federal ku navenda wê li Bexdayê ye bê meşandin. Ev tişt cara yekem e pêk tê.
 
Piştî ku dîroka hilbijartinê hat eşkerekirin Dadgeha Bilind a Iraqê du biryarên girîng dan. Biryara yekê kota hatin betalkirin. Weke tê zanîn parlamentoya herêmê ji 111 kursiyan pêk dihat. 5 ji bo tirkmenan, 5 bi xristiyanan û 1 jî ji bo ermenan bi giştî 11 kota hebûn. Niha ev çûn û 100 kursî man. Ev 11 kota di lîsteya PDK’ê de dihatin bi cihkirin û dema hilbijartinê PDK bi 11 kursiyan li pêşiya partiyên din dest pê dikir. Ango; PDK bi 11, partiyên din bi sifirê dest pê dikirin. Ev biryar ji bo PDK’ê derbeyek mezin bû. Biryara duyem a dadgehê; 400 hezar dengên ku di hilbijartinên borî de hatine dayin bêxwedî ne. Tê gotin ku 400 hezar kurdên Rojava, Rojhilat û Bakur ên li herêmê ne, PDK’ê ji wan re nasname derxistiye û deng dane. Niha Bexda dibeje ku ev 400 hezar kes nikarin deng bi kar bînin. PDK vî tiştî jî qebûl nake.
 
Çima? PDK di hilbijartina borî de 45 kursî bi dest xist. 11 kota bûn 34 jî qezenc kirin. Lê PDK’ê bi giştî 680 hezar deng bi dest xist. Eger ji vana 400 hezar deng bi kar neynin dimîne 280 hezar. PDK bi 280 hezar dengî encax 12-15 kursiyan qezenc dike. Û li gorî vê rewşê dibe partiya sêyem û desthilatdariya xwe winda dike. Ji ber vê yekê PDK naxwaze hilbijartin çêbibin û çêbibe jî naxwaze beşdar bibe.
 
Di rewşa heyî de PDK bixwaze jî êdî nikare beşdar bibe. Ji ber ku lîsteyên partiyên beşdar dibin aşkera bûn. Li gorî qanûn formula ku PDK êdî tevlî hilbijartina 10’ê hezîranê bibe nema. Hin hêzên herêmî û navneteweyî niha li formulek ku PDK beşdar bibe digerin. Lê hemû partî, saziya hilbijartinê ya federal û YNK dibêjin pêwîste hilbijartin di roja xwe de ango 10’ê hezîranê pêk bê.
 
Di vê navberê de serokê herêmê Nêçîrvan Barzanî jî dixwaze ev biryar pêk were. Ji xwe yê ku ev biryar îmze kirî Neçîrvan Barzanî bi xwe ye. Di nava vê aloziyê de Neçîrvan Barzanî cuda, Mesûd Barzanî û kurê wî Mesrûr jî cuda tevdigerin. Tê gotin ku Barzaniyan di nav xwe de kar dabeş kirine. Lê wer xuyaye ne wisa ye. Ji ber ku Mesrûr, Neçîrvan bêbandor kiribû, Neçîrvan jî niha vê yekê weke firsendekê dibîne ku Mesrûr li derveyê hikûmetê bihêle.
 
Bi kurt û kurmancî PDK dibîne ku beşdarî hilbijartinan bibe ew ê bi ser nekeve. Winda dike û bi rêya rewa û qanûnî neçare derveyê desthilatdariyê bimîne. Bêguman PDK tiştek wiha qebûl nake. PDK bixwaze jî Tirkiye vê yekê qebul nake!. Ji ber vê sedemê PDK li formulek bêyî hilbijartin digere ku desthilatdariya xwe bidomîne. Ev jî ne mûmkûn e. Ji xwe dadgeha federal gelek erkên herêmê betal kiriye. Ev yek jî her ku diçe PDK’ê tengav dike.
 
Di rewşa heyî de 3 senaryo hene ku li ser têne nîqaşkirin; Yek; PDK hilbijartinê boykot bike û beşdar nebe. Ev tê wê maneyê ku PDK ew ê li derveyî hikûmet û parlementoyê bimîne. Neçare parlemento û hikûmeta nû nas bike. Hikûmeta nû jî ew ê bi serokatiya YNK’ê were avakirin. PDK vê yekê qebûl nake. Yanê senaryoya yekem nameşe. PDK û Tirkiye tiştek wiha nakin. Duyem; Ji ber ku êdî PDK nikarin beşdarî hilbijartinên 10’ê hezîranê bibe, dikare partiyek din destek bike. Ev jî ji wan xeter e, dîsa derveyî desthilatdariyê dimînin. PDK formulek derveyî desthilatdariyê naxwaze û qebûl nake. Senaryoya sêyem ev e; PDK nehêle ku li herêmên xwe sandoq werin danîn û hilbijartin pêk were. Li gorî liv û tevgerên wan xuyaye ku PDK vî tiştî dixwaze. Ya rastî xetereya mezin jî ev e. Di rewşek wiha de ew ê li herêmên derveyî PDK hilbijartin pêk werin. Bafel Talabanî got, ‘Li Hewlêrê li mala xwe be jî em ê sindoqan deynin.’ Yanê li Hewlêr 10 deng jî werin bi karanîn derbasdar in. Eger PDK bêje em beşdar nabin, li herêmên xwe sindoqan danaynin û encamên hilbijartinê nasnakin wê demê Dadgeha Federal a Iraqê dikare PDK’ê derveyê qanûn îlan bike. Di rewşek wiha de ji xwe wezîfeya Neçîrvan Barzanî, Mesrûr Barzanî û Parlamentoya Herêmê bi dawî dibe. Dadgeha Bilind dikare statûya herêmê jî betal bike. Wê demê rêveberiya navendî ya Iraqê dikare dest deyne ser hemû erkên herêmê. Di rewşek wiha de PDK yan wê xwe bispêre Tirkiyeyê yan jî teslîmî Iraqê dibe. Lê li aliyê din ji ber ku di serî de YNK û partiyên din beşdarî hilbijartinê dibin herêmên ku ew lê bi hêzên dikarin werin nas kirin. Ango Herêma Federe ya Kurdistanê tenê dikare bi Silêmanî û Helebçê re were sînordarkirin.
 
Ji ber vê yekê rewşa heyî gelek xetere ye. Mesûd Barzanî di sala 2017’an de referanduma serxwebunê pêk anî û di encamê de nîviyê axa herêmê teslîm kir. Bi vê siyaseta xwe ya niha jî dixwaze ji nîvê mayî nîvê din jî bide windakirin.
 
Di serî de Amerîka, welatên Ewropa û hêzên herêmî dixwazin hilbijartin çêbibin û PDK jî beşdar bibe. Saziya hilbijartinê ya Iraqê di meha tîrmehê de tê guhertin ji ber vê yekê divê beriya wê hilbijartin çêbibin. Neçîrvan Barzanî ji bo vê aloziyê van roja diçe Îranê. Eger daxwazên PDK’ê pêk were (ku zehmet e) hilbijartin werin taloqkirin jî wê krîzek din dest pê bike. Her wiha di rojên pêş de Tirkiye bi alîkariya PDK li dijî PKK’ê dixwaze dest bi êrîşek nû bike. Ev yek PDK’ê tengavtir dike. Piştî 30 salan cara yekem ku rewşa statûya li Başûr ewqas dikeve xetereyê. PDK, bi taybet malbata Barzanî weke qeyûuman dest danîne ser destkeftiyên gelê kurd ku bi berdêlên giran hatine girtin. Gelê kurd ji bo ku bibin xwedî statû bi hezaran şehîd dan. Lê îro ji ber siyaseta şaş, berjewendiyên malbatî û yên ji bo Tirkiyeyê ev statû bi têkçûnê re rû bi rû ye.

Diğer başlıklar

11:22 Erdoğan: Komisyon kurup sürecin yasal ihtiyaçlarını konuşacağız
11:07 İstanbul'da ekmek fiyatlarına zam geliyor
11:00 İşte tarihi törenin hazırlık görüntüleri
10:27 Dağlardan barışa uzanan yol
09:59 Tarihi tören gazetelerin ilk manşetinde
09:50 Töreni hüzün ve mutlulukla izlediler: Başkana inancımız tam
09:39 Sebahat Tuncel: Sembolik adım atıldı, hukuki ve demokratik alan açılmalı
09:32 Saliha Aydeniz: Silahların yakılması yeni bir mücadelenin başlangıcı
09:30 Genel İş yöneticileri tahliye oldu
09:29 Yangın nedeniyle 2 mahalle tahliye edildi
09:07 Ünsal: Demokratik siyaset için anayasal düzenlemeler yapılmalı
09:06 Tarihi törene tanıklık edenler umutlu: Sorumluluk herkeste
09:04 Kalp krizi geçiren hasta tutsağın tahliyesi için yeni başvuru
09:04 Yazar Karakuş: Hukuksal reform yapılırsa süreç ilerler
09:02 Zîlan Katliamı'nın üzerinden 95 yıl geçti
09:01 Botanlılar Meclis'te düzenleme bekliyor
09:00 12 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:48 Özgürlük öncüleri ateşin ışığıyla 'yeniden doğuşa' adım attı
07:55 Tetwan'da coşkulu konser
11/07/2025
23:24 Yakılan silahlar Casenê Mağarası’nda muhafaza edilecek
23:04 Halk buluşmaları: Devlet bir an önce somut adım atmalı
22:54 Mersin’de gençlerden havai fişekli kutlama
22:44 13 yıl aradan sonra tahliye edildi: Önderliğe güvenelim
21:45 Mesud Barzani: Uygun şartlar oluşursa Öcalan ile görüşme gerçekleşebilir
21:23 İmamoğlu: Sürece yapıcı desteğimiz sürecek
20:44 Agirî’de ‘Kadın Kurtuluş İdeolojisi’ atölyeleri sürüyor
20:36 Gerok MA Agirî’de çocukları eğlendirdi
20:26 İran'da 3 tutsak idam tehdidi altında
19:48 Danıştay’dan ‘Barış Akademisyenleri geri dönmeli’ kararı
19:43 Fransa’da X'e 'algoritma' soruşturması açıldı
19:36 İmralı Heyeti üyesi Pervin Buldan: Her iki taraf açısından da büyük bir kararlılık var
19:29 Bafil Talabani: PKK’nin yeni bir dönem başlatma kararı tarihi bir adımdır
19:23 Neçirvan Barzani: Üzerimize düşen her şeyi yapmaya hazırız
19:01 AİHM kararı sonrası mahkemeye tahliye başvurusu
18:50 Semsûr Belediye Başkanvekilliğine Ufuk Bayır seçildi
18:44 Besê Hozat: Çok netiz
18:18 Wan’da bir akademisyen tutuklandı
18:09 Fabrika patlamasında 4 kişiye ceza
18:05 Bakan Tunç: Bundan sonra çok işimiz var
17:59 30 yıllık tutsak Erdem’in tahliyesi 2’nci kez ertelendi
17:49 DEM Parti Eş Genel Başkanları: PKK'nin töreni demokratik ve özgür yaşama davettir
17:44 Sivas’ta toprak kayması: 2 işçi göçük altında kaldı
17:26 Erdoğan: Atılan adımın hayırlara vesile olmasını diliyorum
16:49 Davutoğlu: Yapmamız gereken yeni döneme öncülük etmek
16:23 Özel'den ilk açıklama: Süreç Meclis'te hızlı ve kararlı adımlarla yönetilmelidir
16:03 Leman Dergisi Yazı İşleri Müdürü gözaltına alındı
16:01 Kurtulmuş: Komisyonla ilgili çalışmalarımızın sonuna geldik
15:45 Silah yakma törenine katılanların isimleri
15:42 Tahliye olan Fikret Ataş: Önemli olan toplumsal özgürlük
15:33 Fis Ovası'nda tarihi anlara tanıklık
15:27 Tarihi törenin Amed'de yankısı: Silah bırakanlar için anayasal güvence istiyoruz
15:21 Dünya basının gündemi tarihi tören
15:20 Harun Karay için kurulan taziyeye ziyaret
15:11 Barış Anneleri: Devletin bahanesi kalmadı, adım atılsın
14:53 Beylikdüzü Belediye Başkanı Çalık hastaneden cezaevine gönderildi
14:53 30 yıllık tutsak: Artık devletin somut adım atması lazım
14:47 Neçirvan Barzani: Önemli ve sevindirici bir adım
14:15 ÇHD’den Alevi katliamları hakkında suç duyurusu
14:02 Tarihi töreni ekranların başında izlediler
14:00 İşte silah yakma töreninin görüntüleri
13:13 Tarihi törenin ayrıntıları: Yasal düzenlemelere ihtiyaç var
13:06 AKP Sözcüsü Çelik: Kritik eşik aşılmıştır
13:00 Tarihi gün: Barış ve Demokratik Toplum Grubu silahları imha etti
12:45 Besê Hozat da tarihi törende
12:45 Bahçeli: PKK'nin kurucu önderi sözünü tuttu
12:39 Tarihi törenden ilk görüntüler
12:20 Tarihi töreni izleyen heyet alandan çıkış yaptı
11:49 Barış ve Demokratik Toplum Grubu: Silahlarımızı özgür irademizle imha ediyoruz
11:16 Törenin adresi: Şikefta Casenê
11:06 UCM: Sudan’da insanlığa karşı suç işleniyor
11:01 DBP, HDK ve DEM Parti heyeti tören alanında
10:45 Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut yaşamını yitirdi
10:33 Halk ‘Barış ve Demokratik Toplum Grubu’nu bekliyor!
10:16 Halk maden ocağı araçlarını beldeden çıkardı
09:50 Uluslararası delegasyon tören alanına hareket etti
09:08 Trump Kanada’ya yüzde 35 gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı
09:04 Tunç Soyer: İktidarın sillesini yiyenler ortaklığı büyütmeli
09:04 'Sahtecilik' tespit edilen Cengiz Holding projesini yargıya taşıyacaklar
09:03 33 'Düş Yolcusu' etkinliklerle anılacak: Birleşik zeminde buluşalım
09:03 YSP Eş Genel Sözcüsü Asena: Yeni bir mücadele süreci başlıyor
09:02 Halk buluşmaları: Çözüm isteniyorsa demokratik adımlar atılmalı
09:02 Emekliler düşük zamma tepkili: Yapılan zulümdür
09:01 Bozan: Sürecin yeni aşamasında Meclis'e tarihi görev düşüyor
09:01 Ömrünün 30 yılı cezaevinde geçti: Samimiyet için hasta tutsaklar bırakılmalı
09:01 Kobanê Davası’nda savunma kitabı: Jin Jiyan Azadî
09:00 Verem hastası tutsağa 3 yıldır kelepçeli muayene dayatılıyor
09:00 11 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
07:49 Tarihin akışının değiştiği ana doğru yol almak
07:44 Töreni izleyecek heyet Süleymaniye yolunda
10/07/2025
23:17 Halk buluşmaları sürüyor: Bu süreç halkın sürecidir
22:48 Festivalin 14’üncü günü kadın ve çocuklara adandı
22:20 Siyasi partilerden Barrack’ın açıklamalarına tepki
21:03 Törene katılacak heyetten açıklama: Tarihi ana tanıklık edeceğiz
20:53 ‘Beşler’ anıldı
20:16 Hesendîn yaylasına dayanışma ziyareti: Direnişimizi büyütelim
20:09 DEM Parti ekolojistlerle buluştu
20:02 Törene katılacak heyet sınırdan geçti
19:59 Dêrsim’de uyuşturucu ve şiddete karşı yürüyüş
19:39 Riha’da Sit alanının kooperatiflere peşkeş çekilmesi protesto edildi
19:07 Ali İsmail Korkmaz darp edildiği sokakta anıldı
18:50 Agirî’de ‘Kadın Kurtuluş İdeolojisi’ atölyeleri
18:32 Törene katılacaklar Cizîr’den zılgıtlarla uğurlandı
18:17 Meclis 10 gün boyunca ara vermeden çalışacak
18:04 Lazkiye yangını büyüyor, konvoylar yola çıktı
18:00 Ege'de 3 kentte yangın
17:53 Yargıtay TTB Merkez Konseyi kararını bozdu
17:45 Danıştay Harmandalı kararını verdi: Depolama durdurulacak
17:41 Mağdur yakınları: En ağır şekilde cezalandırılsın
17:25 Adıyaman Belediye Başkanı Tutdere görevden uzaklaştırıldı
17:12 Ağuçan’da aşure pay edildi: Doğamız kutsalımızdır
17:04 11 yıl sonra tahliye edilen ağır hasta tutsak Aşa’ya coşkulu karşılama
17:01 Amed’den yola çıkanlar: Yarın yeni bir aşamaya geçilmiş olacak
17:00 Fens davasında tutsakların savunma yapmasına izin verilmedi
16:55 Yusuf Akın'ı öldüren askerler aklandı!
16:51 Gazeteci Hividar Önver ifade verdi
16:21 30 yıl sonra tahliye oldu: Mücadeleye devam edeceğiz
15:40 Abdullah Okur’un taziyesine kitlesel ziyaret
15:25 PKK’nin töreni için yola çıkan gazeteciler: Tarihi anlara tanıklık edeceğiz
14:34 İşkenceyle katledilen Kocakaya’nın ailesine ceza
14:18 İzmir’de belediye işçilerinden işten çıkarmalara karşı eylem
14:05 7 gazeteci için hapis talebi
13:56 Wan TUHAY-DER kongresinde 'görüntülü mesaj' coşkusu
12:20 PKK'nin töreni için Amed'den yola çıktılar
12:17 Gar Katliamı’nda yaşamını yitirenler anıldı
11:56 Amed’de petrol arama ruhsatı 2 yıl uzatıldı
11:47 İran rejiminin artan baskılarına karşı çağrı
11:34 Uşak'taki yangınlar kontrol altına alındı
11:29 Mêrdîn'de şüpheli kadın ölümü
11:20 İnstagram’dan Ajansa Welat’a sansür
10:43 Erdoğmuş: Gerekçe ortadan kalktı, herkese sorumluluk düşüyor
10:33 Tutuklu Beylikdüzü Belediye Başkanı Çalık anjiyoya alındı
10:24 'Devlet süreci uzatmamalı'
10:01 Rusya'dan Ukrayna'ya hava saldırısı: 2 ölü
09:40 Teksas’taki selde yaşamını yitirenlerin sayısı 119’a yükseldi
09:39 Hamas, İsrailli rehineleri serbest bırakmayı kabul etti
09:28 Tahmaz: Öcalan’ın çağrısı demokratik siyasetin görevlerini tarif ediyor
09:23 ÖHD Eş Genel Başkanı: Artık yasal değişiklikler yapılmalı
09:21 AYM kayyım düzenlemesinin iptalini görüşecek
09:19 Hesendîn için direnişteler: Dayanışma bekliyoruz
09:18 26 yıl sonra Öcalan'ın sesini duyan anneler: Umudumuzu büyüttü
09:17 Ali İsmail Korkmaz'ın annesi: Hukuksuzluk canımızı daha çok yakıyor
09:16 Gazeteci Er: Sürecin geleceği hükümetin tutumuna bağlı
09:15 Tokat Cezaevi'nde 8 aydır tedavi edilmeyi bekleyen tutsaklar var
09:14 Francesco Cerasani: Öcalan çağrısıyla yeni bir kapı araladı
09:13 Çatışmalı süreçte 2 çocuğunu yitirdi: Komisyon kurulmalı, adım atılmalı
09:12 KHK’liler 9 yıldır işe iade edilmeyi bekliyor
09:11 Sanatçı Pınar Aydınlar: Barış ve özgürlük tüm ülkenin derdi olmalı
09:10 Mûş Baro Başkanı: Meclis üzerine düşen rolü oynamalı
09:10 Roboskîli anneler: El ele verirsek barış gelir, acılarımız azalır
09:04 Şirnex doğası 10 yeni enerji faaliyetiyle talan edilecek