HABER MERKEZİ - Her alanda saldırılara karşı mücadele eden kadınlar için 2023 yılı direniş yılı oldu. Kadınlar, AKP'nin cinsiyet ayrımcı politikaları ile erkek egemen sisteme karşı eşit ve özgür yeni bir yaşamı kazanma mücadelesini kesintisiz sürdürdü. 

 

Geride bırakmak üzere olduğumuz 2023 yılı, giderek artan gerici baskı ve dayatmalara karşı kadınların direnişiyle geçti. Sosyal ve ekonomik ayrımcılığın derinleştiği 2023 yılında kadınlar ve kız çocukları, çalışma yaşamı başta olmak üzere eğitimden sağlığa birçok alanda geri planda bırakıldı. Türkiye, cinsiyet eşitsizliğinin en yüksek olduğu 3 ülkeden (Türkiye, Japonya, Güney Kore) biri oldu. Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği’nin (CEİD) Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini İzleme Raporu’na göre, 36 ülke arasında 56.5 endeks değeriyle 35’inci sırada yer alan Türkiye, Dünya Ekonomik Forumu'nun Cinsiyet Eşitliği 2023 yılı raporunda ise 149 ülke arasında 129'uncu sırada yer aldı. Kadınlar yoksullaştıkça hayatlarındaki şiddet sarmalı ağırlaştı. Bu yıl özellikle artan geçim derdi ve zamlar kadınları emek istismarı ve şiddete daha açık hale getirdi.

 

İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması kararının hukuka uygun bulunmasının ardından kadın katliamları artarken, erkek-devlet anlayışının bir sonraki hedefi 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine dair kanun, nafaka hakkı ve Medeni Kanun oldu. Kadına yönelik artan şiddet, taciz, tecavüz, katliamlar ve adalete erişim hakkının kısıtlılığı 2023 yılında en çok tartışılan konuları arasında yer aldı. Savaş çığırtkanlığı ile yeni çatışma ortamları ve göçlere kapı açılırken, derinleşen yoksulluk, işsizlik, ekonomik kriz, doğa ve yaşam alanlarının tahribi, PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin derinleşerek topluma yayılması ve özel savaş politikaları en çok kadınları etkiledi. Tüm bunlara karşı direnişte karar kılan kadınlar, 2023 yılı boyunca ulus-devlet anlayışına karşı kesintisiz bir mücadele verdi. 

 

365 GÜN MÜCADELE 

 

Toplumsal yaşamın her alanında hak ve özgürlükleri bizzat iktidar eliyle daraltılan kadınlar, bir yandan derinleşen ekonomik kriz, geçim derdi, diğer yandan artan hak gaspları, adaletsizlik, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin neden olduğu ayrımcılık, şiddet, cinayetler, taciz, tecavüz ve mobing ile mücadele etti. Devlet-erkek şiddetine rağmen ne mücadeleden geri durdu, ne de sokakları terk etti. Kadınlar, maruz bırakıldıkları şiddet ve cinayetlere karşı mahkeme kapılarında ve sokaklarda seslerini yükselterek, hakları ve iktidarın “makul kadın” üzerinden yaratmaya çalıştığı “cemaat” düzenine karşı eşit, özgür bir toplum için direndi. Bu yılda “kadın katliamlarında azalma” yaşandığını iddia ederek, rakamlarla övünen zihniyeti kadın kurumları çalışmalarıyla teşhir etti.

 

2023’ÜN İLK GÜNÜ 

 

Yılın daha ilk gününde (2 Ocak) kadınlar, kazanılmış haklarına yönelik saldırıyla güne başladı. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, AKP’li Cumhurbaşkanı’nın 20 Mart 2021 tarihli kararıyla İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararını hukuka uygun buldu. Türkiye böylece, İstanbul Sözleşmesi’nden resmen çekildi.

 

6 ŞUBAT DEPREMİ 

 

Kadınların bu yılki önemli gündemlerinden biri Mereş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen ve 11 kenti etkileyen depremler oldu. Resmi verilere göre, 50 bin 96 kişinin yaşamını yitirdiği, 107 bin 204 kişinin de yaralandığı deprem bölgelerinde kadın, çocuk, yaşlı ve engelliler en dezavantajlı kesim oldu. Sağ kurtulan birçok kadın, felaketten hemen sonraki yardımlarda cinsiyetçilikle karşı karşıya kaldı. Ayrı tuvalet, hijyen ürünleri, yıkanma alanlarının ve anne sağlığı hizmetlerinin sağlanmaması toparlanmaya çalışan depremzede kadınların karşılaştığı ilk zorluklar arasında yer aldı. Cinsel, ekonomik, fiziksel ve psikolojik şiddet çadırlarda da sürdü. Korunaklı olmayan çadır kentlerde temel yaşam hakkı başta olmak üzere birçok hak tehdit altındayken, 11 kentte 11 ayda 67 kadın katledildi. Aşırı kalabalık barınaklarda, kendilerinin ve çocuklarının güvenliğinden kaygı duyan kadınların “güvenli alan” talebi ise halen yerine getirilmiş değil.   

 

Devlet yetkilileri olup, biteni seyretmekle yetinirken, pek çok kentten deprem bölgesine giden kadınlar, dayanışma ağlarını ördü. Kadınların ihtiyaçlarını karşılayacak malzemeler özel TIR’larla bölgeye gönderildi, “Kadın Dayanışma Çadırıları” kuruldu, depremzede kadınların ihtiyaçları karşılanmaya çalışıldı. Yanı sıra özel ekiplerle bölgedeki kadınlar rehabilite edildi. 

 

DEĞİŞMEYEN GÜNDEM 

 

Bir bütün olarak saldırılar arttıkça mücadelenin yükseltildiği 2023 yılında kadınlar, karakol, emniyet, savcılık ve konukevlerinin kapısından geri gönderildikleri evlerde katledildi. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun (KCDP) verilerine göre 11 ayda 286 kadın katledildi, 218 kadın şüpheli şekilde yaşamını yitirdi. Kadınların 118’i evli olduğu erkek, 40’ı birlikte olduğu erkek, 39’u eskiden birlikte veya evli olduğu erkek, 32’si kardeşi, babası veya oğlu tarafından katledildi. Bağımsızlığını yitiren yargı, erkek failleri korumaktan ve aklamaktan geri durmadı. Birçok tecavüz davasında sanıklara ya ceza indirimi uygulandı ya da beraat kararı verildi. Üniformalı faillerin karıştığı taciz ve tecavüz suçları arttı. Mücadele veren kadınlara yönelik ise baskılar en üst düzeye çıkartıldı. Siyaset yapan, mücadele eden kadınlar hakaretlere maruz kaldı, gözaltına alındı, tutuklandı ve yıllara varan hapis cezalarıyla yargılandı. 

 

KÜRT KADINLARIN GÜNDEMİ 

 

Mücadelenin önemli dinamiklerinden Kürt kadınların gündemi diğer yıllar gibi yoğun geçti. Özel savaş politikaları ile İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde 25 yıldır ağır tecrit altında tutulan ve 33 aydır hiçbir şekilde haber alınamayan PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü Kürt kadınların temel gündemi oldu. Kadınlar, yılın ilk ayından itibaren kültürel soykırım, kadına yönelik şiddet ve katliamların yanı sıra “Abdullah Öcalan’a özgürlük” sloganıyla çalışma ve kampanya yürüttü. 10 Ekim’de uluslararası düzeyde başlatılan “Abdullah Öcalan’a özgürlük, Kürt sorununa çözüm” kampanyasının öncülerinden biri de kadınlar oldu. Bu kapsamda çocukları cezaevinde olan ve barış mücadelesi yürüten anneler öncülüğünde 4 Kasım’da Amed, Mersin, Adana, 5 Kasım’da Wan’da ve 13 Aralık’ta İstanbul’da “Adalet Nöbeti” başlatıldı.

 

13 BİN 977 KADIN 2023’Ü CEZAEVİNDE KARŞILADI  

 

Şiddet ve hak ihlallerinin gündemden düşmediği 2023 yılında, kadınlar açısından şiddetin en yoğun olduğu mekânların başında emniyet, karakol ve cezaevleri geldi. Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre, cezaevlerinde bulunan kadın tutuklu ve hükümlülerin sayısı 1 Ocak 2023 itibariyle 13 bin 977. Gözaltında veya cezaevinde devlet kaynaklı cinsel şiddete maruz kalan 32 kadın, Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Ofisi’ne başvurarak, yardım talep etti. Ofisin, 2023 yılı raporunda işkence türleri, sinkaflı küfür, darp, cinsel taciz, çıplak arama, çıplak şekilde otur-kalk, uzun saatler araçta veya odada bekletme, su ve yemek vermeme, tuvalete çıkarmama, kelepçeli muayene, doktor odasında polisin çıkarılmaması, bebeğe bez ve mama vermeme, temiz su ile hijyen ürünlerine erişmeme olarak sıralandı.

 

Özellikle 6 Şubat depreminin ardından yaşanan firar girişimi sırasında 3 tutuklunun yaşamını yitirdiği Hatay Cezaevi’ndeki adli kadın tutukların yaşadıkları devlet kaynaklı cinsel şiddeti tüm çıplaklığıyla gözler önüne serdi. Kadın tutuklular, gözlerinin önünde insanların öldürüldüğünü, kendilerine işkence ve taciz uygulandığını, bir gün boyunca aç bırakılıp, hiçbir ihtiyaçlarının karşılanmadığını Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Ofisi’nin avukatlarına anlattı.  

 

SIĞINMA EVLERİNİN DURUMU 

 

Kadın kurumlarının erkek şiddetini önlemek için ısrarla üzerinde durduğu sığınma evlerine yerleştirilen kadınların yaşadıklarını yetkililer seyretmekle yetindi. Devletten yardım isteyen kadınlar, sığınma evi yetersizliği gerekçe gösterilerek, ölümle yüz yüze bırakıldı. Ülkede şiddete maruz bırakılan kadınların başvurabileceği sadece 145 sığınma evi bulunurken, Belediyeler Kanunu’nun 14. Maddesi’nde yer alan “Büyükşehir Belediyeleri ile nüfusu 100 binin üzerindeki belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konuk evi açmak zorundadır” hükmü günümüzde halen yerine getirilmedi. Mor Çatı Kadın Sığınma Vakfı’na 1 Mart 2022 ve 1 Mart 2023 tarihleri arasında başvuran bin 181 kadının 36’sı sığınma evi için destek istedi. 

 

KADIN İSTİHDAMI DÜŞTÜ 

 

Kadın istihdamının düşük olduğu ülkede, işsizlik oranı yıl içerisinde arttı. Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü İşgücü Piyasası ve İstatistik Daire Başkanlığı’nın Ekim 2023 İstatistiklerinde, kayıtlı işsiz 2 milyon 519 bin 163 kişi olarak izlendi. İŞKUR’a kayıtlı işsizlerin yüzde 48,7’sini erkek, yüzde 51,3’ünü kadınlar oluşturdu. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) “İşsizlik ve İstihdamın Görünümü” raporunda (TÜİK) atıl işgücü oranı dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Ekim 2023’te 8 milyon 143 bin olarak gerçekleşti. Mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 16,6, kadınlarda ise yüzde 29,4 olarak hesaplandı.

 

BÜTÇEDEN KADINA 2 MİLYAR 900 MİLYON

 

2024 yılı için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bütçe teklifi 334 milyar 349 milyon 925 bin lira oldu. “Ailenin korunması ve güçlendirilmesi”, “Aktif ve sağlıklı yaşlanma”, “Çocukların korunması ve gelişiminin sağlanması”, “Engellilerin toplumsal hayata katılımı ve özel eğitim”, “Kadının güçlenmesi”, “Şehit yakını ve gaziler”, “Yoksullukla mücadele ve sosyal yardımlaşma”, “Yönetim ve destek programı” başlıklı 8 kalemden oluşan bütçeden ailenin korunması ve güçlendirilmesi programına 11 milyar 904 milyon lira ayrılırken kadının güçlendirilmesine ayrılan bütçe sadece 2 milyar 900 milyon lira oldu.

 

YENİ YIL DİRENİŞLE KARŞILANIYOR

 

Ekonomik krizle birlikte işsizlik ve yoksulluk derinleştikçe kadın işçilere yönelik baskı, şiddet ve hak ihlalleri arttı. Ülkenin en büyük 32’nci şirketi olan Selçuk Ecza Deposu’nda çalışan, İzmir Bergama ilçesinde bulunan Agrobay Seracılık isimli firmada çalışırken Tarım İşçileri Sendikasına üye oldukları için 22 Ağustos'ta işten atılan ve Urfa Organize Sanayi Bölgesi’ndeki (OSB) Özak Tekstil’de sendika değiştirme baskısı ile işten atmalara karşı 27 Kasım’da direnişe geçen kadın işçiler, 2024 yılını mücadeleyle karşılıyor.

 

ADALET MÜCADELESİ

 

2023 yılının en önemli mücadelelerden biri de Emine Şenyaşar’ın adalet mücadelesi oldu. Riha’nın Suruç ilçesinde 14 Haziran 2018 tarihinde katledilen eşi ve oğulları için mücadele eden Emine Şenyaşar, 18 Temmuz’da Adalet Nöbeti’ni Ankara’ya taşıdı. Her gün tekerlekli sandalye ile Meclis Dikmen Kapısı’ndan Adalet Bakanlığı’na kadar yürüyen Şenyaşar, 14 Eylül’de ameliyat oldu. Eril politikalarla çanak tutulan erkek şiddeti sonucu yaşamını yitiren kızları için adliye koridorlarından ayrılmayan anneler, bu yıl da “adalet” arayışlarını sürdürdü. 

 

ERKEK İTTİFAKINA KARŞI MÜCADELE 

 

2023 yılındaki en önemli gündemlerinden biri de seçimler olurken, 14 Mayıs'ta gerçekleştirilen parlamento seçimlerinde kadınların temsiliyeti dikkat çekti. 28'inci Milletvekili Genel Seçimileri’nde Meclis’e giren 600 milletvekilinin 121’i kadınlardan oluştu. 27'nci Dönem parlamentosunda yüzde 17,1 olan kadın temsil oranı, 28'inci Dönem'de yüzde 20,1'e yükseldi. Meclis'e oran olarak en fazla kadın milletvekili ise Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi’nden (Yeşil Sol Parti) girdi.

 

Buna karşılık 90’lı yıllarda işlenen “faili meçhul” cinayetlerle anılan Hizbullah’ın siyasal partisi Hür Dava Partisi ile Yeniden Refah Partisi (YRP) gibi kadın karşıtı partilerin AKP listesinden 28. Dönem Parlamentosu’na seçilmesiyle birlikte kadın mücadelesi açısından yeni bir sürece girildi. Seçim sürecinde 6284 Sayılı Kanun ve Nafaka Hakkı gibi kazanılmış hakları pazarlık konusu eden erkek ittifakı, yeni dönemde “Aile hukuku” üzerinden Medeni Kanunu hedefine aldı. Son zamanlarda başörtüsü üzerinden yürütülen Anayasa tartışmalarıyla 2023 yılının sonuna gelindi. 2024 yılı, kadın düşmanı politikaların daha da ivme kazanacağı bir döneme işaret ederken, kadınlar açısından kesintisiz mücadelenin süreceği de aşikar.

 

2023 yılında kadın mücadelesinde öne çıkan gelişmelerden bazıları şöyle:

 

OCAK

 

2 Ocak: Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, AKP’li Cumhurbaşkanı’nın 20 Mart 2021 tarihli kararıyla İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararını hukuka uygun buldu. Oy çokluğuyla alınan karar sonrası Türkiye resmen İstanbul Sözleşmesi’nden çekilirken, sözleşmeden vazgeçmeyen kadınlar sokağa çıkarak, mücadele kararlılığını vurguladı.

 

3 Ocak: Şakran Kadın Kapalı Cezaevi'ndeki kadın tutsaklar, ayakta sayım dayatması, tecrit koşullarının derinleşmesine karşı 10 günlük süreli-dönüşümlü açlık grevi başlattı.

 

3 Ocak: İsmailağa Cemaati’ne bağlı Hiranur Vakfı kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel’in 6 yaşındaki kızını müridi Kadir İstekli ile evlendirerek, yıllarca göz yumulan tecavüzün ortaya çıkmasının ardından Meclis Genel Kurulu'nda yapılan görüşmelerde tüm parti gruplarının desteğiyle “Çocuğa yönelik her türlü suçların engellenmesi ve alınması gereken önlemlerin araştırılması” için 19 üyeden oluşan komisyon kurulması kararı verildi.

 

7 Ocak: İstanbul Kağıthane’de bulunan bir zincir markete müşteri olarak giren komiser Serdar Erdoğan, kadın müşterilerin izinsiz görüntülerini çekerek, taciz etti. Şikayet üzerine gözaltına alınan Erdoğan’ın telefonunda birçok kadına ait gizli çekilmiş görüntülerin olduğu tespit edildi. Erdoğan, çıkarıldığı mahkeme tarafından tutuklandı.

 

8 Ocak: Kadınlar yılın ilk kitlesel eylemini İstanbul’da bulunan Kadıköy İskele Meydanı’nda gerçekleştirdi. Burada dilek tutan kadınlar, 2023 yılında “Erdoğan’dan kurtulmayı” diledi.

 

9 Ocak: Ankara Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde bulunan tutsak kadınlar hakkında 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde “Jin, jiyan, azadî” sloganı attıkları gerekçesiyle soruşturma açıldı. Soruşturma sonucunda kadınlara bir ay görüş yasağı cezası verildi.

 

10 Ocak: Olof Palme Ödülü, Ukrayna ve İranlı kadın aktivistlerle birlikte İnsan Hakları Derneği (İHD) Eş Genel Başkanı Eren Keskin’e verildi.

 

17 Ocak: Amed’te, “arkamda devlet var” sözleriyle İpek Gülşen’e tecavüz girişiminde bulunan Baran Kızıl, 17 Ocak’ta Mardin 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen ilk duruşmada tahliye edildi.

 

19 Ocak: Efrîn’de, Türkiye ve bağlı paramiliter grupların alıkoyduğu kadınların maruz kaldığı cinsel işkence ve tecavüz mekanları ortaya çıktı.

 

28 Ocak: Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Kadın Meclisi, “İsyanımız erkek egemenliğine, ısrarımız özür ve eşit yaşama” şiarıyla 12’nci Kadın Konferansını gerçekleştirdi.

 

31 Ocak: Şirnex’in Silopiya ilçesinde bulunan Habur Sınır Kapısı’nda bir kadın, gümrük muhafaza memurları ve güvenlik görevlileri tarafından şiddete maruz kaldı. 

 

ŞUBAT

 

6 Şubat: Cizîr’de, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde polis şiddetine maruz kalarak, gözaltına alınan ve aralarında yaralananların da bulunduğu 23 kadın hakkında “Toplantı, Gösteri ve Yürüyüş Kanunu’na Muhalefet Etmek” iddiasıyla soruşturma açıldı.

 

13 Şubat: Mereş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen depremlerin ardından Kadın Koalisyonu Afet Koordinasyon Ağı kuruldu. 

 

15 Şubat: Pınar Gültekin’i katleden Cemal Metin Avcı’nın yargılandığı davada tutuksuz yargılanan kardeşi Mertcan Avcı’nın tutuklanma talebi reddedildi.

 

MART

 

6 Mart: Seferihisar Belediyesi’nde çalışan kadınları, cinsel içerikli video ve mesajlarla taciz eden Seferihisar Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürü Erkan Demir, Belediye Başkanı İsmail Yetişkin tarafından izne çıkarıldı.

 

7 Mart: Mereş merkezli depremde ağır hasar alan Elbîstan’daki çadır kentte kalan D.A. adlı kadın ve  çocuğu, evli olduğu Molla A. tarafından darp edildi.

 

8 Mart: Türkiye'de ve dünyanın tamamında 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kapsamında etkinlikler gerçekleştirdi. İstanbul’da gerçekleştirilen 21’nci Feminist Gece Yürüyüşü’nde kadınlar barikatları yıkarken, Mereş merkezli depremlerden etkilenen 11 kentte kadınlar, 8 Mart’ı yaşamı yeniden inşa mücadelesiyle karşıladı.

 

NİSAN

 

2 Nisan: Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti), “Buradayız, kadınlarla değiştireceğiz” şiarıyla 2023 seçimlerinin startını verdi.

 

11 Nisan: Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB), İstanbul Sözleşmesi’nin iptalinin reddine dair Danıştay Kararı hakkındaki temyiz başvurusu Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından reddedildi.

 

17 Nisan: Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutsak bulunan 68 kadın, Avrupa İşkence Önleme Komitesi’ne (CPT) cezaevlerinde yaşanan ölümlerin araştırılması ve önlenmesi talebiyle mektup gönderdi.

 

HAZİRAN

 

9 Haziran: Amed’te, korucu başı Selahattin Umay evli olduğu kadını katletmeye çalıştı.

 

20 Haziran: Türkiye'nin Kuzey ve Doğu Suriye'nin Qamişlo kentine dönük saldırılarda Qamişlo Kantonu Eş Başkanı Yusra Derwêş, yardımcısı Leyman Şiwêş (Rîhan Amûdê) ve aracın şoförü Fırat Tûma katledildi.

 

24 Haziran: Süleymaniye’de katledilen gazeteci ve akademisyen Nagihan Akarsel’in uzun süre çalışmalarını yürüttüğü Kadın Kütüphanesi, arşiv ve araştırma merkezi açıldı.

 

AĞUSTOS

 

 4 Ağustos: Kobanê Davası’nda tutuklu yargılanan Kürt kadın siyasetçiler Pervin Oduncu, Ayşe Yağcı Ayla Akat Ata, Meryem Beli ve Dilek Yağlı hakkında kantinden alınan limonlar gerekçe gösterilerek, “Limon suyu” davası açıldı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianamede, koğuşta bulunan limon suyu “etil alkol” olarak değerlendirildi.  

 

EYLÜL

 

8 Eylül: Yeşil Sol Parti’nin yeniden yapılanma ve inşa süreci kapsamında gerçekleştirdiği ve 2 gün süren Kadın Konferansı gerçekleştirildi.

 

11 Eylül: Rosa Kadın Derneği Kurucu üyesi Narin Gezgör’e 7 yıl 6 ay hapis cezası verildi.

 

13 Eylül: Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu (KCDP) hakkında “Kanuna ve ahlaka aykırı faaliyet yürütmek” iddiasıyla açılan kapatma davası, İstanbul 37’nci Ağır Ceza Mahkemesi heyeti tarafından reddedildi.

 

EKİM

 

6 Ekim: Vodafone Net isimli internet sağlayıcısı, BTK kararı nedeniyle JİNNEWS’e erişimi doğrudan yasakladı.

 

*Türkiye’nin denetimindeki Kuzey ve Doğu Suriye'nin Serêkaniyê kentinde 2 kadın işkenceye maruz kaldıktan sonra ateşli silahla katledildi.

 

20 Ekim: Anayasa Mahkemesi (AYM), kadının soybağı reddi davası açmasına olanak vermeyen Medeni Kanunu'nun 286. maddesinin birinci fıkrasını Anayasaya aykırı bularak iptal etti. Kararla birlikte kadınların soybağı reddi davası açmasının önü açıldı.

 

20 Ekim: Kobanî Davası'nda tutuklu yargılanan 5 kadın siyasetçi (Pervin Oduncu, Ayşe Yağcı Ayla Akat Ata, Meryem Beli ve Dilek Yağlı) hakkında açılan “Limon suyu” davasında savcı ceza isterken, mahkeme beraat kararı verdi.

 

31 Ekim: Nisêbîn’de 4 çocuğu taciz eden uzman çavuş Eyüp K. tutuklu yargılandığı davanın ikinci duruşmasında adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

 

KASIM 

 

1 Kasım: Free Press Unlimited'ın düzenlediği “En Dirençli Gazeteci Ödülü”, tutsak Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eşbaşkanı ve Mezopotamya Ajansı (MA) editörü Dicle Müftüoğlu'na verildi.

 

7 Kasım: Dersim’de 5 Ocak 2020 tarihinden bu yana kayıp olan Munzur Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü 2'nci sınıf öğrencisi Gülistan Doku’nun ablası Aygül Doku’nun kardeşinin akıbetini öğrenmek için geldiği kentin valisi Bülent Tekbıyıkoğlu ile görüşme talebi yanıtsız bırakıldı. 

 

7 Kasım: Kürt kadın gazeteciler, Amed’te Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği'nin kuruluşunu deklere etti. 

 

7-8 Kasım: Ankara merkezli soruşturma kapsamında 2 Aralık 2022’de gözaltına alınarak, tutuklanan  Kürt kadın aktivisitler Gülistan Dehşet, Didar Çeşme, Bedia Akkaya, Figen Aras Kaplan, Hatice Güngör, Hülya Kınağu, Figen Ekti, Mekiye Ormancı, Amine Demir Çoban ve Zeynep Boğa ile tutuksuz Tamcihan Çelebi, Sultan Esen, Besile Narin, Meral Şimşek, Zekiye Güler, Hülya Taşar, Yeliz Ayyıldız Kıyak, Dilan Akpolat, Merve Tekin Demirel, Aysel Ceylan, Hazal Aras ve Beritan Can Yaşa hakkında “Örgüte üye olma” ile “Örgüt kurma veya yönetme” iddiasıyla açılan davanın ilk duruşması, Ankara 25’nci Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Mahkeme heyeti verilen kararda, Zeynep Boğa’nın tutukluluk halinin devamına 9 kadının ise tahliyesine karar verdi.

 

19 Kasım: Paul Grüninger Vakfı’nın “İnsanlık ve cesaret” ödülü Sincan Kadın Kapalı Cezaevi'nde tutuklu bulunan Kürt kadın aktivist ve Özgür Kadın Hareketi’nin (Tevgera Jinên Azad-TJA) önceki dönem Sözcüsü Ayşe Gökkan’a verildi.

 

20 Kasım: DEM Parti Kadın Meclisi, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nün startını Sincan Cezaevi Kampüsü önünde verdi.

 

23 Kasım: Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) milletvekilleri, feshedilen İstanbul Sözleşmesi’nin “acil bir şekilde” tekrar imzalanması talebiyle gerekli görüşmelerin başlatılması için Meclis Dışişleri Komisyonu’nu toplantıya çağırdı.

 

23 Kasım: Mîdyad'ta Gülcan Yeşilmen cinayetine dair gözaltına alınan polis Orhan A., adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

 

24 Kasım: Kadın- Erkek Fırsat Eşitliği'nin Sağlanması ve Kadınların Güçlenmesi Programı (KEFEK) Başkanlar Toplantısı'nda konuşan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, kadınlar için esnek ve uzaktan çalışma, hibrit çalışma modelleri ve mahalle tipi kreşler üzerinde çalıştıklarını açıkladı.

 

25 Kasım: Kadınlar, Türkiye ve Kurdistan’da “Jin, jiyan, azadî” sloganıyla sokaklara çıktı. 

 

27 Kasım: Kadınların Cumhurbaşkanlığı’nın İstanbul Sözleşmesi'nin iptali yönündeki kararının durdurulması için Danıştay'a yaptığı başvuru duruşması, Danıştay 10. Dairesi'nde görüldü.

 

29 Kasım: Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği (MGK), 1’inci Genel Kurulu’nu gerçekleştirdi.

 

ARALIK 

 

4 Aralık: Mersin’in AKP’li Akdeniz Belediyesi, belediye kaynaklarıyla inşa edilen Kadın Konukevi'ni, "bütçe yetersizliği" gerekçesiyle 25 yıllığına Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na devretti.

 

9-14 Aralık: Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden aralarında hukukçu, parlamenter, ekolojist ve sivil toplum örgütü temsilcilerinin de bulunduğu 7 kişilik Uluslararası Kadın Delegasyonu heyeti, 25 yıldır ağırlaştırılmış tecrit altında tutulan ve 33 aydır haber alınamayan PKK Lideri Abdullah Öcalan için İstanbul ve Amed’te temaslarda bulundu.

 

14 Aralık: Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK), 31 Mart 2024 Yerel Seçimler’de belirlenecek adayların en az yüzde 50’sinin kadın olması çağrısında bulundu. 

 

Yarın: Kürtler

 

MA / Yüsra Batıhan