İran KDP’yi kıskaca aldı: Barzani’nin yargılanacağı mesajı verildi

img

HABER MERKEZİ - Mesut Barzani’nin Tahran ziyaretinin petrol anlaşmasının iptal edilmesi kararı sonrası gerçekleştirildiğine dikkat çeken gazeteci H. Yekta Eren, “İran KDP’yi kıskaca almış durumda. Mesrur Barzani’nin Federal Mahkemede yargılanacağı mesajını verdi” dedi. 

Türkiye ile birlikte Federe Kürdistan Bölgesi’nin Zap, Metîna ve Avaşîn bölgelerine yönelik saldırıları sürdüren, KDP, savaş politikaları nedeniyle yalnızlaştı. AKP ile ortaklığı sonucunda Kürtler tarafından “ihanet” ile tepki toplayan KDP, diplomatik ziyaretlere başladı. Daha önce “Kürtlere arası savaşa izin vermeyeceğim” açıklamasına rağmen Türkiye ile işbirliği yapan Mesut Barzani, son saldırılardan bu yana ilk kez İran’ın başkenti Tahran’a yaptığı “gizli” ziyaretle gündeme geldi. 
 
Gazeteci H. Yekta Eren, bölgede süren saldırılar, Türkiye’nin amaçları ve Barzani’nin Tahran’a “gizli” ziyaretini değerlendirdi. 
 
IRAK’A SEÇİM ŞANTAJI 
 
Eren, bölgeye yönelik 2017 yılında başlayan saldırıların 15 Nisan’la birlikte kapsamlı olarak sürdürüldüğüne işaret etti. 2021 yılının Eylül ayında yapılan Irak seçimlerine dikkat çeken Eren, seçimlerin meşruluk sorunu olduğunu ifade ederek, Irak seçimlerine katılımın tarihin en düşük seviyesinde olduğunun altını çizdi. Aradan geçen 9 aya rağmen Irak’ta hükümetin kurulamadığını belirten Eren, “Hükümetin kurulmamasının en büyük nedeni Türkiye ve KDP’nin ortaklığıyla yapılan engellemeler. Bunun en büyük nedeniyse, Irak Cumhurbaşkanlığı seçimleri. Cumhurbaşkanı seçilemediğinden dolayı hükümet de kurulamıyor. Normal şartlarda erken seçime gidilmesi gerekiyor ama şu an partilerin anlaşması bekleniyor” dedi.
 
AKP-MHP iktidarının Irak’a seçimleri üzerinden “şantaj” politikası uyguladığını ifade eden Eren, amacın Mahmur ve Şengal üzerinden Misak-ı Milli sınırlarını ele geçirmek olduğunu söyledi. Irak’taki güçler arasında KDP ve Sünni hareketler dışında tüm kesimlerin saldırılara tepki gösterdiğini hatırlatan Eren, “KDP’nin desteği, KDP’nin ortaklığı Irak’ın da elini boşa düşürüyor. Çünkü bir Kürt gücü, aynı zamanda iktidarı elinde bulunduran gücü olması, Irak’tan da güçlü bir sesin çıkmasını engelliyor” ifadelerini kullandı.
 
TÜRKİYE ÜSLERİNİ KDP KORUYOR
 
Türkiye’nin bölgede yaklaşık 80 civarında üssü olduğunu ve bu üslerin bir kısmının istihbarat, bir kısmının saldırı, bir kısmının da Suriye ve Irak’taki militarist grupların eğitiminde kullanıldığını belirten Eren, Türkiye’nin ilk defa güneyden PKK’nin olduğu alanlara saldırı başlattığını söyledi. Saldırıların büyük oranda Federe Kürdistan Bölgesi’nden organize edilerek gerçekleştirildiğini kaydeden Eren, “Bu üslerin hemen hemen hepsi KDP kontrolünde. Birçoğunun güvenliğini KDP sağlıyor. Buna rağmen birçok eylem gerçekleşti. Görüntüleri yayınlandı. Şu an halen çatışmalar devam ediyor. Özellikle son zamanlarda gerillaya karşı kimyasal kullanıldı. Daha önce defalarca kullanıldı. Bu belgelendi” şeklinde konuştu.
 
‘KLASİK BİR SAVAŞTAN ÇOK FAZLASI’
 
AKP-KDP 17 Nisan’da başlattığı kapsamlı saldırı dalgasının sıradan olmadığının altını çizen Eren, “AKP-MHP için varlık yokluk meselesi. O nedenle çok yoğun bir saldırı ve bu NATO’nun desteğiyle gerçekleştiriliyor. NATO’nun desteği, talebi ve onanıyla da KDP destek veriyor. O nedenle Zap’ta sürdürülen savaş, klasik bir savaştan çok daha öte” dedi. 
 
Türkiye’nin Lozan’da kaybettiklerini elde etmek için çabaladığını vurgulayan Eren, şunları söyledi: “Bunun önündeki Kürt özgürlük hareketini en büyük engel olarak görüyorlar. Bu nedenle çok çetin bir savaş yürütüyorlar. Her şeylerini bu savaşa yatırmışlar. O nedenle kaç askerin hayatını kaybettiği, kaç askerin yaralandığını önemsemiyorlar. Şu an Genelkurmay Başkanlığının ismini açıklamadığı onlarca askerin yaşamını yitirdiği biliniyor. Binlere varan asker kayıplarını göze almışlar. Bunun için 24 saat aralıksız saldırı var. Buna karşı da bir direniş var. Bunlar dolayısıyla Zap’taki savaş tarihsel bir süreci içinde barındırıyor. Hem Türkiye açısından hem de Kürtler açısından önemli sonuçları olacak.”
 
STRATEJİK ORTAKLIK 
 
KDP’nin Türkiye ile ortaklığının PKK’nin kuruluş yıllarından bugüne devam ettiğini, 2019 sonrası aktif bir şekilde sürdürüldüğünü dile getiren Eren, işbirliği kapsamında HPG’lilerin geçiş güzergahlarına pusular kurulduğunu, hendekler kazıldığını söyledi. Eren, “KDP ile Türkiye’nin ortaklığı taktiksel değil, stratejik ortaklıktır. Nasıl ki Türk devleti, Kürtlerin yokluğu üzerinden kendini var ediyorsa, KDP de kendisinin varlığını Kürt hareketlerinin yokluğunda görüyor. Bu nedenle Kürt hareketlerini yok etmek için her türlü kirli siyaseti yürütüyor” diye belirtti. 
 
AKP VE KDP’NİN ORTAK AMACI
 
Mesrur Barzani’nin Birleşik Arap Emirliklerine yaptığı ziyaretlerin ana temasının Federe Kürdistan Bölgesi’ndeki gaz rezervleriyle ilgili olduğuna işaret eden Eren, sözlerini şöyle sürdürdü: “Gaz rezervlerinin Avrupa’ya ulaştırılmasının iki yolu var. Biri Şengal, biri Türkiye. Şengal üzerinden Akdeniz’e ulaştırma planları var. Ama üzerinde yoğunlaştıkları proje Türkiye üzerinden. Ama bunun önündeki en büyük engeli PKK olarak görüyorlar. Bu nedenle de PKK’nin tasfiyesini önlerine hedef olarak koymuşlar. Güney Kürdistan’ın kaynaklarını dünya sermayesine peşkeş çekme durumu var. Bunu da Erdoğan ve Barzani ailesi üzerinden sağlamaya çalışıyorlar. Bu saldırıların sadece PKK’yi tasfiye olarak ele alırsak eksik kalır. Birbirini bağlayan durumlar bunlar.” 
 
‘KDP YALNIZLAŞTI’
 
Federe Kürdistan Bölgesi siyasetinin de buna karşı tavrını koyduğunu, YNK ve Şii kanadından karşı açıklamalar geldiğini, Federal Mahkemenin karar aldığını belirten Eren, Barzani ailesi ile AKP-MHP iktidarının bu nedenle PKK’nin tasfiyesinde ortaklaştıklarını söyledi. Irak’taki siyasi partilerin peş peşe açıklamalarla tepkisini dile getirdiğini belirten Eren, özellikle Irak’ta hükümet kurulması sürecinde ortak olduğu Sadr Hareketi’nin de tepkisini ortaya koymasının önemli olduğuna dikkat çekti. Eren, “KDP’nin bölgede yalnızlaştığını belirtebiliriz. Kürt siyaseti içinde KDP’nin mevcut siyasetini kimse desteklemiyor. Buna karşı bir tutum da ortaya konulmuş. Şu an KDP tek başına ve Kürt arenasında hiçbir ittifakı yok” şeklinde konuştu. 
 
KÜRTLERE KAYBETTİRME ÇABASI 
 
Hewlêr’de MOSSAD ve MİT varlığı ile çete güçlerinin yetiştirildiği yönünde Şii hareketlerinin açıklamaları olduğunu vurgulayan Eren, “KDP şu an sadece PKK’ye karşı bir mücadelenin içinde değil, tam tersi Kürtlerin ulusal güvenliğini tehlikeye atan bir pozisyondadır. İran MOSSAD ve MİT varlığına karşı Hewlêr’e füzeli saldırı gerçekleştirdi, hem Şii hareketleri bu konuda tehditlerde bulunuyorlar hem de Türk ordusunu büyük oranda Güney Kürdistan’a yerleştirilmiş. Bölge üzerinde tehdit oluşturuyor. Lozan’ın 100’üncü yılında statüler tartışılırken, sınırlar tartışılırken, KDP Kürtlere 21’inci yüzyılı kaybettirmeye dönük her türlü çabayı harcıyor” ifadelerini kullandı.
 
BARZANİ’NİN İRAN ZİYARETİ
 
İran’ın kendisinin ulusal güvenliğini tehlikeye atacak hiçbir faaliyete izin vermeyeceği yönünde açıklamaları olduğunu belirten Eren, İran’ın ikinci füzeli saldırısının yine Türkiye’ye bağlı Kar Grup’un bünyesindeki petrol yerlerini vurduğunu söyledi. Türkiye’nin yapmış olduğu gaz anlaşmasını İran tarafından “nefes borularının kesilmesi” olarak değerlendirdiğini kaydeden Eren, İran’ın bu nedenle saldırılarıyla KDP’ye cevap verdiğini söyledi.
 
İran’ın aynı zamanda Irak Federal Mahkemesi’nin KDP’nin petrol satışlarını durdurma kararına da değinen Eren, Mesut Barzani’nin İran ziyaretinin bununla ilgili olduğunun altını çizdi. Eren, şunları söyledi: “İran hem Federal Mahkemesi üzerinden hem de askeri olarak KDP’yi derin bir kıskaca almış durumda. Tam da böyle bir süreçte hem Mesut Barzani hem de KDP’nin Cumhurbaşkanı adayı Reber Ahmet, Tahran’da görüşmelerde bulundu. İran burada gaz anlaşmasını kabul etmeyeceğini, diplomatik ve askeri olarak önlem alacağı mesajını verdi. İran ayrıca diplomatik olmayan yollardan KDP’ye kayıp petrol gelirleri üzerinden Mesrur Barzani’nin Federal Mahkemede yargılanacağı mesajını verdi.”
 
ANAHTAR KÜRTLERİN ELİNDE
 
Tüm yaşananlara bakıldığında toplum karşıtı güçlerin birçok kirli planının Kürtler üzerinde döndüğüne dikkat çeken Eren, “Kürtlerin ilk defa yeni bir aşamaya örgütlü bir şekilde giriyorlar. Kürtler Ortadoğu’da şu an en örgütlü, en dinamik, en direngen halk pozisyonunda. Rojava’da, Kuzey Kürdistan’da, Güney’de Kürtler ayakta. Rojava’da yeni bir yaşamı açığa çıkarıyor. Kürtler toplumsal birlikteliğini sağlarsa, 21’inci yüzyılın anahtarı Kürtlerin elinde” dedi.
 
MA / Ahmet Kanbal
 
 

Diğer başlıklar

19/12/2025
23:13 Bakırhan: Demokratik anayasa ihtiyaç ama masada değil
22:25 Şam’dan muhatap belirtmeksizin Rojava’ya ‘entegrasyon’ belgesi
20:52 Cezaevi savcısından 30 yıllık tutsaklara: Bakan da arasa sizi bırakmayacağım
20:45 Riha’da trafik kazası: Bir kişi yaşamını yitirdi
20:37 'Leyla Zana üzerinden Kürt kadın mücadelesi hedefleniyor'
20:14 Nazım ve Cihan anması: Hakikat yolunda yürüdüler
20:05 Cihan Bilgin ve Nazım Daştan Kobanê’de anıldı
20:02 Fenerbahçe Başkanı Saran ifadeye çağrıldı
19:58 Hakimlik taciz faili öğretmeni serbest bıraktı
18:41 223 işçi 144 gündür direniyor
18:38 Gazeteci Cihan Berk tutuklandı
18:08 AYM’den 3 kitabın yasaklanmasına hak ihlali kararı
18:03 BM: Gazze’de soğuktan 3 çocuk yaşamını yitirdi
17:17 İstanbul'da ESP'li 6 kişi tutuklandı
16:55 Gazeteci Aykol’a yeni bir antibiyotik tedavisi başlandı
16:52 Çandar’dan Erdoğan’a: Dışişleri Bakanınıza ayar verin
16:37 Mûş'ta kadınlar bir araya geldi
16:19 AKP raporunda eski yöntem ve eski söylemler: Özerk Yönetim “tehdit” olarak tanımlandı
16:18 İŞKUR'da kura hilesi iddiası: AKP'li aileden 5 kişiye kura çıktı
15:21 Çetin Arkaş: Önder Apo’nun istediği kişilerle görüşmesinin imkanları yaratılmalı
15:09 Bozan: Cezaevi İvrendi’ye düşman hukukuyla yaklaşılıyor
15:00 Kamu emekçileri iş bıraktı
14:55 'Hayata Dönüş Operasyonu'nun yıl dönümünde cezaevi tellerine karanfil bırakıldı
14:44 Yazar Tunç’un Mereş katliamını konu alan kitapları yeniden basıldı
14:27 Katledilen Taybet İnan ve 29 kişi anıldı: İnsanlığa karşı suçtur
14:23 Kayyım kararının yürütmesinin durdurulması karara bağlanacak
14:22 İHD: 'Hayata Dönüş' operasyonlarında cezasızlık politikası sürdürülmüştür
14:13 Kaya’nın taziyesine kitlesel ziyaret
14:09 Katledilen gazeteciler Cihan Bilgin ve Daştan için mevlit verildi
12:46 'Katledilen arkadaşlarımızın hesabını sormaktan vazgeçmeyeceğiz'
12:33 AKP raporunu Meclis'e sundu
11:51 DEM Parti İmralı Heyeti ile TİP görüşmesinin tarihi belli oldu
11:13 Farqînli yurttaşlar: Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü halkın özgürlüğüdür
10:53 Cizîr’de taciz faili öğretmen gözaltına alındı
09:53 2025: Küresel güç dengeleri değişti, yeniden mevzilenme başladı
09:29 Cizîr’de çok sayıda öğrencinin taciz edildiği ortaya çıktı
09:25 'Hasta tutsakları hala cezaevinde, barışa nasıl inanalım?'
09:24 10 yıldır kayyımın yönettiği kent komün ve meclislerle yeniden inşa edilecek
09:20 Eril şiddet çemberinde bir yaşam mücadelesi
09:19 Veysi Aktaş'tan 'Umut ve Özgürlük' mitingine katılım çağrısı
09:16 19 Aralık'tan bugüne tecrit daha da derinleşti
09:16 Şanogel kuruldu: Sokağa ve halka ulaşmak istiyoruz
09:15 Rûbarêşîn ve Sergen dereleri HES kıskacında
09:08 Mereş'te 47 yıllık yara: Yüzleşin
09:07 Filozof Holloway: Rojava sistemdeki süper çatlaktır
09:01 İsviçre: Doğrudan demokrasi ilkesi esastır
09:00 19 ARALIK 2025 GÜNDEMİ
08:44 PİRHA muhabiri Cihan Berk gözaltına alındı
08:18 26 şirkete eş zamanlı operasyon: Gözaltılar var
18/12/2025
23:22 DEM Parti’den TFF’ye çağrı: Cezai yaptırım ağırlaştırılmalı
22:33 İlk 8 maddesi görüşüldü: Bu bütçe emeğin değil
21:44 Ayşe Şan, konser ile anıldı
21:12 Cenk Yiğiter’e saldıranlara hapis cezası verildi
21:06 Kuyu Tipi Cezaevleri paneli: Mekanın yarattığı şiddet rejimi
19:53 KESK: Yoksulluk ve adaletsizlik normalleştirildi
19:47 Devrimci Parti: Devrimci tutsaklara özgürlük için harekete geçelim
19:42 Arkaş: Askerlerin mezarına çiçek koymaya varım, peki ya siz var mısınız?
18:22 Denizli’de çocuk işçi yandı
18:20 Hakan Fidan, QSD'yi hedef aldı
17:47 Ebex’te Sima Semend Kadın Eserleri Kütüphanesi açıldı
17:44 Leyla Zana’ya yönelik ırkçı saldırı protesto edildi
17:39 Serhat Bölgesinde toplantılar son buldu: Tarafların imkanları eşit olmalı
17:30 Bahçeli: Abdullah Öcalan’a özgürlük mitingi ifade özgürlüğüdür
17:27 Temel: İktidarın komisyona sunacağı rapor sürecin ciddiyetiyle uyumlu olmalıdır
17:22 CHP'den 53 sayfalık rapor: Sürecin esasına ve ana aktörüne temas yok!
17:18 Bütçe görüşmeleri: Bu ülkenin geleceği muhalefetin cesaretine bağlı
17:10 Akın Birdal: İşçi sınıfının ekmeği barıştadır
16:56 Ev baskınında polis, 5 yavrusu olan köpeği kurşunlayarak öldürdü
16:40 Gazeteci Aykol, 2 ay 4 gündür yoğun bakımda
16:30 Asgari Ücret Tespit Komisyonu ikinci toplantısı gerçekleştirdi
16:22 Bakanlık Kazanhan'ın katili için 1,5 yıl sonra kırmızı bülteni uyguladı
15:37 30 bin TL’lik zam teklifi geri çekildi
15:06 Qers Barosu’ndan ırkçı doktor hakkında suç duyurusu
15:04 Kadınlardan 'Kadın Mitingi'ne katılım çağrısı
14:56 Ayşe Şan mezarı başında anıldı
14:37 DEM Parti İmralı Heyeti ile Özel görüşmesinin tarihi beli oldu
14:37 Dersim Gazeteciler Platformu kuruldu
14:36 CHP raporunu Meclis’e sundu
14:33 Çetin Arkaş: Barış olacaksa yapılanlarla yüzleşilecek
14:30 KESK: Emekçiler bu bütçeyi kabul etmiyor
14:03 DEM Parti Gençlik Meclisi üyesi kaçırılıp işkence yapıldı
13:43 Irkçı akademisyenden Kürtlere hakaret: Hakları kısıtlansın, çalıştırılmasınlar
13:00 Ahmet Türk’ten Bursaspor’a tepki: Bu tüm Kürtlere yapılan hakaret ve tehdittir
12:54 Türkiye’nin Suriye’de hedeflediği ‘üç’ şey
12:42 Barolardan Leyla Zana'ya küfre yaptırım çağrısı
12:02 Sincar davası bir kez daha mütalaa için ertelendi
12:00 Nazım ile Cihan’ın çektiği fotoğraflar sergilenecek
11:18 Asgari ücreti işveren belirleyecek: En yüksek oran yüzde 30
10:48 Efrin'de bir kadın işkenceyle katledildi
10:29 Kenanoğlu: 'Umut ve özgürlük' mitingi sahiplenilmeli
09:52 Fatma Bostan Ünsal: Yaşananlar konuşulmadan barışın toplumsallaşması mümkün olmaz
09:30 AHKEM işçileri: Tazminat ödememek için istifaya zorluyorlar
09:24 İzBB Başkanının gönderisine yorum yaptı, ücretsiz izne çıkarıldı
09:23 İHD Şirnex Eşbaşkanı: Barışın toplumsallaşması için cesur adımlar atılmalı
09:21 '10 yıl değil 100 yıl geçse de unutmayacağız'
09:20 Bir mezar mücadelesi: Oğlunun kemiklerini dördüncü kez gömdü
09:17 Zorlu kış şartlarında hayvancılık
09:15 İzBB işçilerinin mücadelesi kazanımla sonuçlandı
09:13 Yönetmen Eskiköy: Sinema ve televizyon yoluyla toplumun kutuplaşmasına rıza üretiliyor
09:08 Ölüye Saygı İnisiyatifi: Barışın kalıcılaşması için mekansal hafıza konuşulmalı
09:04 Tutsağa işkencenin görüntüleri çıktı, bilirkişi işkenceyi raporladı
09:03 Yasaklı köyler petrol ve madene açılıyor
09:01 Belçika: Merkezi yönetim yerele karışmıyor, komüniteryen anlayış hakim
09:00 Kadınlar 2025’ten 2026’ya mücadeleyi devrediyor
09:00 18 ARALIK 2025 GÜNDEMİ
08:47 ‘Uyuşturucu’ operasyonu: 4 gözaltı
17/12/2025
23:58 Muhittin Böcek hastaneye kaldırıldı
23:54 Leyla Zana'ya yönelik küfürlü tezahüratlara tepki yağdı
23:06 Amed Büyükşehir Belediyesi'nden iddialara yanıt
22:25 Mersin ve İzmir'de eylem: S ve Y Tipi Cezaevleri kapatılsın
21:26 Hindistan’da hava kirliliği ‘aşırı şiddetli' seviyeye ulaştı
21:24 Hasta tutuklu yaşamını yitirdi
21:18 CHP raporunu yarın Meclis'e AKP de Erdoğan'a sunacak
21:08 İnsan hakları haftasının son eylemine polis ablukası
21:01 Mereş Katliamı 47'nci yılında: Kayıplarımızın mezar yerleri bulunsun
20:53 Afgan mülteciler zorla ülkelerine gönderiliyor
20:37 Gazze’de 17 kişi soğuktan yaşamını yitirdi
20:33 Başkurdistan’daki Marksist grup üyelerine ağır ceza
20:27 Amed'de Ayşe Şan için anma
20:20 Barışa İhtiyacım Var Kadın İnisiyatifi: Savaş bütçesiyle militarizm kuşatılıyor
20:11 Ahmet Özer: Süreç için herkese düşen sorumluluklar var
19:52 Ankara'da kadın cinayeti
19:38 KHK eylemi: Hukuksuzluklar son bulana kadar mücadelemiz sürecek
19:31 'Leyla Zana'ya yönelik ırkçı sloganlar kabul edilemez'
19:27 Okulda çocuklara silahlı araçlar tanıtıldı
18:48 Komisyondan rapor için ‘yazım ekibi’ kararı
18:40 Cenevre’den çağrı: 'Umut hakkı' derhal uygulanmalı
18:14 Arkaş: Artık Kürtlerin varlığı inkar edilemez
18:07 Görüşme sona erdi: Kanun teklifinin çerçeve metni Meclis'e sunulacak
17:52 Kızını ve torununu katleden Keskin’e ağırlaştırılmış müebbet
17:49 Veysi Aktaş: Mücadelemiz norm dışı devlete karşıdır
17:43 Avukat Suna Bilgin’e 6 yıl 3 ay hapis cezası
17:12 Arhavi’deki çevreciler: Mücadelemiz devam edecek
16:34 Kurtulmuş ve siyasi parti koordinatörlerin görüşmesi başladı
16:31 Dilan Karaman İnceleme Komisyonu: Bilgiler titizlikle derleniyor
16:28 Diba Keskin: Dilimize sahip çıkmazsak yok olacağız
16:21 DEM Parti Meclis Kadın Grubu’ndan ‘istismar’ açıklaması
16:10 'Hakime rüşvet' haberinin erişim engeli haberine de erişim engeli
16:06 25 yıl hapis cezası verilen taciz faili tutuklanmadı
16:04 Gazeteci Aykol’un tedavisi antibiyotiklerle sürüyor
15:56 Oluç: Cumhurbaşkanlığının kimi merkezi yetkileri yerellere devredilmeli
15:32 Arkaş: Önder Apo dışında kimse Türk-Kürt barışını sağlayamaz
15:22 Diyanet’in bütçesi beş bakanlığa ayrılan paydan fazla
15:20 ‘Dayanışmayı büyüterek barışı inşa etmek mümkün’
15:17 DEM Parti, Meclis'te çocuk istismarı için araştırma komisyonu istedi
14:31 İHD: KHK'liler görevlerine iade edilsin
14:10 AYM, Tayfun Kahraman'ın tedbiren tahliyesini reddetti
13:57 Meclis kreşinde Yerli Malı Haftası konusu: SİHA ve savaş
13:56 Kayyım önce koli dağıttı sonra ihale imzaladı
13:32 Gazeteci Diren Yurtsever'e ceza istemine ret