Deprem sonrası göç eden Ermeni ve Süryanilere yeniden inşa çağrısı

img
MELETÎ - Depremde evleri yıkılan Ermeni ve Süryanileri Meletî’den göç ediyor. Toprağını terk etmeyen Süryani Yusuf Bayyiğit, göçe karşı yeniden inşa çağrısı yaptı. 
 
Depremin büyük hasara neden olduğu Meletî'nin merkez Yeşilyurt ilçesine bağlı Çavuşoğlu ve Salköprü mahalleleri de yerle bir oldu. Mahallelerin yüzde 80’i enkaza dönüşürken, iş makineleri tarafından kaldırılan molozlardan yurttaşlar eşyalarını kurtarmaya çalışıyor. Yıkım nedeniyle birçok cadde ve sokak güvenlik şeridiyle baştan sona kadar kapalı olduğu Çavuşoğlu Mahallesi’nde, aynı sokakta bulunan kilise ve cami de ağır hasar aldı. 
 
OSMANLI’DAN BUGÜNE 
 
Meletî 1516 yılında Osmanlı Devleti idaresine girdiğinde, “gavur” olarak adlandırılan Çavuşoğlu Mahallesi’nde 1970’li yıllara kadar yoğun olarak Ermeni, Süryani ve Aleviler yaşıyordu. Ancak zamanla kentin bu çok inançlı yapısı bozuldu. Türkiye tarafından 1974’te Kıbrıs’a yapılan “Barış Harekatı” sırasında Meletî’de bulunan Müslüman olmayanlara dönük baskılar artarken, birçok Ermeni aile de göç etmek zorunda kaldı. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra ise birçok bölgede olduğu gibi yine Meletî’de bulunan farklı inanç mensupları hedef alındı ve baskılardan dolayı çareyi göç etmekte buldu. 
 
Gazeteci Hrant Dink’in Çavuşoğlu Mahallesi’nde bulunan ve doğduğu evin de iki yıl önce müteahhitler tarafından yıkıma uğradığını söyleyen Ermeniler, kentin hafızasının silinmek istendiğini söyledi. 
 
Tüm baskılara rağmen kentte kalan birçok farklı inanç mensupları, Mereş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen depremde yaşamını yitirdi. Meletî’de yaşayan Süryani Yusuf Bayyiğit, kendisi ve farklı inanç mensubu 3 kişinin daha kentte kaldığını, diğerlerinin ise farklı kentlere göç ettiğini söyledi. 
 
Mahallede bulunan ve iki yıl önce Malatya Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilen 130 yıllık Taşhoran (Üç horan-Surp Yerrortutyun) Kilisesi de depremde büyük hasar aldı ve kullanılamaz geldi. Kilisede 120 yıl sonra ilk defa bir yıl önce bir nikah töreni yapıldığı öğrenildi. Bu da Ermenileri gelecek için oldukça umutlandırmış ve sevindirmişti. 
 
DEMİRCİ YUSUF KENTİ TERK ETMEDİ 
 
70’li yıllara kadar Meletî’nin “gavur” mahallesinin sokaklarında oynanan oyunlarda yoğun olarak duyulan Setrak, Lusyet, Jülyet, Garbiz, Kiwerk, Agog gibi isimler bugün duyulmuyor. Depremden sonra kentte kalan farklı inanç mensubu dört yurttaştan biri olan ve evi yıkıldığı için iş yerine sığınan dünyanın sayılı Damascus (Şam) Çeliği ustalarından olan Süryani Yusuf Bayyiğit (Demirci Yusuf), “Sonuna kadar burada kalacağım” diyor. 
 
1974’TE TANIK OLDUKLARINI ANLATTI 
 
Meletî’de yüz yıllardan beri farklı inanç mensuplarının yaşadığını aktaran Bayyiğit, “Çavuşoğlu ve Salköprü mahallelerinde bundan on yıllar önce avlulu evler vardı. Daha sonra burası şehir oldu ve burada binlerce gayrimüslim yaşamaya başladı. Dönem dönem Malatya’da varlıklarını sürdürdüler. Zaman zaman baskılardan dolayı ülkeyi terk etmek zorunda kaldılar. Sayımız gittikçe azaldı. 1974 yılında ‘Kıbrıs Barış Harekatı'ndan dolayı göçler başladı. 1974’te gayrimüslimlerin yoğun olarak yaşadığı Çavuşoğlu ve Salköprü mahallelerinden baskılardan dolayı 10’dan fazla aile eşyalarını kamyonlara yükleyip gece yarısı şehri terk ettiler” dedi.
 
BASKILAR HİÇ EKSİK OLMADI 
 
1970’lere kadar Çavuşoğlu Mahallesi’nde bulunan 5 evden 2’sinin Ermeni veya Süryani olduğunu söyleyen Bayyiğit, “Sadece o mahallede 200 hane olduğunu söyleyebilirim. Tabi o yıllarda Kıbrıs harekatının, savaşın olduğu dönemde evlere baskınlar yapıldı, insanlar öldürüldü, insanlara kötü muamele yapıldı. İnsanlar göç etmenin yollarını aradı. 80 ihtilali döneminde yine bir kaostan dolayı insanlar hakketmedikleri baskılara maruz kaldı. Ülkede bir askeri darbe oldu ve sorumlu olarak seni işaret eden insanlar vardı. Hatta Fransa Başbakanı ya da İtalya Başbakanı kalkıp bir açıklama yapıyor, Türkiye’deki gayrimüslim vatandaşlar burada o bahsettiğimiz uç noktasındaki insanlar tarafından tehdit ve baskılara maruz kalıyor. Yine günümüzde olduğu gibi bir başka ülkede ‘densizin’ biri kalkıp bir Kuran-ı Kerim yakıyor, bizler burada rahatsız ve tedirgin oluyoruz. Bu tür baskılarımız hiç eksik olmadı. Bunların etkisiyle burada hep göçler yaşandı. Bu tür sebepler hiçbir zaman eksilmedi” diye belirtti.
 
DEPREM SONRASI 4 KİŞİ KALDI
 
Mereş merkezli depremlerden sonra herkes gibi Meletî’de yaşayan farklı inanç mensuplarının da derinden etkilendiğini dile getiren Bayyiğit, şunları söyledi: “Şuan her birimiz bir yerdeyiz. Ailem Aydın’a gitmek durumunda kaldı. Yine burada kaybettiğimiz aileler oldu. Malatya’da bir ailemizde 3 kişi yaşamını yitirdi. Bu mahallede 60 civarındayız. Aile olarak saydığımızda 8 aile Ermeni kaldı. Yine bir o kadar da Süryani olarak varız. Yani toplam nüfusumuz 60’tır. Depremden sonra benle birlikte 3 kişi daha kaldı, gerisi ise göç etti. Şehir merkezinde iş yerimin sağlamlığından dolayı ben kalıyorum. Onun dışında burada yaşayan tüm gayrimüslimler kent dışında. Tabi bunlar geçici sığınmadır. Bu geçicilik ne zamana kadar devam edecek onu da bilmiyorum. Ya da bu insanlar döndükten sonra ne yapar bilmiyorum. Çünkü binası yıkılan, evi yıkılanların haricinde yıkılmayan binalarda içeri girilecek gibi değil. Bu gerçekten üzüntü verici bir durumdur. Doğal afet ayrım yapmadan herkese etki eden bir durum. Şuan sayımız yok denecek kadar az.”
 
'SONUNA KADAR BURADAYIM'
 
Kenti terk edenlere geri dönüş ve yeniden inşa çağrısı yapan Bayyiğit, “Buradan gitmeyi düşünmüyorum ve sonuna kadar buradayım. Hayatımı tehlikeye atacak büyük bir risk görmediğim sürece ben burayı terk etmeyi düşünmüyorum. Bir katkım olsun diye buradayım. Bugüne kadar Malatya’da kalan 60 ailemiz bu depreme kadar başımıza büyük bir şey gelmedi. Fakat bu sefer de doğal afetler bizi dağıtmaya başladı. Bu da buradaki sayımızın gittikçe azalmasına sebep olacaktır. İnsanlarımızın burayı terk etmesini istemiyorum. Sadece gayrimüslim olarak değil, dostlarımız, arkadaşlarımızın da kendi memleketlerinde yaşamasından yanayım” diye seslendi. 
 
KAR ERİTEREK SU İHTİYACINI KARŞILADILAR 
 
Deprem sonrası yaşananları anlatan Bayyiğit, ilk üç gün boyunca kendilerine yardımların ulaşmadığını söyledi. Bayyiğit, şöyle devam etti: “Buradakiler bize hiç yetişemedi maalesef. Amacım ve niyetim hiç kimseyi kötülemek değil, ancak hazırlıksız olduğumuzu gördük. Çadır yoktu herkes üst üstteydi. Karşıdaki sanat merkezine insanlar giriyordu, her on dakikada bir deprem oluyordu. Ama insanlar donmamak için içeri giriyordu. İnsanlar ekmek bulamıyor, su bulamıyor, tuvalet ihtiyacını karşılayamıyor. Rezaleti yaşadık. Üçüncü günün akşamında bir şeyler dağıtılmaya başlandı. Yetkililer buraya gelip bizlere, ‘ihtiyaçlarınız nedir, ne getirelim’ diye sorup gittiler ve daha da gelmediler. Bizler ise sadece ekmek ve su istiyorduk. Su bulamadığımız için kar suyunu tencereye koyup tüpün üstünde erittik. O erittiğimiz kar sapsarı bir suya dönüşüyordu. Yıkılan binaların enkazından çıkan tozlardan dolayı sapsarı su oluyordu. Onu içmek zorunda kaldık. Aslında 4 ve 5’inci günde de pek değişen bir şey olmadı. İnsanlar üstünde uyuyabileceği bir bez parçasını bile bulamadılar.”
 
BİR TAS ÇORBA DAHİ ALAMADI 
 
Geçen süre içerisinde kimi ihtiyaçların karşılandığını aktaran Bayyiğit, “Suyu artık bir şekilde tedarik ediyorsun. Bir ay oldu ama ben hala oradan (belediyenin yemek dağıttığı çadırı) bir tabak çorba almış değilim, ben hala bir koli su almış değilim. Malatya'da suyun toptan satıldığı bir depo buldum ve kendi paramla suları tedarik ettim. En son bir hafta önce kendi paramla su aldım. Ne devleti kötülemek ne dağıtıcıları kötülemek için demiyorum ama maalesef şunu haykırarak söyleyebilirim; böylesine bir rezalet, böylesi bir organizasyonsuzluk olamaz. Herhalde 1940’lı-50’li, 30’lu yıllarda olan bir depremden farksız bir durum yaşadık. Bu kadar beceriksiz, bu kadar dağıtım konusunda koordine olmayan, vatandaşın ihtiyacını kesinlikle karşılamayan bir organizasyonla karşılaştık. Onun dışında deprem korkusu hala bir kabus gibi üstümüzde. Bir dayanağın ve seçeneğin yok. Böyle bir şey oldu ve ben şuraya gideyim diye bir şeyde yok. Ya tamamen herkes gibi vazgeçeceksin ya da ne yapabilirim diye düşüneceksin. Fayda faydadır düşüncesiyle ben burada kalmayı tercih ediyorum” şeklinde konuştu.
 
MA / Dilgeş Ruvanas
 
 
 

Diğer başlıklar

17:50 ‘Dargeçit’ belgeseli İstanbul Film Festivali’nde yarışacak
17:41 AKP adayından itiraf: Baykan 10 yıldır geride kaldı
17:35 Pinyanişi Gençliği: DEM Parti irademizdir
17:18 Kocaeli’nin sorunlarını sıralayan adaylar, çözüm adresini gösterdi
17:17 Tempoyu arttıran DEM Parti adaylarından seçim güvenliği çağrısı
17:10 DEM Parti'den Bedlîs’te coşkulu mitingler
17:05 Hatimoğulları'ndan 'sandık güvenliği' uyarısı
17:04 Cinsel taciz faili müftü tahliye edildi
16:35 Akdeniz Belediyesi'nin etrafına polis bariyerleri yerleştirdi
16:29 Leyla Zana: Şirnex direniştir kimseye vermeyeceğiz
16:12 Adalet Nöbeti: Abdullah Öcalan özgür değilse, kimse özgür değil
16:03 Sivas’taki Surp Garabet Kilisesi satılığa çıkarıldı
15:59 'Sandık başında göçü, yıkımı, hasta tutsakları unutmayalım'
15:51 AKP’li Beyoğlu giderayak personele imar ve ruhsat mesaisi yaptırıyor
15:47 Bayındır: Bu seçim Kürt halkının referandumudur
15:35 DEM Parti Gençlik Meclisi’nden yeni video
15:29 Bakırhan: Kürt sorununun muhatabı Abdullah Öcalan’dır
15:22 AKP’li başkan, oğlunu kayyım yönetimindeki belediyede işe soktu
15:06 İzmir’den hareketli seçmen yola çıktı: Rekor kırmaya gidiyoruz
14:59 Tokat Cezaevi'ndeki avukat görüşmelerinde ses ve görüntü kaydı alınıyor
14:22 Oy kullanmak için yola çıktıkları Yenikapı sahili otobüs terminaline dönüştü
13:46 Uluslararası heyetler Amed’de: Seçimleri gözlemleyip raporlaştıracağız
13:44 DEM Parti seçimleri iki merkezden takip edecek
13:35 Hatimoğulları: 31 Mart'ta mührü DEM ağacının altına vuralım
13:29 Îdir'da taşımalı asker ve polisler için okullar tatil edildi
13:24 Onbinler Wan'daki final mitinginde
13:17 Amed Emek ve Demokrasi Platformu: Herkes sandığa sahip çıkmalı
13:15 Kadir İnanır'ın sağlık durumu iyiye gidiyor
13:03 DEM Parti’den Adana açıklaması: Seçime hazırız, zaferle çıkacağız
12:24 MKM konserine getirilen yasak kararı iptal edildi
12:03 Leyla Zana, Orhan Doğan’ın mezarını ziyaret etti
12:02 Muğla'da hareketli seçmen yola çıktı: Kazanmak için gidiyoruz
12:01 ABD'li heyet Kalın, Güler ve Akar'la görüşecek
12:00 AKP Cizîr’de para dağıtarak oy istiyor: Parayı alın oyunuzu vermeyin!
11:49 Çadırkentte kadınları fuhuşa zorlayan Debe AKP'den aday
11:27 Ailelerden İmralı başvurusu
11:13 İsrail ordusu Halep'i vurdu
10:54 Yunanistan'da deprem
10:50 Riha'da sahura kadar seçim çalışması
10:33 Sanatçılar: DEM Parti için sandığa gidelim
10:21 Kuzey ve Doğu Suriye'de yerel seçim tarihi belli oldu
09:43 3 kentte kadın cinayeti
09:40 Gazeteci Süleyman Ahmet'ten 157 gündür haber yok
09:36 Taybet İnan'ın kızı: Bizi katledenlere oy vermeyin
09:26 Giresun’da KYK yurdundan asansör düştü
09:25 Dilovası’nda gençlerin gözü seçimde: Neden bahar açmasın ki?
09:24 Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü için 124 gündür grevdeler
09:16 Kürkçü: Kurdistan’da her hafta, her ay Kızıldereler yaşanıyor
09:09 Mezarlığa konteyner kuran anneye verilen cezanın gerekçesi: Örgüt mezarlığı!
09:08 Gazeteci Aykol'a gönderilen mektup 4 yıl sonra ulaştı
09:07 Amed'de binlerce kişiyle sandıklar korunacak
09:06 Mahkeme ‘hukuki menfaat’ gerekçesiyle Akbıyık’ın iddialarını esas almadı
09:05 Yıldız’ın avukatı: Tutsağa para göndermek yasada suç değil
09:04 Doktor Gül: Bağımsız heyetler İmralı'ya gitmeli
09:00 1 oy neden önemli?
09:00 29 MART 2024 GÜNDEMİ
28/03/2024
23:50 DEM Parti Amed'de gazetecilerle buluştu: Gayrimeşru olanlar gidecek
23:27 Sêwereg'te kaza: 3 ölü, 6 yaralı
23:13 Türk: İrademiz sandıklara yansırsa barışa bir adım daha yaklaşırız
22:40 Öğrenciler ‘deprem riski’ nedeniyle yurttan çıkarılmak istendi
20:53 Akdeniz’de kasıtlı çıkarıldığı belirtilen yangınlarda artış
20:47 HDP'nin eski MYK üyelerinin ‘Ermeni Soykırımı’ açıklamasından yargılandığı davada karar çıktı
20:20 Şenyaşar ailesinin eylemine DEM Partili kadınlar ve avukatlardan ziyaret
19:46 YSK’den ‘iftar’ kararı: Sayım aralıksız yapılacak
19:34 Bakırköy Cezaevi önünde gözaltına alınanlar serbest bırakıldı
19:27 Nijerya'da 3 ayda 202 kişi menenjitten hayatını kaybetti
18:02 Bakırköy Cezaevi’nde tutsaklar görüş sonrası darp edildi
17:50 Genç: Erdoğan Kürt sorununda çözüme yönelmez
17:23 DEM Parti’den bir ilk: Engelliler için yeni bir yaşam mümkün standı
17:16 DBB’ye ait malzemeler askeriye ve emniyet tarafından taşınıyor
16:59 Yargıtay, Ata ve Mızrak davasında polislerin beraatını onadı
16:49 DEM Parti seçim çalışmalarına hız verdi
16:46 MB rezervleri bir haftada 4 milyar 53 milyon dolar azaldı
16:39 DEM Parti: AKP’liler Belçika’daki ırkçı saldırının sözcülüğünü yapıyor
16:30 Hatimoğulları: Savaş için kapı kapı dolaşacağınıza barış için İmralı kapısını açın
16:21 Adalet Nöbeti’nden ‘İmralı kapısını açın’ çağrısı
16:07 Zana Bedlîslilere seslendi: Sandıklarınıza sahip çıkın
16:07 DEM Parti: Antalya'da adaylarımızı geri çekmiyoruz, oylar DEM'e
16:01 Temelli Colemêrg'de: Bu faşist iktidarı yıkacak olan sizin iradenizdir
16:00 Hatice Yıldız’ın tutukluluğu Bakırköy cezaevi önünde protesto edildi
15:47 Roboskî’yle yüzleşme olmadan demokrasi mümkün değil
15:34 Meleyî aşireti DEM Parti’ye desteğini açıkladı
15:17 Bakırhan: Halk onuruna ve iradesine sahip çıkacak
15:15 Pontoslu yazar Haralambidis yaşamını yitirdi
15:05 Êlih kayyımı AKP adayı için 53 milyona koli hazırlattı
15:01 Amed’de okul temizliği yaptırılan 15 öğrenci zehirlendi
14:55 Tutsaklardan siyasi partilere mektup: Açlık grevleri konusunda rol üstlenin
14:37 Mart ayı katliamlarıyla yüzleşme çağrısı
14:18 Okullar 1 Nisan'da tatil
14:16 Bayındır Bazîd’den seslendi: 1 Nisan’da başarımızı birlikte kutlayalım
14:01 Yargıtay Başkanı onuncu turda da seçilemedi
13:08 Açlık Grevi İzleme Koordinasyonu: Tutsakların talepleri karşılanmalı
12:55 DEM Parti’den 3 merkezde miting
12:48 Mûş'ta vali, kaymakam ve komutandan seçim çalışması
12:22 Esenyurt'ta 5 katlı binada yangın çıktı
12:21 Kütahya ve İstanbul’da erkek şiddeti
11:57 AKP'li belediyenin taş ocağına 'ÇED gerekli değil' kararı
11:42 ÖHD’den iki bakanlığa başvuru: Sağlık hakkı ihlaline sebep olan uygulamalar son bulsun
11:33 Abdullah Öcalan’ın avukatlarından yeni görüşme başvurusu
11:06 Zafer işareti gerekçesiyle seçim görevi iptal edildi
10:42 Kantinden para ile satın aldıkları eşyalara el konuldu
10:41 Agrobay işçileri ilk kazanımlarını elde etti
10:29 Cisim patlaması raporu: Dayan ailesi mağdur edildi
10:23 Ertak: Şirnex'te 2004 ruhuyla sandık başına gidelim
09:37 DEM Parti'ye destek yürüyüşü
09:13 Gazeteci Ahmet’in akıbetine dair 156 gündür açıklama yok
09:12 Tutsaklar 123 gündür açlık grevinde
09:11 DEM Parti Cihanbeyli için seferber
09:09 Xinûs eşbaşkan adayları: Herkese eşit hizmet vereceğiz
09:08 Abdullah Öcalan'ın avukatı: CPT güven veren bir kurum olmaktan çıktı
09:07 Wêranşar DEM'den yana
09:06 Ebexliler 2019’un hesabını soracak!
09:04 'Taşıma' hilesine karşı binlerce hareketli seçmen başvurusu
09:02 Tutsak yakınlarından hukuksuzluğa karşı dayanışma çağrısı
09:01 Tuncel: Sandığa gidelim, gasp edileni geri alalım
09:01 28 MART 2024 GÜNDEMİ
08:51 Ahlat T Tipi’nde provakatif saldırı
08:42 Beyaz Saray’dan İsrail’i görüşmeye ikna çabaları
27/03/2024
23:59 Riha’da kitlesel halk buluşmaları: Halka hizmet DEM Parti ile gelecek
23:56 Halk buluşması mitinge dönüştü: Hiçbir kuvvet Êlih’in kafasını karıştıramaz
23:22 Riha’da gözaltına alınan 7 kişi serbest bırakıldı
21:41 Barikat Riha’dan DEM Parti’ye destek yürüyüşü
21:34 Agirî ve Wan'da gençlik şöleninde tecrit vurgusu
21:08 Serüven Kültür Dünya Tiyatro Günü’nde sokakta
20:53 Memurlar AKP çalışmalarına götürülüyor
20:36 Mêrdîn adayları sahada: Sesimiz sandıklardan güçlü çıkmalı
20:30 Tiyatro oyuncularından DEM Parti’ye destek
20:22 Haber Sen: TRT anayasal suç işliyor
20:05 Zana: İmralı kapıları açılsın
19:47 Emine Şenyaşar’ı ziyaret etmek isteyen EMEP’lilere engel
19:43 İzmir'de kadın katliamları protestosu: Örgütlenelim
19:38 Colemêrg’teki final mitingine kitlesel yürüyüşle çağrı yapıldı
19:15 İstanbul’da çok sayıda gözaltı
19:09 KHK eylemi 287’nci haftasında
18:54 Sêrt’te silahlı kavga: 4’ü ağır 8 yaralı
18:28 Bodrum’da kadınlar çocuk istismarını protesto etti
18:04 Erdoğan Êlih’de Ankara ve İstanbul için oy istedi
17:57 İHD Ankara Şube Ekoloji Komisyonu Yıllık Ekoloji Raporu’nu açıkladı
17:02 Türkdoğan TİHV ve İHD’yi ziyaret etti
16:51 DEM Partili adaylar: Adana için yeni bir tarih yazma vakti geldi
16:49 DEM Parti seçim çalışmasında: 1 Nisan'da zaferi kutlayacağız
16:47 Zana'dan Adalet Nöbeti'ne ziyaret: Annelerin mücadelesi olmasa dilimiz yok olurdu
16:38 Eğitim Sen: Cumhur İttifakı adayları okullarda propaganda yapıyor
16:22 Erdoğan Amed'de: Bu kardeşinize yüzde 28,5 oy çıkmışsa durup düşünmemiz lazım
15:50 Hatimoğulları'ndan Erdoğan'a: Çık sen kendini ıspatla
15:47 Emekliler: Sandıkta hesap soracağız
15:40 ÖHD, Marmara Bölgesindeki cezaeevlerine dair raporunu paylaştı
15:37 Hareketli seçmenler Muğla'dan yola çıktı
15:15 Mahkeme kararı verdi: Devletin öğrencilere yemek sağlama yükümlülüğü yoktur
15:12 Trabzon’da göçük: 3 işçi yaşamını yitirdi