Deprem sonrası göç eden Ermeni ve Süryanilere yeniden inşa çağrısı

img
MELETÎ - Depremde evleri yıkılan Ermeni ve Süryanileri Meletî’den göç ediyor. Toprağını terk etmeyen Süryani Yusuf Bayyiğit, göçe karşı yeniden inşa çağrısı yaptı. 
 
Depremin büyük hasara neden olduğu Meletî'nin merkez Yeşilyurt ilçesine bağlı Çavuşoğlu ve Salköprü mahalleleri de yerle bir oldu. Mahallelerin yüzde 80’i enkaza dönüşürken, iş makineleri tarafından kaldırılan molozlardan yurttaşlar eşyalarını kurtarmaya çalışıyor. Yıkım nedeniyle birçok cadde ve sokak güvenlik şeridiyle baştan sona kadar kapalı olduğu Çavuşoğlu Mahallesi’nde, aynı sokakta bulunan kilise ve cami de ağır hasar aldı. 
 
OSMANLI’DAN BUGÜNE 
 
Meletî 1516 yılında Osmanlı Devleti idaresine girdiğinde, “gavur” olarak adlandırılan Çavuşoğlu Mahallesi’nde 1970’li yıllara kadar yoğun olarak Ermeni, Süryani ve Aleviler yaşıyordu. Ancak zamanla kentin bu çok inançlı yapısı bozuldu. Türkiye tarafından 1974’te Kıbrıs’a yapılan “Barış Harekatı” sırasında Meletî’de bulunan Müslüman olmayanlara dönük baskılar artarken, birçok Ermeni aile de göç etmek zorunda kaldı. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra ise birçok bölgede olduğu gibi yine Meletî’de bulunan farklı inanç mensupları hedef alındı ve baskılardan dolayı çareyi göç etmekte buldu. 
 
Gazeteci Hrant Dink’in Çavuşoğlu Mahallesi’nde bulunan ve doğduğu evin de iki yıl önce müteahhitler tarafından yıkıma uğradığını söyleyen Ermeniler, kentin hafızasının silinmek istendiğini söyledi. 
 
Tüm baskılara rağmen kentte kalan birçok farklı inanç mensupları, Mereş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen depremde yaşamını yitirdi. Meletî’de yaşayan Süryani Yusuf Bayyiğit, kendisi ve farklı inanç mensubu 3 kişinin daha kentte kaldığını, diğerlerinin ise farklı kentlere göç ettiğini söyledi. 
 
Mahallede bulunan ve iki yıl önce Malatya Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilen 130 yıllık Taşhoran (Üç horan-Surp Yerrortutyun) Kilisesi de depremde büyük hasar aldı ve kullanılamaz geldi. Kilisede 120 yıl sonra ilk defa bir yıl önce bir nikah töreni yapıldığı öğrenildi. Bu da Ermenileri gelecek için oldukça umutlandırmış ve sevindirmişti. 
 
DEMİRCİ YUSUF KENTİ TERK ETMEDİ 
 
70’li yıllara kadar Meletî’nin “gavur” mahallesinin sokaklarında oynanan oyunlarda yoğun olarak duyulan Setrak, Lusyet, Jülyet, Garbiz, Kiwerk, Agog gibi isimler bugün duyulmuyor. Depremden sonra kentte kalan farklı inanç mensubu dört yurttaştan biri olan ve evi yıkıldığı için iş yerine sığınan dünyanın sayılı Damascus (Şam) Çeliği ustalarından olan Süryani Yusuf Bayyiğit (Demirci Yusuf), “Sonuna kadar burada kalacağım” diyor. 
 
1974’TE TANIK OLDUKLARINI ANLATTI 
 
Meletî’de yüz yıllardan beri farklı inanç mensuplarının yaşadığını aktaran Bayyiğit, “Çavuşoğlu ve Salköprü mahallelerinde bundan on yıllar önce avlulu evler vardı. Daha sonra burası şehir oldu ve burada binlerce gayrimüslim yaşamaya başladı. Dönem dönem Malatya’da varlıklarını sürdürdüler. Zaman zaman baskılardan dolayı ülkeyi terk etmek zorunda kaldılar. Sayımız gittikçe azaldı. 1974 yılında ‘Kıbrıs Barış Harekatı'ndan dolayı göçler başladı. 1974’te gayrimüslimlerin yoğun olarak yaşadığı Çavuşoğlu ve Salköprü mahallelerinden baskılardan dolayı 10’dan fazla aile eşyalarını kamyonlara yükleyip gece yarısı şehri terk ettiler” dedi.
 
BASKILAR HİÇ EKSİK OLMADI 
 
1970’lere kadar Çavuşoğlu Mahallesi’nde bulunan 5 evden 2’sinin Ermeni veya Süryani olduğunu söyleyen Bayyiğit, “Sadece o mahallede 200 hane olduğunu söyleyebilirim. Tabi o yıllarda Kıbrıs harekatının, savaşın olduğu dönemde evlere baskınlar yapıldı, insanlar öldürüldü, insanlara kötü muamele yapıldı. İnsanlar göç etmenin yollarını aradı. 80 ihtilali döneminde yine bir kaostan dolayı insanlar hakketmedikleri baskılara maruz kaldı. Ülkede bir askeri darbe oldu ve sorumlu olarak seni işaret eden insanlar vardı. Hatta Fransa Başbakanı ya da İtalya Başbakanı kalkıp bir açıklama yapıyor, Türkiye’deki gayrimüslim vatandaşlar burada o bahsettiğimiz uç noktasındaki insanlar tarafından tehdit ve baskılara maruz kalıyor. Yine günümüzde olduğu gibi bir başka ülkede ‘densizin’ biri kalkıp bir Kuran-ı Kerim yakıyor, bizler burada rahatsız ve tedirgin oluyoruz. Bu tür baskılarımız hiç eksik olmadı. Bunların etkisiyle burada hep göçler yaşandı. Bu tür sebepler hiçbir zaman eksilmedi” diye belirtti.
 
DEPREM SONRASI 4 KİŞİ KALDI
 
Mereş merkezli depremlerden sonra herkes gibi Meletî’de yaşayan farklı inanç mensuplarının da derinden etkilendiğini dile getiren Bayyiğit, şunları söyledi: “Şuan her birimiz bir yerdeyiz. Ailem Aydın’a gitmek durumunda kaldı. Yine burada kaybettiğimiz aileler oldu. Malatya’da bir ailemizde 3 kişi yaşamını yitirdi. Bu mahallede 60 civarındayız. Aile olarak saydığımızda 8 aile Ermeni kaldı. Yine bir o kadar da Süryani olarak varız. Yani toplam nüfusumuz 60’tır. Depremden sonra benle birlikte 3 kişi daha kaldı, gerisi ise göç etti. Şehir merkezinde iş yerimin sağlamlığından dolayı ben kalıyorum. Onun dışında burada yaşayan tüm gayrimüslimler kent dışında. Tabi bunlar geçici sığınmadır. Bu geçicilik ne zamana kadar devam edecek onu da bilmiyorum. Ya da bu insanlar döndükten sonra ne yapar bilmiyorum. Çünkü binası yıkılan, evi yıkılanların haricinde yıkılmayan binalarda içeri girilecek gibi değil. Bu gerçekten üzüntü verici bir durumdur. Doğal afet ayrım yapmadan herkese etki eden bir durum. Şuan sayımız yok denecek kadar az.”
 
'SONUNA KADAR BURADAYIM'
 
Kenti terk edenlere geri dönüş ve yeniden inşa çağrısı yapan Bayyiğit, “Buradan gitmeyi düşünmüyorum ve sonuna kadar buradayım. Hayatımı tehlikeye atacak büyük bir risk görmediğim sürece ben burayı terk etmeyi düşünmüyorum. Bir katkım olsun diye buradayım. Bugüne kadar Malatya’da kalan 60 ailemiz bu depreme kadar başımıza büyük bir şey gelmedi. Fakat bu sefer de doğal afetler bizi dağıtmaya başladı. Bu da buradaki sayımızın gittikçe azalmasına sebep olacaktır. İnsanlarımızın burayı terk etmesini istemiyorum. Sadece gayrimüslim olarak değil, dostlarımız, arkadaşlarımızın da kendi memleketlerinde yaşamasından yanayım” diye seslendi. 
 
KAR ERİTEREK SU İHTİYACINI KARŞILADILAR 
 
Deprem sonrası yaşananları anlatan Bayyiğit, ilk üç gün boyunca kendilerine yardımların ulaşmadığını söyledi. Bayyiğit, şöyle devam etti: “Buradakiler bize hiç yetişemedi maalesef. Amacım ve niyetim hiç kimseyi kötülemek değil, ancak hazırlıksız olduğumuzu gördük. Çadır yoktu herkes üst üstteydi. Karşıdaki sanat merkezine insanlar giriyordu, her on dakikada bir deprem oluyordu. Ama insanlar donmamak için içeri giriyordu. İnsanlar ekmek bulamıyor, su bulamıyor, tuvalet ihtiyacını karşılayamıyor. Rezaleti yaşadık. Üçüncü günün akşamında bir şeyler dağıtılmaya başlandı. Yetkililer buraya gelip bizlere, ‘ihtiyaçlarınız nedir, ne getirelim’ diye sorup gittiler ve daha da gelmediler. Bizler ise sadece ekmek ve su istiyorduk. Su bulamadığımız için kar suyunu tencereye koyup tüpün üstünde erittik. O erittiğimiz kar sapsarı bir suya dönüşüyordu. Yıkılan binaların enkazından çıkan tozlardan dolayı sapsarı su oluyordu. Onu içmek zorunda kaldık. Aslında 4 ve 5’inci günde de pek değişen bir şey olmadı. İnsanlar üstünde uyuyabileceği bir bez parçasını bile bulamadılar.”
 
BİR TAS ÇORBA DAHİ ALAMADI 
 
Geçen süre içerisinde kimi ihtiyaçların karşılandığını aktaran Bayyiğit, “Suyu artık bir şekilde tedarik ediyorsun. Bir ay oldu ama ben hala oradan (belediyenin yemek dağıttığı çadırı) bir tabak çorba almış değilim, ben hala bir koli su almış değilim. Malatya'da suyun toptan satıldığı bir depo buldum ve kendi paramla suları tedarik ettim. En son bir hafta önce kendi paramla su aldım. Ne devleti kötülemek ne dağıtıcıları kötülemek için demiyorum ama maalesef şunu haykırarak söyleyebilirim; böylesine bir rezalet, böylesi bir organizasyonsuzluk olamaz. Herhalde 1940’lı-50’li, 30’lu yıllarda olan bir depremden farksız bir durum yaşadık. Bu kadar beceriksiz, bu kadar dağıtım konusunda koordine olmayan, vatandaşın ihtiyacını kesinlikle karşılamayan bir organizasyonla karşılaştık. Onun dışında deprem korkusu hala bir kabus gibi üstümüzde. Bir dayanağın ve seçeneğin yok. Böyle bir şey oldu ve ben şuraya gideyim diye bir şeyde yok. Ya tamamen herkes gibi vazgeçeceksin ya da ne yapabilirim diye düşüneceksin. Fayda faydadır düşüncesiyle ben burada kalmayı tercih ediyorum” şeklinde konuştu.
 
MA / Dilgeş Ruvanas
 
 
 

Diğer başlıklar

09:23 Kürt sorununun çözümünde heba edilen süreçler
09:08 Gabar'da orman kıyımının yeni görüntüleri
09:07 Semt pazarındaki yurttaşlar: Çözüm Öcalan’ın çağrısında
09:06 Dicle Anter: Sırrı gerçeklerle yüzleşilmesi için savaştı
09:05 Antalya'daki cezaevlerinde 90 hasta tutsak var: Serbest bırakılmalılar
09:04 Şirnex’te öldüren sağlık hizmeti: Ekipman ve doktor yok
09:03 Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali: Dayanışma güçlendiriyor
09:02 Tutsak yakınları: Gözümüz televizyonda büyük barışı bekliyoruz
09:01 ‘Umut hakkı düzenlemesi tartışmasız atılması gereken adımdır’
09:00 09 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
08:30 31 yıl sonra memleketinde coşkulu karşılama
08/05/2025
23:44 ‘Suriye’de 5 ayda 5 bin 500 sivil öldürüldü’
22:48 SOHR: Silahlı gruplar Şam’da yurttaşların evlerine el koydu
22:07 Birçok kentte Abdullah Öcalan posterleri asıldı
21:34 Êlih’te kadınlar buluştu: Kayyım zihniyetine karşı dayanışacağız
21:22 Wan’da Kürt Dili Bayramı şöleni
21:08 Yeni Papa Robert Francis Prevost oldu: Barış sizinle olsun
21:02 Federe Kürdistan’da yaşamını yitiren Işık’ın taziyesine kitlesel ziyaret
20:57 Sırrı Süreyya Önder anısına Beynelmilel gösterimi
20:54 ‘Kürtçe hukuk literatürünün oluşturulması gerekiyor’
19:32 15 yaşında girdiği cezaevinden 46 yaşında çıktı
19:21 Eskişehir'de kadın katliamları protesto edildi
19:15 Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Birsen Orhan davasında karar
19:03 Türkiye ile Irak arasında 11 anlaşma imzalandı
18:55 Taciz failine verilen cezanın bozulması protesto edildi
18:45 Şarbajêr’de bir kolber katledildi
18:10 ‘Cezaevinde kalamaz’ raporu dikkate alınmadı: Elisa Ayık tahliye edilmedi
17:44 Qoser Meclisi: Zeyni İpek, araçları yandaşlara peşkeş çekmek için istedi
17:36 Qoser’de bir öğretmen öldürüldü
17:21 Pasûr Belediyesi eşbaşkanları halk buluşması düzenledi
17:12 DEM Parti’den kayıt dışı çalışma koşullarının tespiti için önerge
17:01 Ankara'da bir kadın katledildi
16:54 Wan'da Kürt Dili Sempozyumu düzenleyecek
16:33 Arınç’tan taziye ziyareti: Süreçte yer alanları devlet korumalı
16:01 Amed’de hukuk öğrencileri Önder’i andı
15:51 9 kadın tutsağa ‘sarılma’ ve ‘zılgıt’ cezası
15:39 CHP İl Başkanı Çelik ve 25 kişi hakkında iddianame
15:28 Mersin’de ağaç katliamına karşı nöbet
15:19 Zirai don için 'özel afet bölgesi' çağrısı
14:50 Nisan ayında 8'i çocuk, 152 işçi hayatını kaybetti
14:49 Özel’den İmamoğlu’na ziyaret
14:21 124 isimden Önder’e veda: Hepimizin yüreğine barışı yazdın
14:12 'Çocuk Hastanesi'nin deprem raporu 27 aydır gizleniyor'
14:12 Zırhlı araçla katledilen Öner davası istinafa taşındı
13:31 Hastane yolunda tutsaklara saldırı
13:12 Tutsaklara hücre cezası
12:55 Cezaevindeki şiddet davasında görüntüler istenecek
12:45 Erdoğan: Bizi kolay bir süreç beklemiyor
12:29 TBB'den avukata saldırıya tepki
12:25 Werîşe Muradî’nin tedavi hakkı engelleniyor
12:19 Avukatlardan İmralı başvurusu
12:18 Gazeteci Güneş davasında emniyetten 'bilgi' istenecek
12:14 Amed’de tutsaklar için yapılacak açıklamaya çağrı
12:05 DEM Parti'den Önder'e suikast iddialarına dair açıklama
12:02 Amed'de ArtTigris Sanat Fuarı'nın lansmanı yapıldı
11:08 Hasta tutsak Karatay'ın yeniden yargılanmasına devam edildi
11:03 Serê Gulanê etkinliklerinin startı verildi
10:57 Hindistan-Pakistan çatışmasında en az 43 ölü
10:52 'Kuyu tipi' cezaevlerine karşı açlık grevi başlatılıyor
10:43 Gazeteci Zeynep Kuray hakkında beraat kararı
10:28 Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nden İmamoğlu açıklaması
10:16 İşçiler greve gitti, çöp yığınları oluştu
10:14 GES'e karşı direnenler: Göç etmek istemiyoruz
10:05 DAİŞ’in Dêrazor’a saldırıları sürüyor
09:26 Hasta tutsak Ayık’ın annesi: Barış için önce hasta tutsaklar bırakılmalı
09:25 ‘Sürgüne’ karşı oturma eylemi başlattı
09:13 ‘Sırrı’nın cenazesine katılanlar barış mücadelesi sözünü verdi’
09:12 ‘Şiddetin son bulması için sorumluluk alınmalı’
09:08 30 yılın ardından tahliyesi ertelendi: Ölsem de pişmanlığı kabul etmem
09:06 Amed’de halk ulaşım zammına tepkili: Geri çekin
09:05 'Önder'e sözümüz; bu topraklara onurlu barışı getirmektir'
09:04 33 yıllık sürgünden sonra Amed’te sahneye çıktı
09:03 Ev ev gezerek Öcalan'ın çağrısını anlatıyorlar
09:02 Ateşkese rağmen 23 bin 369 saldırı
09:02 Dünyada barış görüşmeleri: Karşılıklı adımlarla çözüm sağlandı
09:00 08 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
07:49 Amêdiyê Bölgesi’ne hava saldırısı
06:12 İmamoğlu'nun X hesabına erişim engeli getirildi
00:10 AYM'nin kararına tepki: Bu düzenlemeye boyun eğmeyeceğiz
07/05/2025
22:37 Suriye sahil kentlerinde 10 kişi kaçırıldı
21:33 'Özgür Özel'e yapılan saldırı araştırılsın' önergesine ret
21:21 Fed faiz kararını açıkladı
21:17 Tutsak kadınlardan Sırrı Süreyya Önder için taziye mesajı
20:47 AK’nin Türkiye raporu onaylandı
20:36 ÖHD ve TUHAD-FED: Hasta tutsakların yeri cezaevi değil hastanedir
20:01 Meclis’te 2025 yıllı ‘Sırrı Süreyya Önder Barış Yılı’ talebi
19:22 Mor Dayanışma: Bir üyemiz ajanlaştırılmaya çalışıldı
18:50 KHK eylemi 330'uncu haftasında: Sırrı’ya sözümüz barış olacak
18:47 Kadın katliamları ve cezasızlık protesto edildi
18:35 Mêrdîn’de köylüler direndi, kepçeler çekildi
18:20 ÇED raporundaki sahte fotoğraflara suç duyurusu
17:43 Emekliler TÜİK önünde: Maaşlarımız sadakaya dönüştürüldü
17:37 AYM’ye yürüyüşleri engellenen kitle oturma eylemi başlattı
17:33 Cenevre eyleminde Sırrı Süreyya Önder anıldı
17:13 İzmir’de 3 belediyede iş bırakma eylemi
17:02 Amik Ovası çiftçileri isyan etti
16:31 Önder için mevlit ve taziye
16:27 Oda ve borsalardan Sudani-Erdoğan görüşmesi öncesi 5 talep
16:21 TÜSİAD'ı ziyaret eden Özel: Bundan sonra yeni bir iktidar var
16:09 Dêrsim'de askeri operasyon
16:07 AYM'ye yürümek isteyen hayvan hakları savunucularına polis engeli
15:29 Meclis'te Önder anması: Eksik bıraktığı süreci tamamlamamız gerekiyor
14:59 AYM'den Hayvan Yasası’nın iptali başvurusuna ret
14:43 Sağlıkçılardan şiddete karşı eylem
14:40 Hayvan hakları için AYM önünde eylem
14:39 İHD’den gözaltılara tepki: Tutsaklarla dayanışma insanidir
14:10 Wan’da 15 Mayıs Kürt Dili Bayramı startı
13:48 SGDF Eşbaşkanı Müslüm Koyun tahliye edildi
13:46 Semra Güzel davasında tanık hakkında zorla getirme kararı
13:34 Bahçeli'den Önder'in Meclis'teki taziyesine ziyaret
13:24 GES'e karşı çıkan yurttaşlar kepçeleri durdurdu
13:07 Avukat İçli'ye dönük silahlı saldırıya tepki
13:02 İstanbul’da 3.4 büyüklüğünde deprem
12:34 Almanya’da Kürt üniversitesi açılıyor
12:34 Rektörden İmamoğlu diploması açıklaması
12:26 'Örgüte yardım' iddiasının 'örgüt üyeliği' kabul edilmesinde ihlal kararı
12:25 Suriye'de 24 saate 13 kişi katledildi
11:23 Gazeteci Diren Yurtsever beraat etti
10:49 JINNEWS şiddet çetelesi: 34 kadın katledildi, 14 şüpheli ölüm
10:39 Bir yılda 6 bin kişi trafik kazalarında yaşamını yitirdi
10:29 Hilal Kar’ın katiline ağırlaştırılmış müebbet hapis
10:16 Hindistan-Pakistan arası çatışma: Onlarca ölü, 3 uçak düştü
10:01 'Kadınların Ayak İzi' yürüyüşü: İşimizi istiyoruz
09:57 Cixsêliler GES’e karşı mücadelede kararlı
09:11 Önder'i anlattı: Hayalini kurduğu Demokratik Cumhuriyet'i Öcalan’ın paradigmasında gördü
09:09 Kerboran'da 3 mahalle yolu 'güvenlik' gerekçesiyle kapatıldı
09:08 Ayla Akat Ata: Önder’in mücadelesi vasiyettir
09:07 Çilek üreticileri artan maliyetlerden şikayetçi
09:06 Zeyneb Murad: Öcalan’ın çağrısı konferansa zemin hazırladı
09:02 Barış Anneleri: Önder'in mücadelesi başarıya ulaşacak
09:00 Hasta tutsaklar için 16 kentte eylem yapılacak
09:00 07 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
06/05/2025
23:57 Yüzde 78 engelli hasta tutsak tahliye edildi
23:43 Hindistan'dan Pakistan'a saldırı
23:25 ABD ile Husiler arasında ateşkes sağlandı
23:16 Suriye’de 5 kişi katledildi
22:54 HSK için adaylar belli oldu: CHP seçimden çekildi
21:34 Suriye’de bir cezaevinde isyan çıktı
21:18 Amed’de avukata silahlı saldırı
20:57 Gazeteciler Ercüment Akdeniz ve Yıldız Tar’a ‘örgüt üyeliği’ suçlaması
20:40 Minguzzi cinayetinde iki gözaltı daha
20:36 ‘Sokak hayvanlarının katledilmesini öngören yasa iptal edilsin’
20:26 İşçilerin yürüyüşü 6’ncı gününde
20:06 Rişmîl’de GES protestosu: AKP’li başkanının istifası istendi
19:53 Trump: Husilere saldırıları durduruyoruz
19:22 Açlık grevindeki tutsakların sevk talebi karşılandı
19:13 İsrail, Gazze’ye saldırı planını genişletti
19:06 Birçok kentte Üç Fidan anması: Yolumuz Denizlerin yoludur
18:53 Erdoğan-Bahçeli görüşmesi yarım saat sürdü
18:49 AFAD: Türkiye’de 485 diri fay var