Siyaset bilimci Aytaç: Erdoğan’ın zaferi mutlak değil

img
ANKARA - Erdoğan’ın seçimlerde mutlak bir zafer kazanmadığını belirten siyaset bilimci Ahmet Murat Aytaç, “Muhalefet eşitlik ve özgürlük siyasetini güçlendirecek her türlü siyasi fırsatı değerlendirmeli” önerisinde bulundu.
 
Tarihi önem atfedilen 14 Mayıs Cumhurbaşkanlığı ve Genel Seçimler ile 28 Mayıs Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimleri geride kaldı. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yüzde 52,18 ile seçilirken, Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 47,82 oranında oy aldı. İki aday arasındaki oy farkı ise 2 milyon 330 bin 140 oldu. Seçim sonuçları birçok soru ve tartışmayı da beraberinde getirdi. Siyaset bilimci ve yazar Ahmet Murat Aytaç, ikinci tur Cumhurbaşkanlığı seçimlerine giden süreç ve sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
 
ADAYLARIN MİLLİYETÇİ SÖYLEMLERİ
 
Erdoğan’ın “çözüm” adı altında yürütülen sürecin ardından kapsamlı bir ideolojik dönüşüm yaşadığını dile getiren Aytaç, “Kılıçdaroğlu’nun söylemindeki milliyetçi kayış, birinci tur sonucunda ortaya çıkan oy dağılımının etkisiyle geliştirilmiş bir seçim taktiği gibi görünüyor. En azından şimdilik, bir dönemler Baykal’ın da sıkıştığında başvurduğu -çarşaflı kadınlara CHP rozeti takma vb.- türden ilkesiz bir oy avcılığına benziyor. ‘Şimdilik’ dememin nedeni; bu söylem değişikliğinin uzun vadeli sonuçlarını bugünden kesin olarak öngörmenin mümkün olmaması. Zira AKP'nin çözüm sürecinden geri dönüşünü de bir yönüyle seçmen tabanında gerçekleşen milliyetçi dönüşüme uyum sağlamak ve bundan kazançlı çıkma hesabıyla açıklayabiliriz. Kılıçdaroğlu'nun partisini uzun bir süre temsil ettiği ‘ulusalcı’ çizgiden daha farklı bir çizgiye çekmesiyle oluşan yeni imajı düşünüldüğünde, ikinci turdaki milliyetçi hezeyanın kafaları karıştırması doğal. Ama bunun ideolojik olarak da tahkim edilmiş, dört başı mamur bir milliyetçi siyasetin sözcülüğüne soyunma şeklini alıp almayacağını görmek için biraz daha zamana ihtiyaç var” diye konuştu.
 
OY KAYBI VE SONUÇLARA ETKİLERİ 
 
Kılıçdaroğlu’nun milliyetçi söylemlerinin seçim üzerindeki etkileri üzerinde duran Aytaç, şunları söyledi: “Kılıçdaroğlu’nun birinci olduğu ve Kürt seçmeninin yoğun olduğu 14 ile baktığımızda, belli bir oy kaybının oluştuğu doğrudur. İlk sonuçlara göre, birinci turda oy kullanan seçmenlerin sayısındaki azalma 207 bin 358. Buna mukabil, Kılıçdaroğlu’nun oylarındaki toplam gerileme 135 bin 875 olarak gerçekleşmiş. Yine bu illerde ilk turdaki oy sayısını 2 milyon 456 bin 319 olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda, oy kaybının yaklaşık olarak yüzde 5,5 civarında olduğu ortaya çıkıyor. CHP’nin Zafer Partisi’yle imzaladığı protokolün bedelini bu şekilde ödediğini söylemek yanlış olmaz. Bu da tepkili seçmenlerin rahatsızlığını oy tercihini değiştirerek değil, sandığa gitmeyerek gösterdiği anlamına gelir. Tabii ikinci turda oy kullanmayanların yarıya yakının Kılıçdaroğlu seçmeni olmaması, bu tutumda boykot dışındaki faktörlerin de etkili olduğunu işaret ediyor. Nerden bakılırsa bakılsın, yaşanan oy kaybının küçük bir oy dilimiyle sınırlı kaldığını ve seçim sonuçları üzerinde bir etki yaratmaktan uzak olduğunu kesin olarak gözlemliyoruz. Asıl işaret etmek istediğim şey seçmen davranışının kazandığı stratejik boyut. Yani seçmenler kimi istediğinden çok kimi istemediğine bağlı olarak oy vermiştir.”
 
‘ERDOĞAN’IN ZAFERİ MUTLAK DEĞİL’
 
Erdoğan’ın seçim zaferinin “mutlak” olmadığını vurgulayan Aytaç, “Bunun mutlak bir zafer olduğu yönündeki algı bir yönüyle seçime girdiğimiz sosyal ve ekonomik koşullarla, bir yönüyle de muhalefetin yarattığı seçmen psikolojisiyle ilgili. Neredeyse AKP’nin kazandığı her seçimde muhalefet seçim yenilgisini iktidarın yaptığı seçim hileleriyle açıkladı. Tabii bu yaklaşımdan çıkan sonuç seçimde muhalefetin en temel meselesinin sandık ve seçim güvenliği olduğu, eğer bu sorun halledilirse seçimlerin kazanılacağı yönünde oluyordu. Ancak yüzeydeki bu duyguların çok daha derindeki bir sorunu, yani Türkiye’deki siyasetçilerin yenilginin sorumluluğunu üstlenmek, hesap vermek ve demokratik özeleştiri yapmak gibi konulardaki yetersizliğinin üstünü örttüğünü düşünüyorum. Öyle ya siz elinizden geleni yapmışsınız ama karşıdaki hile yaparak oyunu kazanmışsa, kaybedeni eleştirmek doğru olmaz. Aksine yenilenin hukukunu savunmak, daha da ‘güçlenip’ hilekardan hesap sormak için çalışmak gerekir. İşte yaratılan duygu buydu. Oysa bunun altını azıcık kazıdığınızda,  Türkiye siyasetini esir alan lider oligarşisi, dar partizan kadrolaşma, delege yapıları liderin gücünü sürekli kılacak şekilde betonlanmış parti yapıları karşımıza çıkıyor” diye belirtti.
 
‘SİYASET EHVEN-İ ŞER MANTIĞINA SIKIŞTI’ 
 
Türkiye siyasetinin kısır bir “Ehven-i şer” mantığına sıkıştığını söyleyen Aytaç, “İnsanlar kendileri için en iyi olanı değil, daha az kötü olanı seçiyorlar. Aslında iktidar cephesi için de durum çok farklı değil. Erdoğan seçmenlerinin çoğu da aslında ekonomi yönetimini veya afet politikalarının kötü durumda olduğunu görüyor, kabul ediyor. Ama muhalefetin yönetimi alması durumunda işlerin daha kötü olacağına inanan bir çoğunluk olduğu için iktidara destek veriyorlar. Böyle baktığınızda iktidarı destekleyenler de kendilerine göre kötünün iyisini tercih ediyorlar. Geleceğin altını oyan, toplumu beklenti eşiğini düşüren bu durum, demokrasinin buz devri olduğuna inandığım bir ‘azalan beklentiler çağında’ dondurmuş durumda siyaseti. Buradan çıkmak için öncelikle kötünün iyisini norm haline getiren bu yaygın, örgütlü, kendi kendini besleyen bu kötülük rejiminden çıkmamız, iyinin nasıl bir şey olduğunu tekrar hatırlamaya ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı. 
 
‘TENCERENİN BOŞ OLMASI YETMEZ’
 
Seçime giden süreçte sırasıyla pandemi, ekonomik gerileme ve depremin meydana geldiğine, iktidarın ise tüm bu krizlerde beceriksiz bir yöntem izlediğine dikkat çeken Aytaç, şöyle devam etti: “Tüm bu konular muhalif kesimlerde ‘iktidara yürüyoruz’ hissiyatını güçlendirdi. Siyasi yorumcular ‘boş tencere iktidar devirir’ klişesini, ekonominin önceliğini ve belirleyiciliğini vurgulamak adında defalarca tekrar ettiler. Oysa bugün vardığımız yerde, AKP ve MHP, yani iktidar bloğu hem parlamento çoğunluğunu aldı hem de cumhurbaşkanlığını kazandı. Sonuç beklentilere uymadığında, beklentilerini sorgulamak yerine, sonuçları mahkûm etmekte büyük bir konfor, rahatlık vardır. İşte halkı suçlayanlar, depremzedeleri eleştirenler ve bunun gibi yaklaşımlar bu rahatlığa erişmenin bir yolu olarak, biraz da tepkisel bir şekilde yaygınlık kazanmaya başladı. Bence buradan çıkarılacak en önemli sonuç, her koşul altında siyaset yapmanın önceliğidir. Ekonomik krizler gibi doğal afetler de kendiliğinden siyasi sonuçlar doğurmazlar. Burada belirleyici olan bu gibi krizlerin siyasi olarak nasıl anlamlandırılacağıdır. Başka bir ifadeyle tencerenin boş olması yetmez, neden boş olduğu veya nasıl doldurulacağı konusunda insanlara inandırıcı politikalarla gitmek gerekir. Bunlar başarıldığında hiçbir gücün yenilmez olmadığını kendi pratiğinizle de görebilirsiniz.”
 
‘CUMHUR İTTİFAKI PARÇALI VE AYRIŞMIŞ’ 
 
Erdoğan’ın seçim öncesinde kullandığı “seçimden sonra görüşürüz” söylemi ile gözdağı verdiğini söyleyen Aytaç, “Seçim zaferi sonrasında yaptığı konuşma, seçim süreci boyunca yürüttüğü kriminalize edici ve kutuplaştırıcı söyleminin pek de değişmeyeceğinin işaretini vermişti. Bu söylemin ekseninde kutuplaşmış güçlerin inşa ettiği siyasi ittifak, unsurlarını kesişen yanları kadar ayrışan yanlarıyla da bir araya getirmektedir. Yani bir yandan baktığınızda aynı olanları bir araya getiren bu yapılar, başka bir açıdan benzemeyenleri bir araya getirmektedir. Dolayısıyla Cumhur İttifakı’nın da en az Millet İttifakı kadar parçalı, ayrışmış nitelikleri bir araya getirdiğini akılda tutmak gerekir. HÜDA PAR, Yeniden Refah Partisi veya DSP gibi iktidarı desteklemiş güçler, her ne kadar ilkelere dayalı bir uzlaşı temelinde ittifaka yönelmiş görünümü sunsalar da esasen seçim barajı, kolay ve zahmetsiz milletvekilliği elde etme arzusu gibi somut siyasi çıkarlar çerçevesinde birlik kurdular. Bu güçlerin sarsılmaz ve yekpare bir blok oluşturmadığını görmek, özgürlük ve eşitlik siyasetini derinleştirmek için olası fırsatları gözden kaçırmamak gerekir. İktidar blokuna dahil olmak, kazanan tarafta olmak başlı başına birliği sürdürmek için bir motivasyon kaynağıdır ve bu güçler için de durum farklı olmayacak. Ancak bu boyut ittifak güçlerinin kırılgan yanını da işaret ediyor” şeklinde konuştu.
 
‘MUHALEFET HER TÜRLÜ FIRSATI DEĞERLENDİRMELİ’ 
 
Aytaç, muhalefete şu önerilerde bulundu: “İktidar blokunu bir arada tutan bağlantılara daha çok can suyu verilirse, kimilerine göre Cumhuriyet tarihinin en ‘gerici’ ve en ‘şoven’ ittifakının ömrü çok daha fazla uzayacaktır. Muhalefet 5 yıl sonraki seçime endeksli ağır çekim siyaset yapan bir politika üretmenin ötesine geçmelidir. O yüzden mevcut iktidar blokunun dayanıklılığını ve sürdürülebilirliğini sınayan hamleler de dahil, eşitlik ve özgürlük siyasetini güçlendirecek her türlü siyasi fırsat değerlendirilmeli, öne çıkarılmalıdır.”
 
MA / Yüsra Batıhan

Diğer başlıklar

11:57 'Orhan Doğan' ismine ret kararı mahkemeye taşındı
11:35 DEM Parti Sözcüsü: PKK'nin kongresini topladığını duyurması an meselesi YENİLENDİ
11:16 Sırrı Süreyya Önder için memleketinde taziye kuruldu
11:14 Hindistan ve Pakistan’da karşılıklı saldırılar yoğunlaşıyor
11:12 Çözüm karşıtları devrede!
10:52 Ailelerden İmralı'ya gitmek için başvuru
10:37 Gardiyan saldırısından şikayetçi olunca sanık durumuna düştü
10:00 Koçerlerin zorlu yolculuğu başladı
09:55 Gazeteci Kanbal hakkında dava açıldı
09:23 Kürt sorununun çözümünde heba edilen süreçler
09:08 Gabar'da orman kıyımının yeni görüntüleri
09:07 Semt pazarındaki yurttaşlar: Çözüm Öcalan’ın çağrısında
09:06 Dicle Anter: Sırrı gerçeklerle yüzleşilmesi için savaştı
09:05 Antalya'daki cezaevlerinde 90 hasta tutsak var: Serbest bırakılmalılar
09:04 Şirnex’te öldüren sağlık hizmeti: Ekipman ve doktor yok
09:03 Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali: Dayanışma güçlendiriyor
09:02 Tutsak yakınları: Gözümüz televizyonda büyük barışı bekliyoruz
09:01 ‘Umut hakkı düzenlemesi tartışmasız atılması gereken adımdır’
09:00 09 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
08:30 31 yıl sonra memleketinde coşkulu karşılama
08/05/2025
23:44 ‘Suriye’de 5 ayda 5 bin 500 sivil öldürüldü’
22:48 SOHR: Silahlı gruplar Şam’da yurttaşların evlerine el koydu
22:07 Birçok kentte Abdullah Öcalan posterleri asıldı
21:34 Êlih’te kadınlar buluştu: Kayyım zihniyetine karşı dayanışacağız
21:22 Wan’da Kürt Dili Bayramı şöleni
21:08 Yeni Papa Robert Francis Prevost oldu: Barış sizinle olsun
21:02 Federe Kürdistan’da yaşamını yitiren Işık’ın taziyesine kitlesel ziyaret
20:57 Sırrı Süreyya Önder anısına Beynelmilel gösterimi
20:54 ‘Kürtçe hukuk literatürünün oluşturulması gerekiyor’
19:32 15 yaşında girdiği cezaevinden 46 yaşında çıktı
19:21 Eskişehir'de kadın katliamları protesto edildi
19:15 Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Birsen Orhan davasında karar
19:03 Türkiye ile Irak arasında 11 anlaşma imzalandı
18:55 Taciz failine verilen cezanın bozulması protesto edildi
18:45 Şarbajêr’de bir kolber katledildi
18:10 ‘Cezaevinde kalamaz’ raporu dikkate alınmadı: Elisa Ayık tahliye edilmedi
17:44 Qoser Meclisi: Zeyni İpek, araçları yandaşlara peşkeş çekmek için istedi
17:36 Qoser’de bir öğretmen öldürüldü
17:21 Pasûr Belediyesi eşbaşkanları halk buluşması düzenledi
17:12 DEM Parti’den kayıt dışı çalışma koşullarının tespiti için önerge
17:01 Ankara'da bir kadın katledildi
16:54 Wan'da Kürt Dili Sempozyumu düzenleyecek
16:33 Arınç’tan taziye ziyareti: Süreçte yer alanları devlet korumalı
16:01 Amed’de hukuk öğrencileri Önder’i andı
15:51 9 kadın tutsağa ‘sarılma’ ve ‘zılgıt’ cezası
15:39 CHP İl Başkanı Çelik ve 25 kişi hakkında iddianame
15:28 Mersin’de ağaç katliamına karşı nöbet
15:19 Zirai don için 'özel afet bölgesi' çağrısı
14:50 Nisan ayında 8'i çocuk, 152 işçi hayatını kaybetti
14:49 Özel’den İmamoğlu’na ziyaret
14:21 124 isimden Önder’e veda: Hepimizin yüreğine barışı yazdın
14:12 'Çocuk Hastanesi'nin deprem raporu 27 aydır gizleniyor'
14:12 Zırhlı araçla katledilen Öner davası istinafa taşındı
13:31 Hastane yolunda tutsaklara saldırı
13:12 Tutsaklara hücre cezası
12:55 Cezaevindeki şiddet davasında görüntüler istenecek
12:45 Erdoğan: Bizi kolay bir süreç beklemiyor
12:29 TBB'den avukata saldırıya tepki
12:25 Werîşe Muradî’nin tedavi hakkı engelleniyor
12:19 Avukatlardan İmralı başvurusu
12:18 Gazeteci Güneş davasında emniyetten 'bilgi' istenecek
12:14 Amed’de tutsaklar için yapılacak açıklamaya çağrı
12:05 DEM Parti'den Önder'e suikast iddialarına dair açıklama
12:02 Amed'de ArtTigris Sanat Fuarı'nın lansmanı yapıldı
11:08 Hasta tutsak Karatay'ın yeniden yargılanmasına devam edildi
11:03 Serê Gulanê etkinliklerinin startı verildi
10:57 Hindistan-Pakistan çatışmasında en az 43 ölü
10:52 'Kuyu tipi' cezaevlerine karşı açlık grevi başlatılıyor
10:43 Gazeteci Zeynep Kuray hakkında beraat kararı
10:28 Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nden İmamoğlu açıklaması
10:16 İşçiler greve gitti, çöp yığınları oluştu
10:14 GES'e karşı direnenler: Göç etmek istemiyoruz
10:05 DAİŞ’in Dêrazor’a saldırıları sürüyor
09:26 Hasta tutsak Ayık’ın annesi: Barış için önce hasta tutsaklar bırakılmalı
09:25 ‘Sürgüne’ karşı oturma eylemi başlattı
09:13 ‘Sırrı’nın cenazesine katılanlar barış mücadelesi sözünü verdi’
09:12 ‘Şiddetin son bulması için sorumluluk alınmalı’
09:08 30 yılın ardından tahliyesi ertelendi: Ölsem de pişmanlığı kabul etmem
09:06 Amed’de halk ulaşım zammına tepkili: Geri çekin
09:05 'Önder'e sözümüz; bu topraklara onurlu barışı getirmektir'
09:04 33 yıllık sürgünden sonra Amed’te sahneye çıktı
09:03 Ev ev gezerek Öcalan'ın çağrısını anlatıyorlar
09:02 Ateşkese rağmen 23 bin 369 saldırı
09:02 Dünyada barış görüşmeleri: Karşılıklı adımlarla çözüm sağlandı
09:00 08 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
07:49 Amêdiyê Bölgesi’ne hava saldırısı
06:12 İmamoğlu'nun X hesabına erişim engeli getirildi
00:10 AYM'nin kararına tepki: Bu düzenlemeye boyun eğmeyeceğiz
07/05/2025
22:37 Suriye sahil kentlerinde 10 kişi kaçırıldı
21:33 'Özgür Özel'e yapılan saldırı araştırılsın' önergesine ret
21:21 Fed faiz kararını açıkladı
21:17 Tutsak kadınlardan Sırrı Süreyya Önder için taziye mesajı
20:47 AK’nin Türkiye raporu onaylandı
20:36 ÖHD ve TUHAD-FED: Hasta tutsakların yeri cezaevi değil hastanedir
20:01 Meclis’te 2025 yıllı ‘Sırrı Süreyya Önder Barış Yılı’ talebi
19:22 Mor Dayanışma: Bir üyemiz ajanlaştırılmaya çalışıldı
18:50 KHK eylemi 330'uncu haftasında: Sırrı’ya sözümüz barış olacak
18:47 Kadın katliamları ve cezasızlık protesto edildi
18:35 Mêrdîn’de köylüler direndi, kepçeler çekildi
18:20 ÇED raporundaki sahte fotoğraflara suç duyurusu
17:43 Emekliler TÜİK önünde: Maaşlarımız sadakaya dönüştürüldü
17:37 AYM’ye yürüyüşleri engellenen kitle oturma eylemi başlattı
17:33 Cenevre eyleminde Sırrı Süreyya Önder anıldı
17:13 İzmir’de 3 belediyede iş bırakma eylemi
17:02 Amik Ovası çiftçileri isyan etti
16:31 Önder için mevlit ve taziye
16:27 Oda ve borsalardan Sudani-Erdoğan görüşmesi öncesi 5 talep
16:21 TÜSİAD'ı ziyaret eden Özel: Bundan sonra yeni bir iktidar var
16:09 Dêrsim'de askeri operasyon
16:07 AYM'ye yürümek isteyen hayvan hakları savunucularına polis engeli
15:29 Meclis'te Önder anması: Eksik bıraktığı süreci tamamlamamız gerekiyor
14:59 AYM'den Hayvan Yasası’nın iptali başvurusuna ret
14:43 Sağlıkçılardan şiddete karşı eylem
14:40 Hayvan hakları için AYM önünde eylem
14:39 İHD’den gözaltılara tepki: Tutsaklarla dayanışma insanidir
14:10 Wan’da 15 Mayıs Kürt Dili Bayramı startı
13:48 SGDF Eşbaşkanı Müslüm Koyun tahliye edildi
13:46 Semra Güzel davasında tanık hakkında zorla getirme kararı
13:34 Bahçeli'den Önder'in Meclis'teki taziyesine ziyaret
13:24 GES'e karşı çıkan yurttaşlar kepçeleri durdurdu
13:07 Avukat İçli'ye dönük silahlı saldırıya tepki
13:02 İstanbul’da 3.4 büyüklüğünde deprem
12:34 Almanya’da Kürt üniversitesi açılıyor
12:34 Rektörden İmamoğlu diploması açıklaması
12:26 'Örgüte yardım' iddiasının 'örgüt üyeliği' kabul edilmesinde ihlal kararı
12:25 Suriye'de 24 saate 13 kişi katledildi
11:23 Gazeteci Diren Yurtsever beraat etti
10:49 JINNEWS şiddet çetelesi: 34 kadın katledildi, 14 şüpheli ölüm
10:39 Bir yılda 6 bin kişi trafik kazalarında yaşamını yitirdi
10:29 Hilal Kar’ın katiline ağırlaştırılmış müebbet hapis
10:16 Hindistan-Pakistan arası çatışma: Onlarca ölü, 3 uçak düştü
10:01 'Kadınların Ayak İzi' yürüyüşü: İşimizi istiyoruz
09:57 Cixsêliler GES’e karşı mücadelede kararlı
09:11 Önder'i anlattı: Hayalini kurduğu Demokratik Cumhuriyet'i Öcalan’ın paradigmasında gördü
09:09 Kerboran'da 3 mahalle yolu 'güvenlik' gerekçesiyle kapatıldı
09:08 Ayla Akat Ata: Önder’in mücadelesi vasiyettir
09:07 Çilek üreticileri artan maliyetlerden şikayetçi
09:06 Zeyneb Murad: Öcalan’ın çağrısı konferansa zemin hazırladı
09:02 Barış Anneleri: Önder'in mücadelesi başarıya ulaşacak
09:00 Hasta tutsaklar için 16 kentte eylem yapılacak
09:00 07 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
06/05/2025
23:57 Yüzde 78 engelli hasta tutsak tahliye edildi
23:43 Hindistan'dan Pakistan'a saldırı
23:25 ABD ile Husiler arasında ateşkes sağlandı
23:16 Suriye’de 5 kişi katledildi
22:54 HSK için adaylar belli oldu: CHP seçimden çekildi
21:34 Suriye’de bir cezaevinde isyan çıktı
21:18 Amed’de avukata silahlı saldırı
20:57 Gazeteciler Ercüment Akdeniz ve Yıldız Tar’a ‘örgüt üyeliği’ suçlaması
20:40 Minguzzi cinayetinde iki gözaltı daha