Planên hêzên serwer ên li ser Şengalê

  • rojane
  • 10:26 24 Gulan 2022
  • |
img
NAVENDA NÛÇEYAN - Hêzên serdest vîna êzdiyan tune dihesibînin û bi “Peymana Şengalê” dixwazin artêş û rêveberiyek nû ava bikin û ev hêz dixwazin xwe bigihînin çavkaniyên binê erdê û armanc dikin ku pêşkêşî bazara dinyayê bikin. 
 
DAIŞ’ê piştî Sûriyeyê di 8’ê Hezîrana 2014’an de êrişî Mûsûlê kir û ew herêma jê re Nînova tê gotin dagir kir. DAIŞ’ê hem li Iraqê hem jî li Sûriyê gelek axa bi xêr û ber ku hem li ser axê û hem li bin erdê dewlemend e desteser kiribû. DAIŞ’a hov di 3’ê Tebaxa 2014’an de êrişên giran bir ser navend û warê qedîm ên êzdiyan Şengalê. Bi destpêkirina êrişan re hêzên PDK’ê û artêşa Iraqê ji Şengal û derûdora wê reviyan û civaka êzdî bi tenê û li dijî êrişên hovane yên DAIŞ’ê bêparastin hiştin. Di êrişên bêserûber ên DAIŞ’ê de 5 hezar jinên êzdî hatin qetilkirin, nêzî 10 hezar kes bi tevî jin û zarokan ve revandin. Bi sed hezaran welatiyên êzdî neçar man ji ser mal û milkên xwe koç bikin û ketin ser rêya pênaberiyê. Êzdiyan van êrişên qirkirinê yên DAIŞ’ê wek Fermana 74’emîn bi nav kir. 
 
YEKÎNEYÊN XWEPARASTINÊ 
 
Bi destpêkirina êrişên DAIŞ’ê re hêzên HPG, YJA-STAR’ê, YPG’ê û YPJ’ê berê xwe dan Şengalê û gihîştin hawara êzdiyan. Van hêzan xwe gihand sînorê Rojavayê Kurdistanê û Şengalê û korîdora rizgarkirinê ji Çiyayê Şengalê ber bi Rojava ve vekirin. Bi sed hezaran êzdî di vê korîdorê de birin cihên bi ewle û wan ji qetlîamê rizgar kirin. Hê di 2014’an de êrişan berdewam dikir, Yekîneyên Berxwedana Şengalê (YBŞ) hat damezrandin. Pişt re jî Yekîneyên Jinan a Şengalê (YJŞ) û Asayîşa Êzdîxanê hat avakirin. Bi vê terza artêşbûnê re di dîrokê de cara yekem bû ku êzdiyan hêzên xweparastinê ava kirin. Ev hêz bi awayên kordîneyî li dijî DAIŞ’ê li ber xwe dan. 
 
XWESERIYA DEMOKRATÎK 
 
Di rojên giran ên ku hê êriş li ser Şengalê berdewam dikirin, di 14’ê Çileya 2015’an de bi vîna civaka êzdî Meclisa Xweseriya Demokratîk a Şengalê (MXDŞ) damezrandina xwe ji cîhanê re ragihand. Piştî ragihandina Meclisa Xweser di 14’ê Mijdara 2015’an de hêzên kurdan Şengalê ji DAIŞ’ê rizgar û paqij kirin. Xelkê li Şengalê ji nû ve dest bi pêvajoya avakirinê kir. Ewilî malên xwe, kolanên xwe û qadên jiyanê ava kirin. Dûre êzdiyan di warê ewlehî, çadn, parastin, aborî, dîplomasî û polîtîkayê de xwe bi rêxistin kirin û li dijî cure êrişan bi xwe bi xwe hêza xwe ava kirin û xwe parastin. Li ser vê yekê HPG’ê di 1’ê Nîsana 2018’an de daxuyanî da û ragihand ku êdî Şengal azad bûye û êdî dê parastina wir ji aliyê Yekîneyên Berxwedana Şengalê ve bê kirin û hêzên xwe ji wir vekişand. 
 
PDK’Ê XWESERIYÊ NAS NEKIR 
 
Hêzên PDK’ê ku di kêliya DAIŞ’ê êrişî Şengalê dikir xwe diavêtin qaseyên kamyon û kamyonetan direviyan, bi hezaran êzdî bi qetlîamê re rûbirÛ hiştin. Roja ku Şengal ji DAIŞ’ê hat rizgarkirin, Serokê Giştî yê PDK’ê Mesûd Barzanî li serê Çiyayê Şengalê daxuyanî da û vê îdiayê kiribû: “Pêşmergeyan Şengalê rizgar kir. Ji bilî pêşmergeyan tu hêz tev li operasyonê nebû.” Berê axa Şengalê di navbera Hewlêrê û Bexdayê de cihek bi nîqaş bû. Piştî Xweserî li Şengalê hat ragihandin, Barzanî ji bo ku hikûmeta Iraqê êrişî Şengalê bike her tim bang dikir. PDK’ê îdia kir ku xweseriya li Şengalê “ne rewa ye” û di 3’yê Adara 2017’an de êriş bir ser bajarokê Xanesora Şengalê. PDK’ê ji van êrişan tu encam bi dest nexist û dîsa Şengalê kir hedef û bang li artêşa Iraqê kir ku bikeve Şengalê. 
 
‘PEYMANA ŞENGALÊ’ 
 
Tirkiye û Amerîkayê fişaran li hikûmetên Bexdayê û Hewlêrê kirin û di encama vê yekê de di navbera Bexda û Hewlêrê de di bin çavdêriya Nûnera Taybet a Iraqê ya Neteweyên Yekbûyî Jeanine Hennis-Plasschaert di 9’ê Cotmeha 2020’an de “Peymana Şengalê” hat îmzekirin. 
 
3 xalên bingehîn ê vê “Peymanê” wiha ne: 
 
1-RÊVEBERΠ
 
* Dê kesek serbixwe ji bo Şengalê wek qeymeqam were bijartin. Divê tu astengiyên vî kesî li hemberî qanûnan nebin û dê ev esas were girtin. 
 
* Piştî diyarkirina qeymeqam dê di navbera her du aliyan de (Baxda-Hewlêr) komîsyonek hevpar were avakirin û meqamên îdarî yên li herêmê di ber çavan re werin derbaskirin. 
 
2- EWLEHΠ
 
* Tenê dê polîsên xwecihî, Musteşariya Ewlehiya Netewî û Serwîsa Îstîhbarata Netewî ji ewlehiya navçeyê berpirsiyar bin û hemû hêzên din ên çekdar (Asayîş, YBŞ û YJŞ) dê ji Şengalê bên derxistin. 
 
* Ji bo hêzên ewlehiya navxweyî were destekkirin, dê hêzek ewlehiyê ya ji 2 hezar û 500 kesan pêk were bê avakirin. Dê di navbera vê hêzê de dabeşkirina wezîfeyê bi awayek adilane were kirin û rewşa koçberên li kampan dijîn li ber çavan were girtin. 
 
* Li Şengalê û derdora wê PKK û hêzên bi ser PKK’ê ve dê dawî lê bê anîn. Dê destûr ji tu hêzek girêdayî PKK’ê re ku bi rola xwe rabe re neyê dayîn. 
 
3 - JI NÛ VE AVAKIRIN 
 
* Ji bo ji nû ve avakirina navçeyê dê komîsyonek hevpar ji aliyê hikûmeta Iraqê û hikûmeta Herêma Kurdistanê ve were avakirin. Dê ast û armancên vê komîsyonê ji aliyê Serokwezîrê Herêma Kurdistanê û Serokwezîrê Iraqê û Waliyê Nînovayê ve bê diyarkirin. 
 
* Her wiha dê komîsyonek mijarên îdare û ewlehyê di cih de bişopîne û kontrol bike were avakirin. 
 
Bi vê “Peymanê” re hat xwestin ku Şengalê bibin beriya pêvajoya fermanê ya 2014’an. Êzdî ji roja ewil ve li dijî vê “Peymana” ku îradeya wan nas nake derketin. 
 
MALBATA BARZANÎ DI HER FIRSETÊ DE ŞENGALÊ DIKE HEDEF 
 
Serokê Herêma Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî di axaftinek xwe de gotibû, “Şengal ne fermî ye. Li dijî qanûnan e.” PDK di her kêlî û firsetê de Şengalê hedef dide nîşandan. Ev çend sal in Tirkiye bi balafirên bêmirov êrişî Şengalê dike. Tirkiyeyê di 23 û 25’ê Tebaxa 2020’yan de êrişî Şengalê kir. Tu encam nehat bidestixstin. Li ser banga PDK’ê ewilî xendekên 3 metre kûr û 3 metre fireh hatin kolandin, ev nebes bû niha jî bi qasî dirêjahiya 250 kîlomtereyî û bi bilindahiya 3 metreyî û firehiya 75 santîmetreyî dîwar di navbera Rojavayê Kurdistanê û Şengalê de tê lêkirin. 
 
Li aliyekî çêkirina dîwarê di navbera Şengal û Rojavayê Kurdistanê de berdewam dike li aliyekî jî bi navtêdana PDK’ê li ser fermana Serokwezîr Kazimî, artêşa Iraqê di 2’yê gulanê de êrişî Şengalê kir. Di navbera artêşa Iraqê û hêzên Asayîşa Êzdîxan, YBŞ û YJŞ’ê de şerên giran qewîmî. Xelkê Şengalê li dijî êrişan rabû û êriş di 4’ê gulanê de hatin sekinandin. Li ser rawestandina êrişan, Serokwezîrê Herêma Kurdistanê Mesrûr Barzanî daxuyanî da û bang li hikûmeta Iraqê kiribû: “Em destnîşan dikin ku Peymana Şengalê were sepandin. Divê berpirsiyariya dikeve ser milê hikûmeta Iraqê bi cih bîne.” Bi vê daxuyaniyê re carek din Şengal hedef hat nîşandan. 
 
DIXWAZIN XETÊN ENERJIYÊ BIXIN KONTROLA XWE 
 
Sedema ku Amerîka, Enqere, Hewlêr û Bexda naxwazin Meclisa Xweser a Şengalê nas bikin ew e ku dixwazin herêmê bixin kontrola xwe û dixwazin raste rast xwe bigihînin çavkaniyên enerjiyê. Bi bahaneya xwegihandina çavkaniyên bin erdê re dixwazin Şengalê dagir bikin û ji ber vê yekê ye ku artêşa Iraqê her tim navtêdanê li artêşa xwe dike ku êriş bikin. Bi şerê Ûkraynayê û Rûsyayê re krîza gaza xwezayî li tevahiya dinyayê belav bû. Di serî de Îngîlistan gelek welatan çav berdaye çavkaniyên binerde yên li Mûsûl û Kerkûkê. Navtêdana PDK’ê ya li dijî Şengalê didome û li herêmê hê jî hêzên artêşa Iraqê sekinîne. 
 
 

Sernavên din

18/07/2025
23:37 Hikûmeta veguhêz a Sûriyeyê agirbestê red kir
23:28 DEM Partî: Dadgeh eşkere sûc dike
22:49 Li Geverê bi girseyî serdana kesên ji girtîgehê derketin hat kirin
22:41 Li ber Girtîgeha Xarpêtê îşkenceyê protesto kirin
22:33 Rêveberiya Xweser: Em destkefiyên şoreşê biparêzin
22:30 Li Behra Spî bi pileya 4.1 erdhej
20:25 Li Elbakê hevdîtina gel: Me xwe bi berxwedanê bi cîhanê da nasîn
19:29 Çîgdem Kiliçgun Ûçar: Divê hemû partiyên siyasî daxilî pêvajoyê bibin
19:13 Ji Erdogan daxuyaniya pêvajoyê
18:54 Gulerê 85 salî ji girtîgehê derket
17:14 Bi zarokan pîsî dan xwarin, wezaretê pêdivî bi ‘parastinê’ nedît!
16:28 Bernameya Mîhrîcana Mûnzûrê aşkera bû
15:42 Meclisa Leşkerî ya Siwêdayê: Me piraniya cihên stratejîk kontrol kirin
15:35 Ji malbatan serlêdana ji bo Îmraliyê
15:28 Der heqê Siddik Guler de biryara tehliyeyê hat dayîn
15:10 NY’ê ji bo Siwêdayê banga lêpirsîna lezgîn kir
15:02 Platforma Elewiyan a Edeneyê: Bila ji bo Durzan korîdor bê vekirin
14:45 Li 7 bajaran ji bo jinên Elewî yên hatibûn revandin çalakî
14:32 Îdareya girtîgehê nav û rengê Amedsporê sansur kir
14:23 Di civîna komîsyonê de kîjan biryar hatin girtin?
14:11 Li Girtîgeha Dumluyê kiryarên 1980’an tên kirin
13:41 Dê li Meletiyê navê Sirri Sureyya Onder bidin jiyîn
13:38 Cara duyemîn e tehliyeya girtiyê 30 salan hat taloqkirin
13:24 Civîna komîsyonê ya li meclisê bi dawî bû
12:26 Ji bo 2 rojnamegeran beraet û rojnamegerekî ceza
12:12 Yildiz ê MHP’î parvekirinek bi pirtûka Abdullah Ocalan ve kir
11:47 Kurdên Anatoliya Navîn piştgiriyê didin pêvajoyê
11:46 Qeyûm wesayîta ku hatibû hîbekirin xwest û projeyên şaredariyê betal kir
11:24 Partî ji bo komîsyonê kom bûn
10:57 Li Mêrgomarê xweza tê talankirin
10:48 Li Rihayê ciwan dê di şahiya azadiyê de bên cem hev
10:40 ‘Divê sererastkirinên qanûnî bên çêkirin’
10:26 Di lêpirsîna ÎBB’ê de ji bo 18 kesan biryara binçavkirinê
10:22 Ozlem Bîlgî: Bêdengiya li dijî îstismara zarokan sûc e
10:08 Li Rihayê zêdetirî 200 civîn: Bila devlet gav bavêje
09:47 'Komxebata Dayikan' wê were lidarxistin: Bi baweriya Rêya Heq jin jiyan e
09:39 Li Sûriyeyê bi sedan jin hatin revandin
09:35 Ciwanên sosyalîst şopdarên kesên li Pirsûsê hatin qetilkirin in
09:34 Li taxên Rihayê civînên têkildarî pêvajoyê
09:32 Welatiyên Kopê: Divê dewlet gavên mezin biavêje
09:31 Dayika Aştiyê: Divê bi awayekî ewle rêya vegerê ji bo gerîla bê vekirin
09:27 Welatiyên Sêrtê: Ji bo pêvajo baş bimeşe divê Abdullah Ocalan azad be
09:26 Salih Muslim: Em teslîmbûnê qebûl nakin, divê feraset biguhere
09:23 Hevdîtin bi kesên ku çekên xwe şewitandin re kir: Veger tune ye, têkoşîn neqediyaye
09:07 Di merasîmê de zarokên xwe temaşe kirin: Cîhanê hêza teorîk û pratîk a Ocalan dît
09:00 ROJEVA 18'Ê TÎRMEHA 2025'AN
17/07/2025
23:19 SOHR: Hejmara kesên li Siwêdayê mirine gihîşt 516'an
23:11 'Kujerê Ayşeyê Cemîl Koç e, polîsên hevkar kujer diparêzin'
23:02 Girtiyên li Girtîgeha Xarpêtê dest bi greva birçîbûnê kirin
20:31 Qetilkirina Ayşe Tokyazê hat şermezarkirin
20:21 Li Girtîgeha Kirşehîrê bi 'darbeyê' gef li girtiyan hat xwarin
20:10 Êrişa li ser malbata ku muzîka kurdî guhdar kir hat şermezarkirin
19:03 Fransayê dawî li hebûna xwe ya leşkerî ya li Senegalê anî
18:34 Bi girseyî serdana şîna Akyuzê ku li Tişrînê jiyana xwe ji dest da kirin
17:56 Hevserokên Giştî yên DEM Partiyê: Ji bo tevkariya li pêvajoyê divê rê li ber hevalên me bê vekirin
17:37 Li Enqereyê hevdîtinên balkêş
17:29 Endamên ESP û SKM'ê hatin berdan
16:13 Mecît Alagoz piştî 32 salan tehliye bû
16:02 ‘Tundiyên fîzîkî û dêrûnî li Pexşan Ezîzî tên kirin’
15:13 Civaka Durzan: Bila korîdorek ji bo Herêma Rêveberiya Xweser bê vekirin
14:34 Li Zaxo li ser bîrên petrolê êrişeke din pêk hat
14:19 Ji Şandeya Îmraliyê û Ozel daxuyanî: Dê temînat pêvajoyê civakî bike
14:16 ÎHD 39 salî ye: Divê peymaneke civakî ya nû bê çêkirin
13:32 Daxwazên jinan ên ji bo TÎS'ê
13:22 Ji ber barana li Pakîstanê 54 kesan jiyana xwe ji dest dan
13:17 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê û Ozel û destpê kir
12:13 Hevserokên DEM Partiyê çûn serdana Demîrtaş
12:01 Li Siwêdayê ‘ewlehî’ ji Durzan re hiştin
11:41 Ocalan ji Konferansa Ronakbirî ya Şengalê re peyam şand
11:17 Li Iraqê hejmara kesên di şewatê de mirin derket 61’an
11:15 İlayda Alkaş hat qetilkirin
11:14 Bi paradîgmaya Abdullah Ocalan ve perwerde didin
11:10 Endamên komîsyonê yên DEM Partiyî diyar bûn
11:00 Piştî bi salan keça xwe dîtin: Em jî civaka demokratîk dixwazin
10:25 Parêzer Kutluay: Divê mafên zarokan neyên jibîrkirin
09:48 Li Girtîgeha Xarpêtê tundî li girtiyekî hate kirin
09:24 Akin Bîrdal: Agirê ku hat pêxistin bila bibe wesîleya aştiyê
09:23 Ahmet Karagoz: Divê hatina gerîlayan bi qanûnê bê misgogerkirin
09:21 Ciwanên Şoreşger ên herêma Derya Reş di rêya Kobanê de şehîd bûn
09:20 Şoreşa Rojavayê 13 salî ye: Em dest ji destkeftiyên xwe bernadin
09:18 Hevserokê MED TUHAD-FED'ê: Divê karê ewil ê komîsyonê girtî bin
09:17 Dayikên Aştiyê: Gava yekemîn azadiya Ocalan e
09:16 Cizîrî: Xweza tê talankirin, germahî zêde dibe
09:14 Lobiya Îsraîl û Tirkiye-Şamê: Golanê bide Siwêdayê bigire!
09:05 Li Iraqê şewat: 50 kes mir
09:00 ROJEVA 17'ê TÎRMEHA 2025'AN
16/07/2025
16:57 Li dijî êrîşên li ser ziman bertek: Têkoşîna li hemberî înkarê dê bidome
16:37 Şewata li Îzmîrê hate tefandin
16:28 Ji ber deynê qeyûm şaredarî hate hecizkirin
14:53 Ji bo serbestberdana Ahmet Ozer serî li dadgeriyê dan
14:37 Ji bo Abdullah Akyuz şîn hate danîn
14:12 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê û Bahçelî: Pêdivî bi danûsteninê heye
13:52 Ji bo zentûngehan li pêşiya Meclisê bang kirin: Qanûna dagirkirinê rawestînin
13:43 Îsraîlê ji hewayê ve êrişî Şamê kir
13:29 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê û Partiya Gelecekê: Divê her kes hewl bide
13:22 Hevserokên Giştî yên DEM Partiyê li Kandirayê ne
12:23 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya bi Davûtoglû re dest pê kir
12:21 Li Şemrexê ‘kargeha zarokan’ hate lidarxistin
12:14 SOHR: Li Siwêdayê 248 kes mirine
12:00 Şandeya Îmraliyê: Rola Wezareta Dadê ji bo pêvajoyê girîng e