Saziyên hiqûqê yên Rihayê: Bêhiqûqiya li girtîgehan pirsgirêka me hemûyan e

  • rojane
  • 09:02 17 Nîsan 2024
  • |
RIHA - Rêxistinên hiqûqê yên Rihayê, têkildarî çalakiya girtiyên siyasî ya bi daxwaza azadiya fizîkî ya Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan û çareseriya pirsgirêka kurd dane destpêkirin, diyar kirin ku bêhiqûqiya li girtîgehan pirsgirêka herkesê ye û bang li baro, rêxistinên mafên mirovan û saziyên sivîl ên civakî kirin ku ji bo bidawîkirina tecrîdê û daxwazên girtiyan bi cih werin çalakiyên cûr bi cûr li dar bixin.
 
Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan ku di sala 1999'an de bi komployeke navneteweyî hat girtin û radestî Tirkiyeyê hat kirin, 25 sal in li Girtîgeha Tîpa F a Ewlekariya Bilind a Îmraliyê di bin şert û mercên tecrîdeke girankirî de tê ragirtin. Herî dawî Abdullah Ocalan di 25'ê adara 2021'an de bi telefonê bi birayê xwe Mehmet Ocalan re çend deqîqeyan axivî û piştî wê rojê ji Abdullah Ocalan û girtiyên din ên li Îmraliyê Omer Hayri Konar, Veysî Aktaş û Hamîlî Yildirim tu agahî nayên girtin. Li dijî agahî negirtina ji Abdullah Ocalan di serî de li Kurdistan û Tirkiyeyê gelek welatên cîhanê çalakiyên cûr bi cûr tên li darxistin û gel li qadan daxwaza azadiya fizîkî ya Abdullah Ocalan dikin. 
 
Di çarçoveya kampanyaya "Ji Abdullah Ocalan re azadî, ji pirsgirêka kurd re çareserî" de çalakî berdewam dikin. Çalakiya gireva birçîbûne ku girtiyên siyasî di çarçoveya kampanyayê de li girtîgehên bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê di 27'ê Mijdara 2023'yan de dabûn destpêkirin di 4'ê Nîsanê de derbasî qonaxeke nû bû. Girtiyan di vê qonaxê de biryar girtin ku dadgehan boykot bikin û bi malbatên xwe re telefonê neaxivin û dernekevin hevdîtinên bi malbatan re. Çalakiya girtiyan di roja 143'yan de didome. Endam û rêveberên saziyên hiqûqê yên Rihayê ku tekildarî mijarê ji Ajansa Mezopotamyayê (MA) re axivîn ji bo daxwazên girtiyan bi cih werin bang li baro, rêxistinên mafên mirovan û saziyên sivîl ên civakî kirin ku bikevin nava liv û tevgerê û ji bo bidawîkirina vê tecrîdê û daxwazên girtiyan bi cih werin çalakiyên cûr bi cûr li dar bixînin. 
 
'DAXWAZÊN GIRTIYAN HIQÛQÎ NE'
 
Serokê Navenda Mafên Mirovan a Baroya Rihayê Ahmet Taş bi lêv kir ku daxwazên girtiyan hiqûqî ne û ev tişt gotin: “Divê rayedarên dewletê ji bo daxwazên girtiyan bi cih bên bi lezgînî gavan biavêjin. Lê ji ber ku dewlet vê berpirsyariyê bi cih naîne, gelek mafên girtiyan tên binpêkirin. Daxwazên girtiyan daxwazên rewa ne. Ji bo ku dewlet van daxwazan qebûl neke tu astengiyek hiquqî nîne, lê dewlet ji ber sedemên siyasî van daxwazan qebûl nake. Hevdîtina bi malbat û parêzerên Abdullah Ocalan re mafekî bingehîn e û astengkirina vî mafî ne rewa ye. Girtî ji bo vî mafê bingehîn ê ku dewletê pêk neaniye bi cih bînin, neçar bûn ku çalakiyeke bi vî rengî bidin destpêkirin. Bi van çalakiyan girtî hewl didin dewletê bînin ser xeta hiqûqê.”
 
BANGAWAZÎ
 
Taş, destnîşan kir ku bi tecrîda girankirî ya li ser Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan re rêgezên hiqûqî yên peymanên navneteweyî tên binpêkirin û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Bi tecrîdê re gelek binpêkirinên mafên bingehîn pêk tên. Beriya her tiştî mafê ragihandinê, mafê darizandina adil û mafê azadiya derbirînê tê binpêkirin. Heke tecrîda li ser birêz Abdullah Ocalan berdewam bike dê li gelek qadan maf bên binpêkirin û bêhiqûqî bibin qanûn. Heya ku pêşî li vê bêhiqûqiyê neyê girtin dê rê li ber bêhiqûqiyên din jî bê vekirin. Ji bo ev bêhiqûqî bi dawî bibe divê baro, rêxistinên mafên mirovan û saziyên sivîl ên civakî bikevin nava liv û tevgerê û ji bo bidawîkirina vê tecrîdê û daxwazên girtiyan bi cih werin çalakiyên cûr bi cûr li dar bixînin. Heta ku ev tecrîd bi dawî nebe, wê sibê ev bêhiqûqî li dijî hemû muxalîfan were sepandin. Lewma divê li hemberî vê rewşa tecrîdê bertekên tund bên nîşandan. Divê bi çalakiyên cûr bi cûr pêşî li vê bêhiqûqiyê bê girtin.”
 
'NAVNÎŞANA ÇARESERIYÊ ABDULLAH OCALAN E'
 
Endamê Komîsyona Girtîgehan a Şaxa Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) a Rihayê Mûstafa Vefa anî ziman ku tecrîda li ser Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan li cîhanê tuneyê û got ku bi tecrîde re Tirkiye hiqûqa xwe binpê dike. Vefa axaftina xwe wiha domand: “Nêzîkatiya dewletê ya li hemberî Abdullah Ocalan, nêzîkatiya wê ya li dijî pirsgirêka kurd radixe ber çavan. Ji sala 1999’an û vir ve ji bo Abdullah Ocalan qanûnên taybet tên derxistin. Li Girava Îmraliyê li dijî Abdullah Ocalan tecrîdeke giran berdewam dike. Lewma li hemberî vê tecrîdê reflekseke civakî derdikeve holê. Ji ber ku muxatabê çareseriya pirsgirêka kurd Abdullah Ocalan e, girtiyan ji bo çareseriya pirsgirêka kurd û rakirina tecrîda li her qadê belav bûye, neçar man çalakiyek bi vî rengî bidin destpêkirin. Ev rêbaz demokratîk û rewa ye. Daxwazên qanûnî ne. Bi van çalakiyan re girtî dewletê hişyar dikin ku qanûnê bi cih bîne.”
 
'DIVÊ TIRKIYE BÊ DARIZANDIN'
 
Vefa bal kişand ser pirsgirêkên ku ji ber çalakiya girtiyan derkevin holê û wiha pê dê çû: “Bi van çalakiyan wê fikarên malbatên wan zêdetir bibin. Ji ber ku di girtîgehan de gelek girtiyên nexweş hene û dema malbatên wan agahî ji wan negirin dê bibe sedema fikarên giran. Her wiha heke girtî dernekevin dadgehê ev yek dê bibe sedem ku doz demeke dirêj bidome. Ji aliyekî reflekseke civakî heye ku hewl dide dewletê bîne ser xeta hiqûqî û li aliyê din jî dewleteke ku hiqûqa xwe pêk nayîne heye. Divê daxwazên girtiyan bên qebûlkirin, tecrîd bi dawî bibe û pirsgirêka kurd bi rêyên demokratîk bê çareserkirin. Tecrîda li ser girtîgeha Îmraliyê ne tenê kurdan, her kesî eleqedar dike. Partiyên muxalîf jî eleqedar dike. Heke ev bêedaletî ji holê ranebe wê ev bê serê her kesî. Ji bo ku tecrîd bi dawî bibe divê rêxistinên hiqûqî li dijî tecrîdê demildest çalakiyên bi bandor bimeşînin. Her wiha divê Yekîtiya Ewropa û Neteweyên Yekbûyî ji ber binpêkirinên hevpeymanan Tirkiyeyê darizînin. Divê raya giştî ya demokratîk jî piştgiriya girtiyan bikin."
 
'PIRSGIRÊKA ME HEMÛYAN E'
 
Rêvebera Komeleya Hiqûqnasên Ji bo Azadiyê (OHD) Ayşe Şehrîban Demîrel jî ji bo daxwazên girtiyan bi cih werin wiha banga hestiyariyê li raya giştî ya demokratîk kir: “Girtiyan bi dirûşma ‘Em ê di şert û mercên Abdullah Ocalan de bijîn’ çalakiya greva birçîbûnê derbasî qonaxeke din kirin. Li gel van çalakiyan, ji bo tespîtkirina binpêkirinên mafan ên dibe ku li girtiyên siyasî bên kirin û daxwazên wan bînin rojevê, me dest bi serdana girtîgehan jî kir. Niha li hemû girtîgehan tecrîd tê meşandin. Ji bo ev çalakî bi dawî bibin divê dewlet van daxwazên qanûnî pêk bîne. Ev daxwaz ne tenê berpirsyariya girtiyan e, pirsgirêka hemû raya giştî ye. Divê raya giştî ya demokratîk li hemberî van daxwazan bi hestiyar tevbigerê û piştgiriya girtiyan bike. Li hemberî vê divê rêxistinên hiqûqî, raya giştî ya demokratîk û rêxistinên sivîl bertek nîşan bidin ku ev bê hiqûqî bi dawî bibe, tecrîd be rakirin û daxwazên girtiyan bên qebûl kirin. Ev bêhiqûqî pirsgirêka me hemûyan e.”
 
MA / Mahmût Altintaş
 
 
 

Sernavên din

16:57 Ji bo Şaredarê Semsûrê biryara hefsa malê hate dayîn
16:56 Daxwaza tehliyeyê ya girtiyê nexweş ku ji sedî 76 astengdar e hate redkirin
16:35 Rejîma Îranê cezayê îdamê da 5 girtiyan
16:30 Gundî li dijî qanûna madenê meşiyan Meclisê
15:44 Dozgeriyê ji bo Karalar daxwaza girtinê kir
15:42 Ozel: Li dijî hêza sindoqê şer îlan kirin
15:08 DMME’yê ji ber rewşa girtî ya Demîrtaş biryara binpêkirinê da
14:59 Aksû piştî 31 salan hate berdan
14:58 Emniyetê ji bo îfadeyê bangî Serokê CHP’ê yê Stenbolê kir
14:18 Jinan bangî Meclisê kirin: Ji bo zemîna hiqûqî ya aştiyê peywirê li xwe bigirin
13:52 Tirkiyeyê dîsa ‘Mafê hêviyê’ yê Abdullah Ocalan qebûl nekir
13:08 Fezlekeya der heqê Ozgur Ozel de pêşkeşî Serokatiya Meclisê hat kirin
13:06 Di lêpirsîna Şaredariya Manavgatê de 7 kes hatin binçavkirin
13:06 Girtiyê ku kelemçe red kir: Ez dixwazim bi awayekî mirovane tedawî bibim
12:44 Tulay Hatîmogûllari: Bêyî Meclis were girtin divê komîsyon were avakirin
12:42 Montag ê Amerîkî piştgirî da banga Abdullah Ocalan
12:39 Serokê MÎT’ê bi serokwezîrê Iraqê re civiya
12:38 Ji bo rojnameger Uçar biryara tehliyeyê hat dayin
12:38 Der heqê rojnameger Ceylan Şahînlî de lêpirsîn hate destpêkirin
12:28 Rapora ÎSÎG’ê: Di Hezîranê de 164 karkeran jiyana xwe ji dest dan
12:25 ‘Komîsyona Heqîqetê ya Şer û Zarokan' tê avakirin
11:23 Ji welatiyên piştî giliya Olmez ê AKP’î hatin binçavkirin 3 jê hatin girtin
11:21 Di Turnuvaya Futbolê ya Vedat Aydin de Rojava Spor bû şampiyon
10:59 Nobeta li Hesendînê li dijî madenê hatiye destpêkirin di tevahiya şevê de domiya
10:29 Jin ji bo ‘Meşa Aştiyê’ li Enqereyê ne
10:20 Şaredarên CHP’î sewqî edliyeyê hatin kirin
10:14 Îran: Di êrişan de hezar û 60 kesan jiyana xwe ji dest dan
10:14 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya bi Wezîrê Dadê re hate taloqkirin
10:01 Li Elkê 3 herêm hatin qedexekirin
09:44 ‘Hevdîtinên Civaka Demokratîk’ didomin
09:33 Hejmara kesên di lehiya Texasê de mirîn derket 104’an
09:28 Ji bo komeke din a cigareyan zem hate kirin
09:21 Mûstafa Karabûdak: Divê herî zêde Elewî xwedî li banga Ocalan derkevin
09:03 Welatiyên Hesendînê li dijî lêgerîna madenê nobed dan destpêkirin
09:02 Parlamanetera Îtalî: Ger em guh bidin Ocalan em ê bigihên çareseriyê
09:02 Hevdîtinên gel: Baweriya bi Ocalan tam e, daxwaz hevwelatîbûna wekhev e
09:01 Ji bo mêşvaniyê ji Antalyayê hatin Gimgimê
09:00 ROJEVA 8’Ê TÎREMEHA 2025’AN
07/07/2025
23:30 Ji KCK'ê daxuyaniyeke nû: Toren dê zindî neyê weşandin
20:15 Şandeya Îmraliyê dê bi Wezîrê Dadê re hevdîtinê bike
20:00 Malbatan li Îmraliyê hevdîtin kirin
16:57 TUHAD-FED’ê li Şirnexê kongreya xwe li dar xist
16:51 Ji Şandeya Îmraliyê daxuyanî: Îradeya her du aliyan a ji bo domandina pêvajoyê didome
16:24 Li Pêrtagê li dijî kana pomza û xîzî meş hate lidarxistin
16:09 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya bi Erdogan re bi dawî bû
15:23 Xebatkarên Beltûrê hatin binçavkirin
15:21 Erdogan li Ozel doza tezmînatê vekir
15:04 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê û Erdogan dest pê kir
15:01 OHD: Li Girtîgeha Tokatê nahêlin girtî bên tedawîkirin
14:50 Şandeya Îmraliyê: Em ê li ser hewcehiyên qonaxa nû biaxivin
14:05 Nahêlin rojnamegera girtî sewqî nexweşxaneyê were kirin
13:54 Rapor: Ji sedî 65’ê jinan di malê de hatin qetilkirin
13:24 Di doza Can ê bi wesayîta zirxî hatibû qetilkirin de dosya dê ji dozger re bê şandin
13:24 Li Îzmîr û Kutahyayê şewat derket
12:48 Olmez ê AKP’î gilî kir leşkeran bi ser gund de girtin: 7 kes hatin binçavkirin
12:23 Li Yewnanistanê bi pileya 4.1’ê erdhej çêbû
12:15 Encamnameya Komxebata Zarokan hat aşkerakirin
12:13 Şandeya Îmraliyê bi hevserokên giştî re civiya
11:51 CHP’ê hemû şaredarên xwe vexwend Enqereyê
11:34 4 leşkerên din jî mirin
11:16 Di serdegirtina malê de polîsan îşkence kir û gefa kuştinê xwarin
10:55 Îsraîlê êrişî Yemenê kir
09:58 Rojnameger Aslan: Ji bo torenê li benda banga Abdullah Ocalan in
09:43 Aktivîstê mafê mirovan ê Hindistanî: Têkoşîna Kurdan îlhamê dide
09:09 Xwebûn bi manşeta ‘Wa Ocalan sey Mandela serbest bo’ derket
09:04 Li Texasê karesata lehiyê: 82 kes mirin, 41 kes winda ne
09:03 Demîr: Ji bo serketina pêvajoyê azadiya fîzîkî ya Ocalan esas e
09:02 Şikefta Birqilên a dîrokî di talûkeyê de ye
09:00 Li quntara Cûdiyê bendav û HES: Jiyan wê di binê avê de bimîne
09:00 ROJEVA 7’Ê TÎRMEHA 2025’AN
08:44 Hejmara leşkerên jiyana xwe ji dest dan derket 8’an
06/07/2025
20:10 Abdullah Ocalan peyam şand: Pêvajo derbasî qonaxeke nû dibe
17:21 Di 7 mehan de 3 hezar û 181 şewat derketin
16:02 DEM Partî çû serdana CHP’ê: Operasyon, berdewama feraseta qeyûm e
15:27 Şandeya Îmraliyê ya DEM Partiyê dê sibe bi Erdogan re hevdîtinê bike
15:10 Tulay Hatîmogûllari çû serdana CHP’ê
15:02 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya bi Abdullah Ocalan re bi dawî bû
14:42 Civîna MYK’a DEM Partiyê bi dawî bû
14:16 Şewata li Çiyayê Gabarê hate vemirandin
14:15 Komxebata Zarokan: Zimanê dayikê bingeha civakê ye
13:15 Li Tûşbayê şewat derket
13:14 Ji MYK’a DEM Partiyê civîna awarte
13:13 Ciwan di komxebatê de hatin gel hev: Em ê pêşengtiya avakirina civaka demokratîk bikin
12:48 Tulay Hatîmogûllari dê biçe serdana CHP’ê
12:48 Hûsiyan êrişî balafirgeha Îsraîlê kir
12:43 Tirkiyeyê qedexeya ji bo balafirgeha Silêmaniyeyê dirêj kir
11:52 Li Pakistanê avahî hilweşiya: 27 kes mirin
11:19 Li Efrînê komîteya xespkirina malên Kurdan ava kirin!
11:05 Li Şirnexê tundiya mêr
11:03 MKG: 7 rojnameger hatin binçavkirin, 2 hatin girtin
10:48 Li DYA’yê lehî rabû: 43 kes mirin, 20 zarok winda ne
10:47 Djemîla Behhabîb: Dixwazim bi Ocalan re hevdîtinê bikim
10:10 Şandeya DEM Partiyê ber bi Îmraliyê ve bi rê ket
10:10 Çeteleya meha Hezîranê ya JINNEWS’ê: 19 jin û zarokek hatin qetilkirin
10:09 Li Gimgimê gund li benda xizmetê ne
10:08 Li bazarê di lênûska deynan de rûpelên vala neman!
09:44 Çav û guhê cîhanê li PKK’ê ye: Kîjan partî û rêxistin dê bişopînin?
09:33 Ji bo Kurdî daxwaza statûyê: Em dikarin aktîf rol bigirin
09:17 Kovara Jinê vê heftê bi manşeta ‘Jin, Bawerî û Hevrûbûn’ê derket
09:04 Gefa hecizkirinê ya bankan zorê dide welatiyan