Dr. Salih: Bikaranîna çekên kîmyewî zirareke cidî dide xelkê û herêmê

  • rojane
  • 09:43 19 Çile 2022
  • |
img

NAVENDA NÛÇEYAN - Bijîşk Yadaşt Salih ê li bajarê Silêmaniyê dixebite diyar kir ku bikaranîna çekên kîmyewî bandoreke neyînî li ser tendûristiya herêmê dike û got: "Di demeke kurt de wê organîzmayên şêniyên herêmê zirar bibîne û tune bibin."

 
Operasyona ku Tirkiye di 23’ê Nîsana 2021'an de li dijî herêmên Zap, Metîna û Avaşînê yên bi ser Herêma Kurdistana Federal dabû destpêkirin didome. Di operasyona ku ji bejahî û hewayî didome de çekên kîmyewî tên bikaranîn. Di encama êrişên çekên kîmyewî yên li herêmê tên bikaranîn de heta niha 33 endamên HPG’ê jiyana xwe ji dest dane û gelê herêmê jî ji vê yekê bandor girtiye û bi nîşaneyên nexweşiyên biyanî çûne nexweşxaneyan. Her çiqas ji aliyê Hikûmeta PDK'ê ev yek bê veşartin jî tê diyarkirin ku li gel destpêkirina operasyona Tirkiyeyê di nav gelê herêmê de nexweşiyên cur bi cur rû didin. Bijîjk Yadaşt Salih, derbarê bandora çekên kîmyewî de nirxandin kir. 
 
‘ORGANÎZMAYAN TUNE DIKE’
 
Salih, bal kişand li ser bandora çekên kîmyewî yên li ser herêmê û wiha got: “Nexweşiyên ku li gel bikaranîna çekên kîmyewî dest pê kirine dê mayînde bimînin. Bêguman çekên kîmyewî bandoreke neyînî li ser tendûristiya mirovan û hawirdorê dike. Em dikarin van weke bandorên neyînî yên navberên kurt û bandorên neyînî yên dûrûdirêj kategorîze bikin. Di demeke kurt de wê organîzmayên şeniyên herêmê zirar bibîne û tune bibin. Her wiha gaz û çekên kîmyewî dibe sedema qirêjiya av û hewayê. Di heman demê de wêrankirina xwezayê û tunekirina organîzmayên din. Di pêşerojê de wê bi dehan bandorên din ên neyînî li ser tenduristiya mirovan bike.”
 
‘JI BER BERJEWENDIYÊN XWE BÊDENG DIMÎNIN’
 
Salih, anî ziman ku ji ber polîtîkayên hikumeta herêmî herkes dikare li herêmê bi rehetî çekên kîmyewî bikar bîne û wiha berdewam kir: “Çekên ku di sala 1988'an de ji aliyê rejîma berê ya Iraqê ve li dijî Herêma Kurdistanê hatin bikaranîn jî bi daxwaza  rejîma Sûriyeyê û dewleta tirk pêk hatin. Li gorî min sedema bikaranîna van gazên kimyewî ya li dijî Herêma Kurdistanê û gelê wê ne girêdayî wê yekê ye ku ev hikûmet  nizanin ku bikaranîna çekên kîmyewî ji sala 1925’an ve qedexe ne, berovajiyê wê girêdayî nêzîkatî û polîtîkayên hikumetê ne. Em ne dewletek serbixwe ne û ne xwedî hêzeke xurt a leşkerî ne ku dijmin têk bibin. Lêbelê komek dijminan ku ji bo tunekirina me amade ne hemû sînorên exlaqî yên însanî û hiqûqa navneteweyî derbas kirine û dor li me girtine. Ji ber vê yekê jî kîjan demê bixwazin dikarin bi hêsanî li dijî me bikar bînin. Hêzên navnetewî jî ji ber berjewendiyên xwe yên aborî û siyasî bêdeng dimînin.”
 
‘PÊŞÎ LI PIRSGIRÊKÊN DERÛNÎ VEDIKE’ 
 
Salih, bal kişand ser nexweşiyên ku piştî çekên kîmyewî bandorê li ser tenduristiya mirovan dikin û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Bêguman encamên neyînî yên ku me berê nîqaş kirine ne kêmtir in. Her wiha li ser derûniya mirovan jî bandoreke neyînî dike. Di dema dirêj de wê pêşiya pirsgirêkên tenduristiyê yên weke nexweşiyên dil û tansiyona bilind, felca zik, welidîna pitikên astengdar veke. Ji depresyonê bigirin heta ku xwe kuştinê wê bandoreke neyînî bike. Tevî van wê bandoreke xirab li ser xwarin û sewalkariyê jî bike.” 
 
XWEPARASTINA JI ÇEKÊN KÎMYEWΠ
 
Salih, tiştên ku di dema bikaranîna çekên kîmyewî de bên kirin jî wiha vegot: “Prosedurên parastina tendurustiyê yên hêsan hene ku her mirov xwe biparêze. Dema ku rîska gaza kîmyewî hebe divê kes  hewl bide ku bikeve jêrzemîna mala xwe, hemû derî û paceyan  bigire û nehêle ku gaz bikeve hundir. Her wiha divê çend roja jî bi axê re temasa wî nebe. Bi vî awayî dikarin xwe ji rîska gazên kimyewî biparêzin.” 
 
 MA / Zeynep Dûrgût
 

Sernavên din

12:07 Li baxçeyê dibistaneke Cizîrê wesayîta bêplaka hate dîtin!
11:38 Wekîlê ku li dijî dayîna dengan a li şûna jinan derketî rastî êrişê hat
11:32 Prz. Ekîncî: Biryara Doza JÎTEM’ê ya Enqereyê siyasî ye
11:23 Li Mêrdînê polîs ji bo AKP’ê muşahîdan kom dikin: Bi komî ray tên bikaranîn
11:14 Buldan: Dengek gelek tiştan diguherîne
11:03 Demîrtaş bang kir: Ji kerema xwe mafê xwe yê dengdayînê bi kar bînin
10:56 Emîne Şenyaşar dengê xwe da: Dê guherîn çêbibe
10:56 Li Yalovayê gelek zerf ji derve anîn dibistanê
10:40 Tûra duyemîn a hilbijartina serokkomariyê: Ji bo guherînê biçe ser sindoqê BLOGA ZINDÎ
10:05 Hevberdevkên partiya Çepên Kesk dengê xwe dan: Em xwedî li sindoqan derkevin
09:49 Mexdûrên erdhejê di konteyniran de dest bi dengdayînê kirin
09:25 Gelaliyê YNK'î: PDK dixwaze Mexmûrê vala bike
09:02 ‘Heya tecrîda li Îmraliyê bidome dê aborî baş nebe'
09:00 ROJEVA 28'Ê GULANA 2023'YAN
08:00 Dengdayîna ji bo tûra duyemîn a hilbijartina serokkomariyê dest pê kir
27/05/2023
21:25 Bi hezaran kes li Xabûrê hatine sekinandin
20:05 Li Wanê Şukru Koçak jinekê qetil kir
18:32 18 kesên ku li Qada Galatasarayê hatibûn binçavkirin hatin berdan
16:54 Temellî: Niha dema guhertinê ye
16:39 Li Edeneyê protestoya binçavkirin û girtinan: Em ê neqedin
16:38 Malbata Şenyaşar: Dewran wê her tim li aliyê zaliman nebe!
16:28 Bakirhan: Ji bo hilweşandina pergala yek zilamî em biçin ser sindoqan
16:27 Dayikên Şemiyê: Em ê dest ji lêgerîna edaletê bernedin
15:35 Hat xwestin ku girtiyên nexweş Esmer û Karaguzel bên berdan
15:21 Rûniştina F: Girtiyê nexweşê giran Devrîm Ayik berdin
15:05 Kesê ku hewl da îstîsmara zayendî li dijî zarokekê pêk bîne hat girtin
14:55 Ji YSK’ê statîstîkên hilbijartinan
14:38 Li Mêrsînê bertek nîşanî girtinan dan: Em ê di sindoqê de bersivê bidin
14:05 Faîlên Orhanan ev 29 sal in nehatine darizandin
13:42 Qedexeyên hilbijartinê yên tûra duyemîn dest pê kirin
13:26 Hevserokên Giştî yên HDP’ê û Hevberdevkên Partiya Çepên Kesk encama hilbijartinê dê li Enqereyê bişopînin
12:52 Dayikên Şemiyê di salvegera 28’emîn de hatin binçavkirin
12:24 Demîrtaş: Xwişk û birayên min vî destî bigirin
10:35 Buldan: Em dengê xwe bidin û xwedî li sindoqan derkevin
10:28 Wesyeta Dayika Gulê ya dawî bû têkoşîn
10:02 Parêzer Yilmaz: Divê muxalefet ji bo girtiyên nexweş bi wêrekî tevbigere
09:59 Dadgehê ne pêşeroja zarokên kurd lê ya polîsên ew derb kirin fikirî
09:42 Ji Stenbolê bang: Em bi rayên xwe Erdogan mehkûm bikin
09:33 Siyasetzan Guney: Divê em bi îradeyeke xurt biçin ser sindoqan
09:05 Ji waniyan banga ji bo dengdanê: Em vê pergala sosret biguherînin
09:01 4 sal in daxwaza wî ya ji bo sewqkirinê nehatiye bersivandin
09:01 'Li dijî desthilata yekperest biçin ser sindoqan'
09:00 ROJEVA 27'Ê GULANA 2023'YAN
26/05/2023
22:24 Dorpêçkirina Mexmûrê li Aaraûyê hat şermezarkirin
20:36 21 HDK'î hatin girtin
19:55 Partiya Çepên Kesk hevdîtin bi rûspiyên Amedê re kir
19:34 14 Dayikên/Mirovên Şemiyê beraet kirin
19:25 Siyasetmedar Dorak piştî 17 salan ji girtîgehê derket
18:10 Di Doza JÎTEM'ê ya Enqereyê de ji bo hemû bersûcan biryara beraetê
18:01 10 sal cezayê girtîgehê li Rojbîn Çetînê hat birîn
17:00 Binçavkiriyên li Îzmîr, Manîsa, Antalya û Mêrsînê hatin berdan
16:53 Derheqê xwediyê îmtiyazê yê ajansa me Çelîk de lêpirsîn hate destpêkirin
16:52 4 kesên di cînayeta kar de jiyana xwe ji dest dan hatin veşartin
16:52 Qeyûm li xebatkaran ferz dike ku tev li bernameya ‘fethê’ bibin
15:39 2 kesên li Dêrsimê winda bûbûn hatin dîtin
15:36 Bûldan û Aydenîz gel vexwendin ku dengê xwe bidin | HATE NÛKIRIN
14:38 Amedî: Ji bo ku em yek zilamî têk bibin em ê biçin ser sindoqan
14:17 Li Dîlokê ciwanek hat girtin
13:24 Li Şaredarê Amedê yê berê Çelîk 6 sal û 3 meh cezayê hefsê hate birîn
13:23 Çar ciwanên ji Mêrdînê di encama jehrîbûnê de mirin
12:57 Malbata Ocalan û girtiyên din ji bo hevdîtinê serî li serdozgeriyê dan
12:14 Bûldan: Ji bo guhertinê em biçin dengdayînê
Turk: Divê em neyên lîstokan, em biçin dengdayînê
12:13 Perîhan Koca: Mohra hilbijartinê di destê me de ye
12:02 18 hezar lîre cezayê li polîsên tundî kirin hatibû birîn kirin 20 teqsîd
11:39 Çalagan: Em ji bo rawestandina faşîzmê diçin ser sindoqan
11:39 Aborînas Erdem: Ji bo avakirina demokrasiyê hewcehî bi polîtîkayên gelparêz heye
11:10 ‘Em ê di tûra duyemîn de bloka faşîst têk bibin’
11:09 Tedawiya girtiyê nexweş Adiguzel tê astengkirin
10:57 Li Dêrsimê ji 2 welatiyên ku çûne berhevkirina karokan agahî nayê girtin
10:50 Li Dutaxê û Kanîreşê gelek kes hatin binçavkirin
10:47 Masiyên Gola Wanê di bin metirsiya HES’ê de ne
10:39 Operasyonên hilbijartinê yên AKP’ê: Herî kêm 177 kes hatin binçavkirin
10:04 Mexdûrên mulakatê li bendê ne ku vegerin karên xwe
10:00 AKP’a ku li Agiriyê encameke li gorî dilê xwe negirt, firmaya tekstîlê girt
09:36 Karkerên dîlokî: Divê teqez guherîn çêbibe
09:26 Lêgerîna madenê ya Çiyayê Bezarê xwezayê talan dike û rê li ber nexweşiyan vedike
09:22 Piştî 30 salan hate berdan, heman rojê cardin hate girtin: Moral û motîvasyon sûc e
09:16 Girtiyê ku çavên wî ji sedî 90 nabînin nikare bi tena serê xwe bijî
09:15 Mele Hecî Kadah: Herin ser sindoqan û li dijî zilmê rabin
09:06 Krîza aborî bandorê li pincarê jî kir
09:04 Dê belgefîlma 4 jinên berxwedêr di hezîranê de bê nîşandan
09:00 ROJEVA 26'Ê GULANA 2023'YAN
25/05/2023
22:25 Tora Têkoşîna Li Dijî Tundiyê ya Amedê:Em ê rejîma yekzilamî têk bibin!
21:16 Li Colemêrgê 3 kes hatin girtin
19:38 'Encam çi be jî dê têkoşîna gelê me bi ser bikeve'
19:14 Kurê girtiyê nexweş Mehmet Emîn Ozkan hat berdan
16:47 Aydenîz: Mifteya hilbijartinê di destê kurdan de ye
16:25 Li Êlihê 3 kesên hatibûn binçavkirin hatin berdan
16:11 19 kesên ji ber pîrozbahiya Newrozê hatin binçavkirin hatin berdan
16:04 Kesên di meha gulanê de jiyana xwe ji dest dayîn hatin bibîranîn
15:54 Rezervên MB’ê piştî 21 salan cara ewil ketin bin sifrê
15:43 Dayikên Aştiyê: Bes e êdî zilmê li xelkê Mexmûrê nekin
15:09 Gel ji Partiya Çepên Kesk û HDP’ê re got: Serî netewînin, em li cem we ne
14:38 Li Îranê 8 kes hatin bidarvekirin
14:21 Midurê Perwerdehiyê yê Nisêbînê gotinên zayendperest gotin
14:02 Li Amedê 4 parêzer hatin berdan
14:01 Hevserokê KCD’ê Berdan Ozturk: Dê gelê me di 28’ê Gulanê de tişta pêwîst bike
13:33 Partiya Çepên Kesk û HDP: Em ê bêkêmanî biçin ser sindoqan û rejîma yek zilamî biguherînin
13:07 Fermandara YPJ'ê li Barcelonayê serdana nûnerên Katalan kir
12:54 Li Xelfetiyê 2 kes hatin binçavkirin