Serpêhatiyên xwe yên 12’ê Îlonê vegotin: AKP li paş faşîzma 12’ê Îlonê ye

  • rojane
  • 11:47 12 Îlon 2024
  • |
img

STENBOL - Nûnerê DÎSK’ê yê Herêma Stenbolê Asalettîn Arslanoglû ku yek ji şahidên 12’ê Îlonê ye, diyar kir ku di 44 salên derbas bûyî de bêqanûnî zêde bûn. Efserê teqawîd Rahmî Yildirim jî wiha got: “Muhakeme, ûsûl û hiqûqa pergala darazê ya îro li paş faşîzma 12’ê Îlonê ye.” 

Di ser darbeya leşkerî ya 12’ê Îlonê re ku 650 hezar kes hatibûn binçavkirin, 230 kes hatin darizandin û ji 517 kesên hatin darizandin re cezayê darvekirinê hatiye birîn re 44 sal derbas bûn. Li gel darbeya ku Serfermandarê Giştî yê serdemê Kenan Evren pêşengtiya wê kir, rewşa awarte hate îlankirin. Di serî de partiyên siyasî û sendîka bi hezaran saziyên sivîl ên civakî hatin girtin. Di vê pêvajoyê de milyonek û 683 hezar kes hatin fîşkirin, li Dadgehên Ewlehiyê yên Dewletê (DGM) 210 hezar doz hatin vekirin. Di van dozan de 7 hezar kes bi darvekirinê hatin darizandin, ji 517 kesan re cezayê darvekirinê hate birîn û ji van 50 jê hatin darvekirin. 
 
Di îşkenceyên ku wê serdemê li girtîgehan û navendên binçavkirinê hatin kirin de 300 kesan bi awayekî biguman jiyana xwe ji dest dan û hate belgekirin ku 171 kes ji ber îşkenceyê jiyana xwe ji dest dane. Tiştên li Girtîgeha Amedê ku bi îşkenceyan dihat zanîn û di lîsteya “10 girtîgehên herî bi nav û deng ên cîhanê” ya rojnameya The Timesê de cih girt, qewimîn di vê serdemê de pêk hatin. 
 
Yek ji şahidên serdemê Nûnerê Konfederasyona Sendîkayên Karkerên Şoreşger (DÎSK) ê Herêma Stenbolê Asalettîn Arslanoglû û Serokê Damezrîner ê Komeleya Mûxalîfên Leşker a Darbeyên Leşkerî (ADAM-DER) efserê teqawît Rahmî Yildirim têkildarî serdemê nirxandin kir. 
 
GIRTÎGEH VEGOT  
 
Arslanoglû yê di wan salan de di nav Partiya Komunîst a Şoreşger (TDKP) de cih digirt, diyar kir ku di pêvajoya darbeyê de li Lîseya Pîşeyî ya Avahiyê ya Stenbolê xwendekar bû. Arslanoglû, anî ziman ku di pêvajoya rêveberiya awarte û 12’ê Îlonê de nêzî salek û nîv di girtîgehê de hatiye ragirtin û pêvajoya girtîgehê wiha vegot: “Rojname parçe parçe dikirin û wisa didan. Ji ber ku nûçe jê dikirin. Ji ber vê yekê me nedizanî ka li Amed û Mamakê çi dibe. Ji ber mûameleya em pê re rûbirû diman me kêm zêde texmîn dikir. Li Dawidpaşa’yê hemû qawiş veguherandibûn pergala hucreyê, xwarin di biniya mazgalê de didan me. Bi vî awayî difikirîn ku rûmeta me ya mirovahiyê bişikînin. Îşkenceyeke zêde hebû. Îşkencekar ne mirov bûn.”
 
‘LI DIJÎ ÇÎNA KARKERAN HATE KIRIN’ 
 
Arslanoglû, anî ziman ku ji bo polîtîkayên aboriyê yên neolîberal li Tirkiyeyê serdest bibin darbeyek hate kirin û wiha berdewam kir: “Daxuyaniya cûntaya leşkerî ya 12'ê Îlonê ya hejmara yekê 'artêşê rêveberî desteser kir' e û daxuyaniya duyan jî 'grevên DÎSK'ê hatin qedexekirin' e. Ji bo vê jî 12’ê Îlonê operasyoneke cuntayê bû li dijî têkoşîna rêxistinî ya çîna karker û li Tirkiyê neolîberalîzm bibe serwer. Gelo bi serketin? Li gorî min serketin. Heke îro çîna karkerên teqawît bibêje ‘ez nikarim tiştekî’ bikirim, sedemê vê divê di 12’ê Îlonê de bê lêgerîn. Bi biryarên 24’ê Çileyê nekarîn bi ser bikevin, ji ber ku rêxistinbûna wê demê li pêşiya vê asteng bû. Dema dîtin ku vê nakin, bi qirkirina siyasî ya bi fermana dewletê hatin kirin. Bi darbeya 12’ê Îlonê re qanûna grevê, qanûna sendîkayî û qanûna bazariya kolektîf dikarin bi cih werin anîn.”
 
‘DI 44 SALAN DE BÊQANÛNÎ ZÊDE BÛN’ 
 
Arslanoglû, bal kişand ku di 44 salan de li welat bêqanûnî zêde bûn û ev tişt gotin: “Weke kesekî ku wê rojê û îro jiyaye, ez dikarim bibêjim ku îro nelirêtiyek pir zelaltir heye. Ji ber ku di wê demê de hewldanek hebû ku li gorî qanûn û rêziknameyan tev bigerin û pêk bînin. Îro tiştekî bi vî rengî nîne.”
 
‘PERGALA ÎRO LI PAŞ YA 12’Ê ÎLONÊ YE’ 
 
Serokê damezrîner ê ADAM-DER’ê Rahmî Yildirim ê di serdema darbeyê de Enqere, Stenbol û Bûrsa di nav de li 5 cihên cuda îfadeya wî hate wergirtin, îşkenceya fizîkî lê hate kirin û 3 salan li Girtîgeha Metrîsê hate ragirtin wiha got: “Weke leşkeran di 17’ê kanûna 1984’an de ji Doza Rêya Sêyemîn a Eniya Partiya Rizgariya Gel a Tirkiyeyê (THKP-C) dihatin darizandin. Danişîna ewil a dozê hebû. Bi darê zorê cilên girtîgehê yên yek reng li me kirin. Me li eywana dadgehê ew cil çirandin û avêtin.” Yildirim, anî ziman ku dema dibêjin 12’ê Îlonê ya ku ewilî tê bîra mirov “Zindana Amedê” ye û bi lêv kir ku Esat Oktay Yildiran ji Liseya Leşkerî nas dike. Yildirim ê Tirkiyeya îro û ya 12’ê Îlonê dan berhev bal kişand ku Tirkiye li paş pêkanînên 12’ê Îlonê maye. 
 
‘LI GIRTÎGEHAN TECRÎD NEBÛ’ 
 
Yildirim, anî ziman ku di serdema 12’ê Îlonê de li girtîgehan tecrîd nebû û wiha berdewam kir: “Ez di qawişeke 20 kesî de mabûm. Li Mamakê qawişên 50 kesî hebûn. Li Amedê bi heman awayî qawiş hebûn. Girtî ji hevdû hêzê digirin û li ber xwe didin. Lê îro li girtîgehên ku ewlehiya bilind jê re dibêjin qawiş xistine heta yek kesiyan. Ev tecrîdeke civakî ye. Mirovan ji jiyanê qût dikin. Wê demê tevî her tiştî jî li gorî rêgezên hiqûqê dihatin darizandin. An ku li gorî rewşa delîlên di dosyayê de kî dikare çiqas girtî bimîne? Dê di kîjan danişînê de were berdan? Kî dê çiqas cezayî bigire? Me ev yek didîtin. Îro rewşeke wiha nîne. An ku muhakeme, ûsûl û hiqûqa pergala darazê ya îro li paş faşîzma 12’ê Îlonê ye.” 
 
PIRSÊN KU EVREN BÊ BERSIV HIŞTIN
 
Yildirim, diyar kir ku piştî Referanduma Guhertina Destûra Bingehîn a di 12’ê îlona 2010’an tev li Doza 12’ê Îlonê bû û anî ziman ku mudaxilî dozê bûye û ji Kenan Evrenê pê re hevrûbûye re 13 pirs pirsîn lê bersiva wan negirt. Yildirim da zanîn ku ji Evren ev pirse pirsîbûn: “Piştî darbeyê, we qanûna bi hejmara 2932'an ji aliyê Desteya Ewlekariya Milî ya ku we ava kir û serokatiya wê kir, derxist. We zimanên dayikê yên bi milyonan mirovên li Tirkiyeyê bi Tirkî nizanin qedexe kir. Di serî de kurdî we asteng kir ku welatî bi zimanê xwe yê dayikê perwerdehiyê bibînin û ji qenalên çapemeniyê sûdê werbigirin. We bi xwe aqil kir ku qanûneke wiha derxînin? Heke we bi xwe aqil nekiribe ev fikir kê da we? Generalekî kurd beriya hewe darbe kiribûya û tirkî qedexekiribûya hûn da weke tirkekî bifikirin ku biçin çiya? Piştî darbeyê we efserên kurmay Tamer Kûmkale û Ogûz Kalelîoglû li qişleyan konferansan peywîrdar kirin. Van efseran digotin esas kurd tirk in ji ber dema li çiya dimeşiyan dengê ji pêlavên wan derdiket ji wan re dibêjin kurd in. Hûn jî wiha difikirin? Heke hûn wiha bifikirin kesên li Çiyayên Hîmalayan dimeşin û deng ji lingên wan derdikevin çima ne kurd in? Heke generalekî elewî darbe kiribûya û li gundên suniyan cemxane avakiribûna û tenê dersên olî yên elewiyan dabûna xwendin hûn da çi hîs bikin? Çima ji ber garsonekî ji Serfermandarê Giştî zêdetir mûçe digirt hûn aciz bûn? Ji bo ku karker ji we zêdetir mûçe negirtin we sendîka girtin?”

Sernavên din

13:20 ÎSÎG: di meha îlonê de 152 karker jiyana xwe ji dest dan
13:17 Erdogan û Bahçelî dê beriya civîna MGK’ê bicivin
12:52 Haci Lokman Bîrlîk li ser gora xwe hate bibîranîn
12:51 Mehmet Emîn Aktar beraet kir
12:37 Parêzerê Abdullah Ocalan: CPT ji berpirsyartiyê direve
12:19 Kuday ji hêla bi hezaran ve hate oxirkirin
12:17 Gora Garîpoglû yê Karabûlût qetilkirî hate vekirin
12:03 Di lêpirsîna Narînê de daxwaza muştekiyê ya Baroyê hate qebûlkirin
11:57 Ji bo Komkujiya Vartînîsê daxwaza avakirina komîsyona Meclisê
11:43 Li Serêkaniyê yek jê zarok du kes hatin binçavkirin
11:30 Li wargeha KYK’ê mirina biguman
11:21 ENAG û TUÎK’ê daneyên enflasyonê eşkere kirin
11:20 Parêzeran ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kirin
11:19 Ji heman malbatê 7 jê zarok 9 kes hatibûn qetilkirin: Faîl nehatin cezakirin
10:41 Rapora Raportorê Tirkiyeyê Schennach: Divê biryarên AÎHM’ê werin sepandin
10:37 Rapora DFG’ê ya meha îlonê: 5 binçavkirin, 2 girtin, 6 doz
10:34 Rojnamevan Dîcle: Serkeftina YNK’ê dê darbeyeke mezin li Tirkiyeyê bide
10:33 Rojnameger Ûrmiye: Îran di bin zextekî giran de ye
10:09 Cenazeyê Kuday anîn Mêrdînê
10:08 Fikra 'azadiyê' ya Abdullah Ocalan bû îlham
10:05 Malbata Dîlan Yildirimê: Ev cînayet e, ne xwekuştin e!
09:54 Hevdîtina dawî ya li Îmraliyê: Ez ê derê veguherînim cihê çareseriyê
09:33 Dayik Nezîre Bîrlîk: Haci Lokman bi kuştinê xelas nabin
09:24 'Ji bo azadiyê em ê li Amedê bin’
09:16 Li Komeleya Lêkolînên Kurdî roja dawî ya serlêdanan 15'ê cotmehê ye
09:02 Hiqûqnas Schmidt: Divê Komîteya Wezîran Tirkiyeyê şermezar bike
09:01 Pêşmergeyê berê bang li PDK'ê kir: Ev ne pêşmergetî ye dev ji xiyanetê berdin
09:01 Bîlançoya astengî û qedexeya li ser kurdî: Zextên li ser zimanê kurdî didomin
09:00 Hevala wê têkoşîna wê vegot: Nagîhan xewna jinên bedeldayî pêk dianî
09:00 ROJEVA 3'YÊ COTMEHA 2024'AN
02/10/2024
23:59 Cenazeyê Kûday hat wergirtin: Heya tecrîd hebe wê tabût jig irtîgehan derkevin
23:56 Rojnamevan Gulistan Tara û Hêro Bahadîn li Silêmaniyê hatin bibîranîn
22:22 Jı Baroya Şirnexê şevbêrka dengbêjan
17:45 Kabaîş 6 roj in winda ye: Dê cîhaza lêgerînê bînin
16:50 Partiyên siyasî çûn serdana serokê AYM’ê: Rojev girtiyên nexweş bû
16:32 ÎHD: Kuday bi eşkereyî terkî mirinê kirin
16:18 Hewldana Edaletê ya li Dijî Tecrîdê bi rojnamegeran re civiya
16:13 Hate xwestin ku qanûna înfazê ya veguheriye cezakirinê bê guherîn
15:53 Li Xelfetiyê seferberiya paqijiyê hate destpêkirin
15:26 Bakirhan têkildarî silavdayina Bahçelî got: Em ê piştgiriyê bidin her gavên ji bo aştiya civakî tên avêtin
15:23 Ji Walîtiya Amedê daxuyaniya ‘pevçûnê’: Kesek mir
15:22 Gefxwarina rêveberên ÎHD’ê hat protestokirin
15:06 Berxwedana kedkaran a ‘di bacê de edalet’ didome
14:22 Ji bo rojnamevan Kara ya hate girtin bang hate kirin: Berdin
14:19 DAIŞ'ê êrişî leşkerên Iraqê kirin: 4 leşker hatin kuştin
14:13 Di hevdîtina parêzer û CPT’yê de rapora Îmraliyê hat rojevê
13:53 Bijîşk li Hidistanê ji bo 'edaletê' carek din daketin qadan
12:42 Bakirhan ji bo şerê li Rojhilata Navîn got: Çareserî, Neteweya demokratîk e
12:22 Girtî hem derb kirin hem jî cezayê hefsê lê birîn
11:16 Kuday ê ku li girtîgehê hat qetilkirin: Her ku zilm bidome wê berxwedan jî bidome
10:58 HABER-SEN: Li PTT’ê xebatkar kêm in lê kar zêde ye
10:35 Roj bi roj xwedîderketina li daxwaza 'Ji Abdullah Ocalan re Azadî'
10:33 Girtiyê nexweş Kuday jiyana xwe ji dest da
10:07 Polîsan û VEDAŞ’ê li Geverê bi ser taxê de girtin
09:28 Têkoşîna 'edaletê' ya 32 salan a zarokê bavekî winda
09:01 Piştî komployê tecrîd: Li Îmraliyê di her kêliyê de binpêkirin tên kirin
09:01 Jiyan û hunera ‘Mîrê Ribabê’ Miradê Kinê kir pirtûk
09:00 Li Wanê dê bi hezaran kes biherikin mitînga ‘azadiyê’
09:00 ROJEVA 2'YÊ COTMEHA 2024'AN
01/10/2024
19:38 Xebatên lêgerînê yên ji bo Kabaîşê di roja 4’an de berdewam kirin
19:06 Surfest bi lîstikên kolanê didomin
18:32 Çalakiya ‘deng bide azadiyê’: Em tecrîdê qebûl nakin
16:37 Çalakiya greva birçîbûnê ya li girtîgehên Îranê pêl bi pêl belav dibe
16:30 Meclis hate vekirin: DEM Partî ranebû ser pêyan
16:19 Sîlvan Belediyespor hate avakirin
15:31 Di lêpirsîna tecawiza li zarok de 10 kes hatin girtin
15:20 Ji Daghan ê girtî bo dadgehê: Tu hêzek we ya ku min bidarizîne nîn e
15:15 Hîzbullahê ‘operasyona bisînor a bejahî’ derewand
14:55 Du kurên AKP’iyekî ku gumanbarên cînayetê ne 13 roj in nehatine girtin
14:31 Bernameya bîranîna Komkujiya Garê hat eşkerekirin
14:30 Meclisa Parêzerên Ciwanan ‘tarîfeya heqdestê’ şermezar kir
13:35 Şerîf Mesûtoglû yê girtî dest bi greva birçîbûnê kir
13:28 Cerdevanan bi çekan êriş kirin: 11 kes birîndar bûn
13:26 Girtiyê li dijî binpêkirinan di çalakiyê de: Bila malbat li girtîgehê bigerin
12:54 Zaroka 12 salî ya li Amedê winda bûbû hate dîtin
12:48 Tehliyeya Tursun ê 32 salan girtî ye cara 4’an hate taloqkirin
12:39 Cezayên pereyan li kesê ku nêçîra kewan dikir hat birîn
12:30 Xebatên lêgerînê yên zaroka winda didomin
12:04 Partiya Sosyal Demokrat a Alman serdana DEM Partiyê kir
11:38 Parêzeran ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kirin
11:30 DEM Partî: Divê Meclis bibe meclis çareserkirina pirsgirêka kurd
11:19 Binpêkirinên li girtîgehên Serhedê zêde dibin
11:12 Li Aydinê jinek hate qetilkirin
10:21 Hêrsa kurdan a li dijî komployê
09:47 Ji bo 17 bajaran hişyariya barîna zêde hate kirin
09:46 Li Şirnex û Erziromê bi ser malan de girtin: 6 kes hatin binçavkirin
09:14 Ji bo kampanyaya ‘Ji Ocalan re azadî’ banga tevlibûna çalakiyan hate kirin
09:13 Kabaîş ev 5 roj in winda ye: Divê her kes ji bo dîtina Rojînê seferber bibe
09:09 Mamosteyê zimanê kurdî: Wê têkoşîna me ya ziman bidome
09:08 Zimanzan Tan: Divê şaredarî pêşengiya xebatên zimanê kurdî bikin
09:04 Li Stenbolê seferberiya mitînga ‘Azadiyê’: Em berê xwe bidin Amedê
09:01 Girtîgehê bi hinceta ‘navtêdanê dike’ meqapê desteser kir!
09:00 ROJEVA 1'Ê COTMEHA 2024'AN
30/09/2024
20:57 Li Surfestê kargeha ji bo zarokan
20:55 Endamên Koma Hevra serbest hatin berdan
20:53 Xebatên lêgerînê yên ji bo Kabaîşê 4 roj li pey xwe hiştin
19:55 3 hezar û 230 kes ji Lubnanê hatin Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê
16:34 Endamên Koma Hevra ji ber stranên kurdî hatin binçavkirin
16:07 Çalakiya ‘Deng bide azadiyê’: Tecrîd sûcê li dijî mirovahiyê ye
15:52 Wekîlê AKP’ê îstîfa kir