Serpêhatiyên xwe yên 12’ê Îlonê vegotin: AKP li paş faşîzma 12’ê Îlonê ye

  • rojane
  • 11:47 12 Îlon 2024
  • |
img

STENBOL - Nûnerê DÎSK’ê yê Herêma Stenbolê Asalettîn Arslanoglû ku yek ji şahidên 12’ê Îlonê ye, diyar kir ku di 44 salên derbas bûyî de bêqanûnî zêde bûn. Efserê teqawîd Rahmî Yildirim jî wiha got: “Muhakeme, ûsûl û hiqûqa pergala darazê ya îro li paş faşîzma 12’ê Îlonê ye.” 

Di ser darbeya leşkerî ya 12’ê Îlonê re ku 650 hezar kes hatibûn binçavkirin, 230 kes hatin darizandin û ji 517 kesên hatin darizandin re cezayê darvekirinê hatiye birîn re 44 sal derbas bûn. Li gel darbeya ku Serfermandarê Giştî yê serdemê Kenan Evren pêşengtiya wê kir, rewşa awarte hate îlankirin. Di serî de partiyên siyasî û sendîka bi hezaran saziyên sivîl ên civakî hatin girtin. Di vê pêvajoyê de milyonek û 683 hezar kes hatin fîşkirin, li Dadgehên Ewlehiyê yên Dewletê (DGM) 210 hezar doz hatin vekirin. Di van dozan de 7 hezar kes bi darvekirinê hatin darizandin, ji 517 kesan re cezayê darvekirinê hate birîn û ji van 50 jê hatin darvekirin. 
 
Di îşkenceyên ku wê serdemê li girtîgehan û navendên binçavkirinê hatin kirin de 300 kesan bi awayekî biguman jiyana xwe ji dest dan û hate belgekirin ku 171 kes ji ber îşkenceyê jiyana xwe ji dest dane. Tiştên li Girtîgeha Amedê ku bi îşkenceyan dihat zanîn û di lîsteya “10 girtîgehên herî bi nav û deng ên cîhanê” ya rojnameya The Timesê de cih girt, qewimîn di vê serdemê de pêk hatin. 
 
Yek ji şahidên serdemê Nûnerê Konfederasyona Sendîkayên Karkerên Şoreşger (DÎSK) ê Herêma Stenbolê Asalettîn Arslanoglû û Serokê Damezrîner ê Komeleya Mûxalîfên Leşker a Darbeyên Leşkerî (ADAM-DER) efserê teqawît Rahmî Yildirim têkildarî serdemê nirxandin kir. 
 
GIRTÎGEH VEGOT  
 
Arslanoglû yê di wan salan de di nav Partiya Komunîst a Şoreşger (TDKP) de cih digirt, diyar kir ku di pêvajoya darbeyê de li Lîseya Pîşeyî ya Avahiyê ya Stenbolê xwendekar bû. Arslanoglû, anî ziman ku di pêvajoya rêveberiya awarte û 12’ê Îlonê de nêzî salek û nîv di girtîgehê de hatiye ragirtin û pêvajoya girtîgehê wiha vegot: “Rojname parçe parçe dikirin û wisa didan. Ji ber ku nûçe jê dikirin. Ji ber vê yekê me nedizanî ka li Amed û Mamakê çi dibe. Ji ber mûameleya em pê re rûbirû diman me kêm zêde texmîn dikir. Li Dawidpaşa’yê hemû qawiş veguherandibûn pergala hucreyê, xwarin di biniya mazgalê de didan me. Bi vî awayî difikirîn ku rûmeta me ya mirovahiyê bişikînin. Îşkenceyeke zêde hebû. Îşkencekar ne mirov bûn.”
 
‘LI DIJÎ ÇÎNA KARKERAN HATE KIRIN’ 
 
Arslanoglû, anî ziman ku ji bo polîtîkayên aboriyê yên neolîberal li Tirkiyeyê serdest bibin darbeyek hate kirin û wiha berdewam kir: “Daxuyaniya cûntaya leşkerî ya 12'ê Îlonê ya hejmara yekê 'artêşê rêveberî desteser kir' e û daxuyaniya duyan jî 'grevên DÎSK'ê hatin qedexekirin' e. Ji bo vê jî 12’ê Îlonê operasyoneke cuntayê bû li dijî têkoşîna rêxistinî ya çîna karker û li Tirkiyê neolîberalîzm bibe serwer. Gelo bi serketin? Li gorî min serketin. Heke îro çîna karkerên teqawît bibêje ‘ez nikarim tiştekî’ bikirim, sedemê vê divê di 12’ê Îlonê de bê lêgerîn. Bi biryarên 24’ê Çileyê nekarîn bi ser bikevin, ji ber ku rêxistinbûna wê demê li pêşiya vê asteng bû. Dema dîtin ku vê nakin, bi qirkirina siyasî ya bi fermana dewletê hatin kirin. Bi darbeya 12’ê Îlonê re qanûna grevê, qanûna sendîkayî û qanûna bazariya kolektîf dikarin bi cih werin anîn.”
 
‘DI 44 SALAN DE BÊQANÛNÎ ZÊDE BÛN’ 
 
Arslanoglû, bal kişand ku di 44 salan de li welat bêqanûnî zêde bûn û ev tişt gotin: “Weke kesekî ku wê rojê û îro jiyaye, ez dikarim bibêjim ku îro nelirêtiyek pir zelaltir heye. Ji ber ku di wê demê de hewldanek hebû ku li gorî qanûn û rêziknameyan tev bigerin û pêk bînin. Îro tiştekî bi vî rengî nîne.”
 
‘PERGALA ÎRO LI PAŞ YA 12’Ê ÎLONÊ YE’ 
 
Serokê damezrîner ê ADAM-DER’ê Rahmî Yildirim ê di serdema darbeyê de Enqere, Stenbol û Bûrsa di nav de li 5 cihên cuda îfadeya wî hate wergirtin, îşkenceya fizîkî lê hate kirin û 3 salan li Girtîgeha Metrîsê hate ragirtin wiha got: “Weke leşkeran di 17’ê kanûna 1984’an de ji Doza Rêya Sêyemîn a Eniya Partiya Rizgariya Gel a Tirkiyeyê (THKP-C) dihatin darizandin. Danişîna ewil a dozê hebû. Bi darê zorê cilên girtîgehê yên yek reng li me kirin. Me li eywana dadgehê ew cil çirandin û avêtin.” Yildirim, anî ziman ku dema dibêjin 12’ê Îlonê ya ku ewilî tê bîra mirov “Zindana Amedê” ye û bi lêv kir ku Esat Oktay Yildiran ji Liseya Leşkerî nas dike. Yildirim ê Tirkiyeya îro û ya 12’ê Îlonê dan berhev bal kişand ku Tirkiye li paş pêkanînên 12’ê Îlonê maye. 
 
‘LI GIRTÎGEHAN TECRÎD NEBÛ’ 
 
Yildirim, anî ziman ku di serdema 12’ê Îlonê de li girtîgehan tecrîd nebû û wiha berdewam kir: “Ez di qawişeke 20 kesî de mabûm. Li Mamakê qawişên 50 kesî hebûn. Li Amedê bi heman awayî qawiş hebûn. Girtî ji hevdû hêzê digirin û li ber xwe didin. Lê îro li girtîgehên ku ewlehiya bilind jê re dibêjin qawiş xistine heta yek kesiyan. Ev tecrîdeke civakî ye. Mirovan ji jiyanê qût dikin. Wê demê tevî her tiştî jî li gorî rêgezên hiqûqê dihatin darizandin. An ku li gorî rewşa delîlên di dosyayê de kî dikare çiqas girtî bimîne? Dê di kîjan danişînê de were berdan? Kî dê çiqas cezayî bigire? Me ev yek didîtin. Îro rewşeke wiha nîne. An ku muhakeme, ûsûl û hiqûqa pergala darazê ya îro li paş faşîzma 12’ê Îlonê ye.” 
 
PIRSÊN KU EVREN BÊ BERSIV HIŞTIN
 
Yildirim, diyar kir ku piştî Referanduma Guhertina Destûra Bingehîn a di 12’ê îlona 2010’an tev li Doza 12’ê Îlonê bû û anî ziman ku mudaxilî dozê bûye û ji Kenan Evrenê pê re hevrûbûye re 13 pirs pirsîn lê bersiva wan negirt. Yildirim da zanîn ku ji Evren ev pirse pirsîbûn: “Piştî darbeyê, we qanûna bi hejmara 2932'an ji aliyê Desteya Ewlekariya Milî ya ku we ava kir û serokatiya wê kir, derxist. We zimanên dayikê yên bi milyonan mirovên li Tirkiyeyê bi Tirkî nizanin qedexe kir. Di serî de kurdî we asteng kir ku welatî bi zimanê xwe yê dayikê perwerdehiyê bibînin û ji qenalên çapemeniyê sûdê werbigirin. We bi xwe aqil kir ku qanûneke wiha derxînin? Heke we bi xwe aqil nekiribe ev fikir kê da we? Generalekî kurd beriya hewe darbe kiribûya û tirkî qedexekiribûya hûn da weke tirkekî bifikirin ku biçin çiya? Piştî darbeyê we efserên kurmay Tamer Kûmkale û Ogûz Kalelîoglû li qişleyan konferansan peywîrdar kirin. Van efseran digotin esas kurd tirk in ji ber dema li çiya dimeşiyan dengê ji pêlavên wan derdiket ji wan re dibêjin kurd in. Hûn jî wiha difikirin? Heke hûn wiha bifikirin kesên li Çiyayên Hîmalayan dimeşin û deng ji lingên wan derdikevin çima ne kurd in? Heke generalekî elewî darbe kiribûya û li gundên suniyan cemxane avakiribûna û tenê dersên olî yên elewiyan dabûna xwendin hûn da çi hîs bikin? Çima ji ber garsonekî ji Serfermandarê Giştî zêdetir mûçe digirt hûn aciz bûn? Ji bo ku karker ji we zêdetir mûçe negirtin we sendîka girtin?”

Sernavên din

16:49 Ji ser sînorê Qamişloyê bang kirin: Hûn nikarin Çapemeniya Azad bêdeng bikin
16:41 Hêrsa li dijî qetilkirina rojnamevanan: Em ê tim heqîqetê ragihînin
16:37 Ji Meclisa Jinên Sûriyeyê deklerasyoneke 13 xalî
16:32 Xwestin girtiyên bi nexweşîna Wernîcke Korsakoffê bên berdan
15:52 Xizmên windayan qetilkirina rojnamevanan şermezar kir
15:48 Ji bo Îsmaîl Bahçecî û rojnamevanên hatine qetilkirin doza edaletê kirin
15:42 Li sînor qetilkirina rojnamevanan hat protestokirin
14:39 HPG: PDK'ê kemîn danî pêşiya tîmek me
13:17 Li Girtîgeha Panosê îşkence li jinên girtî hat kirin
11:50 Ji bo cenazeyên rojnamevanan serlêdan
10:15 Rêxistinên çapemeniyê: Hedefgirtina rojnamevanan sûcê şer e
09:19 Malpera înternetê ya Yenî Yaşamê hat astengkirin
09:15 Navenda Şerê Cîhanê ya 3’emîn: Rojhilata Navîn
09:13 Ji Kongreya DYA'yê amadekariya sepandina mueyîdeyan li ser Tirkiyeyê
09:03 Tirkiyeyê di 5 salan de 13 rojnamevan qetil kirin
09:00 ROJEVA 21'Ê KANÛNA 2024'AN
20/12/2024
21:49 Ber bi sînorê Kobanê ve veguhastina tanqan
21:25 Kesên li Wanê hatin binçavkirin hatin berdan
20:07 IFJ: Bila berpirsên êrişa li dijî rojnamevanan hesab bidin
16:34 Şêx Murşîd El-Xeznewî: Divê Kurd bi yekdeng biçin Şamê
15:37 Doza ji ber protestokirina çekên kîmyewî hatibû vekirin hat taloqkirin
15:13 Israra Nazim a ji bo heqîqetê
15:10 PEN Internationalê bertek nîşanî qetilkirina rojnamegeran da
14:44 Polîsan erişî daxuyaniya li Wanê kirin: 10 jê rojnameger herî kêm 39 kes hatin binçavkirin
14:30 Nobeta ser sînor di roja 8’an de ye: Statûya Rojava nas bikin
14:18 Li ser sînorê Qamişloyê çalakiya nobetê: Çapemenî rûmeta me ye
13:53 CFWIJ: Hedefgirtina rojnamegeran sûcê şer e
13:43 DEM Partî: Em qetilkirina rojnamegeran lanet dikin
13:39 Malbata Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kir
13:38 Bakirhan: Li Rojava bi SÎHA’yan hûn nikarin meseleyê çareser bikin
13:06 Qetilkirina rojnamegeran hate protestokirin: Em ê pênûsa wan li erdê nehêlin
12:56 Banga îstîfayê li hevşaredara hatibû îxrackirin, kirin
12:41 Bertek nîşanî qetilkirina rojnamegeran dan: Kes nikare pênûsa heqîqetê bêdeng bike
11:56 Li Qamişloyê bang kirin: Dê têkoşîna Nazim û Cîhanê li erdê nemîne
11:45 Parlamenterên Swîsreyî ji bo Rojava bang kirin: Bikevin nava tevgerê
11:39 Êrişên ser Çapemeniya Azad di rojeva Meclisê de ne: Dê heqîqet bêdeng nebe
11:13 ‘Dê nekarin rastiyan bêdeng bikin’
11:08 Meşvanên ‘Çareserî û Azadiyê’ bang li Meclisê kirin: Berpirsyartiyê li xwe bigirin
11:05 Di kadraja Daştan de her tim têkoşîna gel hebû
10:08 DFG'ê qetilkirina rojnamegeran şermezar kir
09:59 Cîhan Bîlgîn ‘pêvajoyên dîrokî’ kişand û nivîsand
09:20 AYM'ê biryar da ku mafê darizandina adilane ya Bozan Karayilan hatiye binpêkirin
09:20 Li Botanê piştî 8 salan yekem şanoya Kurdî
09:05 2024: Di Şerê Cîhanê yê Sêyemîn de qonaxeke nû dest pê kir
09:03 Îdiaya li midûriyeta polîsan îşkence: Midûr derb kir, amîr tomar kir
09:02 Li Dêrsimê xetereya mayinan
09:00 ROJEVA 20'Ê KANÛNA 2024'AN
08:40 Rojnameger Nazim Daştan û Cîhan Bîlgîn hatin qetilkirin
19/12/2024
22:09 Piştgiriya ji bo daxwaza 'Bagawazên Aştiyê' didome
22:04 QSD: Operasyona paqijkirinê ya li Meidanê bi dawî bû
21:55 Hunermend li sînorê Qaişloyê daxuyanî dan: Em ê li hemberî êrişan rabin
20:02 Tirkiyeyê gundê Kobanê bombebaran kir
16:35 'Kurdên niha û sedsal berê ne wekî hev in'
16:16 Salvegera Komkujiya 19’ê Kanûnê: Tecrîd giran bû, binpêkirin zêde bûn
16:04 Tehliyeya Taşli ku 30 sal in girtî ye ji bo salekê hate taloqkirin
15:47 HSD’ê ji bo Kobanê bang kir
15:27 Ji Îzmîrê piştgiriya ji bo banga çareseriyê ya rewşenbîran
15:07 Parêzeran ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
15:07 Dayika Taybet Înan hat bibîranîn: Dê kujer hesabê bidin
14:50 'Bi tunehesibandina Kurdan re hûn ê aştiya navxweyî çawa pêk bînin?’
14:11 DEM Partiyê girtiyên hatibûn qetilkirin bi bîr anî
13:24 Hevşaredara Hezexê ji DEM Partiyê hate îxrackirin
13:06 Sakik ji Fîdan re got: Divê hûn ji wir derkevin
12:16 Meşvanên ‘Çareseriya Demokratîk û Azadiyê’ ji bo Enqereyê bang kirin
12:04 ‘Ji bo birêz Ocalan bikare rola xwe bilîze divê bingeh were amadekirin’
11:46 Nehiştin Oncu yê 30 sal in girtî ye beşdarî merasîma cenazeyê dayika xwe bibe
11:34 Berdevka DEM Partiyê: Dema guncav nîşaneya keyfiyetê ye, divê rêya ber bi Ocalan ve were vekirin
11:23 Serokê Giştî yê EMEP’ê: Divê rêxistinên sosyalîst Tirkiyeyê neçarî aştiyê bikin
11:11 Welatiyên li ser sînor nobetê digirin: Rêya azadiyê ji Rojava derbas dibe
10:29 Dogu Ergîl: Tirkiye mecbûr e rêveberiya xweser a li Sûriyeyê qebûl bike
09:31 Amed di nava mijê de ma
09:26 'Em banga parastina destkeftiyên jinan li her kesî dikin’
09:22 Rojnamevan Cîhan Bîlgîn:Turbe hincet e, armanc dagirkerî ye
09:19 Girtî Gokalp ji Girtîgeha Dûmlûyê bang kir: Dengê me bibihîsin!
09:04 Berdevkê YPG'ê Siyamend Elî: Em yekane hêz in ku bi destê gel hatine avakirin
09:03 'Nepêkanîna mafê hêviyê li dijî qedexeya îşkenceyê ye'
09:00 ROJEVA 19'Ê KANÛNA 2024'AN
08:54 Dewleta tirk û komên paramîlîter êrişî Qereqozaqê kirin
18/12/2024
18:08 Li Cizîrê 2 kes hatin girtin
17:52 Ji jinan ji bo Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê xeleka jiyanê
16:26 HSD: Dewleta tirk agirbest binpê kir û êriş dike
16:18 Ji Erdogan xeyalên dagirkeriyê: Dive asoya me bi 782 hezar km’an bisînor nebe
15:48 Halîde Turkoglû: Çeteyên SMO’yê sûcên li dijî mirovahiyê dikin
15:40 Li ser sînor bang kirin: Heke hûn çareseriyê bixwazin wê demê deriyên Îmraliyê vekin
15:35 32 rêxistinên civaka sivîl ên Spanyayê li dijî êrişên ser Rojava banga lezgîn kirin
15:34 Dewleta tirk û komên paramîlîter êrişî Tişrînê dikin
14:54 Xelkê Silopiyayê li dijî êrişan meşiya: Rojava rûmeta me ye
14:23 Li gorî wezaretê şanoya Kurdî ‘ewlehiya cemaweriyê’ xerab dike!
13:42 Dadgehê ji parêzeran re got: Kurro hûn çi diaxivin!
13:17 Kesên li Parîsê hatin qetilkirin dê bi girseyî bên bibîranîn
13:01 Meşa ‘azadiyê’ li Dîlokê ye: Şertê ewil ê çareseriyê azadiya Ocalan e
11:41 Bû 23 roj hêj jî wezaretê ji bo Îmraliyê ‘dema guncav’ diyar nekiriye
09:54 Xelkê Agiriyê ji şaredariya xwe razî ye
09:52 'Heke hûn dixwazin bi hev re bijîn modela Rojava esas bigirin'
09:20 Şandeya kesên pispor ji ber HES’ê li Geliyê Zorê keşf kir
09:08 Faîlên Taybet Înanê ev 9 sal in hêj nehatine girtin
09:01 'Rojava ji bo jinan û gelan hêvî ye'
09:01 Banga yekitiyê li 4 parçeyên Kurdistanê kirin
09:00 30 sal in manşeta 'Bila mirovahî fedî bike!' ya ji bo kurê xwe vedişêre
09:00 ROJEVA 18’Ê KANÛNA 2024’AN