Konseya Ewropayê wê 'mafê hêviyê' gengeşe bike: Ger Tirkiye gavê navêje wê barê fatûreyê giran be

  • rojane
  • 10:28 15 Îlon 2024
  • |
STENBOL - Ji parêzerên Buroya Hiqûqê ya Asrinê Îbrahîm Bîlmez beriya civîna ku wê Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê "mafê hêviyê" yê Abdullah Ocalan gengeşe bike axivî, diyar kir ku divê Tirkiye demildest divêtiyên biryara DMME'yê ku di sala 2014'an de dabû, pêk bîne yan na dê fatûreya wê bargiran be. 
 
Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê (DMME) di 18'ê Adara 2024'an de biryar da ku bêyî mafê berdana şertî yö Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan hebe, birîna cezayê muebeda giran (mafê hêviyê) li dijî Peymana Mafên Mirovan a Ewropayê (DMME) ye. Dadgehê ji Tirkiyê xwest ku sereratskirineke qanûnî bike. Lê Tirkiye 10 sal in der barê bê biryarê de tiştek nekiriye. Wê Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê (KW KE) di civîna xwe ya di navbera 17-19'ê Îlonê de kontrol bike ka biryar û daxwazên DMME'yê tên bicihanîn yan na.
 
Ji parêzerên Buroya Hiqûqê ya Asrinê Îbrahîm Bîlmez, li ser girîngiya civîna lijneya wezîran û gavên ku divê Tirkiye di vî warî de bavêje axivî.
 
‘GAVEKE DERENGMAYÎ'
 
Bîlmez der barê biryara 'binpêkirinê" ya DMME'yê de ku Komîteya Wezîran piştî 3 salan careke din xist rojeva xwe got: "Gaveke erênî ye, lê derengmayî ye. Ji ber ku biryareke ku Tirkiye bi salan e bi israr û serhişkî pêk neaniye. Rayedar û berpirsiyarê pêkanîna vê biryarê Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê ye. Ne tenê Tirkiye, hemû welatên endamên YE'yê peymanê îmze dikin û soz didin kuwê organ û karbidestiyên YE'yê nas bikin û pabendî biryarên wê bin. Tirkiye jî peyman îmze kir û karbidestiya DEMME'yê qebûl kir. Di vî warî de divê daxwazên ji bo biryarên binpêkirinê yên ji aliyê DMME’yê ve hatine dayîn bi cih bîne. Di biryara Ocalan-2'yan de ku 2014’an de hatıbü dayin, DMME’yê Tirkiye mehkûm kir ü got ku “Cezayê muebeda giran li mirovekî nayê birîn. Di çarçoveya mafê hêviyê de hûn nikarin heta hetayê mirovekî di nava çar dîwaran de bihêlin. Eger hûn cezayên wiha bidin, ev tê wateya îşkenceyê.' Ji ber vê yekê muwekîlê me birêz Ocalan û kesên din ên cezayê muebbedê yên giran li wan hatiye birîn jî li gorî biryara DMME’yê ji sala 2014’an û vir ve her roj û saet rastî îşkenceyê tên. Lê Komîteya Wezîran ji wê demê ve divêtiyên biryarê pêk neaniye." 
 
‘10 SAL IN GAV NAVÊJE'
 
Bîlmez da zanîn ku wekî parêzer ji sala 2014’an û vir ve di çarçoveya “mafê hêviyê” de 6 caran serî li Komîteya Wezîran dane û got ku di meha Tîrmehê de ji aliyê saziyên sivîl ve serlêdan li Komîteya Wezîran hatiye kirin. Bîlmez der barê serlêdanê de wiha got: “Li gorî firqeya duyemîn a xala 9’emîn a Peymanê, saziyên sivîl jî dikarin serî li Komîteya Wezîran bidin û ku biryarên DMME'yê çima pêk nayên. Di vê Tîrmehê de jî wekî sala 2021’ê saziyên sivîl li ser vê mijarê careke din serlêdan kirin û komîte wê di vê rûniştinê de vê mijarê bixe rojeva xwe. Ji bo çi Tirkiye ev biryar bi cih neaniye û ji bo cîbicîkirina wê divê çi bê kirin dê bê gengeşekirin. Ew ê ji Tirkiyeyê pirsên nivîskî yên wekî 'we çima sererastkirineke nekir an jî ger we kiribe we çi sererastkirin kirine?' bên kirin. Tirkiye pêvajoyê bi derengî dixe. Tirkiye ev 10 sal in bêyî ku gavan bavêje pirsgirêk bi awayî 'serketî' aniye vê astê. Tirkiyeyê di plana xwe ya berê ya çalakiyê de gotibû 'Ez ê vê pirsgirêkê çareser bikim.' Piştre jî di bersiva xwe ya ji bo Desteya Wezîran de got, 'Êdî pirsgirêkeke me ya wiha nîn e, cezayê giran ê heta hetayê bi awayekî îstîsnayî tê sepandin.' Lê DMME'yê ji Tirkiyeyê re got, 'Ji bo vê yekê îstîsna nîne . Bi gotina, 'Tu nikarî vî cezayî bidî kesekî, çi sûcî bike jî.' Divê Komîteya Wezîran jî vê yekê bibîne."
 
‘DIVÊ SERERASTKIRINEKE QANÛNÎ BÊ ÇÊKIRIN'
 
Ji ber vê yekê Bîlmez destnîşan kir ku divê Tirkiye daxwazên DMME'yê bi cih bîne û di qanûnê de guhertinan çêbike û got ku di vî warî de gava ewil li meclisê sererastkirineke qanûnî ye. Bîlmez got: “Mînak înfaza kesên ku cezayê muebbedê yê giran li wan hatiye birîn, piştî 25 salan divê bi biryareke serbixwe û biryareke hiqûqnasan bê nirxandin. Lê divê ne wekî lijneyên çavdêriyê be. Ji lew re lijneyên çavdêriyê yên niha ji midûrê girtîgehê, derûnasên girtîgehan û kesên bi vî rengî pêk tê. Ev mesele, tenê ne birêz Ocalan bi hezaran kesî eleqedar dike. Ger Tirkiye sererastkirineke wiha çêbike, wê ev mirovên di girtîgehê de bi hêviya ku wê rojekê derkevin bijîn. Bi vî rengî wê ev awayê girtîgehê jî ji îşkenceyê derkeve û ji ber ku Tirkiye wê biryara DMME'yê pêk bîne wê rageşiya polîtîk a li vir bi dawî bibe. Û wê Tirkiye bibe dewleteke hiqûqê ku rêzê li bryarê dadgehê digire." 
 
‘GER GAV NEAYÊ AVÊTIN WÊ FATÛREYEKE WÊ HEBE'
 
Bilmez anî ziman ku ger Tirkiye helwesta xwe ya heyî bidomîne dê ev rewş derbeyeke giran li Tirkiye û gelê wê bide û got: "Tirkiye ji serdema Împaratoriya Osmanî vir ve rûyê xwe ber bi Rojavayê ve girê daye. Hiqûqa Ewropayê, DMME, Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê, ango mekanîzmayên mafên mirovan qebûl kiriye. Ji ber vê yekê hewce ye ku divêtiyên vê yekê bi cih bîne. Eger van neke, wê di vê pêvajoyê de Tirkiye ji pergalê bê dûrxistin. Yanî Tirkiye xwe parçeyek ji Ewropayê dibîne, lê şert û mercên hiqûqa Ewropayê pêk nayîne. Ew dikare heta kengî vê yekê bidomîne? Heger berdewam bike jî, dibe sedem ku piştî demekê ji wê pergalê qut bibe. Ev jî dê xwedî lêçûneke aborî be û Tirkiye bibe welatê cîhana 3'yemîn. Di rêza mafên mirovan de jî wê bikeve nava komên jêrîn û ev hemû jî wê bandorê li gelên Tirkiyeyê bike. Rûsya yek ji wan welatan e ku biryarên DMME'yê bi cih nayîne û wekî Tirkiyeyê li nava demê belav dike. Piştî pirsgirêka Şkraynayê têkiliyên bi Konseya Ewropayê re qut bûn. Rûsya di vî warî de xwe li bêdengiyê datîne û ev yek jî bandorê li aboriya Rûsyayê dike. Dibe ku tiştekî wiha bê serê Tirkiye jî. Eger Tirkiye jî derbasî pêvajoya Rûsyayê bibe, dê barê fatûreya vê giran be."
 
MA / Îbrahîm Irmak
 

Sernavên din

16:49 Ji ser sînorê Qamişloyê bang kirin: Hûn nikarin Çapemeniya Azad bêdeng bikin
16:41 Hêrsa li dijî qetilkirina rojnamevanan: Em ê tim heqîqetê ragihînin
16:37 Ji Meclisa Jinên Sûriyeyê deklerasyoneke 13 xalî
16:32 Xwestin girtiyên bi nexweşîna Wernîcke Korsakoffê bên berdan
15:52 Xizmên windayan qetilkirina rojnamevanan şermezar kir
15:48 Ji bo Îsmaîl Bahçecî û rojnamevanên hatine qetilkirin doza edaletê kirin
15:42 Li sînor qetilkirina rojnamevanan hat protestokirin
14:39 HPG: PDK'ê kemîn danî pêşiya tîmek me
13:17 Li Girtîgeha Panosê îşkence li jinên girtî hat kirin
11:50 Ji bo cenazeyên rojnamevanan serlêdan
10:15 Rêxistinên çapemeniyê: Hedefgirtina rojnamevanan sûcê şer e
09:19 Malpera înternetê ya Yenî Yaşamê hat astengkirin
09:15 Navenda Şerê Cîhanê ya 3’emîn: Rojhilata Navîn
09:13 Ji Kongreya DYA'yê amadekariya sepandina mueyîdeyan li ser Tirkiyeyê
09:03 Tirkiyeyê di 5 salan de 13 rojnamevan qetil kirin
09:00 ROJEVA 21'Ê KANÛNA 2024'AN
20/12/2024
21:49 Ber bi sînorê Kobanê ve veguhastina tanqan
21:25 Kesên li Wanê hatin binçavkirin hatin berdan
20:07 IFJ: Bila berpirsên êrişa li dijî rojnamevanan hesab bidin
16:34 Şêx Murşîd El-Xeznewî: Divê Kurd bi yekdeng biçin Şamê
15:37 Doza ji ber protestokirina çekên kîmyewî hatibû vekirin hat taloqkirin
15:13 Israra Nazim a ji bo heqîqetê
15:10 PEN Internationalê bertek nîşanî qetilkirina rojnamegeran da
14:44 Polîsan erişî daxuyaniya li Wanê kirin: 10 jê rojnameger herî kêm 39 kes hatin binçavkirin
14:30 Nobeta ser sînor di roja 8’an de ye: Statûya Rojava nas bikin
14:18 Li ser sînorê Qamişloyê çalakiya nobetê: Çapemenî rûmeta me ye
13:53 CFWIJ: Hedefgirtina rojnamegeran sûcê şer e
13:43 DEM Partî: Em qetilkirina rojnamegeran lanet dikin
13:39 Malbata Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kir
13:38 Bakirhan: Li Rojava bi SÎHA’yan hûn nikarin meseleyê çareser bikin
13:06 Qetilkirina rojnamegeran hate protestokirin: Em ê pênûsa wan li erdê nehêlin
12:56 Banga îstîfayê li hevşaredara hatibû îxrackirin, kirin
12:41 Bertek nîşanî qetilkirina rojnamegeran dan: Kes nikare pênûsa heqîqetê bêdeng bike
11:56 Li Qamişloyê bang kirin: Dê têkoşîna Nazim û Cîhanê li erdê nemîne
11:45 Parlamenterên Swîsreyî ji bo Rojava bang kirin: Bikevin nava tevgerê
11:39 Êrişên ser Çapemeniya Azad di rojeva Meclisê de ne: Dê heqîqet bêdeng nebe
11:13 ‘Dê nekarin rastiyan bêdeng bikin’
11:08 Meşvanên ‘Çareserî û Azadiyê’ bang li Meclisê kirin: Berpirsyartiyê li xwe bigirin
11:05 Di kadraja Daştan de her tim têkoşîna gel hebû
10:08 DFG'ê qetilkirina rojnamegeran şermezar kir
09:59 Cîhan Bîlgîn ‘pêvajoyên dîrokî’ kişand û nivîsand
09:20 AYM'ê biryar da ku mafê darizandina adilane ya Bozan Karayilan hatiye binpêkirin
09:20 Li Botanê piştî 8 salan yekem şanoya Kurdî
09:05 2024: Di Şerê Cîhanê yê Sêyemîn de qonaxeke nû dest pê kir
09:03 Îdiaya li midûriyeta polîsan îşkence: Midûr derb kir, amîr tomar kir
09:02 Li Dêrsimê xetereya mayinan
09:00 ROJEVA 20'Ê KANÛNA 2024'AN
08:40 Rojnameger Nazim Daştan û Cîhan Bîlgîn hatin qetilkirin
19/12/2024
22:09 Piştgiriya ji bo daxwaza 'Bagawazên Aştiyê' didome
22:04 QSD: Operasyona paqijkirinê ya li Meidanê bi dawî bû
21:55 Hunermend li sînorê Qaişloyê daxuyanî dan: Em ê li hemberî êrişan rabin
20:02 Tirkiyeyê gundê Kobanê bombebaran kir
16:35 'Kurdên niha û sedsal berê ne wekî hev in'
16:16 Salvegera Komkujiya 19’ê Kanûnê: Tecrîd giran bû, binpêkirin zêde bûn
16:04 Tehliyeya Taşli ku 30 sal in girtî ye ji bo salekê hate taloqkirin
15:47 HSD’ê ji bo Kobanê bang kir
15:27 Ji Îzmîrê piştgiriya ji bo banga çareseriyê ya rewşenbîran
15:07 Parêzeran ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
15:07 Dayika Taybet Înan hat bibîranîn: Dê kujer hesabê bidin
14:50 'Bi tunehesibandina Kurdan re hûn ê aştiya navxweyî çawa pêk bînin?’
14:11 DEM Partiyê girtiyên hatibûn qetilkirin bi bîr anî
13:24 Hevşaredara Hezexê ji DEM Partiyê hate îxrackirin
13:06 Sakik ji Fîdan re got: Divê hûn ji wir derkevin
12:16 Meşvanên ‘Çareseriya Demokratîk û Azadiyê’ ji bo Enqereyê bang kirin
12:04 ‘Ji bo birêz Ocalan bikare rola xwe bilîze divê bingeh were amadekirin’
11:46 Nehiştin Oncu yê 30 sal in girtî ye beşdarî merasîma cenazeyê dayika xwe bibe
11:34 Berdevka DEM Partiyê: Dema guncav nîşaneya keyfiyetê ye, divê rêya ber bi Ocalan ve were vekirin
11:23 Serokê Giştî yê EMEP’ê: Divê rêxistinên sosyalîst Tirkiyeyê neçarî aştiyê bikin
11:11 Welatiyên li ser sînor nobetê digirin: Rêya azadiyê ji Rojava derbas dibe
10:29 Dogu Ergîl: Tirkiye mecbûr e rêveberiya xweser a li Sûriyeyê qebûl bike
09:31 Amed di nava mijê de ma
09:26 'Em banga parastina destkeftiyên jinan li her kesî dikin’
09:22 Rojnamevan Cîhan Bîlgîn:Turbe hincet e, armanc dagirkerî ye
09:19 Girtî Gokalp ji Girtîgeha Dûmlûyê bang kir: Dengê me bibihîsin!
09:04 Berdevkê YPG'ê Siyamend Elî: Em yekane hêz in ku bi destê gel hatine avakirin
09:03 'Nepêkanîna mafê hêviyê li dijî qedexeya îşkenceyê ye'
09:00 ROJEVA 19'Ê KANÛNA 2024'AN
08:54 Dewleta tirk û komên paramîlîter êrişî Qereqozaqê kirin
18/12/2024
18:08 Li Cizîrê 2 kes hatin girtin
17:52 Ji jinan ji bo Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê xeleka jiyanê
16:26 HSD: Dewleta tirk agirbest binpê kir û êriş dike
16:18 Ji Erdogan xeyalên dagirkeriyê: Dive asoya me bi 782 hezar km’an bisînor nebe
15:48 Halîde Turkoglû: Çeteyên SMO’yê sûcên li dijî mirovahiyê dikin
15:40 Li ser sînor bang kirin: Heke hûn çareseriyê bixwazin wê demê deriyên Îmraliyê vekin
15:35 32 rêxistinên civaka sivîl ên Spanyayê li dijî êrişên ser Rojava banga lezgîn kirin
15:34 Dewleta tirk û komên paramîlîter êrişî Tişrînê dikin
14:54 Xelkê Silopiyayê li dijî êrişan meşiya: Rojava rûmeta me ye
14:23 Li gorî wezaretê şanoya Kurdî ‘ewlehiya cemaweriyê’ xerab dike!
13:42 Dadgehê ji parêzeran re got: Kurro hûn çi diaxivin!
13:17 Kesên li Parîsê hatin qetilkirin dê bi girseyî bên bibîranîn
13:01 Meşa ‘azadiyê’ li Dîlokê ye: Şertê ewil ê çareseriyê azadiya Ocalan e
11:41 Bû 23 roj hêj jî wezaretê ji bo Îmraliyê ‘dema guncav’ diyar nekiriye
09:54 Xelkê Agiriyê ji şaredariya xwe razî ye
09:52 'Heke hûn dixwazin bi hev re bijîn modela Rojava esas bigirin'
09:20 Şandeya kesên pispor ji ber HES’ê li Geliyê Zorê keşf kir
09:08 Faîlên Taybet Înanê ev 9 sal in hêj nehatine girtin
09:01 'Rojava ji bo jinan û gelan hêvî ye'
09:01 Banga yekitiyê li 4 parçeyên Kurdistanê kirin
09:00 30 sal in manşeta 'Bila mirovahî fedî bike!' ya ji bo kurê xwe vedişêre
09:00 ROJEVA 18’Ê KANÛNA 2024’AN