Sala 2024’an ji siyasetê heta aborî, ji tenduristiyê heta ekolojiyê, ji perwerdeyê heta darazê di gelek qadan de bû saleke cihê krîzên kûr. Ji ber ku piraniya çavkaniyên welêt ji bo êrişên li dijî Herêma Kurdistana Federe û Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê hatin xerckirin, bû sedem ku di nava salê de aborî hîn xerabtir bibe. Karker, teqawid, jin, ciwan û zarok di nava xizaniyê de têkoşîna jiyanê didin û li welêt hejmara betalan 11 milyon û 246'an. Zêdebûna enflasyonê jî ranewestiya. Li gor daneyên ku TUÎK'ê di meha Mijdarê da eşkere kirin, enflasyona salane bû ji sedî 47,09. Li gorî daneyên enflasyonê yên meha Mijdarê yên ENAG'ê, enflasyona salane ji sedî 86,76 e. Polîtîkayên şer û krîzên piralî ên di encamê de bûn sedem ku desthilat di hilbijartinên herêmî de winda bike. AKP, di hilbijartinên herêmî de ket rêza duyemîn û li gelek bajaran şaredarî winda kirin.

 

Kongreya Demokratîk a Gelan (HDK) ji bo ku kêmnetewe, bindest û yên vederkirî li dijî polîtîkayên desthilatê di nava siyaseta Rêya Sêyemîn de bicivîne, tevahiya salê xebatên xwe berdewam kir. HDK’ê li dijî berxwedana kedkaran, çalakiyên qeyûman, êrişên li ser Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê û Filistînê her tim li qadan bû. Her wiha di 3’yê Mijdarê de bi dirûşmeya “Bi hêvî, bi berxwedanê bi hev re ber bi azadiyê ve" 13'emîn Lijneya Giştî li dar xist û rêveberiya xwe ya nû diyar kir. HDK'ê di meclısa ku li dar xist de ji gelek beş û qadan pêkhateyên xwe yên nû berfireh kir. Hevberdevkên nû yên HDK'ê Meral Daniş Beştaş û Alî Kenanoglû ne.

 

 

Hevberdevkê HDK'ê Alî Kenanoglu der barê geşedanên sala 2024'an û nexşerêya desteyê ya dema pêş de axivî.

 

ARMANCÊN HDK'Ê

 

Kenanoglû da zanîn ku geşedanên di sala 2011'an de ku HDK hat avakirin û pêvajoya heyî dişibin hev du. Kenanoglû diyar kir ku di her du serdeman de jî li Sûriyeyê şer derketiye û li ser çareseriya pirsgirêka kurd gengeşe hatine kirin. Kenanoglû got: "Dema HDK hat avakirin, em di pêvajoyeke ku şaredarên bi kelepçe dihatin girtin re derbas dibûn. HDK, di serdemeke ku daneyên aboriyê pir ketibûn û hemû qadên civakê di tengasiyê de bûn, hatibû avakirin. HDK wekî platforma têkoşîna hevpar a hemû gel, bawerî, partiyên siyasî, rêxistinên sivîl, rêxistinên girseyî yên demokratîk, rêxistinên pîşeyî û saziyên baweriyan hat avakirin. HDK, ji bo Tirkiye demokratîk bibe, ji bo aştî were û nêvengên pevçûnî bi dawî bibin, aborî baş bibe û li Tirkiyeyê karker, kedkar, jin û ciwan mafên xwe bi dest bibin nêvengeke têkoşînê ava kir." 

 

Kenanoglû anî ziman ku wan di nava salekê de bi dirûşmeya "Cardin HDK dîsa HDK" lijneya xwe ya giştî li dar xistiye û got: "Dema ku mirov li vê meclisê li hawîrdora siyasî û aborî dinêre, dişibe pêvajoya damezrandina HDK'ê. Van hemûyan bi rastî ev tişt derxistin holê: Ev kar ne ew kar in ku ji siyasetê re, yanî tenê radestî aktorên siyasî bê kirin. Divê hemû qadên civakê di van karan de cih bigirin. Em dizanin ku pirsgirêka kurd a ku di rêza pêşî ya van pirsgirêkan de ye û şerên li erdnîgariya me bi tevahî bandorê li jiyana me dikin. Yanî bandorê li jiyana demokratîk, jiyana civakî û jiyana aborî ya Tirkiyeyê dikin. Ji ber vê yekê nêrînek heye ku divê pêşî hêla civakî ya vê meseleya aştiyê bê zeximkirin û civak daxilî nava vî karî bibe." 

 

FORÛMA HEVPAR A GELAN Û BAWERIYAN

 

Kenanoglû diyar kir ku di pêvajoya lijneya giştî de bal kişandine ser xebatên rêxistinî û di vê çarçoveyê de ji motokûryeyan heta karkerên kaxezên bermayî gelek komele û sazî beldar bûne. Kenanoglû got: "Ji bo HDK'ê qadên nû yên têkoşînê derketine holê." Kenanoglû anî ziman ku ew plan dikin ku di serdema nû de konferansa aştiyê li dar bixin û got: "Bi organîzekirina forum, panel û civînên herêmî yên li Ege, Çukurova, Behra Spî, Behra Reş û Marmarayê, divê em ragihînin ku aştî ne tenê aştiya tıiteki ku dı navbera gelê kurd û Tirkiyeyê de ye, meseleya her kesi ye. Li aliyê din li Sûriyeyê gelek tişt guherin. Em dizanin ku Rojava bi giştî di bin xeteriyê de ye. Elewiyên li Lazkiyeyê di nava fikarên mezin de ne. Tirs û fikarên xiristiyanên li Sûriyeyê hene. Ev girîng e; ji ber ku wê ev yek bandorê li Tirkiyeyê bikin. Li vir rola HDK’ê derdikeve pêş. Di vî warî de em di meha Çile de hevdîtina gelan û baweriyan li dar bixin. Heta nûnerên civakên li Sûriyeyê dijîn jî dê bên cem hev û di forumê de vê mijarê gengeşe bikin."

 

TÊKOŞÎNA HEVPAR

 

Kenanoglû anî ziman ku ji bo jiyana gelan, bawerî, beşên bindest û hemû pêkhateyên civakî pêdivî bi pêkhateyên rêxistinkirî heye û wiha dewam kir: "Serkeftin ancax bi avakirina xeta têkoşîna hevpar a gelên bindest, bawerî, nasname û zayendan pêkan e. Bi vê ferasetê hemû gel, bawerî, pêkhateyên civakî yên bindest dikarin serkeftinê bi dest bixin. Banga me ya ji bo pêkhate û nasnameyan ev e: HDK platformeke têkoşînê ya hevpar e. Em bang li her kesî dikin ku di sala 2025'an de di vê platformê de têkoşîna xwe mezin bikin."

 

MA / Yeşîm Tukel