‘Sempozyûma Zimanê Kurdî' dest pê kir: Mirov bi zimanê xwe mirov e

  • rojane
  • 16:04 17 Gulan 2025
  • |
img

WAN – “Sempozyûma Zimanê Kurdî” ya Şaxa Egîtîm Sen a Wanê dest pê kir. Di axaftina beşdaran de hate ragihandin ku têkoşîna ji bo ziman kêm e û divê bêtir xebat werin kirin.

Sendîqaya Kedkarên Perwerdehî û Zanistî ya Şaxa Wanê (Egîtîm Sen) îsal bi şiara “Sosyo-polîtîka ziman” di 17-18’ê Gulanê de “Sempozyûma Zimanê Kurdî” lidar dixe. Sempozyûma ku di Salona Baro ya Konferansê de lidarket, ji çar perçeyên Kurdistanê zimanzan beşdar bûn.
 
Di axaftina destpêkê de Serokê Şaxa Egîtîm-Sen a Wanê Mûrat Atabay axivî. Atabay diyar kir ku dewletê di her qadê de zimanê Kurdî qedexe kirî û wiha got: “Zarokên me bi Kurdî neaxivin, li gundan jî êdî bi Kurdî nayê axaftin. Berê navên zarokên me ne bi Kurdî bû lê bi Kurdî diaxivîn, îro navên zarokên me bi Kurdî ne lê em bi wan re zimanê wan ê dayikê xebernadin. Di vê mijarê de divê em bibin berpirsiyar. Mixabin xebatên ku niha tên kirin têrî xilasiya Kurdî nake. Ji bo vê divê em xebatên baş û girîng bikin. Xebatên ziman veguherî pêşbirkê. Divê em xebatên der barê ziman ji vê rewşê derxin.”
 
‘JI BO ZIMAN XEBAT’
 
Piştre endamê Komisyona Zimanê Kurdî Lokman Babat axivî û bal kişand ser girîngiya sempozyûmê di meha Gulanê de û wiha got: “Ger îro em vê sempozyûmê pêk tînin, ev jî bi saya kesên di vê dîrokê de canê xwe ji dest dane ye. Ez wan bi rêzdarî bibîr tînim. Em wek komisyon kursên Kurdî, panel, komên xwendinê, şano û xebatên dîtir pêktînin. Lê mixabin nebûna xebata fermî ji bo ziman  ji ber pêkneanîna berpirsiyariya dewletê ev barê giran dikeve ser xemxurên ziman û saziyên wek me û weşanxaneyan. Lê em dizanin ku van xebata dê têr neke ji bo pêşîlêgirtina xetereya li ser zimanê me. Ji bo vê divê em pir bixebitin.”
 
‘BERÊ DIVÊ EM AZAD BIN’
 
Mêvanê rûmetê yê sempoyûmê Nezîr Ocek diyar kir ku bêyî azadî di tu qadê de em mê pêşnekevin. Ocek destnîşan kir ku ev pirsgirêk ji bo ziman jî derbasdar e û wiha got: “Dê gele me nikaribe bixwîne û binivisîne lewre deste wan di kelebçeyê de ye. Ji bo vê divê bere em û gele me azad bin. Mirov ziman e, ziman mirov e. Divê herkes li zimanê xwe xwedî derbikeve.”
 
Piştî axaftinê, rûniştina ku ji aliyê hîndekar Mazlûm Kanîwar ve rêve diçû, axêver Ánne Márjá Guttorm Graven û Berdevkê Platforma Ziman Şerefxan Cizîrî beşdar bûn.
 
‘LI NORWECÊ ZIMANÊ SAMÎ’
 
Ánne Márjá Guttorm Graven der barê “Li Norwecê Ziman û Çanda Samî” axivî, Graven berê axaftina xwe stranek bi zimanî Samî stra. Ánne Márjá Guttorm Graven rave kir ku li Norwecê tenê li du bajaran bi zimanê Samî tê axavtin û wiha got: “Axêverên vî zimanî 3 hezar kes in. Cihê kuz iman û çanda gelê Samî lê heye wek hev in. Li cîhanê hejmara gele Samî di navbera 50 û 80 hezarî ye. Niha 20 hezar kes bi zimanê Samî diaxivin. Hemû zimanên Samî li ber xetereya windabûnê ye. Tenê li herêmên bakur, rêjeya axêverên zimanê Samî baş e. Li herêmên dîtir hejmara wan di navbera 450-500 kesî ye. Ev rewş jî derî li ber windabûna ziman vedike. Civaka me teqez divê zimanên Samî bide jiyîn. Bi zimanê Samî fîlm, şano û muzîk tên çêkirin lê hejmara axêveran hindik e. Sedema vê jî di salên 1900’î de polîtîkayên asimîlasyonê yê welatên dîtir bû li hember gelê Samî. Ji bo zimanê Samî bê jibîrkirin em rastî polîtîkayên faşîst û tundiyan hatin. Ev yek jî sedema asimilasyona ziman e. Gelên Samî li hember polîtîkayên asîmîlasyonê berxwe dan ev qirkirin vala derxist.”
 
‘LI EWROPAYÊ SOSYO-POLÎTÎKA KURDÎ’
 
Piştre Şerefxan Cizîrî axavtina xwe ya bi ser navê “Li Ewropayê sosyo-polîtîka Kurdî” peşkêş kir. Cizîrî wiha rave kir: “Heta salên 1960’î li gelek welatên Ewropayê polîtîkayên asîmîlasyonê berdewam dikir. Piştî 1960’î ev rewş sivik bû. Nexasim li Swêdê, li Stockholmê pêşketina zimanê Kurdî bi alikariya dedwletê bû. Swêdê div ê mijarê de ekolek avakir. Saziyên ku hatin damezrandin, xebatên li ser Kurdî di vê mijarê de cihek girîng girt. Li Ewropayê pişgiriya dewletê ji boz iman girîng e. Ger ji hêla dewletê ve ji bo van zimanan piştgirî nehata dayîn û perwerdehî çêneba ewqas pêşnediket. Kurdên ku çûne Ewropayê haweyekî azad bi zimanê xwe axivîn û nivisîn ji bo wê zimanê xwe pêşxistin. Barê me yê her warî de ziman e û rêya me dûr . Ji bo wê herkes divê erka xwe bîne cih.”
 
Sempozyûm didome.

Sernavên din

01/07/2025
16:15 Li Îranê di şeş mehan de 424 kes hatin darvekirin
15:46 Komîsyona Ciwanan a ÎHD'a Enqereyê hate damezirandin
15:42 Hûrgiliyên gelaleya DEM Partî dê pêşkeşî komîsyonê bike diyar bûn
15:24 Komeke paşverû li Beyoglûyê kom bû
15:15 Danişîna Nîmet Tanrikûlû hate taloqkirin
15:00 Malpera înternetê ya Lemanê hate astengkirin
14:55 Îfadeyên xebatkarên Kovara Lemanê yên li emniyetê temam bûn
14:52 Tulay Hatîmogûllari çû serdana TESK’ê
14:51 Der barê girtiyên li Girtîgeha Dûmlûyê de lêpirsîn hate destpêkirin
14:48 Şandeya ji Ewropayê çû serdana DEM Partiyê
13:58 Li Erxeniyê mirina bi guman
13:57 DAD’ê têkildarî Madimakê daxuyanî da: Bila Komîsyona Lêkolînên Heqîqetê bê avakirin
13:48 Gemlîk vêcarê bi pileya 3.0’ê hejiya
13:43 Îran: Heke DYA temînatê nede em ê muzakereyan nekin
13:36 Piştî 31 salan bi sirûda ‘Herne Pêş’ hat pêşwazîkirin
13:30 Li Gemlîkê bi pileya 4.2’yê erdhej çêbû
12:54 Wezîr Yûmakli têkildarî şewatan daxuyanî da
12:50 Bakirhan: Bila komîsyon bê avakirin, gavên demokratîkbûnê bên avêtin
12:45 Şandeya ji Ewropayê hat ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re daxwazname da
12:35 Li Gemlîkê erdhej
12:19 Li Hatayê şewat belav dibe: Ka ew 27 balafir û 105 helîkopter li ku ne?
12:03 DEM Partî: Em li dijî hemû zextên li ser muxalefetê ne
12:02 Ferîde Eralp: Em ji bo aştiyeke jin tê de azad bixebitin
11:36 Bayindir: Geşedanên kurewî kongreya netewî ferz dike
11:35 Serokatiya demê ya YE’yê derbasî Danîmarkayê bû
11:21 DYA’yê mueyîdeyên ser Sûriyeyê rakir
11:21 Li Elkê têketina 3 herêman hate qedexekirin
11:15 Xelata serketiyên pêşbirka wênekêşiyê nehate dayîn
11:14 Çalakî û meşên li Beyoglûyê ji bo rojekê hatin qedexekirin
11:13 Şewata li Antakyayê didome
11:13 Bi hinceta ‘stokê’ dest danîn ser tirşiyê girtiyan
11:12 Li 3 navçeyên Manîsayê şewat derket
11:11 Şewata li Îzmîrê di roja 3’yan de didome
11:11 Jin li Gimgimê ji bo çand, xweza û azadiyê civiyan
10:20 Serokên Baroyan: Divê TBB şandeya çavdêriyê ava bike
10:18 Li Hesandînê xebatên bêyî ÇED’ê: Hişyariya texrîbatên jêneveger hat kirin
09:43 Fatma Bostan Unsalê bangî desthilatê kir: Divê gavên hiqûqî û siyasî bên avêtin
09:42 Li Rihayê dê danişîna tecawizkirina zarok bê lidarxistin
09:41 Seferî Yilmaz: Divê li dijî rantxwirên şer her kes ji bo aştiyê bixebite
09:24 Malbata Rozerîn Çûkûrê bertek nîşanî biryara AYM'ê da: Me edalet nedît
09:00 Nivîskar Taç: Em li pêvajoyê xwedî derkevin
09:00 ROJEVA 1’Ê TÎRMEHA 2025’AN
08:29 Mihrîcana Tetwanê: Em jin ji bo pêvajoyê amade ne
08:28 Li Îzmîrê li dijî CHP’iyan operasyon: Tunç Soyer hate binçavkirin
30/06/2025
17:21 Temellî: Divê zemîna hiqûqî were avakirin
17:07 Encamnameya Meclisa Ekolojiyê ya Amedê: Bi komunan em xwezayê biparêzin
16:19 Jin di ‘Atolyeya Jineolojiyê’ de hatin gel hev
16:06 Înîsiyatîfa Jinan a Pêdiviya Min bi Aştiyê Heye ji bo 8’ê Tîrmehê bang kir
15:23 Şirîn Ebadî: Îşkenceyên li Girtîgeha Evînê zêde bûn
14:57 Li Amedê sulha du malbatan hate kirin
14:46 Mihrîcana jinan di roja duyemîn de didome
14:38 Şîna Bêrîvan Arazê bi girseyî hate ziyaretkirin
14:29 Ji ber ‘pîrozkirina Newrozê’ ceza dan girtiyên jin
13:55 Kerîm Boran ji girtîgehê derket
13:32 Şewata li Antakyayê gihişt jîngehan
13:10 CHP: Em partiya xwe teslîm nakin
13:00 Di doza lijneyê ya CHP’ê de dê xwe li benda ‘îtîraza li dijî bêpeywiriyê’ bigirin
12:19 Xwebûn bi manşeta ‘Şêx Seîd dengê gel bû’ derket
12:11 Dayikan banga yekitiyê li gelê Kurd kir
11:51 Li Semsûrê jinek hate qetilkirin
11:50 Li gorî TUÎK’ê 2 milyon û 972 hezar kes bêkar in
11:05 Xêro Abbas: Divê hunermend piştgiriyê bidin pêvajoyê
10:15 Kesên dixwazin bi Abdullah Ocalan re hevdîtinê bikin tên Tirkiyeyê
09:52 Şewata li 3 bajaran hate kontrolkirin
09:51 De Conca: Çareserî manîfestoya Ocalan e
09:34 Serokkomar biryara tehliyeya girtiyê nexweş Boran da
09:33 Şewatên li Îzmîrê di roja 2’yemîn de ne:10 tax hatin valakirin
09:12 ‘Gel piştgiriyê dide pêvajoyê’
09:11 Piştî îşkenceyê gef xwarin: Ev der Guantanamo ye
09:10 ‘Nabe ku girtiyên nexweş bibin mijara bazarê’
09:00 ROJEVA 30’Ê HEZÎRANA 2025’AN
08:22 Şewata li Omeryayê hate vemirandin
29/06/2025
17:43 Şêx Seîd û hevalên xwe hatin bibîranîn: Cihê gorên wan nîşan bidin
16:44 Şêx Seîd û hevalên xwe li Xarpêtê hatin bibîranîn
15:29 Ji MED TUHAD-FED û OHD’ê rapor: 631 girtiyên nexweş hene
15:02 DEM Partî bi serokên baroyan û hiqûqnasan re civiya
14:50 Li Kerboranê ji bo zarokan şahî hat lidarxistin
14:49 Çîçek: Dema mijar dibe Kur û Ocalan hiqûqê ji holê radikin
14:25 Li Amedê konferansa ‘Di pêvajoyên şer û çareseriyê de zarok’ hat lidarxistin
13:25 Komxebata di Civaka Demokratîk de Ked: Em neşopînin, ava bikin
13:01 DEM Partiyê ji bo Şêx Seîd banga daxwaza ‘îade-î îtîbarê’ kir
12:22 Bayindir: Dê têkoşîna 100 salî ya gelê Kurd bi serkeftinê tacîdar bibe
12:10 Ji Trump daxuyaniyê Xezeyê: Lihev bikin
11:39 Li Gimgimê mihrîcana jinan: Li cihê Ekîn xistin erdê em radibin ser pêyan
10:41 DBP’ê Şêx Seîd û hevalên wî bi bîr anî
10:35 Bi dikana xwe ya biçûk têdikoşe
10:34 Hejmara 122’yan a kovara Jinê derket
10:29 Di 24 saetan de li Xezeyê 81 kes hatin qetilkirin
10:23 ‘Divê jin tevli pêvajoyê bibin’
10:19 Akademîsyen Mecîd: Duseriya partiyên Kurd li pêşiya yek lîsteyê astengî ye
09:59 Li gorî Dadgeha Destûra Bingehîn, kuştina Rozerîn Çûkûr rewa ye!
09:51 Hevşaredarên Tetwanê: Bi mihrîcanê em xwedî li çanda xwe derdikevin
09:50 'Şer hejmara astengdaran zêde dike’
09:24 Rojnameger: Divê kesên gef li hempîşeya me xwarin bên darizandin
09:14 Li Agiriyê 'Civîna Civaka Demokratîk' hat lidarxistin
09:02 'Li Rojhilata Navîn aştî û dîzaynkirin bi gelan re pêkan e'
09:01 Hiqûqnas Yokuş: Pêvajo dê bi temînata qanûnî bi ser bikeve
09:00 Komkujiyên li dijî jinan li Rihayê hate protestokirin
09:00 ROJEVA 29’Ê HEZÎRANA 2025’AN
08:59 Li Erdîşê coşa ‘Şahiya Biharê’