Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan ji roja ku di 15'ê Sibata 1999'an de di encama komploya navneteweyî de anîn Tirkiyeyê, di Girtîgeha Girtî ya Tîpa F ya Ewlekariya Bilind a Îmraliyê de heta niha di bin tecrîdeke giran de tê girtin. Her çend dem bi dem destûr ji hevdîtina malbat û parêzeran re dihat dayîn jî, tecrîda girankirî ya li Îmraliyê her sal girantir bû.

 

Sala 2024'an jî bû saleke ku tecrîd dewam kir. Ji 25'ê adara 2021'an û vir ve bi rêya telefonê bi birayê xwe Mehmet Ocalan re axivî û piştî axaftina telefonê agahî ji Abdullah Ocalan nedihat girtin. Abdullah Ocalan piştî 4 salan di 23’ê cotmeha 2024’an de bi biraziyê xwe Omer Ocalan re rû bi rû hevdîtinek pêk anî. Abdullah Ocalan di hevdîtinê de destnîşan kir ku tecrîd hê jî didome. Serlêdanên malbat û parêzeran ya piştî hevdîtina dawî bê encam man.

 

164 SERLÊDAN BÊENCAM MAN

 

Serlêdanên Buroya Hiqûqê ya Asrin ku parêzeriya Abdullah Ocalan dike, li Serdozgeriya Komarê ya Bûrsayê û Girtîgeha Îmraliyê tevahiya salê dewam kirin. Ofîsê di navbera 1'ê mijdara 2023'an û mijdara 2024'an de 109 serlêdanên nêrîna parêzeran û 55 serlêdanên nêrîna malbatê pêşkêş kirin. 164 serlêdan jî bêbersiv hatin hiştin.

 

LI ÇAR ALIYAN DAXWAZA AZADIYÊ 

 

Bi milyonan ji çar aliyên cîhanê di seranserê salê de li ber xwe dan ku dawî li vê rewşa ku di lîteratûra hiqûqa navneteweyî de wekî "incommunicado (girtiyên ku bi kesekî re hevdîtin pêk naynin)" tê binavkirin, bînin.

 

Kampanyaya ku ji bo rakirina tecrîda li ser Abdullah Ocalan û misogerkirina azadiya fîzîkî û çareseriya pirsgirêka Kurd di 10’ê cotmeha 2023’an de destpê kir, îsal jî bi çalakî û çalakiyan berdewam kir. Di çarçoveya kampanya bi pêşengiya gelek nivîskar, rojnamevan, siyasetmedar, hunermend û parêzvanên mafên mirovan de, li kolan, zanîngeh û hin navendên navdar ên cîhanê fikrên Abdullah Ocalan bi giranî hatin nîqaşkirin. Her wiha bi çalakiyên girseyî û çalakiyên weke mîtîngên bi mîlyonan kesan azadiya Abdullah Ocalan kirin.

 

ÇALAKIYÊN ÎSAL 

 

7 Çile: Hunermend û nivîskarên ku li Amedê deklerasyona bi navê “Em bibin Dengê Aştiyê” diyar kirin ku tecrîd û polîtîkayên şer krîzên civakî kûrtir dike û gotin, “Divê mirov ji diyalog û axaftinê netirse. Ji bo aştiya civakî divê mirov wêrek be.” Bang li hikûmetê kir ku dev ji polîtîkayên xwe yên zext, tecrîd û şer berde.

 

8 Çile: Li gelek bajarên Ewropayê ji bo Îmraliyê kart hatin şandin. Di çarçoveya kampanyaya “Ji Îmraliyê re 100 hezar kart” di nava salekê de ji Girtîgeha Îmraliyê re kart hatin şandin.

 

22 Çile: Ji 35 baroyan hezar û 330 parêzer ji bo bi Abdullah Ocalan re hevdîtinê pêk bînin serî li Wezareta Dadê dan. Di daxuyaniya li ber Edliyeya Amedê hat dayîn de hat destnîşankirin ku hevdîtina Abdullah Ocalan û girtiyên li Îmraliyê Omer Hayrî Konar, Hamîlî Yildirim û Veysî Aktaş bi parêzerên xwe re bi awayekî derhiqûqî hatine astengkirin.

 

23 Çile: Rêveberên ESP'ê ya Stenbolê li dijî tecrîda li Îmraliyê çalakiya greva birçîbûnê ya 3 rojan li dar xistin.

 

30 Çile: Çalakgerên Nobeda Edaletê bang li Meclîsê kirin ku tecrîda li ser Abdullah Ocalan rabe û ji bo azadiya fîzîkî ya Ocalan gavan bavêje.

 

MEŞA MEZIN A AZADIYÊ

 

1 Sibat: Li Wan û Qersê “Meşa Mezin a Azadiyê” hat destpêkirin. Meşvanên ku bajar bi bajar, navçe bi navçe, gund bi gund geriyan, her ku diçûn bi coşeke mezin hatin pêşwazîkirin. Dema meş dihat lidarxistin li gelek navendên Ewropayê çalakiya greva birçîbûnê ya 3 rojan hate destpêkirin.

 

2 Sibat: Li bajarê Berlînê yê Almanyayê meşek mezin a piştgiriyê hate lidarxistin.

 

9 Sibat: Li Fransayê rojnameya L'Humanité  deklerasyona ku bi slogana "Kurdistan: Çareserî siyasî ye" ya ji aliyê 61 kesan hatibû amadekirin, wek manşet serwîs kir.

 

10 Sibat: Li bajarê Helebê ji bo azadiya fîzîkî ya Abdullah Ocalan kampanya îmzeyan hat destpêkirin.

 

15 Sibat: Siyasetmedar û nûnerên saziyên sivîl ên beşdarî "Meşa Mezin a Azadiyê" bûn gihiştin Amarayê. Di roja dawî ya meşê de peyama “Heta ku dengê Ocalan bigihêje her kesî û pirsgirêka kurd çareser bibe em ê têbikoşin” hat dayîn.

 

16 Sibat: Di konferansa bi navê "Li Tirkiyeyê girtiyên siyasî: Rêya azadî û aştiyê ber bi ku ve diçe" ya ku ji aliyê Komîsyona Welatiyên Tirkiyeyê ya Ewropayê (EUTCC) li Parlamentoya Ewropayê (PE) ve hat organîzekirin, hat destnîşankirin ku divê Abdullah Ocalan azad bibe.

 

17 Sibat: Li bajarê Koln ê Almanyayê bi beşdariya sed hezaran kesî meş û mîtîngek hate lidarxistin. Ji 7 welatên cuda gelek komên enternasyonalîst jî beşdarî meş û mîtîngê bûn.

 

22 Sibat: Li bajarê Strasboûrg ê Fransayê, ciwan ketin avahiya CPT’ê û çalakiya bêîteatiya sivîl pêk anîn.

 

1 Adar: Qonaxa duyemîn a kampanyayê dest pê kir. Li Kolnê civîneke çapemeniyê hat lidarxistin û bernameya çalakiyê ya di çarçoveya kampanyayê de hat aşkerakirin.

 

8 -24 Adar: Bi milyonan kes beşdarî çalakiyên roja cîhanî ya jinan û Newrozê li çar aliyê cîhanê bi taybet li Kurdistanê bûn. Di çalakiyê de daxwaza azadiya Abdullah Ocalan hate kirin.

 

4 Nîsan: Di meşa "Ji bo Azadiyê bar be Amarayê" ku bi wesîleya 75'emîn rojbûna Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan hat destpêkirin de peyama "Dema azadiya fîzîkî ya Abdullah Ocalan hatiye” hat dayîn. Girtiyên ku di 27’ê mijdara 2023’an de dest bi greva birçîbûnê kirin, di 4’ê nîsanê de çalakiya xwe ya greva birçîbûnê derxistin asta herî jor. Girtiyan biryar dan ku dadgehan boykot bikin û xwe ji telefon û hevdîtinên malbatê dûr bixin. Ev çalakiya girtiyan di 3’ê tîrmeha 2024’an de bi dawî bû.

 

6-16 Nîsan: Li Swîsreyê di 6'ê nîsanê de ji bo 75'emîn rojbûna Abdullah Ocalan meşek hat lidarxistin. Di çalakiyên 13’ê nîsanê yên li bajarê Mannheîm ê Almanyayê û paytexta Danîmarka Kopenhagê de, bêdengiya welatên Ewropayê ya li hemberî tecrîda li ser Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan hate şermezarkirin. Di mîtînga 15’ê nîsanê ya li ber Konseya Ewropayê de, bertekên li dijî Konseya Ewropa û CPT’ê derketin pêş.

 

16 Nîsan: 91 sazî û kesên navdar, ji serokê CPT Dr. Ji Alan Mîtchell re nameyek şand da ku li dijî tecrîdê tevbigerin û heyetekê bişînin Îmraliyê.

 

17 Nîsan: Malbat û parêzerên Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan bi rayedarên Konseya Ewropayê re têkildarî tecrîda li Îmraliyê hevdîtin pêk anîn.

 

18 Nîsan: Malbat û parêzerên Ocalan bi rayedarên CPT'yê ku li hemberî tecrîda li Îmraliyê bêdeng in re hevdîtin kirin. Di hevdîtinan de ji CPT hat xwestin ku raporên xwe aşkera bike û biçe Îmraliyê. Her wiha şert û mercên Abdullah Ocalan ên li girtîgehê hatin vegotin.

 

6 Gulan:  Xizmên girtiyan ji bo dengê girtiyên ku ji bo azadiya Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan têdikoşin bidin bihîstin, li 6 bajaran dest bi çalakiya "Bersivê bide azadiyê" kirin.

 

 

8 Gulan: Xizmên girtiyên ku çûn Enqereyê xwestin bi Wezareta Dadê re hevdîtinê bikin. Xizmên girtiyên ku hevdîtina wan hat astengkirin gotin, “Ger hûn qebûl nekin jî tecrîd heye. Ji bo tecrîd bi dawî bibe em hatin.”

 

JI REWŞENBÎRAN NAMEYA AŞKERA 

 

8 Gulan: Peace in Kurdistan (Însiyatîfa Aştî ji bo Kurdistanê),ji bo  CPT heyetê bişîne Îmraliyê nameyek weşand. Zimanzan Noam Chomsky, Serokê berê yê Partiya Karker Jeremy Corbyn, Simon Dubbins ji Unite the Union, rêxistina sendîka ya herî mezin a Brîtanyayê, Prof Dr. Michael Gunter, Prof. Dr. Bill Bowring, Prof. Dr. Mary Davis, Parlamenterê SNP Chris Stephens, Parlamenterê Siin Fein Chris Hazzard, Mickey Brady, Parlamenterên Partiya Karker Kate Osamar, John McDonnell û bi dehan kesên ku di nav wan de akademîsyen, sendîkavan, nivîskar û rojnamevan jî  îmze kirin.

 

10 Gulan: Xizmên girtiyan li Wan, Edene û Mêrsînê bi banga "Dawî li tecrîdê bînin" li ber avahiyên qeymeqamtiya AKP'ê dest bi çalakiyê kirin.

 

14 Gulan: 27 parlamenter û senatorên Îspanyayê ji bo heyetekê biçe Îmraliyê ji CPT’yê re name şandin.

 

19 Gulan: Ciwanên kurd ên li Marsîlyayê dijîn meş li dar xistin û gotin, "Heta ku Ocalan bi awayekî  fîzîkî azad nebe, ti kes nikare ji xwe re bêje azad e."

 

25 Gulan: TJA'yê bi daxwaza "Azadiyê" li bajarên Kurdistan û Tirkiyeyê çalakiyên "Xwendinên Heqîqetê" ku tê de pirtûkên Abdullah Ocalan hene, da destpêkirin.

 

29 Gulan: Dayikên ku ji Wanê ji bo bi Wezîrê Edaletê Yilmaz Tunç re li dijî tecrîda li Îmraliyê hevdîtinê pêk bînin hatin Enqereyê, laçikên xwe yên spî avêtin erdê û xwestin dengê wan bê bihîstin.

 

SERLÊDANA REWŞENBÎR Û NIVÎSKARAN

 

3 Hezîran: Li Almanyayê 95 rewşenbîr û nivîskar nameyek ji CPT’yê re nivîsandin û xwestin ku demildest heyetek ji bo hevdîtina bi Ocalan re were şandin û der barê rewşa tenduristiya Ocalan de agahî bê girtin.

 

7 Hezîran: 61 kesên ku di nav de senator, di nav de parlementer, akademîsyen û rêveberên partiyên siyasî jî hene bal kişandin ser tecrîda li Îmraliyê, bang li CPT’yê kirin ku heyetekê bişîne Îmraliyê.

 

25 Hezîran: Bi boneya 12’emîn salvegera nobeda "Azadî ji Ocalan re" ku li ber CPT'yê dest pê kir, çalakiyên girseyî hatin lidarxistin. Bang li CPT hate kirin ku berpirsyariya xwe bi cih bîne.

 

1 Tîrmeh: Li Îngilîstanê, bi beşdariya saziyên mafên mirovan ên navneteweyî daxuyaniyeke çapemeniyê ya girseyî hat dayîn.

 

2 Tîrmeh: Dayikên Aştiyê li meclisê tecrîd şermezar kirin.  

 

4 Tîrmeh: Baroya Parîsê bi boneya redkirina mafê parastinê ya Abdullah Ocalan û girtiyên li Îmraliyê yên destûr nedan bi parêzerên xwe re hevdîtinê pêk bînin, nameyek ji Wezareta Edaletê re şand.

 

HEWLDANÊN XELATGIRÊN NOBELÊ

 

26 Tîrmeh: 69 xelatgirên Nobelê li dijî tecrîda li Îmraliyê ji saziyên navneteweyî û serokkomarê Tirkiyeyê Tayyîp Erdogan re name şandin. Di nameyê de hat gotin ku daxwaza azadiya Ocalan û ji nû ve destpêkirina muzakereyan dikin. Di nav xelatgiran de  Adolfo Perez Esquivel, Betty Williams, Desmond Tutu, F. W. De Klerk, Jody Williams, José Ramos-Horta, Leymah Roberta Gbowee,  Mairead Corrigan Maguire, Oscar Arias, Şîrîn Ebadî û Orhan Pamuk jî cih digirin.

 

31 Tîrmeh: Rêxistinên sivîl ji Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê daxwaz kirin ku tecrîd û binpêkirin xistiye rojeva xwe an na. 

 

7 Tebax: Parlamenterê Partiya Keskan a Awûstralyayê Abîgaîl Boyd tecrîda mutleq a li ser Abdullah Ocalan anî rojeva parlamentoyê û ji hikûmetê xwest ku di çareseriyê de rola xwe bilîze.

 

10 Tebax: Li bajarê Toronto yê Kanadayê li ber avahiya Parlamenta Ontarioyê çalakiya rûniştinê ya 3 rojan hate lidarxistin.

 

14 Tebax: Înîsiyatîfa Azadî ji bo Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan û Akademiya Zanistên Civakî ya Abdullah Ocalan, li Zanîngeha Rojava ya Qamişlo komxebatek bi mijara “Tecrîda li ser Abdullah Ocalan û astengkirina fikrên wî yên demokratîk û civakî” li dar xistin.

 

21 Tebax: Li gelek bajarên Kurdistanê “xwendina azadiyê” hat destpêkirin.

 

24 Tebax: Li Kantona Tîcîno ya Swîsreyê kurdistanî û dostên wan hatin cem hev û tecrîd şermezar kirin.

 

24 Tebax: Li paytexta Misirê Qahîreyê ji aliyê “Însiyatîfa Ereban ji bo Azadiya Rêber Abdullah Ocalan” panelek hat lidarxistin.

 

31 Tebax: Ciwanên kurd û enternasyonalîst li bajarê Lozan ê Swîsreyê dest bi meşa 8 kîlometreyan kirin. Meş li ber avahiya Neteweyên Yekbûyî (NY) ya li navenda Cenevreyê bi mîtîngekê bi dawî bû.

 

1 Îlon: Bi boneya 1’ê Îlonê Roja Aştiyê ya Cîhanê li Tirkiye, Kurdistan û cîhanê çalakiyên tecrîdê hatin lidarxistin.

 

2 Îlon: TJK-E bi destpêkirina kampanyaya "Tîrêjên Rojê" re, ji bo aşkerekirina polîtîkayên tecrîdê li her derê dest bi qonaxeke nû kir.

 

7 Îlon: Li ser banga Konseya Kurd a Demokratîk a Fransa (CDK-F) û Tevgera Jinên Kurd a Fransa (TJK-F) li paytexta Fransa Parîsê mîtîngek girseyî hate lidarxistin.

 

7 Îlon: Ciwanên li bajarê Dusseldorf ê Almanyayê bi meşekê bertek nîşanî tecrîdê dan û ji bo azadiya Ocalan xwestin.

 

11 Îlon: Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê ji bo azadiya Ocalan rêze çalakî hatin lidarxistin.

 

12 Îlon: Li bajarên cuda yên Îtalyayê bi dirûşma "Dema Hêviyê" çalakî hatin lidarxistin. Li Mîlanoyê panel û konserek hat lidarxistin.

 

15 Îlon: Ciwanên kurdistanî û enternasyonalîst li bajarê Biefeld ê Almanyayê hatin cem hev û dest bi meşa dirêj a 5 rojan kirin.

 

15 Îlon: Li bajarê Strasboûrg ê Fransayê di çarçoveya kampanya 'Tîrêjên Rojê' de meşek hat lidarxistin.

 

21 Îlon: Di 32’emÎNH Festîvala Çanda Kurd a Navneteweyî de gel bertek nîşanî tecrîdê da û daxwaza "Azadî ji Ocalan re" anîn ziman.

 

LI AMEDÊ ÇALAKIYA GIRSEYÎ

 

9 Cotmeh: Di salvegera destpêkirina komploya navneteweyî ya li dijî Abdullah Ocalan de, li gelek navendan û li Şirnex, Edene, Mêrsîn, Mûş, Agirî, Colemêrg, Erzirom û Êlihê daxuyaniyên girseyî hatin dayîn. Komplo di serî li Kurdistan û Tirkiyeyê û her wiha li gelek welatan hat şermezarkirin.

 

13 Cotmeh: Bi hezaran kes ji bo beşdarî çalakiya “Ji Abdullah Ocalan re azadî, ji pirsgirêka kurd re çareserî” bibin ji bajarên cuda ber bi Amedê ve ketin rê. Welatî tevî astengiya polîsan bi kîlometreyan meşiyan hatin Amedê. Ji ber astengiya polîsan tevahiya rojê li gelek deverên bajêr çalakî hatin lidarxistin. Bi hezaran kesên astengiya polîsan derbas kirin û li Taxa Ofîsê hatin cem hev.

 

16 Mijdar: Li bajarê Koln ê Almanyayê bi sed hezaran kes ji bo azadiya Abdullah Ocalan dîsa li qadan bûn. Kurdistanî û dostên wan piştî meşa 3 kîlometreyî mîtîngek mezin li dar xistin. Girsebûna mîtîngê di çapemeniya cîhanê de cihek berfireh girt.

 

25 Mijdar: Di çalakiyên Roja Têkoşîna li Dijî Tundiya Li Ser Jinê de hêrsa li ser tecrîda Îmraliyê derket holê.

 

2-3 Kanûn: Heyeteke navneteweyî ya ji rojnameger, parlamenter û nûnerên partiyên siyasî pêk tê, ji bo der barê rewşa Abdullah Ocalan de agahiyan bigirin hatin Tirkiyeyê. Heyet di roja ewil de çû serdana Buroya Hiqûqê ya Asrinê û OHD û di 3'ê kanûnê de li Enqereyê bi parlamenterên DEM'ê re hevdîtin pêk anî. Heyetê piştre bi daxwaza hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serî li Wezareta Dadê da.

 

MEŞA ENQEREYÊ 

 

14 Kanûn:  Rewşenbîr û nivîskaran der barê çareseriya pirsgirêka kurd de daxuyanî dan û gotin, "Em bang dikin ku ji bo destpêkirina pêvajoya aştî û demokrasiyê demildest gavên pêwîst bên avêtin."

 

16 Kanûn: Bi pêşengiya Platforma Saziyên Demokratîk ji Amedê ber bi Enqereyê ve "Meşa Çareseriya Demokratîk û Azadiyê" hat destpêkirin.

 

Sibe: Çand

 

MA / Omer Îbrahîmoglu