Xoy û Urmiye: Gel ji rejima Îranê gelek kişand

img
NAVENDA NÛÇEYAN - Riya ku di navbera çiyayan de mîna marekî dilife li pey xwe dihêlim û di deşteke bi rengên payizê xemilîye de derbas dibim, dikevime Xoyê. Piştî li vî bajarê ku gelheya wê nêzî 500 hezarî ye digerim, derbasî Ûrmiyeyê dibim. Kesên bi wan re diaxifim dibêjin ku gel ji rejima Îranê pir kişandiye.
 
 
Piştî ji Deriyê Sînor ê Xoy-Razi derbas dibim li texsiyeke ku diçe Xoy'ê siwar dibim. Di texsiyê de bi Azeriyekî ji Tebrîzê ku li Wanê jî kargeha wî heye re diaxifim. Behsa gengeşiyên li Îranê dike û di derbarê ewlehiyê de min hişyar dike. Ez dibêjimê ku berê min du carên din jî Îran ziyaret kiriye û derbarê welat de hin agahiyên min hene. Lê ew dibêje, "Ev car pir cuda ye. Divê tu pir hay ji xwe hebî. Çend roj berê du tûrîstên Îran ziyaret kiribûn hatin girtin. Bawerim haya te jê tune ye" û dirêj dirêj divê ez hay ji çi hebim li pey hev rêz dike: "Xwe ji cihê ku qerebalixe biparêze. Wênekêşa te hebe di stiyû xwe de hilnegire. Bi taybet ji daîreyên dewletê dûr bisekine û nebe nebe tu wêne û vîdeoyên van saziyan bikişînî. Di hejmara polîsên sivîl de zêdebûneke berbiçav heye û bo vê yekê bi herkesî re pêwendî daneyine. Dema ferq bikin tu biyanî yî dibe tiştên nexweş bêne serê te. Taybet jî êvaran qet dernekeve derve." 
 
'RUYÊ MIROVAN NAKENE'
 
Ji aliyekî ve li hişyariyê vî welatiyî guhdar dikim, ji aliyê din ve jî rasterast ji vî Îranîyî dixwazim hîn bibim bê daxwaza gelê daketiye kolanan çiye. Behsa krîza aborî, buhabûnê, daketina rêjeya pereyê Îranê, tûndîyan, ketine îmaja Îraniyan li cîhanê û heqaretên polîsên Gaşt e Îrşad li ser jinan dike û wiha dibêje: "Ruyê mirovan nakene. Heya cihekî mirov dikare li hemberî hejariyê li ber xwe bide, bûhabûnê deyine aliyekî, lê ger êdî tûndî hatin asta bêrûmetkirinê wê çaxê mirov hew îdare dike. Di dawiya wê de mirin jî hebe. Ji ber wê di van çalakiyên niha dest pê kirine de tişta hemû Îranî anî cem hev xwedîterketina li rûmeta mirovahiyê bû. Kuştina jinekê (Jîna Emînî) ku qaşo li gorî qaîdeyên Îslamî serê xwe nenixumandiye kir kû hêrsa gel bifûre." Piştî axaftinê hejmara telefona xwe dide min û dibêje ger pêdiviyek çêbibe ez dikarim lê bigerim. 
 
 
NIVÎSÊN LI SER DÎWARAN TÊNE REŞKIRIN!
 
Riya ku di navbera çiyayan de mîna marekî dilife li pey xwe dihêlim û di deşteke bi rengên payizê xemilîye re derbas dibim dikevime Xoyê. Li vî bajarê ku gelheya wê nêzî 500 hezarî ye û Kurd û Azerî bi hev re dijîn, ber bi sûka Xoyê ya antîk ku nêzî Darvazeh Sangî ye ve dimeşim. Bazar qerebalix e û tevgereke asayî heye; lê di rojeva welatiyan de tenê çalakiyên ku li hemû Rojhilat û hin bajarên Îranê belav bûne heye. Dîsa li nava bajêr li ser gelek dîwaran dirûşmên "Jin Jiyan Azadi", "Zen, Zendegî, Azadî", "Jîna Emînî", "Merg ber Diktatör (Ji Dîktator re mirin)" hatine nivîsîn. Lê piraniya wan nivîsan ji hêla mamûrên dewletê ve hatine reşkirin. Ji kesên ku bi wan re diaxifim hîn dibim ku heya niha ji bilî çend çalakiyên biçûk tu çalakî li vî bajarî pêk nehatine. 
 
 
Dema tême cihê texsiyên diçine Urmiyeyê dixwazim wêneyekî bikişînim. Ciwanek nêzî min dibe û diyar e dixwaze balê bikişîne ser bêdengiya vî bajarî dibêje, "bi kişandina wêneyên van bêrihan dema xwe derbas neke." Dema dibêjim min wêneyên tabelayên riya Salmas, Urmiye, balefirgeh û zanîngehê kişandiye dibêje, "Tu baş dikî, wêneyên wan tabelayan ji wêneyan van kesan çêtir e." Ez dixwazim bipirsim bê çima wisa dibêje; lê hişyarî têne bîra min û tenê ji wî ciwanî re dibişirim. 
 
BUHABÛN RASTERAST BALÊ DIKIŞÎNE
 
Li Îranê di rêwîtiya navbera bajêran de hûn bixwazin dikarin bi tena serê xwe texsiyekê kirê bikin. Ji ber benzîn li vî welatî pir erzan e (lîtreyek 1.30 kuruş e) heqê texsiyê jî erzan e. Lê ger hûn bixwazin heqê çar rêwiya na tenê heqê rêwiyekî bidin wê gavê hûn li benda temambûna rêwiya dimînin û piştre bi erzanî derdikevine rê. Ez jî nêzî texsiyekê dibim ku du rêwiyê wê hene. Bi min re em dibine sê rêwî û piştî rêwiyê çaremîn jî tê, texsî bi rê dikeve. Urmiye bi qenderê 130 kîlometreyî dûrî Xoyê ye û di dema rêwîtiyê de ji bilî meseleyên malbatê yên her sê rêwiyan, di texsiyê de tu tişt nayê axaftin. Ajokarê ciwan piştî me li navenda Urmiyeyê peya kir, min berê xwe da qada herî qerebalix a bajêr. 
 
Heyanî Meydana Welayetî Faqîh dimeşim. Bazara Dîrokî ya Urmiyeyê jî li vê meydanê ye û cadeyên mezin yên weke Montezerî, Taleqanî, 17 Şahrivar û Îmam jî ji vê noqteyê dest pê dikin. Ji ber wê ev der pir bi tevger e. Dikandar û firoşkar bi telaş dixwazin tiştinan bifiroşin lê gel ji ber buhabûnê mecbûr nemîne destê xwe navêje berîka xwe. Dema li cadeyan digerim gelek jin û xwendekarên servekirî dibînim. Kesên li ber dikanên xwe rûniştine û li ser piyan diaxifin dema van jinan dibînin serê xwe dizîvirînin li wan dinihêrin û dibişirin. Lê yên ku bi hêrs li wan dinihêrin jî ne kêm in. 
 
 
'GEL JI RÊVEBIRAN GELEK KIŞAND' 
 
Bi mamûrekî dewletê ku ji pêkanînên rejimê neraziye re hevdîtin dikim. Behsa dewlemendiya Îranê dike û wiha dibêje: "Îran ji hêla dewlemendiyên sererd û binerd ve di cîhanê de di nava çend welatan de cih digire. Lê welatî hêjar in ji nêza dimirin. Qeyrana aborî li aliyekî, rejîma Mollayan ku bi polîtîkayên paşverû jiyana mirovan dîzayn dike li aliyekî. Welatî bêzar bûne. Binihêrin ev cadeya hanê jê re dibêjin Cadeya Danişgede. Dewlemendên Urmiyeyê li ser vê cadeyê dijîn. Li bajarekî weke Urmiyeyê ku nifûsa wê derdora milyonekê ye, ji bilî welatiyên vê cadeyê hemû welatî feqîr û hêjar in. Hema bêje ev rêje ji sedî 95 e. Li Urmiyeya ku deşteke wê yî fireh heye, axa wê bi bereket e, bi bax û baxçeyên tirî û sêvan navdar e, însan nikarin bi dilekî rihet nanekî bibin malên xwe. Vî gelî ji rêveberên rejimê ku ji bilî têşedayina jiyana mirovan serê wan ji tiştekî din re naşixule gelek kişandiye û hê jî dikişîne. Gel dixwaze kêliyek berî kêliyekê ev biçin." 
 
LI ÛRMIYEYÊ BÊDENGIYEK HEYE
 
Ev mamûrê ku ji ber ewlehiyê ez naxwazim navê wî bidim bi xwe jî Azerî ye û dibêje li Urmiyeyê Azerî û Kurd di nava hev de dijîn û her du gel jî bi zimanên hev dizanin. Ez çalakiyan du meh in berdewam dikin dipirsim û wiha dibêje: "Urmiye navenda rêveberiya Eyaleta Azerbaycana Xerbî ye. Gelek zanîngeh jî li vî bajarî hene. Lê weke bajarên eyaleta Kurdistanê ne çalak e. Tenê çend çalakiyên biçûk çêbûn. Sedemên vê yekê jî hene. Ji ber navenda rêveberiyê ye, hemû hêzên çekdar û ne çekdar yên dewletê li vî bajarî hene. Hejmara wan jî pir zêde ye. Pêkûtî pir in û li gelek cade û meydanan bênavber polîs digerin û polîsên bi motor jî li serê cadeyan nobetê digirin. Dîsa êvara bi ser malan de digirin û kesên ji wan bi guman in çalakiyan li dar bixin binçav dikin. Lê ligel vê yekê jî di van rojên dawî de êvaran li taxan hin çalakî hene." 
 
EZ NE DIKARIM TUMEN BISTÎNIM NE JÎ XETA TELEFONÊ
 
Dema li cadeyan digerim weke mamûrê dewletê jî digot li serê cadeyan polîsên ku di destên wan de kaleşnîkof hene û nobetê digirin dibînim. Her wiha li ser hin cadeyên qerebalix polîsên bi motor jî rawestiyane. Ji bo pereyên xwe bikime Tumen dikevime çend dikanên sarafan. Lê ji tevan heman bersivê digirim. "Tumen tune". Dema sedema wê dipirsim jî yek dibêje ku dolarek li derdora 35 hezar tumenî ye û ji ber ev rewş tim diguhere kes naxwaze dolar bi tumen biguherîne. Bêyî ku dolarê li cem min bikime tumen, ji neçarî tumenên ku ji rêwîtiyên min ên Îranê yî berê mane bi îdare xerc dikim. Ji bo xeteke telefonê ya ÎranSel bistînim jî diçime Post Bank'ê. Li Îranê xetên telefonan li Post Bank'ên saziyên dewletê ne tê firotin. Lê li vir jî destevala derdikevim. Piştre li 3 Post Bankên din jî digerim û ji tevan destevala vediqetim. Dema nasnameya min dixwazin, ez pasaporta xwe dirêjî wan dikim, lê bêyî hincet bibêjin an dibêjin "xet tune ye" an jî dibêjin "em xet nadin". Pirsa min a hînbûna sedemê jî bê bersiv dihêlin. 
 
Di roja sisêyan de ji xebatkarekî otela lê dimînin rica dikim ku bo xetekê bistînim ji min re bibe alîkar. Em bi hev re diçine Post Bank'eke ku xebatkarê otelê nas dikin û radihêjin pasaporta min ji bo xetekê li ser navê min vekin. Lê piştî agahiyên min bar dike li ser hişyariyeke di ekrana kompîturê de li min dizîvire û dibêje ew nikare xet bide. Bi vî awayî baweriya min a ku ez ê karibim xeteke telefonê bistînim bi dawî dibe û derdikevim.
 
KESÊN LI BAJARÊN DIN YÊN EYALETÊ TÊNE BINÇAVKIRIN TÎNINE URMIYEYÊ
 
Ji wir vediqetim û careke din li kolanan digerim. Weke Xoy'ê li vir jî li ser gelek dîwaran dirûşm hatine nivîsîn lê ev dirûşm tev hatine reşkirin. Bi çend çavkaniyên min yên din re jî dixwazim hevdîtin bikim lê nikarim xwe bigihînim wan. Ji ber vê yekê jî diçime du muzexaneyên Urmiyeyê zîyaret dikim. 
 
Ji ber navenda rêveberiya Eyaleta Azerbaycana Xerbî ye kesên ji destpêka çalakiyan û heya niha têne binçavkirin tînine Urmiyeyê. Ji Bokan, Mahabad, Salmas, Pîranşar, Serdeşt û hin deverên din tê gotin ku heya niha bi sedan kes anîne Urmiyeyê û li navendên binçavkirinê têne rawestandin. Her wiha kesên li van bajarên din di dema xwepêşandanan de bi giranî birîndar dibin jî li nexweşxaneyên vî bajarî têne tedawî kirin. Piştî gera li vî bajarî berê xwe didime Mahabada ku ligel heya niha di nava du mehan de gelek kesan jiyana xwe ji dest daye û birîndar bûye jî ji kolanan venekişiyaye. 
 
Sibê: Li Mahabadê gel bi paşve gav navêje
 
MA / Abdurrahman Gok
 

Sernavên din

08/10/2025
22:41 Yekemîn Xelatên Rojnamegeriya Jinan ên Gûrbetellî Ersozê hatin dayîn
20:09 Peyama ku Abdullah Ocalan ji merasîma xelatdayînê re şand: Gûrbettellî şopeke bêhempa hişt
19:50 MEBYA-DER ku li komisyonê lê hat guhdarîkirin: Hevdîtinê bi Abdullah Ocalan re bikin
17:51 Jinên ji meşê vegeriyan bi kulîlkan hatin pêşwazîkirin
17:00 Ji ÎHD'ê li dijî texrîbkirina ekolojiya Dêrsimê banga têkoşîna hevpar
16:25 Lamîa Asu ya Efrînî ku piştî 32 salan hate berdan birin GGM’ê
15:46 Talankirina xwezayê li Amedê hate protestokirin
15:28 DEM Partiyê li Meclisê ji bo Demîrtaş çalakî li dar xist
15:27 Hunermendan banga ‘em aştiyê dixwazin’ kir
14:52 Civîna 14’an a komîsyonê dest pê kir
14:35 Bernameya bîranîna Komkujiya Gara Enqereyê diyar bû
13:56 Komploya navneteweyî ya 9’ê Cotmehê dê li gelek bajaran bê protestokirin
13:34 Erdogan: Bi DEM Partiyê re em li ser mijara tiştên dikarin bikin axivîn
13:30 DEM Partî li pêşiya Wezareta Dadê ye: Bi lîstikan hewl didin demê qezenc bikin
12:44 Kitekitên hevdîtina Erdogan a bi Trump re
12:25 Kurtulmuş bi serokwekîlên koma partiyan re civiya
12:06 ÎSÎG: Di Îlonê de 206 karkeran di cînayetên kar de jiyana xwe ji dest dan
11:53 Temellî: Divê zemîna muzakereyê ya Ocalan behsa wê dike bê avakirin
11:13 Fermandarê HSD’ê: Hikûmeta Demkî agirbestê binpê dike
10:52 ‘Serkeftina pêvajoyê dê komployê vala derxîne’
10:33 MKG û DFG’ê Gurbetellî Ersoz bibîr anî
10:25 Komploya navneteweyî dê li Amedê bê protestokirin
10:10 Li Wanê ku milyonek nifûsa wê heye otopark tune ne!
09:48 Yaşa: Heta ku Ocalan li Îmraliyê be ev tê wateya domandina tecrîdê
09:28 Ji Komîteya Amadekar banga beşdarbûnê li mitînga Êlihê
09:08 Banga ji bo mitîngê: Ji bo çareserkirina pirsgirêka Kurd divê Ocalan azad be
09:04 Doz di 9'ê Cotmehê de ye: Bila dawî li bêhiqûqîtiya li Hesendînê bê
09:03 Mehmet Ocalan: Divê tiştên hatine gotin pêk bên
09:02 Meclisa Tenduristiyê ya HDK'ê li Îzmîrê amadekariya têkoşîna li dijî tiryakê dike
09:00 ROJEVA 8'Ê COTMEHA 2025'AN
07/10/2025
17:02 Li Elkê û li Silopiyayê standên îmzeyê hatin danîn
16:16 Şîna Daniş û Acar bi girseyî hate ziyaretkirin
16:13 Yuksel Genç: Meşeke 26 sal in didome ye
15:01 Jinên ku ber bi Enqereyê ve meşiyan dê li Meclisê hevdîtinan bikin
14:58 Bahçelî: Divê komîsyon biçe Îmraliyê
14:20 Ji bo meşa li dijî komployê banga tevlibûnê
13:23 Li Meclisê dirûşma ‘Bijî Serok Apo’ hate berzkirin
13:20 Danişîne Nîmet Tanrikulu hate taloqkirin
12:38 Tulay Hatîmogûllari: Aştî dê rê li ber avakirina Komara Demokratîk veke
12:37 Şaredariya Nisêbînê dê ‘Mihrîcana Çand û Hunerê’ li dar bixe
11:41 Danişîna rojnameger Nûrcan Yalçin hat lidarxistin
11:32 Qeydên dibistana Egîdê Cimo didomin
11:17 Mehmet Uzun dê li Amedê bê bibîranîn
10:47 Muzakereyên Hamas û Îsraîlê didomin
10:35 Di şewata 15 kes miribûn de faîl nehate tespîtkirin!
10:24 Jinan li Enqereyê bang kir: Gavên siyasî û hiqûqî biavêjin
09:54 Rêveberiya Xweser û PYD’ê ji bo Şêxmeqsûd û Eşrefiyê banga berxwedanê kirin
09:41 Qirkirina daran a li Eskarê ber bi Beyrokê ve fireh bû
09:37 Li Mêrsînê mînîbûsa karkeran qeza kir: 5 kes mirin
09:21 Hevberdevka Yekitiya Demokratîk: Divê em li ser statuya gelê Kurd bisekinin
09:16 Bi perspektîfa Abdullah Ocalan li ber xwe didin
09:11 Meşeke bêdawî: Bi hêviyê ber bi azadiyê ve
09:06 Dikandarên Bazara Gel a Mezin li benda çareserkirina pirsgirêkan in
09:04 Ji bo mitînga Êlihê bang: Em ji bo azadiya Abdullah Ocalan li qadê bin
09:02 Li Pasûrê dema gûzan
09:00 ROJEVA 7'Ê COTMEHA 2025'AN
06/10/2025
22:41 Jinên ku gihîştin Enqereyê: Bila Abdullah Ocalan serbest bê berdan
22:34 Mîhrîcana Hîlarê bi konsera Xecê û Xêro Abbas bi dawî bû
18:39 Jinên ji Amedê meşiyan li Enqereyê ne
16:58 Di Şahiya Gastronomiyê ya Hîlarê de ji bo zarokan pêşbirk hate lidarxistin
16:56 16 baroyên Kurdistanê: Çareseriya mayinde bi esasgirtina serweriya hiqûqê dibe
15:53 Li Pasûrê li dijî talanê mitîng: Em bi hev re jiyanê biparêzin
15:17 Kurt piştî 30 salan li bajarê xwe hate pêşwazîkirin: Em ê têbikoşin
14:00 Ji ber ferzkirina kelemçeyê red kir nehat tedawîkirin
13:41 Gelek kes çûn serdana şîna Zeynep Kayayê: Dê di têkoşîna me de bijî
13:29 Talebanî: Ji bo Êzidî vegerin ser axa xwe em ê piştgiriyê bidin
13:22 Têkildarî firotina tîşortên bi ‘Torosa Spî’ serlêdana sûc hate kirin
13:17 Profesor Robinson: Divê Abdullah Ocalan azad bibe
13:12 Taxên Şêxmeqsûd û Eşrefiyê hatine dorpêçkirin
12:57 Serokwezîrê Fransayê îstîfa kir
12:17 Ji têkoşîna çekdarî ber bi akademîsyeniyê ve: Divê Ocalan bê şert azad be
12:09 Çîgdem Dogû: Divê jin bi awayekî komunal xwe birêxistin bikin
11:55 Baroya Amedê banga berdana Demîrtaş û girtiyên din kir
11:26 Çeteleya JINNEWS’ê ya meha Îlonê: 19 jin hatin qetilkirin
11:16 Fuad Bêrîtan: Em li Îranê ji bo hemû senaryoyan amade ne
10:55 Jin dixwazin keda wan bê dîtin
10:31 Encama Xelatên Rojnamegeriyê ya Gurbetellî Ersozê diyar bûn
10:15 Di bîranînên Mîralayê Rûs Tomîlov de bajarê Amedê
09:58 Li Elkê wêneyê talanê: Daristanên Kespiyanişê di 3 mehan de hatin tunekirin
09:45 Li dijî Rafîneriya Zêr a Stenbolê operasyon: 21 kes hatin binçavkirin
09:37 Planên Tirkiyeyê yên li Sûriyeyê: Dixwazin bi destê eşîran zemîna şer ava bikin!
09:00 ROJEVA 6'Ê COTMEHA 2025'AN
05/10/2025
16:57 Hikûmeta Demkî ya Şamê cejnên gelan tune hesibandin
16:40 Meşa jinan gihîşt Mersînê: Rêya firsenda dîrokî di Îmraliyê re derbas dibe
15:04 Rêya Tebqa-Selemiyê hat girtin
14:52 Ji Koreya Bakur li hemberî leşkerên amerîkî 'tevdîrên taybet'
14:44 Li Laziqiyê êrişî rojnamevanekê hat kirin
14:34 Ji bo Stenbolê hişyarî: Ava bendavan kêm dibe
14:28 Ji bo Gedîk ê ku ji ber gotina ‘rêzdar Ocalan’ tehliyeya wi hatibû taloqkirin serlêdan hate kirin
14:01 Dêr Hafir hat bomberankirin: Kesek birîndar bû
13:52 Peyam ji bo meşê: Divê Ocalan azad be
13:49 Îranê kolberekî kurd kuşt
13:42 Xwebûn bi manşeta ‘Ji bo Azadiyê’ derket
13:41 Di 9 mehên dawî de li Îranê 38 jin hatine darvekirin
13:26 Nagihan Akarsel li Manîsayê hat bibîranîn
13:24 Peyama Komîteya Dîplomasiyê ji bo meşvanên jin: Em hêzeke mezin ji sekna we werdigirin
13:11 Li Nepalê ji ber barana zede herî kêm 42 kes mirin
13:05 Hikûmeta demkî dest bi tayinkirina endamên meclisê kir
12:45 MKG'ê rapora binpêkirinan a Îlonê eşkere kir
12:45 Îsraîl rexmê ‘plana aştiyê’ êrişê Xezeyê kir