'Ger sendîka û rêxistinên pîşeyî tevnegerin wê rewş xirabtir bibe'

img
STENBOL -  Aborînas Ozgur Mûftûoglû diyar kir ku krîza aborî ku hikûmet bûye sedema wê, tê xwestin bi bacên nû bê çareserkirin û ji bo şîrketên mezin tu rêgezên nû yên bacê nehatine çêkirin û wiha got: "Heke sendîka û rêxistinên pîşeyî wê rawestana li ser xwe navêjin, dibe ku pêvajoya bê pir xerabtir bibe."
 
Fatûreya krîza aborî ya Tirkiyeyê li xizanan tê birîn. Li gor daneyên ku Saziya Îstatîstîkê ya Tirkiyeyê (TUÎK) ku parve kirine, zêdekirina meaşê wan jî tê astengkirin. TUÎK'ê rêjeya enflasyona salane ya di meha Tebaxê de wekî 51,97 eşkere kir û Koma Lêkolînên Enflasyonê (ENAG) jî daxuyand ku rêjeya rastîn ji sedî 90,5 e. 
 
Aborînas Ozgur Muftuoglû bal kişand ser krîza aborî ya ji aliyê hikûmetê ve pêk hatiye û got: "Tirkiye demekê xwe ji saziyên kapîtalîst ên navneteweyî yên wekî Banka Cîhanê û Fona Pere ya Navneteweyî (IMF) û rêxistinên bi vî rengî dûr xist. Desthilatdariya siyasî dest bi pêkanîna bernameyeke aborî ya li gorî hawirdor û berjewendiyên xwe kir. Wê demê bi gotinên wekî 'faîz sedem e, enflasyon encam e' faîzê kêm kir û hevsengiya aboriyê xera bû. Di vê pêvajoyê de aboriya Tirkiyeyê derbeke giran xwar."
 
'HILBERÎN Û ÎXRACAT TUNE YE'
 
Muftuoglû bal kişand ser pirsgirêkên di hilberîn û îxracatê de jî û got: “Dema em îro lê dinêrin, kêmasiya hesabê heyî di aboriyê de pirsgirêkek mezin e. Hilberîn kêm dibe, asta hilberîna ku ji bo îxracatê tê xwestin nayê bidestxistin. Îtxalat her gav zêde ye û her çend ew hewl didin ku vê bêhevsengiyê di bin kontrolê de bihêlin jî, di budçeya giştî de bi berdewamî kêmasiyek heye. Li aliyekê çavkanî derbasî sermayeyê dibin, li aliyê din jî ji ber polîtîkayên şer lêçûnên aborî zêde dibin. Her wiha xercaneyên luks ên hikûmetê yên wekî avakirina qesrên nû û kirîna balafiran barekî giran dixe ser budçeyê. Her wiha, li gel vê gelek burokrat ji meaşekî zêdetir distînin."
 
'BAC JI ŞÎRKETÊN MEZIN NAYÊ STENDIN, JI GEL TÊ STENDIN'
 
Aborînas Ozgur Mûftûoglû 
 
Muftuoglu destnîşan kir ku Wezîrê Xezîne û Darayiyê Mehmet Şîmşek hewl dide bi bacan kêmasiya hesabên heyî bigire û wiha got: "Ji ber vê yekê budçeya giştî tim kêm û hewl tê dayin ku ev kêmasî bi bacên ku ji gel tên berhevkirin bê girtin. Di bernameya Mehmet Şîmşek de bi giranî ev yek heye. Tişta balkêş ew e ku her çend ev bac bi giranî ji gel tê standin jî, hema bêje bac ji şîrketên mezin nayê stendin. Bacê nadin an jî bacên pir kêm didin. Lewma barê aborî dikeve ser milê gel." 
 
'PÊŞKÊŞÎ SERMAYEDARAN DIKIN'
 
Muftuoglû got ku Wezîr Şîmşek bi pêşkêşkirina çavkaniyên welêt ji bo sermayedarên biyanî hewl dide veberhênerên biyanî bikişîne Tirkiyeyê û got ku ev beş jî ji bacê bêpar e. Muftuoglû diyar kir ku bernameya din a Mehmet Şîmşek jî ew e ku ji bo sermayeyê ber bi Tirkiyeyê ve bikişîne atmosfera veberhênanê ava bike û got: "Di vê çarçoveyê de ji sermayeyê bac nayê girtin û bi erzankirina çavkaniyên xwezayî qadên veberhênanê tên afirandin. Lê belê ev polîtîka, dibe sedema wêrankirina daristanên ku qadên xwezayî yên Tirkiyeyê yên herî biqîmet in. Daristan tên tunekirin. Herî dawî wekî me li Artvînê dît, li van deran kanên madenê tên vekirin û xweza tê texrîbkirin. Ev yek, çandiniyê jî ji holê radike. Lê dîsa jî ev veberhênan ji nedîtî ve tên dîtin û tew kesan teşwîq dikin."
 
BI MILYARAN DOLAR JI BO ŞER TÊ XERCKIRIN
 
Muftuoglû bal kişand ser wê yekê ku Tirkiye ji sala 2011'an û vir ve li Rojhilat û Bakurê Sûriyeyê konsepta şer dişopîne û got ku ji bo şer gelek pere hatiye xerckirin û wiha pê de çû: "Tirkiye ji sala 2011'an û vir ve bi welatên cîran ên wekî Sûriyeyê re konsepta şer pêk tîne. Em dibînin ku di vê pêvajoyê de lêçûnên çekdarîkirinê her diçe zêde dibe. Ji ber ku gelek pere ji bo teknolojiya çekan tê xerckirin." 
 
Muftuoglû destnîşan kir ku piraniya budçeya vê salê ji bo şer hatiye veqetandin û ev budçe ji welatiyên xizan tê stendin. 
 
'ÇAREYEKE CHP'Ê YA JI BO KRÎZAN HEYE?'
 
Muftuoglu diyar kir ku li dijî krîzên aborî û civakî tu bername û çareseriyeke CHP'ê nîn e û wiha got: "Muxalefeta îro nikare li dijî krîzên aborî, hilweşandina ekolojîk û têkbirina aştiya civakî alternatîfeke berbiçav bide der. Bernameya aborî ya CHPê çi ye? Li dijî texrîbkirina xwezayê û pêşîgirtina xizaniyê plansaziyeke wê heye? Ji bo çareserkirina meseleya kurd pêşniyazên wê hene? Mixabin, di an waran de alternatîfeke wê ya berbiçav tune ye. Lewma ger bi vî awayî ber bi hilbijartinê ve biçe, ev wê tenê bi kêrî desthilatê bê." 
 
Muftuoglû diyar kir ku desthilat li şûna ku gel dahatên zêdetir bi dest bixe û xizmeta tenduristiyê baştir bigire, ji bo parastina desthilatdariya xwe gavan diavêje û got ku armanca bingehîn a li vir bi polîtîkayên populîst desteka girseyê ye. Muftuoglû destnîşan kir ku ger li dijî vê sendîka û rêxistinên pîşeyî tevngerin û têkoşînê birêxistin nekin wê rewş xirabtir bibe. 
 
MA / Ferdî Bayram

Sernavên din

12:52 Haci Lokman Bîrlîk li ser gora xwe hate bibîranîn
12:51 Mehmet Emîn Aktar beraet kir
12:37 Parêzerê Abdullah Ocalan: CPT ji berpirsyartiyê direve
12:19 Kuday ji hêla bi hezaran ve hate oxirkirin
12:17 Gora Garîpoglû yê Karabûlût qetilkirî hate vekirin
12:03 Di lêpirsîna Narînê de daxwaza muştekiyê ya Baroyê hate qebûlkirin
11:57 Ji bo Komkujiya Vartînîsê daxwaza avakirina komîsyona Meclisê
11:43 Li Serêkaniyê yek jê zarok du kes hatin binçavkirin
11:30 Li wargeha KYK’ê mirina biguman
11:21 ENAG û TUÎK’ê daneyên enflasyonê eşkere kirin
11:20 Parêzeran ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kirin
11:19 Ji heman malbatê 7 jê zarok 9 kes hatibûn qetilkirin: Faîl nehatin cezakirin
10:41 Rapora Raportorê Tirkiyeyê Schennach: Divê biryarên AÎHM’ê werin sepandin
10:37 Rapora DFG’ê ya meha îlonê: 5 binçavkirin, 2 girtin, 6 doz
10:34 Rojnamevan Dîcle: Serkeftina YNK’ê dê darbeyeke mezin li Tirkiyeyê bide
10:33 Rojnameger Ûrmiye: Îran di bin zextekî giran de ye
10:09 Cenazeyê Kuday anîn Mêrdînê
10:08 Fikra 'azadiyê' ya Abdullah Ocalan bû îlham
10:05 Malbata Dîlan Yildirimê: Ev cînayet e, ne xwekuştin e!
09:54 Hevdîtina dawî ya li Îmraliyê: Ez ê derê veguherînim cihê çareseriyê
09:33 Dayik Nezîre Bîrlîk: Haci Lokman bi kuştinê xelas nabin
09:24 'Ji bo azadiyê em ê li Amedê bin’
09:16 Li Komeleya Lêkolînên Kurdî roja dawî ya serlêdanan 15'ê cotmehê ye
09:02 Hiqûqnas Schmidt: Divê Komîteya Wezîran Tirkiyeyê şermezar bike
09:01 Pêşmergeyê berê bang li PDK'ê kir: Ev ne pêşmergetî ye dev ji xiyanetê berdin
09:01 Bîlançoya astengî û qedexeya li ser kurdî: Zextên li ser zimanê kurdî didomin
09:00 Hevala wê têkoşîna wê vegot: Nagîhan xewna jinên bedeldayî pêk dianî
09:00 ROJEVA 3'YÊ COTMEHA 2024'AN
02/10/2024
23:59 Cenazeyê Kûday hat wergirtin: Heya tecrîd hebe wê tabût jig irtîgehan derkevin
23:56 Rojnamevan Gulistan Tara û Hêro Bahadîn li Silêmaniyê hatin bibîranîn
22:22 Jı Baroya Şirnexê şevbêrka dengbêjan
17:45 Kabaîş 6 roj in winda ye: Dê cîhaza lêgerînê bînin
16:50 Partiyên siyasî çûn serdana serokê AYM’ê: Rojev girtiyên nexweş bû
16:32 ÎHD: Kuday bi eşkereyî terkî mirinê kirin
16:18 Hewldana Edaletê ya li Dijî Tecrîdê bi rojnamegeran re civiya
16:13 Hate xwestin ku qanûna înfazê ya veguheriye cezakirinê bê guherîn
15:53 Li Xelfetiyê seferberiya paqijiyê hate destpêkirin
15:26 Bakirhan têkildarî silavdayina Bahçelî got: Em ê piştgiriyê bidin her gavên ji bo aştiya civakî tên avêtin
15:23 Ji Walîtiya Amedê daxuyaniya ‘pevçûnê’: Kesek mir
15:22 Gefxwarina rêveberên ÎHD’ê hat protestokirin
15:06 Berxwedana kedkaran a ‘di bacê de edalet’ didome
14:22 Ji bo rojnamevan Kara ya hate girtin bang hate kirin: Berdin
14:19 DAIŞ'ê êrişî leşkerên Iraqê kirin: 4 leşker hatin kuştin
14:13 Di hevdîtina parêzer û CPT’yê de rapora Îmraliyê hat rojevê
13:53 Bijîşk li Hidistanê ji bo 'edaletê' carek din daketin qadan
12:42 Bakirhan ji bo şerê li Rojhilata Navîn got: Çareserî, Neteweya demokratîk e
12:22 Girtî hem derb kirin hem jî cezayê hefsê lê birîn
11:16 Kuday ê ku li girtîgehê hat qetilkirin: Her ku zilm bidome wê berxwedan jî bidome
10:58 HABER-SEN: Li PTT’ê xebatkar kêm in lê kar zêde ye
10:35 Roj bi roj xwedîderketina li daxwaza 'Ji Abdullah Ocalan re Azadî'
10:33 Girtiyê nexweş Kuday jiyana xwe ji dest da
10:07 Polîsan û VEDAŞ’ê li Geverê bi ser taxê de girtin
09:28 Têkoşîna 'edaletê' ya 32 salan a zarokê bavekî winda
09:01 Piştî komployê tecrîd: Li Îmraliyê di her kêliyê de binpêkirin tên kirin
09:01 Jiyan û hunera ‘Mîrê Ribabê’ Miradê Kinê kir pirtûk
09:00 Li Wanê dê bi hezaran kes biherikin mitînga ‘azadiyê’
09:00 ROJEVA 2'YÊ COTMEHA 2024'AN
01/10/2024
19:38 Xebatên lêgerînê yên ji bo Kabaîşê di roja 4’an de berdewam kirin
19:06 Surfest bi lîstikên kolanê didomin
18:32 Çalakiya ‘deng bide azadiyê’: Em tecrîdê qebûl nakin
16:37 Çalakiya greva birçîbûnê ya li girtîgehên Îranê pêl bi pêl belav dibe
16:30 Meclis hate vekirin: DEM Partî ranebû ser pêyan
16:19 Sîlvan Belediyespor hate avakirin
15:31 Di lêpirsîna tecawiza li zarok de 10 kes hatin girtin
15:20 Ji Daghan ê girtî bo dadgehê: Tu hêzek we ya ku min bidarizîne nîn e
15:15 Hîzbullahê ‘operasyona bisînor a bejahî’ derewand
14:55 Du kurên AKP’iyekî ku gumanbarên cînayetê ne 13 roj in nehatine girtin
14:31 Bernameya bîranîna Komkujiya Garê hat eşkerekirin
14:30 Meclisa Parêzerên Ciwanan ‘tarîfeya heqdestê’ şermezar kir
13:35 Şerîf Mesûtoglû yê girtî dest bi greva birçîbûnê kir
13:28 Cerdevanan bi çekan êriş kirin: 11 kes birîndar bûn
13:26 Girtiyê li dijî binpêkirinan di çalakiyê de: Bila malbat li girtîgehê bigerin
12:54 Zaroka 12 salî ya li Amedê winda bûbû hate dîtin
12:48 Tehliyeya Tursun ê 32 salan girtî ye cara 4’an hate taloqkirin
12:39 Cezayên pereyan li kesê ku nêçîra kewan dikir hat birîn
12:30 Xebatên lêgerînê yên zaroka winda didomin
12:04 Partiya Sosyal Demokrat a Alman serdana DEM Partiyê kir
11:38 Parêzeran ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kirin
11:30 DEM Partî: Divê Meclis bibe meclis çareserkirina pirsgirêka kurd
11:19 Binpêkirinên li girtîgehên Serhedê zêde dibin
11:12 Li Aydinê jinek hate qetilkirin
10:21 Hêrsa kurdan a li dijî komployê
09:47 Ji bo 17 bajaran hişyariya barîna zêde hate kirin
09:46 Li Şirnex û Erziromê bi ser malan de girtin: 6 kes hatin binçavkirin
09:14 Ji bo kampanyaya ‘Ji Ocalan re azadî’ banga tevlibûna çalakiyan hate kirin
09:13 Kabaîş ev 5 roj in winda ye: Divê her kes ji bo dîtina Rojînê seferber bibe
09:09 Mamosteyê zimanê kurdî: Wê têkoşîna me ya ziman bidome
09:08 Zimanzan Tan: Divê şaredarî pêşengiya xebatên zimanê kurdî bikin
09:04 Li Stenbolê seferberiya mitînga ‘Azadiyê’: Em berê xwe bidin Amedê
09:01 Girtîgehê bi hinceta ‘navtêdanê dike’ meqapê desteser kir!
09:00 ROJEVA 1'Ê COTMEHA 2024'AN
30/09/2024
20:57 Li Surfestê kargeha ji bo zarokan
20:55 Endamên Koma Hevra serbest hatin berdan
20:53 Xebatên lêgerînê yên ji bo Kabaîşê 4 roj li pey xwe hiştin
19:55 3 hezar û 230 kes ji Lubnanê hatin Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê
16:34 Endamên Koma Hevra ji ber stranên kurdî hatin binçavkirin
16:07 Çalakiya ‘Deng bide azadiyê’: Tecrîd sûcê li dijî mirovahiyê ye
15:52 Wekîlê AKP’ê îstîfa kir
15:30 Xwendekara dibistana amadehî ya winda bûbû hate dîtin
15:29 Ji Bayraktarê daxuyaniya hevkariya bi Îsraîlê re: Em pê serbilind in