'Ger sendîka û rêxistinên pîşeyî tevnegerin wê rewş xirabtir bibe'

img
STENBOL -  Aborînas Ozgur Mûftûoglû diyar kir ku krîza aborî ku hikûmet bûye sedema wê, tê xwestin bi bacên nû bê çareserkirin û ji bo şîrketên mezin tu rêgezên nû yên bacê nehatine çêkirin û wiha got: "Heke sendîka û rêxistinên pîşeyî wê rawestana li ser xwe navêjin, dibe ku pêvajoya bê pir xerabtir bibe."
 
Fatûreya krîza aborî ya Tirkiyeyê li xizanan tê birîn. Li gor daneyên ku Saziya Îstatîstîkê ya Tirkiyeyê (TUÎK) ku parve kirine, zêdekirina meaşê wan jî tê astengkirin. TUÎK'ê rêjeya enflasyona salane ya di meha Tebaxê de wekî 51,97 eşkere kir û Koma Lêkolînên Enflasyonê (ENAG) jî daxuyand ku rêjeya rastîn ji sedî 90,5 e. 
 
Aborînas Ozgur Muftuoglû bal kişand ser krîza aborî ya ji aliyê hikûmetê ve pêk hatiye û got: "Tirkiye demekê xwe ji saziyên kapîtalîst ên navneteweyî yên wekî Banka Cîhanê û Fona Pere ya Navneteweyî (IMF) û rêxistinên bi vî rengî dûr xist. Desthilatdariya siyasî dest bi pêkanîna bernameyeke aborî ya li gorî hawirdor û berjewendiyên xwe kir. Wê demê bi gotinên wekî 'faîz sedem e, enflasyon encam e' faîzê kêm kir û hevsengiya aboriyê xera bû. Di vê pêvajoyê de aboriya Tirkiyeyê derbeke giran xwar."
 
'HILBERÎN Û ÎXRACAT TUNE YE'
 
Muftuoglû bal kişand ser pirsgirêkên di hilberîn û îxracatê de jî û got: “Dema em îro lê dinêrin, kêmasiya hesabê heyî di aboriyê de pirsgirêkek mezin e. Hilberîn kêm dibe, asta hilberîna ku ji bo îxracatê tê xwestin nayê bidestxistin. Îtxalat her gav zêde ye û her çend ew hewl didin ku vê bêhevsengiyê di bin kontrolê de bihêlin jî, di budçeya giştî de bi berdewamî kêmasiyek heye. Li aliyekê çavkanî derbasî sermayeyê dibin, li aliyê din jî ji ber polîtîkayên şer lêçûnên aborî zêde dibin. Her wiha xercaneyên luks ên hikûmetê yên wekî avakirina qesrên nû û kirîna balafiran barekî giran dixe ser budçeyê. Her wiha, li gel vê gelek burokrat ji meaşekî zêdetir distînin."
 
'BAC JI ŞÎRKETÊN MEZIN NAYÊ STENDIN, JI GEL TÊ STENDIN'
 
Aborînas Ozgur Mûftûoglû 
 
Muftuoglu destnîşan kir ku Wezîrê Xezîne û Darayiyê Mehmet Şîmşek hewl dide bi bacan kêmasiya hesabên heyî bigire û wiha got: "Ji ber vê yekê budçeya giştî tim kêm û hewl tê dayin ku ev kêmasî bi bacên ku ji gel tên berhevkirin bê girtin. Di bernameya Mehmet Şîmşek de bi giranî ev yek heye. Tişta balkêş ew e ku her çend ev bac bi giranî ji gel tê standin jî, hema bêje bac ji şîrketên mezin nayê stendin. Bacê nadin an jî bacên pir kêm didin. Lewma barê aborî dikeve ser milê gel." 
 
'PÊŞKÊŞÎ SERMAYEDARAN DIKIN'
 
Muftuoglû got ku Wezîr Şîmşek bi pêşkêşkirina çavkaniyên welêt ji bo sermayedarên biyanî hewl dide veberhênerên biyanî bikişîne Tirkiyeyê û got ku ev beş jî ji bacê bêpar e. Muftuoglû diyar kir ku bernameya din a Mehmet Şîmşek jî ew e ku ji bo sermayeyê ber bi Tirkiyeyê ve bikişîne atmosfera veberhênanê ava bike û got: "Di vê çarçoveyê de ji sermayeyê bac nayê girtin û bi erzankirina çavkaniyên xwezayî qadên veberhênanê tên afirandin. Lê belê ev polîtîka, dibe sedema wêrankirina daristanên ku qadên xwezayî yên Tirkiyeyê yên herî biqîmet in. Daristan tên tunekirin. Herî dawî wekî me li Artvînê dît, li van deran kanên madenê tên vekirin û xweza tê texrîbkirin. Ev yek, çandiniyê jî ji holê radike. Lê dîsa jî ev veberhênan ji nedîtî ve tên dîtin û tew kesan teşwîq dikin."
 
BI MILYARAN DOLAR JI BO ŞER TÊ XERCKIRIN
 
Muftuoglû bal kişand ser wê yekê ku Tirkiye ji sala 2011'an û vir ve li Rojhilat û Bakurê Sûriyeyê konsepta şer dişopîne û got ku ji bo şer gelek pere hatiye xerckirin û wiha pê de çû: "Tirkiye ji sala 2011'an û vir ve bi welatên cîran ên wekî Sûriyeyê re konsepta şer pêk tîne. Em dibînin ku di vê pêvajoyê de lêçûnên çekdarîkirinê her diçe zêde dibe. Ji ber ku gelek pere ji bo teknolojiya çekan tê xerckirin." 
 
Muftuoglû destnîşan kir ku piraniya budçeya vê salê ji bo şer hatiye veqetandin û ev budçe ji welatiyên xizan tê stendin. 
 
'ÇAREYEKE CHP'Ê YA JI BO KRÎZAN HEYE?'
 
Muftuoglu diyar kir ku li dijî krîzên aborî û civakî tu bername û çareseriyeke CHP'ê nîn e û wiha got: "Muxalefeta îro nikare li dijî krîzên aborî, hilweşandina ekolojîk û têkbirina aştiya civakî alternatîfeke berbiçav bide der. Bernameya aborî ya CHPê çi ye? Li dijî texrîbkirina xwezayê û pêşîgirtina xizaniyê plansaziyeke wê heye? Ji bo çareserkirina meseleya kurd pêşniyazên wê hene? Mixabin, di an waran de alternatîfeke wê ya berbiçav tune ye. Lewma ger bi vî awayî ber bi hilbijartinê ve biçe, ev wê tenê bi kêrî desthilatê bê." 
 
Muftuoglû diyar kir ku desthilat li şûna ku gel dahatên zêdetir bi dest bixe û xizmeta tenduristiyê baştir bigire, ji bo parastina desthilatdariya xwe gavan diavêje û got ku armanca bingehîn a li vir bi polîtîkayên populîst desteka girseyê ye. Muftuoglû destnîşan kir ku ger li dijî vê sendîka û rêxistinên pîşeyî tevngerin û têkoşînê birêxistin nekin wê rewş xirabtir bibe. 
 
MA / Ferdî Bayram

Sernavên din

09:24 Ji ber ‘Daştan û Bîlgîn’ derheqê T24 û Seyhan Avşarê de lêpirsîn hate destpêkirin
09:04 Sermayedaran xweza xwarin û xilas kirin
09:00 ROJEVA 22’YÊ KANÛNA 2024’AN
21/12/2024
16:49 Ji ser sînorê Qamişloyê bang kirin: Hûn nikarin Çapemeniya Azad bêdeng bikin
16:41 Hêrsa li dijî qetilkirina rojnamevanan: Em ê tim heqîqetê ragihînin
16:37 Ji Meclisa Jinên Sûriyeyê deklerasyoneke 13 xalî
16:32 Xwestin girtiyên bi nexweşîna Wernîcke Korsakoffê bên berdan
15:52 Xizmên windayan qetilkirina rojnamevanan şermezar kir
15:48 Ji bo Îsmaîl Bahçecî û rojnamevanên hatine qetilkirin doza edaletê kirin
15:42 Li sînor qetilkirina rojnamevanan hat protestokirin
14:39 HPG: PDK'ê kemîn danî pêşiya tîmek me
13:17 Li Girtîgeha Panosê îşkence li jinên girtî hat kirin
11:50 Ji bo cenazeyên rojnamevanan serlêdan
10:15 Rêxistinên çapemeniyê: Hedefgirtina rojnamevanan sûcê şer e
09:19 Malpera înternetê ya Yenî Yaşamê hat astengkirin
09:15 Navenda Şerê Cîhanê ya 3’emîn: Rojhilata Navîn
09:13 Ji Kongreya DYA'yê amadekariya sepandina mueyîdeyan li ser Tirkiyeyê
09:03 Tirkiyeyê di 5 salan de 13 rojnamevan qetil kirin
09:00 ROJEVA 21'Ê KANÛNA 2024'AN
20/12/2024
21:49 Ber bi sînorê Kobanê ve veguhastina tanqan
21:25 Kesên li Wanê hatin binçavkirin hatin berdan
20:07 IFJ: Bila berpirsên êrişa li dijî rojnamevanan hesab bidin
16:34 Şêx Murşîd El-Xeznewî: Divê Kurd bi yekdeng biçin Şamê
15:37 Doza ji ber protestokirina çekên kîmyewî hatibû vekirin hat taloqkirin
15:13 Israra Nazim a ji bo heqîqetê
15:10 PEN Internationalê bertek nîşanî qetilkirina rojnamegeran da
14:44 Polîsan erişî daxuyaniya li Wanê kirin: 10 jê rojnameger herî kêm 39 kes hatin binçavkirin
14:30 Nobeta ser sînor di roja 8’an de ye: Statûya Rojava nas bikin
14:18 Li ser sînorê Qamişloyê çalakiya nobetê: Çapemenî rûmeta me ye
13:53 CFWIJ: Hedefgirtina rojnamegeran sûcê şer e
13:43 DEM Partî: Em qetilkirina rojnamegeran lanet dikin
13:39 Malbata Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kir
13:38 Bakirhan: Li Rojava bi SÎHA’yan hûn nikarin meseleyê çareser bikin
13:06 Qetilkirina rojnamegeran hate protestokirin: Em ê pênûsa wan li erdê nehêlin
12:56 Banga îstîfayê li hevşaredara hatibû îxrackirin, kirin
12:41 Bertek nîşanî qetilkirina rojnamegeran dan: Kes nikare pênûsa heqîqetê bêdeng bike
11:56 Li Qamişloyê bang kirin: Dê têkoşîna Nazim û Cîhanê li erdê nemîne
11:45 Parlamenterên Swîsreyî ji bo Rojava bang kirin: Bikevin nava tevgerê
11:39 Êrişên ser Çapemeniya Azad di rojeva Meclisê de ne: Dê heqîqet bêdeng nebe
11:13 ‘Dê nekarin rastiyan bêdeng bikin’
11:08 Meşvanên ‘Çareserî û Azadiyê’ bang li Meclisê kirin: Berpirsyartiyê li xwe bigirin
11:05 Di kadraja Daştan de her tim têkoşîna gel hebû
10:08 DFG'ê qetilkirina rojnamegeran şermezar kir
09:59 Cîhan Bîlgîn ‘pêvajoyên dîrokî’ kişand û nivîsand
09:20 AYM'ê biryar da ku mafê darizandina adilane ya Bozan Karayilan hatiye binpêkirin
09:20 Li Botanê piştî 8 salan yekem şanoya Kurdî
09:05 2024: Di Şerê Cîhanê yê Sêyemîn de qonaxeke nû dest pê kir
09:03 Îdiaya li midûriyeta polîsan îşkence: Midûr derb kir, amîr tomar kir
09:02 Li Dêrsimê xetereya mayinan
09:00 ROJEVA 20'Ê KANÛNA 2024'AN
08:40 Rojnameger Nazim Daştan û Cîhan Bîlgîn hatin qetilkirin
19/12/2024
22:09 Piştgiriya ji bo daxwaza 'Bagawazên Aştiyê' didome
22:04 QSD: Operasyona paqijkirinê ya li Meidanê bi dawî bû
21:55 Hunermend li sînorê Qaişloyê daxuyanî dan: Em ê li hemberî êrişan rabin
20:02 Tirkiyeyê gundê Kobanê bombebaran kir
16:35 'Kurdên niha û sedsal berê ne wekî hev in'
16:16 Salvegera Komkujiya 19’ê Kanûnê: Tecrîd giran bû, binpêkirin zêde bûn
16:04 Tehliyeya Taşli ku 30 sal in girtî ye ji bo salekê hate taloqkirin
15:47 HSD’ê ji bo Kobanê bang kir
15:27 Ji Îzmîrê piştgiriya ji bo banga çareseriyê ya rewşenbîran
15:07 Parêzeran ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
15:07 Dayika Taybet Înan hat bibîranîn: Dê kujer hesabê bidin
14:50 'Bi tunehesibandina Kurdan re hûn ê aştiya navxweyî çawa pêk bînin?’
14:11 DEM Partiyê girtiyên hatibûn qetilkirin bi bîr anî
13:24 Hevşaredara Hezexê ji DEM Partiyê hate îxrackirin
13:06 Sakik ji Fîdan re got: Divê hûn ji wir derkevin
12:16 Meşvanên ‘Çareseriya Demokratîk û Azadiyê’ ji bo Enqereyê bang kirin
12:04 ‘Ji bo birêz Ocalan bikare rola xwe bilîze divê bingeh were amadekirin’
11:46 Nehiştin Oncu yê 30 sal in girtî ye beşdarî merasîma cenazeyê dayika xwe bibe
11:34 Berdevka DEM Partiyê: Dema guncav nîşaneya keyfiyetê ye, divê rêya ber bi Ocalan ve were vekirin
11:23 Serokê Giştî yê EMEP’ê: Divê rêxistinên sosyalîst Tirkiyeyê neçarî aştiyê bikin
11:11 Welatiyên li ser sînor nobetê digirin: Rêya azadiyê ji Rojava derbas dibe
10:29 Dogu Ergîl: Tirkiye mecbûr e rêveberiya xweser a li Sûriyeyê qebûl bike
09:31 Amed di nava mijê de ma
09:26 'Em banga parastina destkeftiyên jinan li her kesî dikin’
09:22 Rojnamevan Cîhan Bîlgîn:Turbe hincet e, armanc dagirkerî ye
09:19 Girtî Gokalp ji Girtîgeha Dûmlûyê bang kir: Dengê me bibihîsin!
09:04 Berdevkê YPG'ê Siyamend Elî: Em yekane hêz in ku bi destê gel hatine avakirin
09:03 'Nepêkanîna mafê hêviyê li dijî qedexeya îşkenceyê ye'
09:00 ROJEVA 19'Ê KANÛNA 2024'AN
08:54 Dewleta tirk û komên paramîlîter êrişî Qereqozaqê kirin
18/12/2024
18:08 Li Cizîrê 2 kes hatin girtin
17:52 Ji jinan ji bo Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê xeleka jiyanê
16:26 HSD: Dewleta tirk agirbest binpê kir û êriş dike
16:18 Ji Erdogan xeyalên dagirkeriyê: Dive asoya me bi 782 hezar km’an bisînor nebe
15:48 Halîde Turkoglû: Çeteyên SMO’yê sûcên li dijî mirovahiyê dikin
15:40 Li ser sînor bang kirin: Heke hûn çareseriyê bixwazin wê demê deriyên Îmraliyê vekin
15:35 32 rêxistinên civaka sivîl ên Spanyayê li dijî êrişên ser Rojava banga lezgîn kirin
15:34 Dewleta tirk û komên paramîlîter êrişî Tişrînê dikin
14:54 Xelkê Silopiyayê li dijî êrişan meşiya: Rojava rûmeta me ye
14:23 Li gorî wezaretê şanoya Kurdî ‘ewlehiya cemaweriyê’ xerab dike!
13:42 Dadgehê ji parêzeran re got: Kurro hûn çi diaxivin!
13:17 Kesên li Parîsê hatin qetilkirin dê bi girseyî bên bibîranîn
13:01 Meşa ‘azadiyê’ li Dîlokê ye: Şertê ewil ê çareseriyê azadiya Ocalan e
11:41 Bû 23 roj hêj jî wezaretê ji bo Îmraliyê ‘dema guncav’ diyar nekiriye
09:54 Xelkê Agiriyê ji şaredariya xwe razî ye
09:52 'Heke hûn dixwazin bi hev re bijîn modela Rojava esas bigirin'
09:20 Şandeya kesên pispor ji ber HES’ê li Geliyê Zorê keşf kir
09:08 Faîlên Taybet Înanê ev 9 sal in hêj nehatine girtin
09:01 'Rojava ji bo jinan û gelan hêvî ye'