Li Tirkiyeyê yek ji bajarên ku herî zêde zarok lê tên îstismarkirin jî Riha ye. Parêzer Nahîde Polat Aslan, anî ziman ku li Rihayê her roj herî kêm 2 zarok ji ber îstismarkirina cinsî tînin Navenda Şopandinê ya Zarokan (ÇÎM), lê belê di asasê xwe de ev hejmar zêdetir e. Polat, destnîşan kir ku ji ber sedemên civakiyî malbat ser bûyera îstismarkirina cinsî ya zarok digire û zarok jî ji ber tirsa malbatê xwe li bêdengiyê datînin. Polat diyar kir ku ji ber vê netespîtkirinê kesên îstismarê dikin nayên cezakirin. 

 

ZÊDE DIBE

 

Polat, diyar kir ku di demên dawî de li Rihayê bûyerên îstismarkirina cinsî ya zarokan pir zêde dibin û rojê ew daxilî îfadeya gelek zarokan dibin. Polat, bilêv kir ku hefteya borî, 8 zarokên hatibûn îstismarkirin ji ÇÎM'ê anîne Nexweşxaneya Perwerdehî û Lêkolînê ya Rihayê û got: "Li ÇÎM'ê i nezareta parêzeran de îfadeya zarokan tê girtin. Di hefteyekê de tenê daxilî îfadeya 4 zarokan bûm. Hevpîşeyekeî min ê din jî di heman hefteyê de daxilî îfadeya 4 zarokên din bû. Wexta mirov li van bûyeran dinere, dibîne ku rojê çend zarok tên îstismarkirin. Rayedarên wir dibêjin ev hejmar zêdetir e. Ev tenê yên ku em dibînin. Lê belê em wisa bawer dikin ku ev hejmar zêdetir e." 

 

DIVÊ BÊN RAGIHANDIN 

 

Polat, ji bo bûyerên wisa tişta ku divê malbat bikin got: "Pêşî divê ev rewş ji dozgeriyê an jî qereqolê re bê ragihandin. Wexta bûyer qewimî divê gilî bê kirin û ger bê muayenekirin ev yek ji bo dane winda nebin girîng e. Zarokên tên îstsimarkirin bi taybetî divê vê rewşê ji mamosteyên xwe yên rehber re vebêjin. Ji ber ku zarok nizanin dê dê û bavên wan berteke çawa bidin vê rewşê parve nakin. Ji bo bûyer bê zelalkirin divê bi awayekî baş pêwendî bi zarokan re bê danîn û pêvajoya darazkirinê baş bi rê ve biçe. Her wiha divê daneyên îstismarê yên li nexweşxaneyan jî ji merciyên edlî re bên ragihandin. Ger peywirdar vê yekê ranegihîne divê bi mueyîdeyan re rû bi rû bimîne." 

 

‘DIVÊ MALBAT Û ZAROK BÊN PERWERDEKIRIN' 

 

Polat, destnîşan kir ku di civakên girtî de bûyerên îstismarê tên nixumandin û ev yek jî rê li ber cezakirina kesên îstismarê dikin digire û dibe sedema wêrekbûna hin kesên din. Polat got: "Di rewşên wisa de piranî ser bûyera îstismarê tê girtin. Dayik naaxive, bav tê bêdengkirin. Malbat bi nêzîkatiya 'bila navê keça me dernekeve ' tev digerin. Halbûkî beyana zarok esas e. Pêdivî bi delîleke din tune ye. Loma divê di vî warî de malbat bêns erwextkirin û zarok bên perwerdekirin." 

 

‘ZAROK NABÊJIN' 

 

Polat, da zanîn ku di meha dawî de ji heman malbatê û ji heman dibistanê gelek zarok hatine îstismarkirin, lê belê ev yek ji hejmara hatiye diyarkirin bêtir e û got: "Xwişkên hev ên 2, 4 û 10 salî ji aliyê zarokekî 14 salî ve hatibûn îstismarkirin. Kalekî neviya xwe îstismar kiribû. 15 sal ceza li kal hat birîn. Lê belê paşê hat berdan." Polat, diyar kir ku dema ceza dibe ku kal wêdetir bike an jî ji hêrsa zirarê bide keseke din. Polat, da zanîn ku li Dibistana Navîna Îmam Xetîbê ya navçeya Eyyûbiyeyê jî mamosteyekî 45 salî xwendekara xwe îstismar kiriye û got: "Lê belê ev zarok piştî demeke dûr behsa îstismarê dikin. Zarok ji tirsa malbatê bêdeng dimîne." 

 

Polat, destnîşan kir ku sergirtina bûyera îstismarê û bêdengî rê li ber necazekirina kesên îstsimarê dikin vedike. 

 

MA / Arjin Dilek Oncel