Li Wanê Sempozyûma Zimanê Kurdî: Kuştina zimanekî komkujî ye

  • rojane
  • 14:25 18 Gulan 2024
  • |
img

WAN – Egîtîm Sen a Wanê 1’emîn Sempozyûma Zimanê Kurdî ya li dar dixe da destpêkirin. Zimanzan Samî Tan wiha axivî: “Kuştina zimanekî komkujî ye. Asîmîlasyona ziman ne sûcê mirovahiyê ye, sûcê li dijî mirovahiyê ye.”

 
Bi pêşengiya Şaxa Sendîkaya Kedkarên Perwerde û Zanistê (Egîtîm Sen) a Wanê û bi hevkariya Weqfa Mezopotamyayê û Komîsyona Ziman a Baroya Wanê li ser “Polîtîka, plansazî, perwerde û statûya hiqûqî” 1’emîn Sempozyûma Zimanê Kurdî hat lidarxistin. Sempozyûma ku dê du rojan derdewam bike îro li Baroya Wanê dest pê kir. Ji parçeyê Kurdistanê nivîskar, lêkolîner, Komeleya Hiqûqnasên ji bo Azadiyê (OHD), Komeleya Mafê Mirovan (ÎHD), Tevgera Jinên Azad (TJA), Meclisa Dayikên Aştiyê, Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî), Partiya Herêmên Demokratîk (DBP), Hevşaredarên Bajarên Mezin ên Wanê Neslîhan Şedal û Abdullah Zeydan, hevşaredarên navçeyan û gelek kes tev li sempozyûmê bûn.  
 
Piştî axaftina destpêkê bi navê Polîtîka û Ziman rûniştinek hat lidarxistin. Di sempozyûmê de Mazlûm Kanîwa wek moderator, lêkolîner Dr. Nadire Guntaş Aldatmaz, ziman Samî Tan û akademîsyen Dr Mikaîl Bulbul jî wek axiver cih girtin. 
 
TÊKOŞÎNA ZIMANÊ PERWERDEHIYÊ 
 
Destpêkê rêveberê Egîtîm Sen a Şaxa Wanê Lokman Babat axivî û ewilî bal kişand ser Doza Kobanê ku cezayê giran li siyasetmedaran hatine birîn û biryarê şermezar kir. Lokman, diyar kir ku di salên 90’î de gelê kurd têkoşîna zimanê xwe dida û wiha domand: “Di sedsala 21’ê de em ji bo zimanê kurdî bibe zimanê perwerdehiyê em têkoşîna xwe didomînin. Zimanê kurdî mafê Gelê Kurd e. Divê em xwedî zimanê xwe derbikevin.”   
 
‘DIVÊ SAZÎ XWEDÎ PERSPEKTÎFÊN BERFIREH BIN’
 
Ji Lijneya Amadekar Salîh Hêzil jî da zanîn ku ew hewl didin ku bi perspektîfek berfireh vê bernameyê dewlemend bikin û ev tişt anî ziman: “Ev hêviyê dide me ji bo xebatên pêşerojê. Zimanê kurdî bi tenê di rojên diyar te tê rojevê. Lê ji bilî girîngiya vê divê her tim bê axaftin. Ji ber ku ziman pêşeroja me ye. Berpirsyar li ser milên hemû kesî ye. Divê hemû sazî bi perspektîfek berfireh tevbigerin. Ev bername ji bo pêşerojê jî nîmûneyek e.”
 
‘EM ZIMAN JI BÎR BIKIN DÊ BÊN JIBÎRIRIN’
 
Nivîskar Îbrahîm Sungur jî diyar kir ku civakek bi zimanê xwe neaxive nikare xwebûna xwe pêk bîne be û wiha axivî: “Divê em girîngiya zimanê xwe û zimanan bizanibin. Arîsto di pirtûka xwe ya mantiqê de dibêje ‘mirov zindiyên axivir e.’ Ev taybetî cur bi cur her qewmek bi zimanê xwe biaxive. Kesê ku bi zimanê xwe nizanibe, zimanê hemberê xwe jî nizanibe. Divê civak xwedî zimanê xwe derbikeve. Zimanê dayikê bibe zimanê siyasetê. Dema ku me ziman ji bîr kir, em ê jî bên ji bîr kirin û tune kirin. Em hêviya xwe ji têkeoşîna xwe nebirin. Em ê bi gav bi gav bi ser kevin.”
 
‘ÇARENÛSA ZIMAN DI DESTÊN ME DE YE’
 
Piştî axaftinan rûniştina yekem a sempozyûmê, bi lêkolîner Nadîre Guntaş Aldatmaz, zimanzan Samî Tan û Akademîsyen Mîkaîl Bulbul ve dom kir. Destpêkê de Samî Tan li ser “Xebatên vejandina zimanî û rewşa zimanê kurdî” axivî û wiha got: “Tune kirina ziman di encama polîtîkayên qirkirina zimanî ye. Rewşa nemana ziman û axiveran ji ber polîtîkayên qirkirinê ye. Ji bo ku hêzê xwe bi dest bixin ne bi tenê bajaran bi dest bixin, di heman demê de zimanê wê gelê jî tê tunekirin. Çarenûsa qedera zimanê me di destên me de ye.”
 
'TIŞTA TÊ SERÊ ZIMAN, TÊ SERÊ WELAT JÎ'
 
Mîkaîl Bulbul jî li ser “Xebatên standardîzasyona kurdiya kurmancî” axivî destnîşan kir ku rewşa kurdî û rewşa welat heman tişt e. Mîkaîl, wiha dom kir: “Weke Kamûran Bedirxan gotiye; ‘çi were serê ziman tê serê welatan jî.’ Rewşa zimanê me ku standardîzasyon bûye bi rewşa welatê me ve girêdayî ye. Têgeha standardîzasyonê binêrin. Netewe xwe tişteke çêkiriye. Piştî şoreşa fransayê netewe dewlet ava bûne. Bi vê yekê re nasnakemeyek çêkirina kolektîf dest pê kir. Ev nasname li gor modernê hatiye çêkirin.”
 
'PÊDIVÎ BI STANDARTKIRINÊ HEYE'
 
Herî dawî lêkoler Nadîre Guntaş Aldatmaz jî bi kirmanckî li ser “Xebatên derbarê standartiya kirmanckî” axivî û wê jî ev tiştan anî ziman: “Ji bilî kurmancî, kurmancî jî pêdivî bi standardîzekirinê heye. Di hemû zimanan de pirsgirêka standardîzasyonê heye. Îmkan û rewşa ziman çi dibe bila bibe, ew ziman çiqasî standardîze dibe. Dibistan û perwerde ji bo standardkirina zimanekî girîng in. Lê mixabin zazakî nikare ji van hemû derfetan sûd werbigire. Di van şert û mercan de li Tirkiyeyê şensê Zazakî nîne ku xwe bide jiyîn. Di dibistan û zanîngehên bi zimanê perwerdehiya Tirkiyeyê de jî ev rewş heye. Helbet ji bo standardîzasyona zimanekî kanalên televizyonê pir girîng in, lê mixabin di vê mijarê de zazakî hema bêje tune ye.”
 
Sempozyûm wê du rojan bi nîqaş û rûniştinên cuda berdewam bike.
 

Sernavên din

12:40 Xwendekarên enternasyonal çûn serdana GOÇÎZDER’ê
12:28 Mafê tedawiyê yê Zeyneb Celaliyan tê astengkirin
11:31 Li dijî Şaredariya Antalyayê operasyon: 6 kes hatin binçavkirin
11:27 'Daxwaza gelê Kurd azadiya Abdullah Ocalan e'
11:13 Li Bûrsayê 15 kes hatin girtin
09:54 Li Wanê xeta trenê ya talûke di pênc taxan re derbas dibe!
09:41 Aykan Sever: Yekane xema Tirkiyeyê teslîmgirtina Rojavayê ye
09:28 Li Kizilpinarê kursên kurdî dest pê kirin
09:00 ROJEVA 14'Ê COTMEHA 2025'AN
13/10/2025
20:55 Îsraîlê nêzî 2 hezar girtiyên filistînî berdan
19:12 DFG: Divê êrişa li dijî Hakan Tosûn demildest bê zelalkirin
17:56 Li Şêxmeqsûd û Eşrefiyeyê 7 ciwanên kurd hatin revandin
16:54 Mazlum Ebdî: Vegera koçberan rojeva me ya esasî ye
16:45 Hevdîtina li Şamê bi dawî bû
16:26 Parêzeran bi Abdullah Ocalan re hevdîtin kir
16:23 Li Wanê berteka ji bo Rojîn Kabaîşê: Der heqê dozgerê berê û ATK’ê de serlêdana sûc hate kirin
15:39 KESK’ê ji Amedê ber bi Enqereyê ve meş da destpêkirin
15:06 Ji bo komxebata ziman a li Wanê banga tevlibûnê hat kirin
14:51 Rojnameger Îmen hate berdan
14:46 Rapora girtîgehan: Tecrîd, êrişa li dijî aştiya civakî ye
13:30 Akademîsyen McLaren: Gotinên Ocalan mîna kevokekê behr derbas kir
13:23 Komîteya Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê li Şamê ye
13:22 Netenyahu û Abbas jî tev li ‘Lûtkeya Xezeyê’ dibin
12:17 Komîsyon vê hefteyê dê li jin û ciwanan guhdarî bike
12:11 Bulent Arinç: Divê komîsyon rû bi rû li Ocalan guhdarî bike
11:33 Kesên tev li mitînga ‘Azadiyê’ bûn: Em ê bi manîfestoya Ocalan bi ser kevin
11:09 Parêzerên Buroya Hiqûqê ya Asrinê çûn Îmraliyê
11:00 DEM Partî: Ne faşîzm, lê têkoşîna azadiyê ya jinan dê bi ser keve
10:36 Temellî: Divê komîsyon tavilê bi Abdullah Ocalan re hevdîtinê bike
10:32 Xwebûn bi manşeta ‘Pêvajo di bin tecrîdê de ye’ derket
10:28 Ji bo mitînga ‘Ji Ocalan re azadî’ seferberiya mehekê hat ragihandin
10:00 Vezan Karabulut: Azadiya Ocalan ji bo jinan girîng e
09:51 11 sal di ser qetilkirina Bagdû re derbas bûn: Divê dosye ji nû ve bê nirxandin
09:28 Meteorolojiyê ji bo 9 bajarên Bakur bi koda zer hişyarî kir
09:24 Hamas û Îsraîlê dest bi pevguhertina dîlgirtiyan kir
09:00 ROJEVA 13’Ê CITMEHA 2025’AN
12/10/2025
16:29 Li Efrînê du welatî hatin revandin
16:22 Ciwanan piştî mitînga Êlihê meş li dar xist
15:59 Çîgdem Kiliçgun Uçar: Heta deriyê Îmraliyê venebe dê çareserî çênebe
15:33 Welatiyên tev li mitînga Êlihê bûn: Em ne ji dewletê, ji birêz Ocalan bawerin
15:19 Di mitînga Êlihê de posterên Abdullah Ocalan hatin hilgirtin
14:41 Saziyên Kurdî: Di fuara pirtûkan de xwedî li berhemên Kurdî derkevin
14:30 Jinan kampanyaya ‘Sûriyeyeke azad û demokratîk’ da destpêkirin
13:37 Li ser sînorê Efxanistan û Pakistanê şer
13:35 Îsraîl amadekariya tunekirina tûnelên Hamasê dike
13:26 Bîlançoya şewata li Qoserê giran dibe
13:18 Fîlozofê Tûnisê Trîkî piştgirî da banga Abdullah Ocalan
12:38 Meral Daniş Beştaş: Azadiya Abdullah Ocalan daxwaza bi milyonan kesa ye
12:27 Encamnameya Konferansa Gel û Baweriyan hate aşkerakirin
12:04 Rojnameger Tosun li kêleka rê bi awayekî derbkirî hate dîtin
11:50 Li bakurê Kurdistanê hewa sar dibe û barîn dest pê dikin
11:45 Dokûmantera Vejîna Kurd fînala sezonê dike
11:35 Sê dîplomatên Qeterê beriya lûtkeya Xezeyê li Misrê di qezayê de mirin
11:21 Keşe Peker: Hewceye sererastkirinên qanûnî bên kirin ku pêvajo di gotinê de nemîne
10:29 Estukyan: Ocalan rêya pêkvejiyana mirovahiyê nîşan dide
10:06 Kovara Jinê bi manşeta ‘Entegrasyona Demokratîk’ derket
10:01 Li Wanê di 2 salan de 700 esnafan top avêt
09:17 Prof. Lemkow: Gava ewil divê azadiya Abdullah Ocalan be
09:04 Mihrîcana Çand û Hunerê ya Nisêbînê dest pê kir
09:03 Mazlum Ebdî: Hevdîtinên me bi Tirkiyeyê re hene
09:00 ROJEVA 12’Ê COTMEHA 2025’AN
11/10/2025
16:41 Berlîk ê ku tehliyeya wî 3 caran hatibû taloqkirin hat berdan
16:25 Konferansa gel û baweriyan: Divê her kes piştgiriyê bide pêvajoyê
16:22 Belavoka 'Aştî mafek e' hat belavkirin
16:12 Fîlozofê îngilîz Critchley: Banga Ocalan ji bo dij-kapîtalîstan îlhambexş e
15:57 ‘Bila cezaya Hatîce Onaranê bê taloqkirin’
15:54 Di lêpirsîna Rojîn Kabaîşê de geşedaneke nû: Îhtimala êrişa zayendî derket holê
15:23 Dayikên Şemiyê li aqûbeta Cemîl Kirbayir pirsîn
15:06 Hevşaredar Taş ji girtîgehê derket
15:02 Di binçavan de tundî li rojnamevan Îmen hat kirin
14:57 Xizmên windayan li aqûbeta kiryarên Komkujiya Garê pirsin
14:52 Êlih ji bo mitîngê amade ye: Dê daxwaza azadiya Abdullah Ocalan bikin
14:21 Platforma Ciwanan dê li Amed û li Bursayê meşa ‘azadiyê’ li dar bixin
13:49 Konferansa Însiyatîfa Yekitiya Demokratîk: Sûriye xeta sor a Kurdan e
13:36 Mehmed Ûzûn li ser gora xwe hat bîranîn
13:05 Pervîn Bûldan: Birêz Ocalan got divê dest ji zimanê gefxwarinê bê berdan
12:53 Roja Zarokên Keçik: Em ê nehêlin ku pêşeroja wan bê tarîkirin
12:00 Erden ê ku piştî 30 salan hat tehliyekirin: Rojên azadiyê nêz in
11:24 Ciwanan li dijî şerê taybet meşiyan
10:24 DFG’ê rojnamevan Erdemcî bibîr anî: Em ê têkoşîna wî zindî bihêlin
10:12 Rojnamevan Demhat Akar jiyana xwe ji dest da
10:11 Ji bo mitînga ‘azadiyê’ banga tevlibûnê: Divê ‘mafê hêviyê’ bê qebûlkirin
09:59 Hevrêyên Hevrîn Xelefê: Em ê bi avakirina Sûriyeyeke demokratîk tola wê hilînin
09:17 Eskîşehîr vê carê jî di dorpêça 'elementên kêmpeyda' de ye
09:02 Mazlûm Ebdî: Dê komîteyeke leşkerî biçe Şamê
09:00 ROJEVA 11’Ê COTMEHA 2025’AN
10/10/2025
16:52 Dê li Stenbolê ‘Turnuwa Aştiyê ya Sirri Sureyya Onder’ bê lidarxistin
16:27 Dîroka 9’emîn Fûara Pirtûkan a Amedê diyar bû
15:25 'Divê Komkujiya Garê ji hêla hiqûqî û siyasî ve were ronîkirin’
14:53 Saziyên hiqûqê xwestin Kurdî bibe zimanê fermî
14:26 Taşdemîr li bajarê xwe bi coş hate pêşwazîkirin
14:24 Ji bo girtiya nexweş Besê Ecerê çalakiya rûniştinê hat destpêkirin
14:02 Şîna Demhat Baytar bi girseyî hate ziyaretkirin
14:01 Ji bo konsera Koma Amed bang hate kirin
13:46 Xelatgira Xelata Aştiyê ya Nobelê diyar bû
13:38 ‘Agirbesta’ li Xezeyê bi awayekî fermî kete meriyetê
13:14 Şandeya Îmraliyê nivîskarê Halk TV'yê Ergan derewand
13:06 104 kes cihê lê hatibûn qetilkirin hatin bibîranîn: Daxwaza aştiyê hêj jî derbasdar e
12:54 Protestoyên 9’ê Cotmehê: Daxwaza sereke azadiya Ocalan e
12:32 Roja Têkoşîna li Dijî Cezayê Mirinê: Li Îranê darvekirin zêde dibin