İranlılar bu kez inkılaptan azadîye giden yolu açmakta kararlı!

img
HABER MERKEZİ - İran'ın her kentinde inkılap ve azadî ismini taşıyan meydanlar var. 43 yılda İnkılap Meydanı'ndan Azadî Meydanı'na ulaşmak için o kısa ama meşakkatli yolu katetmeye çalışan binlerce insan öldürüldü, idam edildi. İranlılar bu kez o yolu açmada kararlı görünüyor. 
 
Jîna Emînî'nin Tahran'da polis şiddeti sonucu yaşamını yitirdiği 16 Eylül'den bu yana İran genelinde devam eden protestolar iki buçuk ayını geride bıraktı. İran İnsan Hakları Örgütü'nün 28 Kasım tarihli raporuna göre; İran ve Rojhilat kentlerinde rejimin eylemlere saldırıları sonucu 60'ı çocuk, 29'u kadın en az 448 kişi öldürüldü. 16-21 Kasım tarihleri arasında rejim güçleri tarafından öldürülen 72'den 56'sı Rojhilatlıydı. İran'ın 31 eyaletinden 26'sında yaşanan ölümlerin neredeyse yarısı Sistan ve Belucistan eyaleti ile Rojhilat kentlerinde gerçekleşti. Tahran'da da en az 43 kişinin eylemler sırasında öldürüldüğü belirtiliyor. Tabi bunlar resmi rakamlar. Görüştüğüm insanların büyük çoğunluğu, birçok ailenin tehditler sonucu çocuklarının rejim tarafından öldürüldüğü bilgisini saklamak zorunda kaldığını belirtiyor. Binlerce kişinin yaralandığı ülkede 18 binden fazla kişinin de eylemler boyunca gözaltına alındığı belirtiliyor.
 
MAHABAD'DAN TAHRAN'A
 
 
Rojhilat kentlerini ziyaret ettikten sonra yaklaşık 18 milyon nüfusu bulunan İran'ın başkenti Tahran'daki durumu gözlemlemek istiyorum. Akşam Mahabad Otobüs Terminali'nden otobüsle yola çıkıyorum ve sabah Tahran'a ulaşıyorum. Geniş yollara rağmen Tahran'ın girişinden itibaren trafik çok yoğun ve araçlar ağır aksak ilerliyor. Kente giriş yaptıktan yaklaşık bir saat sonra kentin önemli merkezlerinden biri olan Azadî Kulesi'nin hemen yanındaki Batı Terminali'ne ulaşıyorum. Çevre kentlerden başkente çalışmak için gelenlerin soluklanmak ve biraz dinlenmek için ilk olarak ziyaret ettiği Azadî Kulesi'ne doğru yürüyorum.  Azadî Kulesi'nin bulunduğu parkta, Katar'da düzenlenen 2022 FIFA Dünya Kupası nedeniyle yapılan hazırlıklar var. Yine pakın etrafına kupayı temsilen heykeller konulmuş. İş bulma umuduyla ülkenin en yoksul eyaletlerinden olan Huzistan'dan gelen birkaç genç, soğuk havaya rağmen çimlerin üzerine uzanmış dinlenmeye çalışıyor. Ben de burada birkaç fotoğraf çektikten sonra başkenti dolaşmaya başlıyorum. Caddelerde sabah kalabalığı, insanlarda işe yetişme telaşı var.
 
 
GAŞT E ÎRŞAD HÜKMÜNÜ YİTİRMİŞ!
 
 
Hem ara sokaklarda hem de ana caddelerde dolaşırken, Gaşt e İrşad'a (Rehber Devriyeleri) bir itiraz olarak başları açık dolaşan kadınların sayısında, önceki ziyaretlerime oranla ciddi bir artış olduğunu görüyorum. Rejim ilan etse de etmese de Tahran sokakları ve caddeleri de tıpkı Rojhilat kentlerinde gördüğüm gibi Gaşt e İrşad'ın hiçbir hükmünün kalmadığını gösteriyor. 
 
'DİKTATÖRE ÖLÜM' VE KANLI ELLER 
 
 
Nîayeş, Hemet ve Yadîgarî Îmam karayollarının arasındaki Ferehzade vadisinin büyük bir bölümünde inşa edilmiş olan Nehc-ül Belağe Parkı'na gitmek istiyorum. Tahranlıların dinlenmek ve piknik yapmak için ziyaret ettiği bu büyük parkı, öğle arası okuldan çıkan lise öğrencileri yoğunca ziyaret ediyor. Birçok noktasında kızlı erkekli öğrenciler şarkılar söylüyor, kahkahalar atıyor. Büfeden aldıkları yiyecek ve içecekleri beraber tüketen gençler, kimseye aldırış etmiyor. Parkı boydan boya dolaşırken neredeyse her duvarın üzerinde "Diktator Hamaney", "Mahsa (Jîna) Emînî", "Zen, Zendegî Azadî (Jin, Jiyan Azadî)” sloganları dikkat çekiyor. Çoğu üzeri farklı suratlar çizilerek silinmiş, ancak hemen yanlarında düzgün bir şekilde yazılmış "Diktatöre Ölüm" yazılaması, gençlerin sloganlarını duvarlara yazmaktan geri durmadığını gösteriyor.
 
Bu büyük parktan tekrar şehir merkezine doğru inerken, neredeyse her üst geçidin ayaklarında ve merdivenlerinde, yine duvarlarda rejim güçlerinin cinayetlerine dikkat çekmek için "kanlı el" işaretleri ve yazılamalar var.  
 
EVÎN CEZAEVİ CELLADI! 
 
 
Bir otobüs durağında beklerken, kırmızı pastel boya kalemiyle "Merg ber Xamaney Celadî Zindanî Ewîn (Evîn Cezaevi Celadı Hamaney'e ölüm)" yazısı dikkat çekiyor. Evîn Cezaevi İran'da siyasi mahkûmların tutulduğu en büyük hapishane. İşkencelerle sık sık adından söz ettiren bu cezaevinin bazı koğuşları rejim yargısının denetimi dışında bulunan başka kurumlar tarafından yönetiliyor. Hapishanenin 209 ve 240 numaralı koğuşlarının İstihbarat Bakanlığı ve Devrim Muhafızları denetiminde olduğu, buradaki sorgu ve işkencelerin gizli tutulduğu, adeta resmi olmayan bir gözaltı merkezi görevi gördüğü belirtiliyor. Evîn Cezaevi, 16 Ekim'de çıkan yangında en az 4 tutuklunun yaşamını yitirdiği 60'tan fazlasının yaralandığı haberleriyle gündeme gelmişti. 
 
 
BASIN HEDEF GÖSTERİLİYOR
 
Kenti dolaşmayı sürdürürken neredeyse her devlet dairesinin önünde motorize polis ekipleri hazır vaziyette bekliyor. Daha çok üniversitelerde ve geceleri mahalle aralarında eylemlerin yapıldığı Tahran'da billboardlara rejim yanlılarınca rejimi destekleyen, dış güçlerin ülkeyi karıştırdığını anlatan ve buna karşı durulmasını isteyen pankartlar da asılmış. Yine kimi noktalarda özellikle duvarlara ve kaldırımlarda bulunan telekomünikasyon panolarına eylemlerde yaşamını yitiren polislerin isimlerinin altına uluslararası kimi basın kuruluşlarının isimleri "katil" diye not düşülerek hedef gösteriliyor.
 
 
DEVLET MEDYASI BOŞ DURMUYOR
 
İran'da bulunduğum süre boyunca resmi televizyonların tamamında, halk ayaklanmasının "dış güçler" tarafından organize edildiğini anlatan özel programlara ağırlık veriliyor. Yine doğrudan "Zen, Zendegî Azadî (Jin Jiyan Azadî)" sloganı üzerine özel belgesel yapılıyor ve erkek kadın dini görevlilerce bunun "zararları" anlatılıyor ve neredeyse her gün televizyonlarda gösteriliyor. Daha önceki yıllarda yaşamını yitirmiş polis ve askerlerin hayat hikayelerinden oluşan belgesellerin özel olarak bu dönemde verilip verilmediğini sorduğum bir yurttaş, önceden de bu tür programların yapıldığını ama eylemler başladıktan sonra bunların gösterimine ağırlık verildiğini belirtiyor. Ülkede yayınlanan gazetelerin çoğunda ve resmi ajanslarca servis edilen haber ve kimi infografik çalışmalarda, ülke içinde ve dışındaki insan hakları örgütleri, Avrupa ülkeleri, Suudi Arabistan ve ABD, yine diasporada yaşayan sanatçı, siyasetçi ve aktivistler şemalar çizilerek hedef gösteriliyor. 
 
 
ALTERNATİF KAYNAKLARDAN BİLGİ EDİNME 
 
Çocukların, kadınların ve gençlerin öldürüldüğünü görmezden gelen basın, esnafın dükkanlarını kapatarak yaşananları protesto etmesini "zorbalığa" eylem yapan gençlerin yürüyüşlerini de "vandalizme" bağlıyor. Görüştüğüm kaynaklar, bütün bunlara rağmen bu tür kara propagandaların ve algıya yönelik yayınların halkta eskisi gibi karşılık bulamadığını, insanların daha çok internet yasağını delerek telegram kanalları ve farklı kaynakları takip ettiğini belirtiyor.
 
İNKILAPTAN AZADÎYE...
 
 
İran'ın her kentinde "İnkılap (Devrim)" ve "Azadî (Özgürlük)" meydanları var. Bu her iki isim Tahran'da da önemli meydanlara verilmiş. Bu isimler için İranlılar ve Rojhilatlılar arasında konuşulan dikkat çekici bir belirleme var. Gezim sırasında bana eşlik eden arkadaşa bu durumun dikkatimi çektiğini söylediğimde şöyle diyor: "Çok haklısınız. Her yerde bu isimleri taşıyan meydanlar var. Bizler de bunun için şöyle deriz: 43 yıl önce halklar bir inkılap yani devrim gerçekleştirdi. Ama 43 yılda gelinen noktada hala azadîye (özgürlük) ulaşmış değiliz. İnkılap Meydanı'ndan Azadî Meydanı'na giden yollar sürekli kapalı." 
 
İran'da 43 yıldır İnkılap Meydanı'ndan Azadî Meydanı'na ulaşmak için o kısa ama meşakkatli yolu katetmeye çalışırken binlerce insan öldürüldü, idam edildi, sürgüne gitmek zorunda kaldı. 
 
16 Eylül'de Jîna Emînî'nin öldürülmesinden sonra sokaklara çıkan ve itirazlarını yükselten halklar, bu kez azadîye giden o yolu açma konusunda kararlı. 
 
 
 
(Bitti)
 
MA / Abdurrahman Gök

Diğer başlıklar

23:08 Dêrik'te şüpheli çocuk ölümü
22:50 Rojava’ya Destek Cephesi’nden Özerk Yönetim Temsilciliği’ne ziyaret
22:34 Manisa'da 9 inşaat işçisi yaralandı
22:06 Meral Danış Beştaş: Özgür yarınları hep birlikte inşa edeceğiz
21:41 Romeo û Juilet oyununa izleyicilerden tam not
21:36 Macron ve Zelenski, ateşkesi görüştü
21:30 Binlerin katıldığı şölende Abdullah Öcalan posteri açıldı
21:21 ‘Diplomasız Erdoğan’ sloganı atan 20 yaşındaki genç tutuklandı
21:18 AKP döneminde İBB’de yapılan yolsuzluğu paylaştı: Soruşturun da görelim
21:14 Almanya’da Demokratik Kürt Toplum Merkezi’ne polis baskını
20:45 Gençlerin darp edilerek gözaltına alınması protesto edildi
19:34 İbrahim Ahmed ödülleri Mazlum Ebdî ve Amedspor’a verildi
19:06 Kandilli Rasathanesi: İstanbul’da artçı depremler sürecek
19:03 İran-ABD 3’üncü tur görüşmeleri sona erdi
18:32 ‘Toprağın kültürü, doğanın bilgeliği’ paneli düzenlendi
17:52 DEM Parti İzmir İl Örgütünden 1 Mayıs'a çağrı
17:39 HDK’den barış paneli: Barışın kendisi bir yoldur
17:31 Kahire’de ‘Öcalan’ın düşüncelerinde Ermeni Davası’ paneli
17:14 DEM Parti'den İBB'ye yönelik operasyonlara tepki
17:11 9 yaşındaki çocuk tarla sürerken ağır yaralandı
17:10 GES projesine karşı kazanan köylüler: Toprağımızı koruyacağız
16:30 Önder’in tedavisi 11’inci gününde: Hayati tehlike devam ediyor
16:11 Kürt Birliği Konferansı’nın sonuç bildirgesi açıklandı: Ortak heyet kurulacak
14:59 4 yıldır talanın sürdüğü Besta’da fidan dikildi
14:38 Ağır hasta tutsak Yanık ve Elbi'nin tahliyesi için çağrı
14:31 Konferans katılımcıları: Kobanê Direnişi’nde Kürtlerin birliği sağlandı
14:28 Uyuşturucuya karşı ‘Şiyar Be Platformu’nun kuruluşu deklere edildi
14:07 Kayıp yakınlarından Amed, Colemêrg, Êlih ve İzmir’de eylem
14:05 Xorkom'da 1 ayda 3 yangın
13:52 Amed Tiyatro Festivali’nde ‘Sahne için yazmak’ atölyesi
13:47 İran’ın Bender Abbas Limanı’nda patlama
13:39 31 yıl sonra özgürlüğüne kavuştu
13:36 Barzani’den Kürt Birliği Konferansı’na mesaj: Birlik için önemli adım
13:28 İstanbul Barosu Başkanı Cumartesi Anneleri’nin eyleminde: Barışın önkoşulu adalet
13:11 KCK'den mesaj: Ulusal kongreye her zamanınkinden daha fazla ihtiyaç var
12:46 Amed 'Kürt Birliği Konferansı’nı selamladı: Demokratik toplumu birlikte öreceğiz
12:01 İHD'den ‘Hapishane Çalıştayı’: Umut hakkı ve hasta mahpuslara dair hala adım yok
11:33 İstanbul’da 1 Mayıs forumu düzenlenecek
11:21 Mazlum Ebdî: Kürtlerin birliği Suriye’nin birliğidir
10:37 Kürt Birliği Konferansı başladı
10:31 DBP ve DEM Parti heyeti Mazlum Ebdî ile görüştü
10:25 Şirnex’te 14 bölgeye girişler yasaklandı
09:46 Şam’da yeni yasak: Kadın ve erkek doktorların çalışma alanları ayrıldı
09:12 'Ticaret 3'üncü Dünya Savaşı'nın önemli bir boyutunu oluşturuyor'
09:05 Mahkemeden GES projesinin ÇED raporuna iptal
09:03 İnşaat işçilerinin 1 Mayıs talepleri
09:02 Bolu Cezaevi raporu: 33 tutsağın tahliyesi engellendi
09:01 Eskişehir ve Konya'da 1 Mayıs hazırlıkları
09:00 Suriye’de bölgesel aktörler pay arayışında
09:00 26 NİSAN 2025 GÜNDEMİ
08:35 İBB soruşturmasında yeni gözaltılar
25/04/2025
22:52 Narin Güran duruşması ertelendi
22:43 Bakanlığa yürümek isteyen gençler gözaltına alındı
22:01 Husiler: ABD Yemen'e bin 200 saldırı düzenledi
21:44 Bakırhan: Kürtlerle barış Türkiye’ye refah getirir
21:30 Bakan Kurum: 6 bin 539 bina hasarı ihbarı aldık
21:22 Xana Axpar’daki madene karşı dava
21:16 Amed Tiyatro Festivali Bavê Teyar’a adandı
21:10 DEM Parti’den Önder-Perinçek görüşmesi açıklaması
20:49 31 yıl sonra tahliye edildi
20:42 Mêrdînliler 1 Mayıs’ta Karayolları Parkı’nda olacak
20:11 YNK ve KDP heyeti Kuzey ve Doğu Suriye’de
20:00 İkizi yerine yargılanan Kocakaya üç yıl sonra beraat etti
19:48 Narin Güran davası: Hakikat ortada yok
19:39 Almanya’nın Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti Bakanı Liminski’den DEM Parti’ye ziyaret
19:00 Putin ve Trump'ın özel temsilcisi görüştü
17:47 CHP kurultaylarına açılan davalar birleştirildi
17:40 Sırrı Süreyya Önder 10 gündür yoğun bakımda: Ziyaretler sürüyor
17:27 Bakırhan, AYM’nin kuruluş yıl dönümü töreninde
17:25 Uluslararası İşçi Filmleri Festivali’nin 20’incisi düzenlenecek
16:56 Humus’ta 3 Alevi yurttaş katledildi
16:48 ODTÜ öğrencilerinden ‘kuyu tipi cezaevleri kapatılsın’ çağrısı
16:24 ‘Kürt Dirilişi’ belgeseline YouTube engeli
16:05 Panos ve Avkevir’de sel: Tarım arazileri zarar gördü
16:04 DEM Parti Gençlik Meclisi'nden örgütlenme kampanyası
15:56 DEM Kadın Meclisi’nden Temel Conta işçilerine ziyaret
15:20 İHD 2024 raporu: Kürdistan'da en az 7 bin 431 hak ihlali yaşandı
15:18 Çıplak aramayı protesto eden tutsaklar hücreye konuldu
14:57 DEM Partili Aydoğdu serbest
14:45 17 cezaevinde 3 ayda bin 249 ihlal
14:40 Mêrdîn’de ‘şifa odası’na konulan kadının şüpheli ölümü
14:17 DBP ve DEM Parti heyeti, Îlham Ehmed ile görüştü
14:06 Cinsiyetçi harekette bulunan oyuncuya 4 maç ceza
13:55 Bombalı saldırıda Rus general yaşamını yitirdi
13:45 9 cezaevine dair rapor: İdare ve Gözlem Kurulları kaldırılsın
13:31 Beluclardan cezaevlerindeki işkenceye karşı 20 kentte eylem
12:45 HDK ve DEM Parti'den 1 Mayıs deklarasyonu: Kadıköy’de olacağız
12:41 Uyuşturucuyla Mücadele Platformu’nun yarınki yürüyüşüne çağrı
11:58 Atölyelere katılan kadınlar: Eşitsizliği artık evde konuşmaya başladık
11:46 Kütahya'da kısa aralıklarla 3 deprem
10:59 Qamışlo'daki Kürt Konferansı yarın başlıyor
10:36 3 gün sürecek 28. Kadın Sığınakları ara kurultayı başladı
10:33 Aileler İmralı’ya gitmek için başvurdu
10:18 Kürtçe romanın toplatma kararına itiraz
10:08 Sırrı Süreyya Önder’in doktoru: Zayıf da olsa umudumuz var
10:04 Narin Güran davası başladı
09:59 2 kızlarını kaybettiler, diğerlerini yaşatmak için doktor arıyorlar
09:43 Dışarıda sabahlayan yurttaşlar: Toplanma alanları yetersiz, güvende değiliz
09:42 Bakırköy'de zincirleme kaza
09:40 İstanbul'da artçı depremler sürüyor
09:18 Suriye'deki Alevi kadınlar: Özerk Yönetim halklar için umuttur
09:16 Cezasızlık politikası kadın katillerini koruyor
09:13 Kayyım yandaş şirket için tasarruf tedbiri dinlemedi: Kahve ve çikolataya 4.5 milyon harcadı
09:12 Her deprem sonrası aynı soru: Hazırlıklı mıyız?
09:11 Emekçiler taleplerini Kadıköy’de haykıracak
09:09 Amed, Newroz ruhuyla 1 Mayıs’ı kutlayacak
09:06 Sosyolog Löwy: Abdullah Öcalan'ın özgürlüğüne kavuşma zamanı geldi
09:04 Hasta tutsak Akpınar’ın annesi: Oğlum serbest bırakılsın
09:01 TJA'lı Gem: Eşitlikçi toplum için örgütlülüğümüzü büyüteceğiz
09:00 Gençler 1 Mayıs'ta alanlarda olacak
09:00 Av. Özen: Abdullah Öcalan’ın konumu yasal güvence altına alınmalıdır
09:00 25 NİSAN 2025 GÜNDEMİ
07:57 Kütahya'da 4,5 büyüklüğünde deprem
24/04/2025
23:53 DEM Parti Eş Genel Başkanı Bakırhan'dan ev ziyaretleri
23:02 Mêrdîn’de LİDAŞ vurgunu: 700 milyonluk mal varlığına tedbir konuldu
21:50 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından 291 sarsıntı kaydedildi
21:42 Avukat Bilece’ye ev hapsi verildi
21:30 Hasta tutsak Engin Uysal’ın durumu Meclis gündeminde
20:03 DBP ve DEM Parti heyeti Kuzey ve Doğu Suriye'ye geçti
19:46 DEM Parti PM üyesi Aydoğdu gözaltına alındı
19:10 İstanbul'da 3.7 büyüklüğünde deprem
19:08 IMF 14 yıl sonra Suriye'ye yetkili atadı
19:07 Hewlêr'de önemli görüşmede Kürtlerin geleceği tartışıldı
18:52 Evin Cezaevi'nde Hüseyinnejad protestosu
18:50 SES: Çapa Tıp Fakültesi'ndeki riskli binalar boşaltılmalı
18:41 Tuzla’da patlama: 5 işçi yaralandı
18:37 Ürdün, Müslüman Kardeşler örgütünün bütün faaliyetlerini yasakladı
18:18 'Direk danslı' 23 Nisan gösterimine soruşturma başlatıldı
18:14 Çin'den Trump'a yalanlama
18:08 Eğitim Sen üyesinin işe iadesi ‘istihbari bilgiler’ gerekçesiyle reddedildi
18:04 DEM Parti’den deprem için araştırma önergesi
18:00 Hesekê'de Ermeni Soykırımında katledilenler anıldı
17:46 Çocuk Bakanlığı talepli kanun teklifi Meclis’e sunuldu
17:34 Fransa Dışişleri Bakanı Barrot: Kürtlerin hakları dikkate alınmalı
16:55 Ermeni Soykırımı anmalarında adalet talebi
16:54 Demirtaş hakkında yeni bir dava açıldı
16:45 Hasta tutsak Demir'in tedavisi engelleniyor
16:43 Suriye'deki Alevi katliamına karşı insan zinciri: Çığlığa ses verin
16:32 MEB’in zorunlu kıldığı kermeste en az 15 çocuk zehirlendi
16:31 Bismil’de husumetli iki aile barıştırıldı
16:24 Kadınlardan 1 Mayıs buluşması
16:07 CHP’nin olağanüstü kurultayının iptali başvurusu
15:58 Emekçiler ‘Kamu Çerçeve Protokolü’ taleplerini sıraladı
15:41 Şirnex Belediyesi'nde vurgun yapan Kılınç: İzne ayrılmadım
15:39 İran rejimi 3 Kürt imamı gözaltına aldı
14:56 Temelli görüşmeyi anlattı: Tecride dair adım atılacağı söylendi
14:28 Emekçilere 'Sağlık-Sen’e üye ol' dayatması
14:09 'Hasta tutsak Yanık'a özgürlük' çağrısı
13:43 AFAD'ın büyük İstanbul depremi için tahliye planı
13:37 Bakanlardan deprem açıklaması