İranlılar bu kez inkılaptan azadîye giden yolu açmakta kararlı!

img
HABER MERKEZİ - İran'ın her kentinde inkılap ve azadî ismini taşıyan meydanlar var. 43 yılda İnkılap Meydanı'ndan Azadî Meydanı'na ulaşmak için o kısa ama meşakkatli yolu katetmeye çalışan binlerce insan öldürüldü, idam edildi. İranlılar bu kez o yolu açmada kararlı görünüyor. 
 
Jîna Emînî'nin Tahran'da polis şiddeti sonucu yaşamını yitirdiği 16 Eylül'den bu yana İran genelinde devam eden protestolar iki buçuk ayını geride bıraktı. İran İnsan Hakları Örgütü'nün 28 Kasım tarihli raporuna göre; İran ve Rojhilat kentlerinde rejimin eylemlere saldırıları sonucu 60'ı çocuk, 29'u kadın en az 448 kişi öldürüldü. 16-21 Kasım tarihleri arasında rejim güçleri tarafından öldürülen 72'den 56'sı Rojhilatlıydı. İran'ın 31 eyaletinden 26'sında yaşanan ölümlerin neredeyse yarısı Sistan ve Belucistan eyaleti ile Rojhilat kentlerinde gerçekleşti. Tahran'da da en az 43 kişinin eylemler sırasında öldürüldüğü belirtiliyor. Tabi bunlar resmi rakamlar. Görüştüğüm insanların büyük çoğunluğu, birçok ailenin tehditler sonucu çocuklarının rejim tarafından öldürüldüğü bilgisini saklamak zorunda kaldığını belirtiyor. Binlerce kişinin yaralandığı ülkede 18 binden fazla kişinin de eylemler boyunca gözaltına alındığı belirtiliyor.
 
MAHABAD'DAN TAHRAN'A
 
 
Rojhilat kentlerini ziyaret ettikten sonra yaklaşık 18 milyon nüfusu bulunan İran'ın başkenti Tahran'daki durumu gözlemlemek istiyorum. Akşam Mahabad Otobüs Terminali'nden otobüsle yola çıkıyorum ve sabah Tahran'a ulaşıyorum. Geniş yollara rağmen Tahran'ın girişinden itibaren trafik çok yoğun ve araçlar ağır aksak ilerliyor. Kente giriş yaptıktan yaklaşık bir saat sonra kentin önemli merkezlerinden biri olan Azadî Kulesi'nin hemen yanındaki Batı Terminali'ne ulaşıyorum. Çevre kentlerden başkente çalışmak için gelenlerin soluklanmak ve biraz dinlenmek için ilk olarak ziyaret ettiği Azadî Kulesi'ne doğru yürüyorum.  Azadî Kulesi'nin bulunduğu parkta, Katar'da düzenlenen 2022 FIFA Dünya Kupası nedeniyle yapılan hazırlıklar var. Yine pakın etrafına kupayı temsilen heykeller konulmuş. İş bulma umuduyla ülkenin en yoksul eyaletlerinden olan Huzistan'dan gelen birkaç genç, soğuk havaya rağmen çimlerin üzerine uzanmış dinlenmeye çalışıyor. Ben de burada birkaç fotoğraf çektikten sonra başkenti dolaşmaya başlıyorum. Caddelerde sabah kalabalığı, insanlarda işe yetişme telaşı var.
 
 
GAŞT E ÎRŞAD HÜKMÜNÜ YİTİRMİŞ!
 
 
Hem ara sokaklarda hem de ana caddelerde dolaşırken, Gaşt e İrşad'a (Rehber Devriyeleri) bir itiraz olarak başları açık dolaşan kadınların sayısında, önceki ziyaretlerime oranla ciddi bir artış olduğunu görüyorum. Rejim ilan etse de etmese de Tahran sokakları ve caddeleri de tıpkı Rojhilat kentlerinde gördüğüm gibi Gaşt e İrşad'ın hiçbir hükmünün kalmadığını gösteriyor. 
 
'DİKTATÖRE ÖLÜM' VE KANLI ELLER 
 
 
Nîayeş, Hemet ve Yadîgarî Îmam karayollarının arasındaki Ferehzade vadisinin büyük bir bölümünde inşa edilmiş olan Nehc-ül Belağe Parkı'na gitmek istiyorum. Tahranlıların dinlenmek ve piknik yapmak için ziyaret ettiği bu büyük parkı, öğle arası okuldan çıkan lise öğrencileri yoğunca ziyaret ediyor. Birçok noktasında kızlı erkekli öğrenciler şarkılar söylüyor, kahkahalar atıyor. Büfeden aldıkları yiyecek ve içecekleri beraber tüketen gençler, kimseye aldırış etmiyor. Parkı boydan boya dolaşırken neredeyse her duvarın üzerinde "Diktator Hamaney", "Mahsa (Jîna) Emînî", "Zen, Zendegî Azadî (Jin, Jiyan Azadî)” sloganları dikkat çekiyor. Çoğu üzeri farklı suratlar çizilerek silinmiş, ancak hemen yanlarında düzgün bir şekilde yazılmış "Diktatöre Ölüm" yazılaması, gençlerin sloganlarını duvarlara yazmaktan geri durmadığını gösteriyor.
 
Bu büyük parktan tekrar şehir merkezine doğru inerken, neredeyse her üst geçidin ayaklarında ve merdivenlerinde, yine duvarlarda rejim güçlerinin cinayetlerine dikkat çekmek için "kanlı el" işaretleri ve yazılamalar var.  
 
EVÎN CEZAEVİ CELLADI! 
 
 
Bir otobüs durağında beklerken, kırmızı pastel boya kalemiyle "Merg ber Xamaney Celadî Zindanî Ewîn (Evîn Cezaevi Celadı Hamaney'e ölüm)" yazısı dikkat çekiyor. Evîn Cezaevi İran'da siyasi mahkûmların tutulduğu en büyük hapishane. İşkencelerle sık sık adından söz ettiren bu cezaevinin bazı koğuşları rejim yargısının denetimi dışında bulunan başka kurumlar tarafından yönetiliyor. Hapishanenin 209 ve 240 numaralı koğuşlarının İstihbarat Bakanlığı ve Devrim Muhafızları denetiminde olduğu, buradaki sorgu ve işkencelerin gizli tutulduğu, adeta resmi olmayan bir gözaltı merkezi görevi gördüğü belirtiliyor. Evîn Cezaevi, 16 Ekim'de çıkan yangında en az 4 tutuklunun yaşamını yitirdiği 60'tan fazlasının yaralandığı haberleriyle gündeme gelmişti. 
 
 
BASIN HEDEF GÖSTERİLİYOR
 
Kenti dolaşmayı sürdürürken neredeyse her devlet dairesinin önünde motorize polis ekipleri hazır vaziyette bekliyor. Daha çok üniversitelerde ve geceleri mahalle aralarında eylemlerin yapıldığı Tahran'da billboardlara rejim yanlılarınca rejimi destekleyen, dış güçlerin ülkeyi karıştırdığını anlatan ve buna karşı durulmasını isteyen pankartlar da asılmış. Yine kimi noktalarda özellikle duvarlara ve kaldırımlarda bulunan telekomünikasyon panolarına eylemlerde yaşamını yitiren polislerin isimlerinin altına uluslararası kimi basın kuruluşlarının isimleri "katil" diye not düşülerek hedef gösteriliyor.
 
 
DEVLET MEDYASI BOŞ DURMUYOR
 
İran'da bulunduğum süre boyunca resmi televizyonların tamamında, halk ayaklanmasının "dış güçler" tarafından organize edildiğini anlatan özel programlara ağırlık veriliyor. Yine doğrudan "Zen, Zendegî Azadî (Jin Jiyan Azadî)" sloganı üzerine özel belgesel yapılıyor ve erkek kadın dini görevlilerce bunun "zararları" anlatılıyor ve neredeyse her gün televizyonlarda gösteriliyor. Daha önceki yıllarda yaşamını yitirmiş polis ve askerlerin hayat hikayelerinden oluşan belgesellerin özel olarak bu dönemde verilip verilmediğini sorduğum bir yurttaş, önceden de bu tür programların yapıldığını ama eylemler başladıktan sonra bunların gösterimine ağırlık verildiğini belirtiyor. Ülkede yayınlanan gazetelerin çoğunda ve resmi ajanslarca servis edilen haber ve kimi infografik çalışmalarda, ülke içinde ve dışındaki insan hakları örgütleri, Avrupa ülkeleri, Suudi Arabistan ve ABD, yine diasporada yaşayan sanatçı, siyasetçi ve aktivistler şemalar çizilerek hedef gösteriliyor. 
 
 
ALTERNATİF KAYNAKLARDAN BİLGİ EDİNME 
 
Çocukların, kadınların ve gençlerin öldürüldüğünü görmezden gelen basın, esnafın dükkanlarını kapatarak yaşananları protesto etmesini "zorbalığa" eylem yapan gençlerin yürüyüşlerini de "vandalizme" bağlıyor. Görüştüğüm kaynaklar, bütün bunlara rağmen bu tür kara propagandaların ve algıya yönelik yayınların halkta eskisi gibi karşılık bulamadığını, insanların daha çok internet yasağını delerek telegram kanalları ve farklı kaynakları takip ettiğini belirtiyor.
 
İNKILAPTAN AZADÎYE...
 
 
İran'ın her kentinde "İnkılap (Devrim)" ve "Azadî (Özgürlük)" meydanları var. Bu her iki isim Tahran'da da önemli meydanlara verilmiş. Bu isimler için İranlılar ve Rojhilatlılar arasında konuşulan dikkat çekici bir belirleme var. Gezim sırasında bana eşlik eden arkadaşa bu durumun dikkatimi çektiğini söylediğimde şöyle diyor: "Çok haklısınız. Her yerde bu isimleri taşıyan meydanlar var. Bizler de bunun için şöyle deriz: 43 yıl önce halklar bir inkılap yani devrim gerçekleştirdi. Ama 43 yılda gelinen noktada hala azadîye (özgürlük) ulaşmış değiliz. İnkılap Meydanı'ndan Azadî Meydanı'na giden yollar sürekli kapalı." 
 
İran'da 43 yıldır İnkılap Meydanı'ndan Azadî Meydanı'na ulaşmak için o kısa ama meşakkatli yolu katetmeye çalışırken binlerce insan öldürüldü, idam edildi, sürgüne gitmek zorunda kaldı. 
 
16 Eylül'de Jîna Emînî'nin öldürülmesinden sonra sokaklara çıkan ve itirazlarını yükselten halklar, bu kez azadîye giden o yolu açma konusunda kararlı. 
 
 
 
(Bitti)
 
MA / Abdurrahman Gök

Diğer başlıklar

08:30 Rojnews editöründen 41 gündür haber yok
03/12/2023
19:21 HEDEP'in seçim süreci kararları yarın açıklanacak
18:38 Kadın heyeti Kurdistan Komünist Partili kadınlarla görüştü
18:03 Misirc’de 30 yıllık 2 tutsağa kitlesel karşılama
18:01 HEDEP’li gençler darp edilerek gözaltına alındı
17:18 İşçi Emekçi Birliği’nden İzmir’de eylem
17:07 Muğla'da 'adalet ve demokrasi' yürüyüşü
17:00 İhlallere karşı çıkan tutsaklara hücre cezası
16:57 Direnişteki Özak işçilerinden 'mutlaka kazanacağız' mesajı
16:42 Amedspor ligdeki ilk yenilgisini aldı
16:33 Kürt Araştırmaları Derneği'nin yeni eşbaşkanları belli oldu
16:31 Kerboran’da ev baskınları: 1 gözaltı
16:22 Türk-İş: Asgari ücrette pazarlığı 14 bin liradan açacağız
15:49 Ömer Öcalan: Tutsakların sesini yükseltmeliyiz
15:00 HEDEP Gençlik Meclisi’nden Adana’da buluşma
14:51 Amed’te seyir halindeki yolcu otobüsü alev aldı
14:46 Makbule Özer'in durumu yarın netleşecek
14:36 Kerboran’da polis ablukasına alınan araçta patlama
14:12 İnsan Hakları Haftası etkinlikleri hasta tutsaklara adandı
14:10 Türk: Mücadelemiz özgürlük mücadelesidir
Aydeniz: Tecrit kırılmadan özgürlük gelmez
14:00 Cenazesi kutuda verilen Azad Satılmış’ın taziyesine kitlesel ziyaret
13:42 Hasta tutsaklar raporu: Durumları ağırlaşıyor
13:30 Birlikte tutuklanan Yüksekbağ ve Okalı 30 yıl sonra tahliye oldu
13:28 Çalışan emeklilere ödeme Meclis’te görüşülecek
13:12 İmralı tecridi Norveç Parlamentosu gündeminde: CPT raporunu yayınlamalı
12:26 Hatimoğulları: Engelliler için istihdam kotası yüzde 10 olmalı
11:47 Tecrit Bülteni’nin 3'üncü sayısı çıktı
11:46 Mûş'ta ev baskınları: 1 genç gözaltına alındı
11:37 ÖHD: Tecridi sonlandırın, tutsakların taleplerini karşılayın
11:00 Özgür Ülke anması: Hakikatten beslenenler yok olmaz
10:46 Tutsak 3 gazeteci için 3 kentte açıklama yapılacak
10:38 HEDEP MYK’si önemli gündemlerle toplandı
10:31 Emekçilerin talebi: Katılımcı ve demokratik bir bütçe
10:18 Alıkonulan Rojnews editöründen 40 gündür haber alınamıyor
10:18 Jin 'Afetler de partiyarkaya dahil' kapağıyla yayında
09:58 Eren: İmralı’da hak ve özgürlükler kısıtlanıyor
09:47 Tutsakların 'Abdullah Öcalan'a özgürlük' eylemi 7’nci gününde
09:46 HEDEP yerel seçimlerde nasıl bir strateji izleyecek?
09:12 Bir suç örgütü yöneticisi daha İstanbul'da yakalandı
09:11 Uyuşturucu ve fuhuşa sürüklenen kardeşinden haber alamıyor
09:10 'Açlık grevi toplumsal tüm dinamiklere bir mesajdır'
09:09 Usulsüzlüğe karşı çıkınca görev yeri değiştirildi
09:07 'Gazetecilik yaptın' davaları başlıyor: Amasız fakatsız dayanışmaya
09:04 Üniversite öğrencileri yurt, yemek ve ulaşım sorunlarıyla boğuşuyor
09:00 3 ARALIK 2023 GÜNDEMİ
02/12/2023
22:19 Ordu’da inşaattan düşen işçi hayatını kaybetti
20:32 İsrail saldırıları sürüyor: 300 ölü ve yaralı enkaz altından çıkarıldı
20:11 Filipinler’de 7.6 büyüklüğünde deprem
20:04 HEDEP'ten Keçiören’de halk toplantısı: Yeni bir yaşamı birlikte kuralım
19:42 İzmir Kadın Platformu: Makbule Özer için verilen karar geri alınsın
18:18 ANKA-DER’den Kürt Aydını Xelîl Xeyalî için söyleşi
17:32 Kadınlar ‘Dörtte dört, kadın sanat’ atölyesinde bir araya geldi
16:46 AKP'li vekille görüşmek isteyen işçilere polis engel oldu
16:14 HEDEP MYK’si yarın kritik gündemlerle toplanacak
15:47 DFG Kasım ayı raporu: 51 davada 93 gazeteci yargılandı
15:10 KESK’in Kartal mitingi: Sermayeye değil, halka bütçe
14:54 ‘TTB’nin seçilmiş yönetimine yargı eliyle darbe yapıldı’
14:52 'Tahliyesi engellenen 31 yıllık tutsak Akbaba tedavi edilmiyor'
14:48 Çevirmen: ATK, diyalize giren hasta tutsağa ‘cezaevinde kalabilir’ raporu verdi
14:30 HEDEP Milletvekili Ömer Öcalan: Kürtlerin gözü İmralı'da
14:28 Ağabeyi gözaltında çığlıklarını duydu, 29 yıldır akıbeti bilinmiyor
14:14 İHD Hüseyin Taşkaya’nın akıbetini sordu
14:12 KESK'ten halktan ve emekten yana bütçe talebi
14:06 AP Türkiye Raportörü: Cumartesi Annelerini savunmak insan haklarını savunmaktır
13:50 Açlık grevindeki tutsaklardan mesaj: Savaş politikalarına 'hayır' deme zamanı
13:42 Marînos bölgesinde yaşamını yitiren Özbey toprağa verildi
13:40 KESK bölge mitingi: Savaşa değil halka bütçe istiyoruz
13:06 HEDEP’ten Mêrdîn kongresine katılım çağrısı
13:00 81 yaşındaki Özer için çağrı: ATK süreci yeniden başlatılsın
12:58 Cenazesi karton kutuda teslim edilen Elçiçek için yürüdüler
12:23 Ekoloji Derneği yarın 'Takas Pazarı' etkinliği düzenleyecek
11:40 30 yıllık tutsak Yüksekbağ tahliye oldu
11:25 Gözaltına alınanlardan 50’den fazla kişi tutuklandı
10:33 Dilan Kortak cinayetinde 8 yıldır sonuç yok
10:20 KDP'nin alıkoyduğu gazeteciden 39 gündür haber alınamıyor
10:17 İsrail’den Suriye’ye hava saldırısı
10:13 Kızının cenazesi kutuda teslim edilen anne: Üzgünüm ama bize güçleri yetmeyecek
09:53 Tutsaklar açlık grevini sürdürüyor
09:18 Küçükbalaban: Tecrit devam ederse toplumsal gerilimler yaşanabilir
09:16 Kayyım Devegeçidi Piknik Alanını bedelsiz devretti
09:15 Özgür Ülke 29 yıl önce bombalandı: Bu ateş sınırları da aştı
09:10 Siyasetçilerden açlık grevi için 'ses olma' çağrısı
09:08 Tutsakların eylemi 6'ncı gününde: Talepleri talebimizdir
09:05 Êlih kayyımı aynı şirkete 2 yılda 34 milyon TL’lik 3 ihale verdi
09:03 Polisin katlettiği Eser’in avukatı: Gerekli ceza verilmedi
09:01 MLSA Eş Direktörü Ok: Gazetecileri savunalım
09:00 02 ARALIK 2023 GÜNDEMİ
08:58 Evrensel'in yeni Genel Yayın Yönetmeni Hakkı Özdal
00:06 Qendîl’in Bokrîskan köyüne saldırı
01/12/2023
23:02 Filistin Sağlık Bakanlığı: 178 kişi hayatını kaybetti
22:09 Ankara'da 'İçeride Dışarıda' sergisi başladı
21:39 Hasta tutsak Tanhan'ın eşi hastaneye kaldırıldı
20:28 Amed Barosu üyesi avukata polis saldırısı
20:16 Êlih’te 30 yıllık tutsağa kitlesel karşılama
20:12 İstinaf 5 yaşındaki Efe'yi ezen polisin beraat kararını bozdu
19:48 Menteşe Yurttaş İnisiyatifi: Muğla halkı seçeneksiz değil
19:39 Şenyaşarlar katliamının ‘konuşmayan tanığı’ AKP’den aday adayı
18:11 Ateşkes sona erdi: 109 Filistinli öldürüldü
17:58 Bakırhan Gever’de: Yerel seçimlerde halk adayını seçecek
17:54 İzmir'de 4 tutuklama
17:48 30 yıllık tutsak Uçar tahliye oldu: Buruk sevinç yaşıyorum
17:42 Hemşireye cinsel saldırıda bulunan doktorun davası görüldü
17:29 Yerel seçimlerde adaylık için istifa süreci sona erdi
16:59 ‘Çatışmalı ortam çocuklarda büyük tahribata yol açıyor’
16:55 Kobanê Davası: Süleyman Şah operasyonu için bilgi talebi
16:09 Barış Nöbeti eylemlerinde ‘tecride son verin’ çağrısı
16:03 Mahkemenin görevden alma kararına tepki: TTB'nin yanındayız
15:43 Hacettepe Üniversitesi’nde sağlık emekçilerinin sorunları artıyor
15:35 Demokratik Modernite davasında mütalaa hazırlanacak
15:27 15 yaşındaki çocuğu arama çalışmaları 5’inci gününde
15:24 DİSK Genel Başkanı Çerkezoğlu: Artık rakamların peşinde koşmayacağız
14:59 HEDEP Makbule Özer için İHİK'e başvurdu
14:53 Hatay Barosundan avukata saldırıya protesto
14:04 Türkdoğan: Kürt sorununda çözümsüzlüğün bedeli 4 trilyon dolar
14:03 Asgari ücret görüşmeleri 11 Aralık'a ertelendi
14:02 Kardeşinin cenazesine katılmak isteyen tutsaktan 135 bin TL istendi
13:42 Yüzde 90 engelli tutsak Abdullah Öcalan için açlık grevinde
13:40 Nisêbîn'de gözaltına alınanlar Mûş'a sevk edildi
13:38 Emekliler bütçe taleplerini duyurdu
13:36 Elçiçek'in cenazesi karton kutu içinde ailesine teslim edildi
13:01 Newroz Tertip Komitesi’ne açılan dava ertelendi
12:44 81 yaşındaki Özer hakkında ATK’den bir yılda iki ayrı rapor
12:05 Direnişteki işçilere jandarma barikatı
12:00 Bakırhan: Kürdü reddeden bu topraklarda muhakkak kaybedecek
11:55 Abdullah Öcalan’ın aile ve vasisinden görüşme başvurusu
11:40 Can Atalay için AYM'ye ikinci başvuru
11:24 Bedlîs’te 22 kişi tutuklandı
11:19 Amed halkından Mızraklı’ya destek: Cevabı sandıkta vereceğiz
11:09 Kadın Meclisi Sözcüsü Türkoğlu: Kentimizi yönetecek olan biz kadınlarız
10:29 Tutsaklar 5 gündür açlık grevinde
10:23 TTB Genel Sekreteri Bulut: Mahkeme başkanı baskı altına alındı
09:57 Ağır hasta tutsak Tanboğa’nın babası: Serumlarla yaşıyor, serbest bırakılsın
09:34 Mızraklı’nın avukatı: Politik kimliğinden dolayı ceza verildi
09:23 Yerel seçim takvimi yayımlandı
09:16 Kayyımdan seçim öncesi 9 milyonluk gıda alımı
09:14 Gazze'de 'insani ara' uzatılmadı
09:12 Edremit Belediyesi’nde milyonluk zarar 12 başlıkta sıralandı
09:08 Kayyım işten çıkardığı dalgıçların arama çalışmasına katılmasını engelledi
09:07 Türkmen: OSB’ler köle kamplarına dönüştü
09:06 30 yıllık hasta tutsağın infazı yakıldı
09:05 Bakanlığın 'adalet' bütçesinde 12 yeni cezaevi var
09:03 Patriyarkanın aparatı: Gündüz kuşağı programları
09:01 Uygulanmayan karar nedeniyle köy kömür tozu içinde
09:00 3 gazetecinin davaları başlıyor: Meslektaşlarımızın yanındayız
09:00 01 ARALIK 2023 GÜNDEMİ
08:28 Nisebîn’de 2 kişi darp edilerek gözaltına alındı
30/11/2023
23:28 Mızraklı’dan mahkeme kararı sonrası ilk sözler: Direnmek yaşamaktır
22:13 Hatimoğulları: Hiçbir kayyım zihniyetini doğru bulmuyoruz
21:35 '#TTBSusturulamaz' gündem oldu: Sağlık yoksa mücadele haktır
20:31 Can Atalay için protesto eylemi: Haklar ihlal ediliyor